La ruée vers l’or rose
| , ,Famintinana
Texte intégral
Fandrombaka mankany amin’ny Makamba Fijery amin’ny fomba samihafa ny fanjonoana nentim-paharazana eto Madagasikara
1Zava-dehibe eo amin’ny pôlitika sy toe-karen’i Madagasikara ankehitriny ny jono makamba ataon’ireo mpanjono madinika no sady sehatra manan-danja ho an’ny fikarohana mikasika ny siansan’ny fiarahamonina. Na ny toetoetra sy fombafomba maha izy azy manokana na ireo fifandraisana samihafa misy aminy sy ny endri-panjonoana makamba hafa atao (ohatra an-tsambo) dia samy manazava ny mahatonga ity sehatra ity ho mahaliana. Mahasarika ny mpikaroka handinika azy koa ny fiavahan’ny fomba ifamatoran’ity fihariana ity amin’ny rafi-pamokarana sy fiaraha-monin’ny morontsiraka.
2Vokatry ny fiaraha-miasa teo amin’ny mpikaroka avy amin’ny sehatra samihafa sy vazan-tany maro ity boky ity : ao ny mpahay fihariana sy toe-karena, ao ny mpandinika momba ny fiainan’ny olombelona, ny mpahay fiaraha-monina sns... Ary izy ireto dia nahitana Kanadianina, Frantsay sy Malagasy.
3Manadihady ny jono nentim-paharazana sy ny fivoarany ity boky ity ka mijery ny lafiny samihafa sy ny ambaratonga isan-karazany mifamatotra aminy eo amin’ny sehatry ny toe-karena, ny fiaraha-monina, ny politika, ny tontolo iainana, ny finoana sns... Ireo rehetra ireo mantsy no mifa-meno sy mifampidipiditra ka ahazoana manazava ny fiaimpiainan’ilay sehatry ny jono nentim-paharazana sy ny fiovana mihatra aminy amin’izao fotoanan’ny tekinika sy fanalalahana izao.
4Avohitry ny fikarohana vita ato fa diso ny fijery milaza hoe mihamaty ny jono nentim-paharazana ka ho levona ao anatin’ireo endri-panjonoana ara-toetrandro mampiasa fitaovana vaventy.
5Ny tantara niainan’ity sehatra ity tao anatin’ny 30 taona farany mantsy dia maneho mazava fa tontolo tsy mitsaha-mivoatra ny azy ka tsy ahina tsy haharaka izay fivoarana takina aminy mba hahazoany mivelona amin’ny ho avy.
6Ohatra amin’ireny ny fivoaran’ny rafitra mitantana azy (fitomboan’ny fikambanam-panjonoana), ny fiovana eo amin’ny fiaraha-monin’ny olona voakasika aminy (faneken’ny fahefana nentim-paharazana hampivoatra ny endri-pifehezany ilay sehatra) ; ny fivoarana eo amin’ny fiharian-karena toa ny fisokafana amin’ny lalam-barotra vaovao eto an-toerana sy maneran-tany ; ary ao ny famolahana haitao vaovao araka izay hita amin’ny fisakana trondro ohatra.
7Misongadina avy amin’ny fandinihana natao tato koa fa tsy ny toe-java-tra anatiny na ny toe-tany sy toetr’andro na ny antony tekinika ihany no mampivoatra sy mampivelatra ity seha-panjonoana nentim-paharazana ity. Fa misy fiantraikany aminy sady itondrany akony lehibe koa ireo fiovana sy fanavaozana ara-piaraha-monina sy ara-pihariana atao ao amin’ny faritra amorontsiraka isandrahan’ilay jono makamba nentim-paharazana.
8Tahaka ireo sehatrasa hafa imatimatesana ankehitriny (ohatra ny fitrandrahana safira sy vato sarobidy), ity fitrandrahana makamba ataon’ny mpanjono madinika ity dia manetsika koa ny tontolo man-odidina azy ka miteraka fifindra-monina, fitaran’ny fifanakalozana ara-barotra na zava-dehibe hafa mpitranga amin’izao fotoana. Ary izay indrindra koa no mahatonga azy horaisina ho ohatra hodinihina sy haseho eto. Dia manan-kery hakana lesona faobe koa araka izay ny tsoa-kevitra aroso ato.
© IRD Éditions, 2002