Pèlerinages d’empire
|Index
Texte intégral
A
ʼAbd al-ʼAzīz Āl al-Saʼūd. Voir Ibn Saʼūd
Abd el-Kader 50-54, 181
ʼAbd al-Mūṭṭalib, chérif 88-89, 90, 94
Abdülhamid II, sultan 88, 91, 142, 181, 437
Abyssinie. Voir Éthiopie.
Aden 45, 66, 112, 161, 336, 338, 376, 426, 430
Afghanistan 48, 87-88, 112, 224, 240, 285, 409, 413 ; afghans 48, 57, 88, 95, 151, 240, 249, 269, 322, 332, 410
Afrique équatoriale française (AEF) 280, 290, 310, 360, 366, 376, 377, 386, 390, 394-395, 419-421, 424-426
Afrique orientale 57, 142, 166, 330-331, 334, 358, 366
Afrique occidentale française (AOF) 282, 290, 296-297, 307, 310, 348, 360, 366, 373, 375, 378, 383, 385-386, 389-390, 393-397, 402, 419-421, 424-425
al-Afġānī, Jamāl ad-Dīn 92, 112, 313
al-Bannā, ḥasan 325, 382, 408
al-Ḥusaynī, Amīn 264, 325-326, 328, 409, 415, 430
al-Ifrīqī, ῾Abd al-Raḥmān ben Yusuf 394-395
Algérie 50-51, 54-55, 89, 101, 159, 171, 175, 180-182, 194, 218, 293, 317, 334, 341, 382, 388, 415, 418-419, 421, 423, 428-429
Ali Bey (Domingo Badia i Leblich) 33-35, 37-38, 230
Ali (Méhémet ou Muḥammad Pacha) 21, 24, 36-41, 46, 61, 67-68, 77-78, 231
Ali Ag Attaher, Mohamed 309, 395-396
Ali Jinnah, Muhammad 323
Ali, Shaukat 21, 24, 33-41, 46, 61, 67-68, 77-78, 103, 109, 136, 142, 149-150, 177, 179, 217, 231, 261, 275, 280, 309, 318, 321, 323, 332, 336, 343, 375, 393, 395-397, 439
Ārslān, Šakīb 265, 313-316, 331-332
Asad, Muhammad (Leopold Weiss) 267, 328, 440
Autriche 92, 115,134, 167, 170, 347 ; autrichien 111, 134, 166, 267, 328, 440
ʼAwn al-Rafīq, chérif 95, 135, 137-138, 145
Azzām, Abd al-Raḥman ḥassan 368, 416
B
Ba, Mahmoud 13, 34, 37, 94, 109, 139, 184, 187, 198, 207, 210, 241, 287, 323, 353, 395-397, 426, 440
Barelwī, Ahmad 47-48
Batoq, Mohamed ben Salem 208, 283, 310-311, 336, 340
Batoq, Hassan 208, 283, 310-311, 336, 340
Bégums de Bhopale NawabSikander 148-149, 439 ; Sultan Jahan 150, 439
Belkacem, Ḥāmdī. Voir Hadj Ḥāmdī 261, 281, 320
Ben Badis, Abdelhamid 317, 319-320, 422, 427
Ben Chérif, Mohamed 176, 181-182, 439
Ben Ghabrit, Kaddour 191, 194, 198-201, 291-292, 316, 320, 342, 349
Blunt, Anna 139, 230, 234
Blunt, Wilfrid 139, 230, 234
Bonaparte, Napoléon 21, 24, 29-30, 32, 39-40, 77, 198
Bosnie-Herzégovine ; pèlerins bosniaques 92, 134, 167
Boukhara 111, 112, 131 ; boukhariote 54, 95, 110, 122, 125, 128, 151, 249-250, 322, 376, 410
Bourguiba, Habib 373, 381-383, 388, 407
Brémond, Édouard 190-191, 193, 196, 201-202, 205-206
Briand, Aristide 180, 189-190
Bugeaud, Thomas Robert 50, 52-54, 431
Burckhardt, Jean-Louis 33-34, 36-38, 44, 56, 138, 439
Burton, Richard Francis 57, 64, 81, 87, 120, 139, 200, 439
C
Cadi, Chérif 190, 198, 200-201, 261, 363, 367
Caetani, Leone 104, 108, 122, 173
Califat, mouvement 13, 39, 56, 88, 95, 104, 107, 113, 144, 190-191, 220, 224-226, 233, 235-237, 240-241, 274-275, 321, 323, 329
Cambon, Jules 96, 156, 192-193
Cameroun 310, 376, 377, 394
Catroux, Georges 217, 254, 356, 359, 363-366, 368-369
Chemin de fer du Hedjaz 97-99, 112, 129, 142, 144, 172, 187, 223, 226, 264-266, 268, 437
chérifs 21, 28, 30, 31, 32, 33, 44, 46, 52, 58, 87, 88, 89, 94, 95, 110, 120, 131-145, 172, 185-200, 202, 205, 207, 210, 214, 233, 285,
Chine 64, 81, 107, 110, 111, 112, 161, 249, 343, 410
Cobbold, Lady Evelyn 289, 440-441
Comores 364, 366, 373, 376, 386
Congrès de La Mecque 264, 313
Cook, Thomas ; John Mason 162-164, 167, 258, 277, 285, 381, 389
Côte française des Somalis (Djibouti) 340-341, 349, 364, 366, 373, 375-376, 386, 390
D
Dafer, ʼAli 261, 332, 336, 343
Damas 13-14, 25, 34, 36, 39, 51, 54, 68, 97, 106, 112, 140, 142-143, 166, 181, 213, 217, 220-221, 225-226, 255, 264-265, 282, 285, 299-301, 304-306, 327, 350, 355-356, 409, 417
Depui, Ibrahim 205, 241, 254, 288, 298, 310
Didier, Charles 120
Dinet, Étienne 288, 376, 440
Djeddah 12, 18-19, 21, 26, 28-29, 31, 33-34, 36, 38-39, 42-45, 53-60, 65-67, 69-73, 76, 80, 84-85, 89-91, 95-97, 100-101, 103, 105, 110, 113, 115-118, 120-135, 139-145, 148, 150-151, 157-158, 160, 163-164, 167, 170-173, 176-178, 183, 187-188, 190, 192-193, 196-197, 199, 201-203, 205, 207, 209, 214-216, 219-223, 225-226, 232-233, 235-237, 241-242, 244, 246-247, 249-250, 252, 254, 257-262, 266-267, 270-272, 274, 276-277, 280, 282, 285-286, 288-289, 291-292, 294, 298-299, 302, 305, 308-309, 314-315, 320-322, 334-337, 343, 347, 350-351, 357-361, 363, 367, 373-376, 379-381, 383, 389, 392-393, 397, 402-406, 415, 421, 425, 427, 431, 434-435, 437, 439
Djibouti. Voir Côte française des Somalis
Doughty, Charles 88, 139-140
Duguet, Firmin 70, 220, 254-256, 308
Duveyrier, Charles 103
E
East India Company 27-28, 31, 39, 43, 48, 59, 64
Égypte 30-31, 38, 43, 45, 50, 64, 71, 77-78, 84, 109, 112, 174, 181, 185, 192-193, 196, 209-210, 224, 271, 300, 316-317, 326, 328, 331, 341-342, 354-355, 358, 393, 395, 409, 415
El-Ibrahimi, Bachir 317, 320, 422, 430
El-Okbi, Tayeb 219, 317, 319
El-Sadate, Anouar 412, 414
El-Tor (al-Tūr) 72-73, 76-77, 84, 124, 174, 176, 181, 184, 223, 249, 252, 300, 302, 350
Érythrée 59, 310, 337, 351, 366
Esclave, esclavage 25-26, 36-37, 50, 56-59, 88, 93, 101, 127-128, 131, 132, 149, 155, 156, 200, 210, 215, 246, 308-309, 329, 352, 396-398
Espagne 22, 33, 101, 285, 315-316, 335, 337, 339, 343, 346, 407, 415
États-Unis 184, 369, 401, 404, 408
Éthiopie 302, 313, 334-336, 346, 351, 354, 358
F
Fabre, Cyrien ; compagnie de navigation Cyprien-Fabre 164-165, 171, 180, 298, 307, 318, 426
Fauvel, Dr. Antoine 72, 78
Fayṣal ibn Ḥusayn, roi 186, 219, 231, 245, 265, 314
Fayṣal ibn ʼAbd al-ʼAzīz Āl al-Saʼūd 245, 246-247, 280, 359, 367, 407
Franco, Francisco 21, 79, 84, 105, 174, 194, 197, 199, 256, 312, 333-334, 338, 355, 357, 406-407, 411, 417, 421
Frères musulmans 172, 325, 341, 372, 382, 408-409, 411, 414-415
Fresnel, Fulgence 43, 45-46, 54, 105, 107, 117, 139
Front de libération nationale (FLN) 418, 422, 427-429, 431
Foudil René 295, 334, 342, 347
G
Gaulle de, Charles 357, 359, 365, 368
Gladstone, William 92-93
Gellatly Hankey 192, 209, 258, 405
Georges-Picot, François 186, 202
Gervais-Courtellemont, Jules 31, 96-97, 177
Ġalīb, chérif 29-33, 35, 58
Golfe Persique 57, 185, 203, 215, 246, 262, 276, 360, 366, 407
Gouraud, Henri 217, 219
Gouvernement provisoire de la République algérienne (GPRA) 427-429
H
Hadj Ḥāmdī 298
Hadj, Messali 12, 42, 50, 97, 261, 281, 298, 314-315, 318-319, 347, 376, 382, 384, 392-393, 396, 419, 428
Hadramaout 69, 71, 248, 278, 336, 338 ; hadramis 19, 56, 58-60, 90, 100, 155, 215
Hijra 51, 153, 224, 250, 392
Hodeïda (al-ḥudayda) 56, 70, 73, 77, 128, 216, 250,
Huber, Charles 102, 140-141
Hunter, William 149, 154
Ḥusayn ibn ‘Ali (grand chérif puis roi) 142-145, 150, 172, 185-187, 191, 194, 196-198, 200, 202, 205, 208, 210-211, 213-215, 219-227, 229, 231-237, 260, 316, 325, 358, 440
al-Ḥusaynī, Amī n 264, 325-326, 409, 415, 430
I
Ibn ʼAwn, Muhammad, chérif 46, 58
Ibn Jubayr 23, 439
Ibn Rašīd, émir 140-141, 187,
Ibn Sa῾ūd, roi 32, 140-141, 143, 187, 227, 229-237, 239-241, 245-246, 249-250, 254, 259-260, 262, 265-266, 268, 288, 296, 310, 314-315, 317, 325-326, 330-331, 337, 350, 353-354, 356-357, 359, 361, 363-364, 367-368, 375-376, 379-381, 390, 401, 405-406, 408-409, 411
Ibrahim, Abdürrechid 110, 241, 254, 286, 288, 298, 310, 396, 423, 428-429, 441
Ibrahim Pacha 38-39
Ihsanullah, Munshi 247, 280
iḫwān 102, 231-234, 236, 240, 244-246
Indigents 20, 28, 96, 109, 120-121, 145, 150-151, 154-155, 157, 160, 179-180, 188, 247, 272, 274, 277-278, 337, 425-426, 430
Inde(s) 25, 26, 29, 31, 32, 35, 38, 39, 43, 44, 48, 60, 63, 64-66, 67, 71, 73, 74-79, 85, 86, 87, 89, 93, 95, 98, 100, 104, 109, 110-112, 119-121, 137, 147-152, 153, 155, 161-163, 172, 174-175, 180, 183, 187, 192, 193, 197, 203-204, 208, 211, 214-215, 218, 224, 230, 237, 240, 247, 252, 255, 259-260, 263, 273, 274-279, 280, 284, 293, 299, 301, 321-324, 332, 336, 345, 352, 358, 360, 361, 366, 371, 373, 374, 379, 405, 413, 423, 431, 433, 439 ; indien 14, 25, 28, 29, 37, 38, 40, 42, 47, 57, 59, 60, 64-67, 69, 70, 72, 74, 76, 80, 81, 84, 85, 88, 89, 94, 95, 96, 109, 110-112, 119-121, 122, 125, 126, 128, 129, 133, 134, 136, 137, 141, 147-152, 162-163, 175, 180, 183, 186, 196, 197, 203-204, 209-211, 213-215, 222, 223, 224, 226, 229, 230, 233-235, 237, 240-242, 246-249, 252-253, 256-260, 268, 272, 274-279, 280, 283, 285, 286, 287, 289, 290, 292, 321-324, 325, 332, 336, 345, 352, 353, 344, 354, 358, 360, 364, 366, 367, 373-374, 379-380, 405, 409, 410, 416, 439, 441
Indochine 375, 389, 414, 421,
Indonésie 49, 101, 109, 126, 130, 152-155, 215, 249, 252, 256, 371, 380, 409, 413, 431, 435, 439 ; indonésien 19, 27, 48-49, 65-66, 90, 100-101, 119, 135, 152-155, 161, 167, 185, 215, 223, 240-242, 246, 256, 257, 276, 278, 279, 283, 324, 354, 358, 360, 371-373, 380, 416, 420, 423, 439
Iqbal, Muḥammad 323
Irak 230, 231-233, 236, 245-246, 248, 255, 263, 265, 269-271, 277, 285, 301, 303-304, 314, 325, 328, 343, 356-358, 360, 405, 409, 413, 416, 422, 437
Iran, iraniens 107, 112, 269, 322, 359, 360, 371, 408, 409, 416, 434-435
Italie 28, 22, 69, 74, 79, 82, 83, 92, 93, 99, 103, 108, 109-110, 111, 122, 127, 144, 165-166, 173, 183-185, 190, 193, 199, 202, 206-208, 210-212, 215-217, 227, 244, 248, 250-252, 256, 258, 260-261, 267, 272, 279, 283, 285, 288, 290, 291, 294, 302-303, 307, 309-312, 313, 315-316, 322-324, 326, 327, 328- 343, 346-347, 351, 354-355, 358, 372, 374, 404, 415, 420, 425
Izzédine, Cassim 79
J
Jabal Šammar 13, 38, 140, 230, 232
Java 49, 75, 112, 153, 167, 215, 279 ; javanais 69, 70, 88, 89, 91, 100-101, 122, 134, 136, 141, 155-156, 178, 205, 215, 249, 256, 274, 279, 332
Jeunes-Turcs 108, 111, 142, 144, 181
Jihād 30, 48, 50-51, 53, 91-92, 111, 157, 183, 187, 194, 231, 422
Julien, Charles-André 317
K
Kairouan 50, 89, 194
Kamarān 24, 73, 76, 84, 124, 174, 252, 275, 279, 287, 321, 338, 355, 375
Kano 307, 377, 390, 392, 395
Kané, Abdou Salam 378, 381-382, 393
Kateb, Yacine 384-385
Kemal, Mustapha (Atatürk) ; kémaliste 229, 245
Katsina, émir 273, 280, 390
Khan, Syed Ahmad 149, 214
Khartoum 308, 376, 378, 390, 395-396, 424, 426
Koweït 230-231
L
Le Caire 13, 25, 36, 41, 186-187, 231, 233, 271, 299, 382, 389, 421
Le Châtelier, Alfred 103, 107
Lesseps de, Ferdinand 39
Lawrence, T. E. 186, 221, 273
Liban 185, 255, 265, 301, 313, 358, 395, 405, 409, 413
Libye, libyen 104, 173, 193, 199, 283, 328-334, 337-343, 346-347, 352, 355, 362 Cyrénaïque 51, 105, 108, 165, 206, 216, 244, 283-284, 294, 328, 330, 362 ; Tripolitaine, Tripolitain 19, 45, 92, 93, 99, 105, 108, 111, 122, 144, 159, 160, 165-166, 173 184, 198-199, 206, 261, 283, 316, 332, 341, 347, 362
Ligue arabe 368, 375, 381-382, 406, 414-415
Ligue musulmane 241, 323, 379
Lugard, Frederick 217, 273, 390
Lyautey, Hubert 189-191, 200, 217-218, 284, 426
M
Madagascar 376, 386
Mahdī 90, 104, 434
Maḥmal égyptien 13-14, 30, 34, 37, 46, 52-53, 54, 184, 196, 197, 204, 209, 225, 245, 271, 411 ; syrien 143, 185, 196, 220, 226
Maigret, Roger 261, 294, 356-359, 361, 363, 368-369
Malaisie 49, 109, 155, 235, 290, 360, 381, 438 ; malais 19, 66, 126, 134, 152-153, 155, 161, 205, 214-215, 226, 235, 241, 242, 247-249, 256, 257, 276, 278, 280, 345, 354, 358, 372, 374, 380-381, 392, 416
Mali 426
Maltzan von, Heinrich 51, 64, 70
Malvezzi, Aldobrandino 104, 173
Maroc 13, 29, 33, 35, 52, 93, 104, 107, 112, 180, 189-190, 192, 195, 210, 217-218, 240, 282, 284-285, 290, 295, 307, 314-316, 318, 335, 337, 339, 341, 343, 346, 348, 353, 357, 365, 385, 407-408, 411, 414, 419-421, 423, 435
Massaoua 38, 45, 59, 128, 133, 250, 309-311, 374, 376
Massignon, Louis 186, 226, 234, 291
Mauritanie 41, 376, 385, 393-394, 396, 425
McMahon, Sir Henry 185
Méchéri, Chérif 405-407, 417-418
Médine 12, 14, 23-25, 27, 30, 33, 35-36, 51-52, 68, 95, 97, 100, 106, 112, 126-127, 130, 132-133, 138, 140-141, 143-144, 157, 166, 181, 184, 186-187, 189-190, 202, 213-214, 219, 224-225, 229, 231-232, 236, 244, 247, 252, 266, 269-271, 277, 317, 332, 336, 342-343, 355-356, 360-361, 367-368, 376, 393-395, 404, 417, 422-423, 425, 428-429
Méditerranée 39, 40, 57, 69, 73, 74, 81, 108, 185, 220, 287, 330, 338, 342
Mer rouge 21-26, 28-29, 31-32, 39-40, 43-44, 52, 56, 58-60, 63-64, 67, 72-73, 75-76, 101, 109-110, 120, 124, 128, 132-133, 144, 162, 174, 176, 182, 185-186, 204, 207, 222-223, 236, 250, 276, 310-311, 327, 330-332, 336, 338, 343, 354-355, 358, 376-377, 389-390, 435-436
Mer noire 167, 183
Mission militaire française 184, 202, 205, 356
Montagne, Robert 196, 365-366, 369
Munshi, ʼAbdullah 152-153, 247, 259, 439
Mussolini, Benito 329, 335, 337, 339, 343
Muṭawwif 133, 135, 137-138, 260, 328, 376, 395
N
Najd 30, 32, 38, 140, 143, 187, 200, 213, 227, 229-230, 232, 234, 236-237, 240-241, 246, 250, 254, 264, 270, 277-278, 295, 303, 411
Naqšbandiyya 47, 99-100
Nasser, Gamal Abdel 412, 414, 420, 431
Néo-Destour 373, 381
Niebuhr, Carsten 28
Nigeria 217, 273, 280, 307, 309, 311, 374, 376-377, 390, 392-393, 395, 416, 424
Nizamī, Khawaja Hasan 110-112, 441
Noguès, Charles 347, 349, 355
O
Océan Indien : 24, 26, 49, 59, 66, 73, 174, 213-215, 259, 345, 376
Odessa 167, 170, 249-250
Office international dʼhygiène publique (OIHP) 176, 252, 254-255, 270-271, 293, 311, 358, 435
Organisation mondiale de la santé (OMS) 422, 436
Oulémas, Association des oulémas algériens 58, 94, 99, 101, 224-225, 244, 303, 317-320, 385, 394, 411, 415, 422, 427, 430
P
Pakistan 358, 395, 409, 413, 416-417, 420, 423-425, 430, 435
Palestine 54, 68, 184-186, 202, 204, 226, 241, 264-266, 285, 300, 324-327, 331, 340, 350, 353, 358, 367, 371, 393, 407, 409
Panislamisme 86, 92-93, 97, 99, 101, 105-108, 129, 154, 156, 223-224, 240, 265, 319, 421
Pays-Bas 101, 119, 126, 128, 141, 155, 166, 185, 259
Perse 14, 25, 38, 50, 70, 93, 245, 255, 263, 301 ; persans 15, 26, 40, 54, 67, 85, 88, 92, 108, 110, 111, 118, 151, 249, 255-256, 420
Pétrole 263, 398, 401
Philby, Harry Saint John 230, 262-263, 268, 288-289, 332, 440
Pitts, Joseph 27
Port-Saïd 196, 204, 209, 299, 351
Port-Soudan 192, 308, 374, 377, 424, 426
Prax, Jean 40-42, 55
Prisse dʼAvennes Émile 34
Proust, Dr Adrien 78, 176
Q
Qādiriyya 50, 100, 102
Qoseir 31, 43, 64, 67
R
Raḥmāniya 157
Al-Razzāq, Dr. ʼAbd 76, 81, 84-85, 120, 123, 125-126, 137-138
Révolte arabe 21, 183, 185-187, 193-194, 197, 200, 202, 205, 223, 233, 237, 316, 327, 417
Ridā, Rašīd 109, 112, 198, 241, 244, 265, 313, 316-317, 328
Riḥla 20, 284, 439-440
Rivière, Thérèse 11-12
Roches, Léon 50-52, 54, 97, 376
Russie 40, 50, 54, 75, 84, 91-92, 95, 107-108, 110, 115, 126, 130, 136, 153-154, 170, 179, 185, 248, 368 ; russe (empire, consul, flotte, pèlerins) 18, 19, 49-50, 54, 88, 91-92, 100, 109, 111, 117, 122, 125 , 126, 130-132, 136, 151, 154, 167, 183
Rutter, Eldon 307, 440-441
Rzewuski, Waclaw Seweryn 38
S
Sa῾ūd Ier (roi)
Sambouk 64
Sanūsiyya 51, 90, 100, 103-105, 157, 207, 216, 328, 431
Sarekat Islam 109, 241
Sarrail, Maurice 235
Senghor, Léopold Sédar 383
Seetzen, Ulrich Jaspar 35-36, 38
Sénégal 46, 286, 307-309, 348, 376, 383, 393, 395, 420, 425-427
Singapour 19, 65, 69, 89, 91, 152-153, 155-156, 161, 215, 276, 381
Snouck Hurgronje, Christiaan 100, 104, 126, 135, 154, 205, 367, 439
Société des habous des Lieux saints 217
Soekarno 371, 380, 416
Sokoto 56, 392
Standard Oil of California (SOCAL) 262-263
Somalie (anglaise, Somaliland) 248, 376 ; Somalie italienne 165,208, 283, 340 ; Somalie française voir Djibouti ; Somalis, Somaliens 58, 206, 216, 290, 332-333, 336, 337, 341, 347, 375,
Souakin 19, 39, 59, 124, 128, 308, 310-311, 355, 374, 378, 424
Soudan (anglo-égyptien puis République du Soudan) 38, 39, 42, 56, 124, 208, 211, 248, 249, 283, 307-311, 348, 360, 366, 377-378, 390, 392, 395-397, 413, 424-426, 438 ; Soudan français 375-376, 393-397, 429; soudanais 56, 59, 200, 204, 206, 278, 308, 333, 348, 354, 358, 360, 362, 374, 394, 396, 424, 430,
Suez 13, 22, 28, 30, 31, 39, 40, 41, 43-45, 64, 67, 69, 91, 120, 124, 133, 175, 196, 207, 209, 299, 332, 337, 357, 359, 389, 401, 411, 420, 422, 427, 431 ; canal de Suez 63, 65, 73, 79, 136, 162, 171, 184, 220, 415, 420
Sumatra 49, 89, 100, 153, 167, 279, 283
Syrie 14, 34, 38-39, 43, 54, 68, 96, 181, 185, 187, 202, 213, 219-221, 240-241, 255-256, 264-266, 285-286, 290, 301, 303-306, 313, 316, 326, 350-351, 355-356, 395, 405, 409, 413, 416
T
Tall (Al-Ḥajj ʼUmar) 157
Tall (Hadj Seydou Nourou) 395-396
Tamisier, Maurice 40
Tatars 47, 92, 108, 110, 136
Tchad 46, 105-106, 308-309, 376, 398, 426
Tījāniyya 156, 307, 383, 393-394
Transjordanie 226, 232-233, 236, 245, 264-265, 270, 277, 304, 325, 350, 358, 367, 393
Tunisie 84, 89, 92-93, 103, 111, 118, 127, 156, 159, 166, 175, 218, 290, 294, 299, 341, 352, 362-363, 381-382, 384, 387-388, 390, 414, 419, 421
Turkestan 19, 125, 130, 136, 154
U
ʼUmra 228, 405-406
Union française 375, 378, 382, 383-384, 386, 398, 405, 417
ʼUṯmān Pacha 95, 102, 141
URSS 241, 248-250, 408-410
V
Van der Chijs 133-134
Varthema di, Ludovico 25-26, 367
Victoria, reine 97, 120, 147-149
W
Wahhabisme 32-34, 40, 47-49, 95, 104, 149, 229-231, 234, 236, 244, 317, 319, 392, 396
Waqf 13, 189, 208, 264-265
Wallin, Georg August 230
Wavell, Arthur John Byng 142
Wilson, Cyril 192-193, 197, 204
Wood, Cecil 103, 137
Y
Yaḥya, imam 250, 314, 330
Yémen 35, 38, 45, 77, 98, 104, 132, 144, 216, 240-241, 250, 277-278, 314, 325, 330, 338, 412, 430
Yssad, Mustapha 205
Z
Zamzam 27, 34, 80, 84, 253
Zanzibar 57, 59, 96, 142
Zitouna (mosquée) 292, 315, 317, 381
Zohrab, James 87, 128-129, 134
Zubayda 13, 33, 82, 253, 269, 437
© Éditions de la Sorbonne, 2018