Version classiqueVersion mobile

Cultes "héroïques" romains

 | 
Bernadette Liou

Index

Texte intégral

Aborigènes : 71, 75

Acca Larentia : 9, 10

adultère : 172

aes (rude, signatum) : 238-239 ; monnaies « au rameau sec » : 239

âge d’or : 165

agonium : 107, 108, 110, 113-114

agriculture : 165-166

Agrios : 108

Aineia (= Janicule) : 122 ; (tétradrachmes d’) : 117, 125

Albe : 122, 125, 128

Albanus mons : 127

Albunea : 75, 79-80

allaitement par des animaux sauvages : 161-164

Annales Maximi : 139-140

Apollon, 69

Aponus (= Abano) : 21, 33, 76

Appius Claudius le Censeur : 17, 52 ; le décemvir : 229-230

Apsyrtos : 175

Ara Pacis : 124

Arcadie : 181-182

Ardée : 128

Argées : 76, 145

Artémis d’Ephèse : 241, 242 ; de Marseille : 242

Aruales (Fratres) .172, 204

Ascagne : 136

Asvins (= Nasatya) : 160, 203

asylum : 185

Atéius Capito : 168

atrium Caci : 47

Attus Navius : 144

auctoritas : 173, 176

Aventin : 167

augur .172-173

Aurelii : 107-108

auspicia : 166-168

Bellona : 103

bergers : 65, 138, 156, 164-166

Bibulus : 168

βωμός : 72

Bona Dea : 46, 81, 197, 285-286

bouc : 187-189, 191 (caper)

Brutus : 39

Caca : 40-41, 46, 47, 81-83

Cacus : 18, 22-24, 41-48, 65, 81-83

Caeculus : 155

Caelites : 225

Caere : 121

calendes : 216

calendrier (« de Numa ») : 111 ; (« de Romulus ») : 172

Camille : 235

Campus Tiberinus : 234

cantharus : 50-51

capite aperto : 74 ; capite operto : 233

Capoue : 121

caprificus : 190

captatio de présages : 168

carmen : 81

Carmenta, Carmentis : 24, 72, 80-82

Carmentalis porta : 72, 209

Carna : 34-40

Castorei Podlouqueique qurois : 127

Castores : 127 (v. Dioscures)

catabase : 162

Celtes : 25-34

censor : 237-238

census : 237-239

centuriae, comitia centuriata : 236-238, 199-200

Cerere auliquoquibus uespernam poro : 127

Cérès : 127, 135, 141

César : 151, 168

Charon : 226

chefs de lignée « 71, 106-109

chèvre : 186-190

Chèvre (Marais de la) : 189

chien : 187-190

chtoniennes (puissances) : 88, 96-97, 104-105, 162

Cicéron : 150-152

Ciminianus lacus : 76

ciste : 125, 119

ciuitas : 166, 199

civilisateurs : 75-77, 165, 204, 235

civilisation : 76-77, 157, 165, 170, 191-192 (v. humanitas)

classis, infra classem : 236

Claudius Nero : 231

clientèle : 172

Comitium : 144, 146, 233

Compitalia : 241

Complices dei : 224

Consentes Penates : 223-224

consilium deorum : 218-219, 223-224

Consualia : 203

corium mandere : 73-74

Cornelius Cethegus : 230, 232

courtisane : v. meretrix

Crassus : 168

creppi : 191

Crotone : 22

Cûchulainn : 28

curiae, comitia curiata : 220, 172-173, 197-200, 201-202

curiones : 173

Curtius (Mettius) : 229

Cybèle : 101

daimones : 72

Dea Dia : 197

Delphes (oracle de) : 45

Dema : 157, 177-178

démembrement (mythes de) : 148, 170, 175-177

deuotio : 102-103

Diana Aventinensis : 241-242

Diana Nemorensis (Diane d’Aricie) : 241-242

Diane d’Ephèse : v. Artémis

dîme : 24, 39, 56

Dioclès de Péparéthos : 137

Dionysos, symboles et rites dionysiaques : 52, 163, 175

Dioscures : 160 (v. Castores)

disparition (légendes de) : 174-175

divinisation des morts en Etrurie : 226-227

donation : 234

écriture (invention de l’) : 76

Edda : 176

Enée : 85-134, 136, 195

Enée en Etrurie : 118-120

enlèvement (mythes d’) : 148, 174-175

Ennius : 135, 137, 138, 148

épeautre : v. far

Ephèse : 413-414

épichtoniens : 104

éponymie : 137, 153-154

Erulus : 40

Erythie : 19

Eschyle : 20-21

Etrurie : v. consilia deorum ; divinisation des morts en Etrurie ; nones ; Pénates

Evandre : 17, 40, 42, 57, 66-83, 181

Evhémère, évhémérisme : 65, 148

exclusion rituelle : 55, 69

exposition du nouveau-né : 158, 160-161

Fabiani : 68

Fabii : 67-68, 187, 229

Fabius (Q. Fabius Maximus) : 67

Fabius Maximus Rullianus : 231

Fabius Pictor : 131, 137

Fabula : v. Faula

fana : 77, 152

far : 178, 201-207

fari : 78

fasti dies (= calendrier) : 173-174

Faui : 67

Faula : 67-68

Fauna : 40, 46, 68-69, 77, 78, 81-83

Faunigenae : 71

Faunus : 40, 46, 66-83, 101, 108, 189-194, 196, 205

fauor : 228-233, 234

Fauor (deus) : 228

Fauores Opertanei : 222-233

Faustulus : 147, 149

fédéraux (cultes) : 241-242 ; v. Ligue Latine

fenestella : 243-244 ; Grande déesse à la fenêtre : 244

Feriae Latinae : 132, 176

Fides : 200

Flamen Portunalis : 200

Flamen Quirinalis : 203

Fondateurs : 75, 163, 166-174, 178, 192, 235, 240-243

Fordicidia : 79

Fornacalia : 178, 201-205

Fors Fortuna : 240

Fortuna : 209, 211-213 ; 217, 240- 241, 243-244

fortuna : 232

Forum Romanum : v. Comitium

foudres : 218-220, 224

Foui : v. Faui

foyer : 243

Frutinal : 128

Frutis (Venus) : 90, 124

funéraire (culte) : 213-215, 226

funestus locus : 148

furor bellicus : 170

Gadès : 20, 32, 54, 72

Gaia Taracia : 234

garan : 27

Garanus-Recaranus : 23-40, 46- 47, 64, 70, 82

Gaulois : v. Celtes

gentes : 176

Gerun : 21, 34

Géryon : 18-48, 65, 69, 83 ; oracle de Géryon : 32

Gracchi : 234

Grand (Vosges) : 33

Grannus : 33-34, 36

grue : 27-29, 37-38

Guyomart : 176

Halfdan le Noir : 176

haruspices : 168

« Heilbringer » : 157

Herculanum : 76

Hercule : 15-83, 206 ; Hercule navigateur : 63-64

Herculea gens : 67

herôon : 94-99, 104 (h. du Numicus)

Hiérogamie : 60-62, 65

holocauste : 74

homicide : 168-169, 172

Honor : 228

hoplites : 237

Horatius Coclès : 65

hostia : 177

humanitas : 165-166, 170, 191

Hygie : 33

Ianus : 165 ; 200-201

ides : 216

Ilioupersis : 117

imperium : 220

incubation : 79-80

Indiges (deus : Aeneas, Sol, Iuppiter) : 86-116, 195 ; Indiges pater : 104-105, 120, 124, 133

Indigetes dei : 99-116

Indra : 23, 65

initia : 169 ; v. mystères

Inuictus Hercules : 76

inuoluta statua : 209-218, 233

Inuoluti dei : 218-222, 225, 233

inuolutus : 226

Iulii : 148

Iuno : 56, 82, 101 ; Iuno Lucina : 238 ; Iuno ou Iane ? 200-201 ; Iuno Quiritis (= Quiris, Curis, Curitis) : 199-201

Iupiter : 101-103, 114, 135, 141, 200, 216, 218-220, 223-224 ; I. Fénétrien : 173 ; I. Latiaris : 127, 176, 195 ; I. Praestes : 76 ; I. Stator : 173 ; I. Quirinus : 197

Iuuentas : 238

Janicule : 122

jumeaux : 138, 143, 144, 156, 157-160, 168, 183, 186, 203

Kalendae Fabariae : 39

laine : 186

lait : 186

Lakinios, Lakinos, Latinos : 22

Lapis Niger : 140, 146-150

Larentia : v. Acca Larentia

Lares : 101-104, 114, 225

Latinus : 66, 78, 108, 176, 195

Lauinia : 66

Lavinium : 79, 88, 114, 120-134, sacrifices annuels à L. : 92, 125-126

lectisternes : 17, 81, 110

legis actiones : 174

législateur : 235-236

Liber/Libera : 127

Liberalia : 127

Ligue Latine : 129-130, 176, 241- 242

lituus : 94, 166-167

Locres : 22-121

lois : 165-166, 171-172, 191, 237

loup : 183-185

louve : 138, 141-144, 161-164, 183-186, 190, 192, 203

Lucoris : 185

lupa (= meretrix) : 163-164

luperca = (lupa) : 183

Lupercal : 143-144, 145, 183-184

Lupercalia : 68, 74-75, 178, 180- 194, 205

Luperques : 57, 68, 165-166, 181- 194

lustrum : 238, 241

Lycaonides : 182

Lykophron : 21

Macstarna/Mastarna : 43, 236 ; v. Servius Tullius

Maelius (Spurius) : 230

Manes dei : 102-104, 149

Manlius Capitolinus : 230, 232

Manlius Vulso : 230

« Männerbünde » : 185

manubiae : 218-220, 224

mariage : 172

Marius Gratidianus : 234-235

Mars : 101, 103, 114, 135, 136, 141, 175, 192, 200 : Mars Quirinus : 197

Marsyas : 42-44

Martianus Capella : 222-226

Massinissa : 230

Mater Matuta : 209, 240

Medioxumi : 15

Melikertès : 21

Melquart : 21, 32, 53-64, 65, 70 71-72, 83

Menenius (M.) : 231

Menenius Agrippa : 229

Mercure : 223

meretrix : 163. 164 ; v. lupa, scortum Herculis

Mettius Curtius : 229

monnaie : voir aes

monstruosité : 47, 65

Mucius Scévola : 65

myrtes : 201 ; patricia myrtus : 201

mythes d’origine : 156-157

Naevius : 137, 138

Nasatya : 203 ; v. Asvins

natalis dies : 193, 195, 205, 215

Neptunus : 196

Neuna Fata : 80

Nigidius Figulus : 227

nocturnes (rites) : 72-73

nonae : 214-217

Nonae Caprotinae : 189-190

Nortia : 210

nostos : 22

nouae res : 215

Nouensiles dei : 102-104

Nouvel An : 191-192, 194, 205- 206

noyade (divinisation par n.) : 87

Numa : 79, 172, 173, 174, 202

Numicus : 86-99, 112

nundinae : 213-217, 237, 244

Oedipe : 161, 169

Ogulnii : 135, 141, 144

omen : 167-168

Omphale : 57

opertanea (sacra) : 226 ; v. Fauores Opertanei

oracle : 43-45, 77-81

Orphée : 175, 206

Osiris : 175, 204

Ostie : 63, 80

Paganalia : 238, 241

pagus : 238

Palantô : 69

Palatin : 187

Pallantion : 75

Pallas : 66

Pan Lykaios : 181

Papirius Cursor : 231

Parentalia : 178, 195, 205-206

parentatio : 234, 150

Parentes dei : 149, 152

Parilia : 194

parricide : 168-169

parts (de viande) : 35

patriciat/plèbe : 172

patronat/ clientèle : 172

Penates : 101-102, 124-127, 133, 223, 225 ; P. mortalium hominum : 223, 227

Pentheus : 175

phalange : 237

phallos : 136, 243

Phéniciens : 53-64, 65-66

Philologia : 223

Picus : 77, 165, 192

Pitύ : 36

pivert, pic, pic-vert : 161, 192

plébéiens : 213

pomoerium/pomerium : 18, 134, 134, 168-170

Pompéi : 76

pontifex : 139-140, 214-215

Postumius : 230

Potitii : 55-56 ; Potitius / Poticio : 58-60

poules : 226

Pratica di Mare : 80, 92-93 ; v. Lavinium

Préneste : 40

prima : 200

primitive (vie p., opposée à la civilisation) : 162-163, 164-165, 170, 191-193, 204

prophétique (transe) : 77-81 ; v. oracle

prouocatio : 220

pudor : 217

puluinar : 109-110

purification : 187, 205-206

Purusva : 176

putitio : 58

Pyrrhus : 134

Pythagorisme : 52

Python : 69

quadrige : 141

Quirinal : 109-110

Quirinalia : 178, 180, 194-206

Quirinus : 101-102, 114, 135-207

Quirites : 197-198

Recaranus : v. Garanus

recensement : v. censor, census

Regia : 113

Rémus : 122, 158-160, 167-169, 182, 189

répudiation : 172

résurrection : 161, 186

Rex sacrorum : 113, 216, 233

Rig Véda : 36, 40, 176, 203

rire : 186

ritus Graecus : 74

Robigalia : 203

roi : 45, 61, 75, 140, 166, 175- 176, 190

Romanus : 136

Romé/Rhomé : 136

Romis : 136

Romos : 136

Romuli casa : 145

Romuli cornutus : 146

Romuli sepulcrum : 146-153

Romulus : 101, 109, 114, 122, 135-207, 235

Rostra : 148

Ruminalis ficus : 141, 144-145, 190

ruma : 145

Rutules : 71

Sabins : 196

sacellum : 147

saints : 175

Saliens : 73

salutaris, salutifer : 81

Sancus : 210

Sant’Omobono : 240

Saturne : 165

saturnien (vers) : 78

Scalae Cad : 46

Scipion l’Africain, les Scipions : 230

scortum Herculis : 61-62, 67-68

scyphus : 49-53, 64, 72

Séjan : 210

Sénat : 172, 176, 178, 187

Senatores deorum : 223-224

Sentinum (bataille de) : 135, 141

serment de Philippe : 106-107

serpent : 69, 161

seruator patriae : 232

Servius Tullius : 43, 209-245 ; réforme servienne : 199-200

statut de culte : 209-213

sigillaria : 76

Silvanus : 67, 192-193 ; v. Faunus

Sol : 105 ; Sol Indiges : 88, 89, 98, 105-114, 115 ; autels dédiés à Sol par Enée : 93, 112, 124

Soma : 204

spolia opima : 173

Stésichore : 19, 117-118

Stultorum feriae : 195, 201-205

stuprum : 69

Superiores dei : 219-222

tables (manducation des tables) : 123

tabulae dealbatae : 139-140

Tabula Iliaca : 118, 125

Táin bó Cuailngé : 27-28

Tanaquil : 210-211

Tarchon : 42

Tarchunies (Cneve T. Rumach: 43

Tarquin l’Ancien : 244 ; T. le Superbe : 214

Tartessos : 19, 31-32

taureau : 25, 27, 28

Tauriscos : 20, 30

Tarvos Trigaranus : v. Trigaranus

temple augural : 167-168, 170

tesca : 170

tétradrachme d’Ainéia : 117, 125

thesaurus : 89

θυσία : 72

Tibérine (île) : 74, 193

Tiberinus : 234

Tibur : 76, 79, 80

Timée : 124

Titans : 161

Titus Tatius : 176, 196

toga undulata : 210-213

toge : 142, 209

tombe : 61, 72, 94, 96, 133, 146- 153, 234

Tor Tignosa : 80, 93-94

traité (entre Lavinium et Rome) : 129-132

Trêves (monument de) : 26

tribu : 172, 236, 237

tricéphale : 23, 29, 30, 47, 48, 64, 65

Trigaranus : 25-34

Trigemina porta : 72

triplicité : 29-30

Troia : 93

truia : 119

truie (la t. aux 30 porcelets) : 123, 130-131

tumulus « d’Enée » : 94-99

tunica : 142

Valerius Corvus (M.) : 230-231

Valerius Publicola (P.) : 229

vases (représentant la légende d’Enée) : 118 ; v. de Tragliatella : 119

Véda, hymnes et rites védiques : 23, 36, 40, 65, 176, 203

Véies, statuettes d’Enée : 118-119

Vélabre : 405

Vénus : 110, 122, 134 ; V. Erycine : 90, 134 ; V. Frutis : 90, 124, 127 ; V. Libitina : 238

Verrius Flaccus : 24-25

Vesta : 101, 114, 124, 127

Vestales : 172-173

Via Sacra : 187

Vibennae (Aulus, Caelius) : 43-44

Victor (Hercules) : 76

Vipinas (Aule, Caile) : 43

Vitellia, Vitellii : 71

Volcanus : 196 ; V. Iouialis : 224

Vrbs : 166, 191

Yima : 176

Ymir : 176

yogis : 175

Zagreus : 161

Le texte et les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont sous Licence OpenEdition Books, sauf mention contraire.

Cette publication numérique est issue d’un traitement automatique par reconnaissance optique de caractères.
Rechercher dans OpenEdition Search

Vous allez être redirigé vers OpenEdition Search