Annexe Vb Grünewald Caspar, Opera poetica minora (1619)

p. 379-383


Texte intégral

A. Carmen Panegyricum (Francfort, [juillet] 1619)

1In Beyer Johann Hartmann, Logistica Decimalis: Das ist: KunstRechnung der Zehentheyligen Brüchen : Denen Geometris, Astronomis, Landtmessern / Ingenieurn / Visirern / vnd ins gemein allen Mechanicis vnd Arithmeticis, zu vnglaublicher Leichterung ihrer Mühesamen Rechnungen / Extractionen der Wurtzeln / sonderlich auß den Irrationalzahln / auch zur Construction einer newen Tabulæ Sinuum vund anderer vielerhandt nützlicher canonum, &c. vber die maß dienstlich vnd nothwendig / Beschrieben / durch Johann Hartmann Beyer, Francfort, Nicolas Hoffmann, in Verlegung Jacob Fischers Erben, 1619.

2P. 3-5 : Dédicace de l’ouvrage à Johann Gottfried von Aschausen (1575-1622), prince-évêque de Bamberg et Würzburg.

IN
Ornatissimi, Doctissimi, Expertissimiq[ue] Viri:
Dn. IOANNIS HARTMANNI BEYERI,
PHILOSOPHIAE ET MEDICINAE DOCTOR-
RIS, FRANCOFURTENSIS AD MOENUM REIPUBLI-
cae Archiatri Ordinarii, Arithmeticam, quam
δεκαρίθμησιν vocant,
Carmen Panegyricum
I, si difficili placet indulgere labor I
O cyus ; exiguum pro isto depone libell O
A rte gravi mira pretium studiosa iuuvent A
N am durum a facili secernit : ad omnia lime N
N on sine mirifico ostendit recreamine. Cur no N
E rgo uno aut alio hunc quisquis sibi comparet ass E ?
S crutantes cuncti, cœli Septemplicis orbe S
H actenus immensus quos ursit calculus, illli a H
A rtis Arithmeticae decimali ad scrupula den A
R ite ubi duxissent sua sexagena tot inte R
T antasque ambages ratio tunc nulla fuisse T
M anca, supervacuam nec causa adiungere Cycphra M
Accelerate igitur, vos qui cœlestia sign A
N empe indagatis : properato Geometra, τέχνηΝ,
B eyeri praxes Doctoris disce Logista : a B
E clipsi multa poterit se quisque levar E
Y psicleumque virum mensu praestare. Sed (Hal Y
E vincit quem non) Medico, qui struxit ab arte E
R em sic non visam, superi dent vivere sempe R
Autori, Domino suo summe colendo, optimeq[ue]
de me merito, in grati animi
tesseram, & memoriæ
nunquam intermorituræ gratia, componebam,
M. Casparus Grünevvaldt :
P[oeta]. L[aureatus] . Caesar. & Imper.
In almo Herbipolensium phrontisterio Iatro-
matheseos σπουδαῖος.

B. Epicinium (Francfort, juillet 1619)

3Beyer Johann Hartmann, Conometria Mauritiana, Das ist / Ein newer Stereometrischer Tractat / von der lang gesuchten vnnd gewündschten Visierung deß vollen vnnd lähren Stücks / oder Theyls eines Weinfasses : Sampt denen darzu gehörigen Läng- vnd Circulruthen: auch der Circuln / vnd Circulstücken Flächtaffeln … / Beschrieben / vnd calculirt / Durch Johann-Hartmann Beyern …, Francfort, Nicolas Hoffmann, in Verlegung Jacob Fischers Erben, 1619 (dédicace du 10-20 juillet).

4Dédicace de l’ouvrage à Maurice de Nassau (1567-1625), prince d’Orange, comte de Nassau, Katzenelnbogen, etc. Parmi les nombreux titres de Maurice de Nassau (aussi Stathouder de Hollande et de Zélande), c’est ici celui de comte de Katzenelnbogen, dans l’ancien territoire de Hesse-Nassau, qui justifie la demande en patronage que lui adresse Hartmann Beyer. C’est dans les armées de Maurice de Nassau que Descartes s’est engagé à Bréda en 1618, comme « volontaire »
(i. e. sans solde).
[7]

IN
Ornatissimi, Doctissimi, Expertissimiq; Domini,
IOANNIS HARTMANNI
BEYERI, MOENOFRANCOFUR-
TENSIUM ARCHIATRI ORDINARII, ET
Insignis Mathematici, Conome-
Triam Mauritianam
EPICINIUM
Rerum trahimur cognoscere causas,
Ut fuit invicti lingua locuta Sophi.
Et cupidus variae quisquis festinat ad artis,
Profectus, genio non remorante suo.
Sed quoniam discriminem habet doctrina triforme
Omnis, ab humanis sensibus apta capi :
Nostratesque animos tenebris sopor altus inumbret,
Lubrica, quae primi culpa parentis erat.
Sic iuxta vatis : non omnia possumus omnes,
Eligit in placida quilibet arte modum.
Naturae studet ille sagax dignoscere quicquid
Inferior mundi machina vasta capit.
Hic percontatur quid Spiritus, angelus, ensque,
Rimatur nullum quod grave pondus habet,
Sic alius fatur ; medium tenuere beati,
Quod petis, in medio tutus adibis, iter.
Huicque opus est unum vigili perdiscere cura
Artem de Mathesi nomen adepta tenens,
[8] Hac quid tu valeas Doctor Bayere perennis
Fama volans nullo fert peritura die :
Abdita quae proprio scrutaris Marte, capisque
Ingenii mira fertilitate tui
Lucida cuncta facis ; tam clare scribis, ut illa
Absque professoris percipiantur ope.
Et nova quae nullis sunt hactenus edita seclis
Praesenti tradis metrica dasque libro.
Sed rogo te reliquos vidi quos scribere libros,
Ede rudi (cura est cui didicisse) gregi
Tunc quamvis Regimontanos audiat orbis,
Non minor inde tibi gloria maior erit.
Ac ubi stelligeras rursus remeabit ad arces
Mens tua, siderios quae speculata polos,
Posteritas pia corpus humo, qua venerat, abdet,
Et tua marmoreus conteget ossa lapis
Aureolis quo scripta notis haec verba (viator
Immemor haud, tristi quae leget ore, necis)
Qui numeri praecepta dedit decimalia primus,
Hoc Doctor Bayer conditur in tumulo.
M. Casparus Grünewald /
alias Chlorodromusa
P.C. Medicinae studiosus
Domino suo faventissimo ponebat
a. Lire plutôt « Chlorodrumos », calque du grec χλωρός (= Grün) / δρυμός (= Wald) comme dans la page de titre du Newer Schreibkalender pour l’année 1624 (ÖNB, cod. 13330).

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.