Yayınlanmamış bazı Bo tabletlerine yeni duplikat ve paralel metinler

Rukiye Akdoğan
  • 1 2011 Haziran-Temmuz aylarında Akademie der Wissenschaften und der Literatur Mainz’da Bo tabletleriy (...)
  • 2 Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde çalışırken her türlü yardımlarından dolayı Müze Müdürü E. Sağır’a, (...)

1Makalenin konusunu, yayınlanmamış Bo tabletlerine yeni tespit edilen duplikat ve paralel metinler oluşturmaktadır.1 Bu tabletler çeşitli konuları içermektedir: Bayram ritüeli fragmanları (Bo 4682, Bo 4877, Bo 4936), ritüel fragman (Bo 4716), ay bayramı (Bo 4868), yeraltı tanrıları için bayram fragmanı (Bo 4881), Ziparwa tanrısının anıldığı fragman (Bo 4902) ve Ziparwa tanrısı için bayram ritüeli (Bo 4998). Söz konusu tabletler, orijinal tabletlerden yapılmış kopyaları ile sunulmaktadır.2

1) Bo 4682 (CTH 670.2205)

2Ölçüler: uzunluk: 5 cm. genişlik: 4,6 cm. kalınlık: 1,4 cm.

Öy? II?

  • 3 KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 8’-16’ satırlar arasına paraleldir; krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. (...)
  • 4 Kutsal nesnelerin envanterine ait bir metin olan KUB 48.114 Ay. IV’de 50 adet GAL söz konusudur: 7’ (...)
  • 5 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62.a+ Ay. IV 9’.
  • 6 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 10’.
  • 7 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 12’, 13’.
  • 8 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 14’.
  • 9 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 15’.
  • 10 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a + Ay. IV 16’; ayrıca KBo 13.68 Öy. 12’de bu şehir, “ … URU Te-ša-ma-ya- (...)

x+1

t[u-un-na-kiš-na-aš-kán]3

2’

GALHI.A 4[aš-š]a[-nu-an-zi]5

3’

SANGA IGI-zi pal-š[i]6

4’

DU URUHa-na-ši-pa []

5’

DU URUHa-la-ap DHé-p[át]

6’

III-ŠU e-ku-zi III NINDA.GUR4.R[A]7

7’

pár-ši-

ya

[]

8’

EGIR-ŠÚ-ma DUTU GUB-I-ŠU []8

9’

e-ku-zi I NINDA.GUR4.RA NU.GÁL[]9

10’

EGIR-ŠÚ-ma DU URUTe-ša-ma[-10 III-ŠU e-ku-zi]

  • 11 Tercümeyi krş. Yoshida 1996: 229.

3Tercüme: x+1-2’: İç evin kaplarını tedarik ederler. 3’-7’: İlk olarak rahip, Hanašipa şehrinin fırtına tanrısını, Halap şehrinin fırtına tanrısını, tanrıça Hepat’ı 3 kere içer. 3 kalın ekmeği böler. 8’-9’-10’: Daha sonra o ayakta durarak güneş tanrısını 1 kere içer. (Bu arada) 1 kalın ekmek mevcut değil. Daha sonra Tešama[- ] şehri fırtına tanrısını [3 kere içer.]11

4Bo 4682 Öy? II? x+1-10’, büyük deniz ve tarmana- denizi için ritüel bir metin olan KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 8’-16’ satırlar arasına paraleldir.

Öy? II?’ye ait açıklamalar

  • 12 Bkz. HEG T: 434-436; Ünal 2007: 735; Alp 1993: 368-376.
  • 13 Krş. Alp 1993: 368.
  • 14 Transkripsiyon ve tercüme için bkz. HEG T: 435; Arıkan 2003: 25-26.

5x+1 t[u-un-na-kiš-na-aš-kán]: tunnakeššar- “iç oda, iç bölüm, yatak odası”12 anlamlarına gelen kelime, bayram ritüelleri dışında, É.ŠÀ.KÙ.GA “kutsal iç oda”, É.ŠÀ DINGIRLIM, šiunaš É.ŠÀ, taknaš DUTU-É.ŠÀ (KBo 22.111 II 8’) kült alanları için kullanılır.13 tunnakeššar- ile É.ŠÀ’nın dönüşümlü olarak kullanıldığını KUB 55.39 I 12’-13’ satırlarda görmek mümkün:14

11’

... LUGAL-uš UŠ-GI-EN na-aš-kán šu-uh-ha-az GAM ú-iz-zi

12’

na-aš Édu-un-na-ak-ki-iš-na pa-iz-zi

13’

LUGAL-uš-kán É.ŠÀ-az ú-iz-zi ta-aš Éha-li-in-tu-u-i

14’

ti-ya-zi...

6Tercüme

11’

... Kral reverans yapar (tanrının huzurunda). O, damdan aşağı iner.

12’

İç odaya gider.

13’

Kral iç odadan gelir ve halentuwa’ya

14’

geçer. ...

2) Bo 4716 (CTH 470.325)

7Ölçüler: uzunluk: 8 cm. genişlik: 2,9 cm. kalınlık: 2,1 cm.

Öy

  • 15 DUGpulla-, burada ilk kez TU7 (çorba) determinatifi ile birlikte kullanılmıştır; DUGpulla- için bkz (...)
  • 16 Bo 4716 Öy. 9’-11’ ile KUB 59.15 I x+1-2’ II 6’-8’, III 2-3 paraleldir. Krş. KUB 59.15 II 6’ ve III (...)
  • 17 Krş. KUB 59.15 II 7’ve III 3, 9; ayrıca bkz. Velhartická 2009: 333; Groddek 2004b: 27 vd.
  • 18 Krş. KUB 59.15 II 8’ ve III 10; KUB 59.15 II 8’ satır “na-aš-ta LUGAL-x[” olarak belgelenmesine day (...)

x+1

[ -]x-šu-ma?-x[

2’

x-aš-ša E[N.SISKUR

3’

IŠ-TU UZ[U

4’

še-er ar-ha[

5’

nu⌉[ -]li-x[-

6’

TU7pu-ul[-la-15

7’

x-ah-e-x[-

8’

DUGaš-ša-w[a-

9’

ma-ah-ha-an-m[a DU ud-da-a-ar]16

10’

me-mi- a-u-w[a-an-zi zi-in-na-a-i17

11’

na-aš-ta MUNUS[.LUGAL18

12’

A-NA EN.SISKUR[

13’

nam-ma A-N[A

14’

na-an al-x[-

15’

[

8Bo 4716 Öy. 9’-11’ ile “Fırtına Tanrısının adamı”ndan (LÚ DU) bahsedildiği bayram fragmanı olan, KUB 59.15 II 6’-8’ paraleldir. Bo 4716’nın arka yüzünün sol alt kenarının baş kısımları korunmuş olup, yazısızdır.

Öy.’e ait açıklamalar

  • 19 Ünal 2007: 551.
  • 20 Tischler 2001: 220.
  • 21 CHD P: 374.
  • 22 Ünal 2007: 551.
  • 23 Tischler 2001: 220.
  • 24 Ünal 2007: 551, CHD P: 373, 374.

9Öy. 6’ TU7pu-ul[-la-: TU7 çorba, çorba önüne gelen determinatiftir. pu(l)la- kelimesi, NINDApul[a-19 (bir ekmek çeşidi), É pull[a-…(É DUMUMEŠ-an)20 (çocukların evi), Épull[a-… (bir yapı, ev)21 ve DUGpulla- (bir kap22, bir ekmek kabı23) şeklinde belgelenmektedir. TU7 determinatifi ile ilk kez belgelenmektedir ve pulla çorbası olarak tercüme edilmelidir. pul-/pulla- kelimesi ise fal, talih, kader anlamına gelmektedir.24

10Öy. 8’ DUGaš-ša-w[a-: KUB 42.69 Rs. 6’ satırda bu kelime şöyle belgelenmektedir: ]x III ga-aš-ša-u-wa-aš

11GUŠKIN NA4[; krş. Ünal 2007: 328. Bo 4716 Öy. 8. satırda “DUG” işareti olduğu açıktır, bu nedenle DUGaš-ša-w[a- şeklinde transkripsiyonu yapılmıştır. KUB 42.69 Ay. 6’da yer alan “ga-aš-ša-u-wa-aš” kelimesindeki baştaki işaretin “ga” olduğu, Ağustos 2012’de Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde orijinal tablet üzerinde teyit edilmiştir.

12Ünal 2007: 328’de, gaššawa-/gaššauwa-/gaššawar, başlığında sunulan kelimenin anlamı “altından bir süs eşyası veya kap” şeklindedir.

13Öy. 9’, 10’, 11’in tercümesi: Fakat, Fırtına tanrısının adamı sözleri söylemeyi bitirir bitirmez, sonra o [kral]içe[

3) Bo 4868 (CTH 591?)

14Ölçüler: uzunluk: 7,3 cm. genişlik: 8,8 cm. kalınlık: 3,6 cm.

Öy. I

x+1

-]x-x

2’

-]x

3’

-]x da-a-i

15Öy. II

  • 25 Bo 4868 Öy. II 5’-10’. satırlar arası ile KBo 20.67++ II 63-III 3 paraleldir; transkripsiyon için k (...)
  • 26 KBo 20.67++ II 64: pár-aš-na-a-wa-aš-kán.
  • 27 KBo 20.67++ II 65: [DUMUMEŠ É.GAL g]i-nu-wa-aš GADA-an da-an-zi.
  • 28 Aynı zamanda şehir ismi de olan kelime, del Monte/Tischler 1978: 287’de şu yazım şekilleri ile yer (...)
  • 29 KBo 20.67++ III 1 LUGAL-MUNUS.LUGAL-aš-ša DNe-r[a?-ak 2 a-ku-an-zi hu-up-pa-ri ši-pa-an-t[i L]ÚM (...)

x+1

x[-

2’

SÌRRU x-x[-

3’

a-aš-ga-az ú-d[a-i

4’

LUGAL-uš pár-š[i-ya(-)

(na-aš-ta)]

5’

NINDAzi-ip-pu-la[(-aš-na-az I NINDA.GUR4.RA GE6 da-a-i na-an A-NA SAGI pa-a-i)]25

6’

pár-aš-na-u-aš-kán26 ú[(-iz-zi)]

7’

[g]i-nu-wa-aš-kán GADAHI.A d[(a-an-zi)]27

8’

[LUG]AL MUNUS.LUGAL GUB-aš UŠ-KE-E[N-NU]

9’

[D]Ne-ra-ak28 a-ku-an-z[(i hu-up-pa-ri ši-pa-an-ti MEŠGALA SÌRRU GIŠar-ga-mi gal-gal-tu-u-ri)]

10’

[(wa-a)]l-ha-an-zi iš-š[a-29

11’

[ ]x-x x ⌈SÌR⌉RU x[-

Ay. III

  • 30 KUB 20.78 III 3’ GAL ME-ŠE-DI NINDAta-pár-waa-šu-un 4’ LUGAL-i tar-kum-mi-ya-iz-zi; krş. Klinger 19 (...)
  • 31 Krş. KUB 20.78 III 8 pár-aš-na-u-wa-aš-kán 9’ SAGI-aš ú-iz-zi; bkz. Klinger 1996: 486 ve Groddek (...)
  • 32 Bo 4868 Ay. III 6’, 7’, 8’. satırlar için krş. KUB 20.78 III 10’-13’; bkz. Klinger 1996: 486.

x+1

pa-a-i [

2’

GAL ME-ŠE-DI NINDA[

3’

tar-kum-mi-ya-iz-zi30

4’

nam-ma-an šar-ra-an[

5’

pár-aš-na-u-aš-kán ú-iz[-zi31

6’

LUGAL MUNUS.GAL TUŠ-DZA-B[A4-BA4

7’

a-ku-wa-an-zi GIŠ DINAN[NA.GAL

8’

MEŠhal-li-ya-ri-eš S[ÌRRU 32

9’

wa-al⌉-ha-an-zii[š-ša-

10’

[ ]x x-x[

11’

[ ]x[

Ay. IV

x+1

-z]i

2’

]

3’

UŠ-K]E-EN-NU

4’

-]x-zi

5’

-]x-zi

16Tercüme: Öy. II 5’, 6’, 7’, 8’, 9’: Sonra o, zippulašna- ekmeğinden bir siyah kalın ekmeği alır ve onu sâkiye verir. Çömelmenin (sâkisi) gelir. Diz örtüsünü alırlar (Paralel satırlara sahip olan, ay bayramına ait, KBo 20.67++ II 65. satırda [DUMUMEŠ É.GAL g]i-nu-wa-aš GADA-an da-an-zi cümlesinde “saray görevlileri diz örtüsünü alırlar” şeklinde özne yer almaktadır.). Kral, kraliçe ayakta huzurda eğilirler. Tanrı Nerak’ı içerler. Bir kâseyi sunarlar. Kült şarkıcıları şarkı söylerler. argami- ve galgalturi- müzik aletlerini çalarlar.

Öy. III’e ait açıklamalar

17Öy. III 3’ a-aš-ga-az ú-d[a-i: Genellikle bayramlarda “(ekmek) getirmek” anlamında uda- fiili ile kullanılır. aškaz ise “dışarıdan” anlamında zarftır ve bu kısım “dışarıdan getirir” şeklinde tercüme edilir. KBo 10.29’da şöyle belgelenir:

II 9 [S]AGI.A I NINDA.GUR4.RA EM-S. A 10 [a-aš-k]a-az ú-da-i ...

  • 33 Bkz. HW² A: 420.

18Tercüme: 9-10 Saki, 1 ekşi kalın ekmeği dışarıdan getirir.33

  • 34 Metinlerin transkripsiyonları için bkz. Akdoğan 2010: 72, 99.

19ABoT 2.148 Ay. 7’ satırda GI]ŠBANŠUR-I NINDA.GUR4.RA EM-S. A a-aš-ka[-az ú-da-i] ve ABoT 2.211 6’ satırda I NINDA.GUR4.RA E)]M-S. A a-aš-ka-a[z ú-da-i yine ekşi kalın ekmeğin dışarıdan getirilmesi söz konusu.34

4) Bo 487735 (CTH 670.21.B)

  • 35 Bo 4877 Öy. x+1-6’, KBo 34.207 x+1-7’ ile duplikattır.

20Ölçüler: uzunluk: 5,2 cm. genişlik: 5,7 cm. kalınlık: 2,4 cm.

Öy

  • 36 KBo 34.207 x+1 D]⌈ZA-BA-BA I-⌈ŠU e⌉[-ku-zi.
  • 37 KBo 34.207 2’ SÌRR]U I NINDA.GUR4.RA pár-ši-ya[¬ ¬ ¬ .
  • 38 KBo 34.207 3’ ]DUDAM I-ŠU e-ku-zi.
  • 39 KBo 34.207 4’ [NAR URU Ka]-ni-iš SÌRRU, tamamlama için bkz. Archi 2004: 22 [67]; 5’ NINDA.GUR4.RA (...)
  • 40 KBo 34.207 6’ ]⌈D⌉GAL.ZU I-ŠU e⌉[-ku-zi
  • 41 KBo 34.207 7’ ]x I NINDA.GUR4.R[A pár-ši-ya; bu satırdan sonra kırıktır.

x+1

]DZA-BA-BA I-ŠU e-ku-z[i36

2’

SÌRR]U I NINDA.GUR4.RA pár-ši-ya37

3’

]DUDAM I-ŠU e-ku-zi38

4’

NI]NDA.GUR4.RA pár-ši-ya39

5’

DGA]L.ZU I-ŠU e-ku-zi40

6’

I NINDA.GU]R4.RA pár-ši-ya41

7’

DU URUN]e-ri-ik [I-ŠU]

8’

e-ku-zi

]I? NINDA.GUR4.RA ⌈pár-š⌉[i-y]a

9’

]x x-x-x

21Bo 4877 Öy. x+1-6’, bayram ritüeline ait bir metin olan KBo 34.207 x+1-7’ ile duplikattır.

Öy.’e ait açıklamalar

22Öy. 3’ ]⌈D⌉UDAM için, Ünal 2007: 750’de, DUD(KAM) başlığında, “tanrılaştırılmış gün” anlamı yer almaktadır.

23Belgelendiği bazı metinler şöyledir:

  • 42 Transkripsiyon için bkz. Badalì 1991: 58.

KUB 25.1 VI 25 LUGAL MUNUS.LUGAL GUB-DUDAM
26 a-ku-wa-an-zi42 ;

  • 43 Transkripsiyon ve tercüme için bkz. de Martino 1989: 52.

24IBoT 3.4 III 3 LUGAL-GUB-DUDMA-AM e-ku-zi … “Kral, ayakta tanrılaştırılmış günü içer”43; KBo 38.34++ Ay.? 8’ DUMU-DUDAM e-ku-zi

  • 44 Transkripsiyon ve tercüme için bkz. Otten 1958: 42, 43.

25Ölü ritüeline ait KUB 34.66 + KUB 39.7 Ay. III44’de şöyle belgelenmektedir:

2639 I-NA IX KASKALNI-ma-aš-ša-an an-da DUDMA-AM e-ku-zi … “Dokuzuncu kere ise tanrılaşmış günü içer.” Yine aynı metnin Ay. III 43. satırında belgelenmektedir:

[(da-a-i) NINDA.GU]R4.RA EM-S. A-ma-aš-ša-an ŠA DUDAM A-NA NINDA ÉRINMEŠ da-a-i ¬¬¬ “Ekşi somun ekmeğini ise tanrılaşmış günün asker ekmeğine koyar.”

27Kelimenin belgelendiği diğer yerler için bkz. van Gessel 1998: 841, 842.

  • 45 Daha geniş açıklama için bkz. Otten 1958: 135, 136.

28UD “gün” kelimesinin Akadcası ŪMU’dur ve onun Akkusativ hali ŪMAM şeklindedir. UD MA-AM kelimesinde ise, Akadca ses tamamlayıcısı olarak yer almaktadır.45

  • 46 Güterbock 1964: 98.

29Öy. 5’ DGAL.ZU:. Tanrı determinatifi olmaksızın KUB 32.65 I’de şöyle belgelenmektedir: 16 [Š]A DLi-lu-ri GAL.ZU 17 [ … šu-un-n]a-an-zi. Burada gördüğümüz gibi doldurmak fiili ile beraber kullanılmıştır ve “kap” anlamındadır. DGAL.ZU’nun ise, Akadcası kāsu’dur ve belki “tanrılaştırılmış kap” anlamında olabilir.46 DGAL. ZU’nun geçtiği metin yerleri için bkz. van Gessel 1998: 628, 629; Haas 1970: 224.

5) Bo 4881 (CTH 645.7.B)

30Ölçüler: uzunluk: 2,5 cm. genişlik: 3,1 cm. kalınlık: 0,6 cm.

  • 47 Bo 4881 x+1-4’ ile KUB 43.30 II 12’-14’ arası duplikattır. KUB 43.30 II 12’ …GEŠTIN-aš iš-pa-an-tu- (...)
  • 48 KUB 43.30 II 13’ [LUGAL]-uš QA-TAM da-a-i UGULA …
  • 49 KUB 43.30 II 14’ …GIŠBANŠUR ša-ra-a šu-u[p-pí-ya-ah-hi].

x+1

[UGULA LÚMEŠ MUHALDIM GEŠTI]N-aš iš-pa-an-t[u-zi-aš-šar]47

2’

[LUGAL-i pa-r]a-a e-ep-z[i]

3’

[LUGAL-uš Q]A-TAM da-a-i [(UGULA LÚMEŠ MUHALDIM kur-ša-aš pí-ra-an GIŠBANŠUR kat-ta)]48

4’

[III-ŠU ši-pa-an-ti UGULA LÚMEŠ GIŠBANŠUR ša-ra-]a šu-u-up-[pí-ya-ah-hi]49

5’

-]x[

31Bo 4881 x+1-4’ ile yer altı tanrıları için bayram metni olan KUB 43.30 II 12’-14’ arasına duplikattır. KUB 43.30 II

12’

[UGULA LÚM]MUHALDIM GEŠTIN-aš iš-pa-an-tu-zi-aš-šar LUGAL-i pa-r[a-a e]-ep-zi

13’

[LUGAL-] QA-TAM da-a-i UGULA LÚMEŠ MUHALDIM kur-ša-aš pí-ra-an GIŠBANŠUR kat-ta]

14’

[II]I-⌈ŠUši-pa-an-ti UGULA LÚMEŠ GIŠBANŠUR ša-ra-a šu-u[p-pí-ya-ah-hi]

32Tercüme

x+1-2

Aşçıların başı, krala bir libasyon kabı şarabı uzatır.

3’

Kral elini (onun bitişiğine) koyar. Aşçıların başı, masanın yanındaki çantanın önünde

4’

üç defa libasyon yapar. Masa adamları yukarıyı temizler.

  • 50 ABoT 2.164’ün transkripsiyonu için bkz. Akdoğan 2010: 79.

33Aynı zamanda, Bo 4881 x+1-4’ satırlar, ABoT 2.164 2’-5’ satırlarla benzerlik göstermektedir.50 Benzerlik gösteren metinlerde Bo 4881 3’ satırdaki “kur-ša-aš” yerine “iš-ta-na-ni” (ištana- sunak, adak masası) yer almaktadır:

34ABoT 2.164 4’ UGULA)] LÚMEŠ MUHALDIM iš-ta-na-ni pí-r[a-an,

35KUB 57.99 IV 5’ UGULA LÚMEŠ MUHALDIM iš-ta-na-ni pí-ra-an,

36KBo 39.86 II 16’ [UGULA L]ÚMEŠ MUHALDIM iš-ta-na-ni pí-ra[-an.

Açıklamalar

373’ kur-ša-aš: Metinde Sg. N. halinde KUŠ determinatifi olmasızın kuršaš şeklinde belgelenmiştir. KUŠ ile beraber HW: 118’de, “deri, post” olarak tercüme edilmiştir. HED K: 270 vd.’da, kurša-, kurši-’nin genellikle KUŠ determinatifi ile kullanıldığını, “deri, post, koyun postu, (deri) çanta” anlamlarının yanı sıra da, nadiren GIŠ “ağaç” ya da GI “kamış” determinatifi ile belgelendiğini ve VBoT 95 I 10’da D KUŠkuršin şeklinde geçtiğini açıklamaktadır. Ayrıca D KUŠkur-ša-[] “kutsal kalkan” için bkz. Güterbock 1961: 92.

  • 51 Transkripsiyon ve tercüme için bkz. HED K: 274.

38KUB 21.11 II 5-6. satırlarda KUŠ “deri” determinatifi ile beraber belgelenmektedir:51

5

KU]Škur-ša-aš UG.TUR UR.MAH

6

[…] pé-e har-kán-zi

39Tercüme

5

] leopar, arslan derilerini

6

[…] tedarik ederler.

  • 52 Bkz. Güterbock 1989: 115 vd.; kurša- ile ilgili daha detaylı bilgi için bkz. Akdoğan 2005: 103.

40kurša- ile ilgili en iyi bilinen tanım, kaybolan tanrı mitinde karşımıza çıkar. Bu hikayede bir koyun kurša- ’sının yaprağını dökmeyen bir ağaca asılı olduğu, içininse “koyun yağı, (bol miktarda) tahıl, (vahşi) hayvanlar, şarap, sığır, uzun yaşam ve döl” gibi iyi şeylerle dolu olduğundan bahsetmektedir. Söz konusu kurša-’nın çanta gibi dikilmiş bir koyun derisi olma olasılığı bulunmaktadır.52

6) Bo 4902 (CTH 643.2.B)

41Ölçüler: uzunluk: 9,6 cm. genişlik: 10,9 cm. kalınlık: 3 cm.

Ay. III?

  • 53 Tamamlama için bkz. Bo 4998 Ay. IV 9’.
  • 54 Bu ve bu yüzde geçen diğer tanrılar için bkz. Otten 1944: 126. Tamamlama için bkz. Bo 4998 Ay. IV 1 (...)
  • 55 Tamamlama için bkz. Bo 4998 Ay. IV 15: DHa-ša-am-mi-li-ya-aš; ayrıca bu yüzdeki bazı tanrı isimleri (...)
  • 56 Tamamlama için bkz. Bo 4998 Ay. IV 18: DHa-a-ša-u-wa-an-za.
  • 57 Bo 4998 Ay. IV 21 satırda D]Ša-a-wa-aš-hi-la-aš şeklinde belgelenmektedir.

x+1

[ ]x-x[-

2’

EGIR-ŠU-ma DKa-tah[-zi-pu-ri]53

3’

II-ŠU e-ku-zi II NINDAta-k[ar-mu-un]

4’

pár-ši- ya

[]

5’

EGIR-ŠU-<ma> DWaa-aš-hu-la-aš-x[ ]

6’

I-ŠU e-ku-zi I NINDAta-ka[r-mu-un]

7’

pár-ši- ya

[]

8’

EGIR-ŠU-ma DI-la-li-y[a-an-ta-aš]54

9’

I-ŠU e-ku-zi I NINDAta-kar[-mu-un]

10’

pár-ši- ya

[]

11’

EGIR-ŠU-ma DHa-ša-me-li[-ya-aš]55

12’

I-ŠU e-ku-zi I NINDAta-kar[-mu-un]

13’

pár-ši- ya

[]

14’

EGIR-ŠU-ma DHa-ša-u-wa[-an-za]56

15’

I-ŠU e-ku-zi

[]

16’

I NINDAta-kar-mu-un pár[-ši-ya]

17’

EGIR-ŠU-ma DŠa-a-a[š-hi-la-aš]57

18’

I- ŠU e-ku-zi I NINDAta[-kar-mu-un pár-ši-ya]

19’

EGIR-ŠU-ma DHi-l[a-an-zi-pa-aš]

20’

I- ŠU e-ku-zi []

21’

I NINDAta-kar-m[u-un pár-ši-ya]

22’

EGIR-Š[U-ma D

23’

x[-

42Tanrı Ziparwa’nın adının anıldığı Bo 4902 Ay. III? sütundaki tanrı isimleri ile Tanrı Ziparwa için bayram ritüeli olan Bo 4998 Ay. IV. sütundaki tanrı isimlerinin sıralaması neredeyse aynı olması dolayısıyla Bo 4902 Ay. III’deki kırık olan yerlerin tamamlaması Bo 4998 Ay. IV’e göre yapılmıştır. Aynı zamanda Bo 4902 Ay. IV x+1-10’ ile KUB 57.62 sağ sütun 2’-13’ satırlar duplikattır.

43Tercüme

Ay. III?

x+1

[ ]x-x[-

2’

Arkasından Tanrı Katah[ziwuri’yi]

3’

2 kere içer. 2 tak[armu]- ekmeğini

4’

böler.

[]

5’

Arkasından Tanrı Wašhula’yı

6’

1 kere içer. 1 taka[rmu]- ekmeğini

7’

böler.

[]

8’

Arkasından Tanrı Ilaliy[antika’yı]

9’

1 kere içer. 1 takar[mu]- ekmeğini

10’

böler.

[]

11’

Arkasından Tanrı Hašammili’yi

12’

1 kere içer. 1 takar[mu]- ekmeğini

13’

böler.

[]

14’

Arkasından Tanrı Hašauwa[nt’ı]

15’

1 kere içer. 1 takarmu- ekmeğini

[]

16’

böler.

17’

Arkasından Tanrı Šau[šhila’yı]

18’

1 kere içer. 1 ta[karmu- ekmeğini böler.]

19’

Arkasından Tanrı Hil[anzipa’yı]

20’

1 kere içer.

21’

1 takarm[u- ekmeğini böler.]

22’

Arkasında[n Tanrı

Ay. IV?

  • 58 KUB 57.62 sağ sütun 2’-13’ ile Bo 4902 Ay. IV? x+1-10’ duplikat; tamamlama için bkz. KUB 57.62 sağ (...)
  • 59 Burada bir satır kadar boşluk var, ancak duplikatı ile karşılaştırdığımızda belki de bu satırda yaz (...)
  • 60 KUB 57.62 sağ sütun 4’ hu-u-ma-an-da-aš.
  • 61 KUB 57.62 sağ sütun 5’ DUGiš-nu-ri.
  • 62 KUB 57.62 sağ sütun 6’ UTÚLtu-ú-ni-ya.
  • 63 KUB 57.62 sağ sütun 10’. satır ile duplikat.
  • 64 KUB 57.62 sağ sütun 11’ [ -]x x-x-ma pé-⌈⌉[-

x+1

-(x-a)]n NINDA.Ì.E.DÉ.A58

2’

]59

3’

A-N]A DZi-pár-waa -a

4’

hu-u-m]a-an-da60

5’

ŠA DZi-pár-waa-a

-]a DUGiš-nu-u-ri61

6’

še-er NINDA.Ì.E.DÉ.A

]UTÚLtu-u-ni-ša-ya62

7’

A-NA NINDA.GUR4.RAHI.A

š]e-er da-a-i

8’

nu EGIR-an-da GEŠT]IN ŠA DZi-pár-waa-a

9’

DUGiš-nu-u-ri p]í-ra-an A-NA DZi-pár-waa-a

10’

DINGIRMEŠ-aš-ša hu-u-m]a-an-da-aš

11’

ši-pa-an-tu-uz-zi

-]x-wa-an-zi ir-ha-a-iz-zi63

12’

EGIR-an-da-ma

]mar-nu-wa-an

13’

-e]š-šar64 A-NA DZi-pár-waa-a

14’

-]x-an-da-aš

15’

-z]i QA-TAM-MA

16’

]

17’

]x UTÚLtu-u-ni-ša

18’

-z]i

19’

]DZi-pár-waa-a-an

20’

-]x-an-du-uš

21’

]x[

]

Açıklamalar

  • 65 Ertem 1980: 7.

44Boğazköy devlet arşivinde ele geçen Hititçe tercümesiz Palaca metinlerde en çok Tanrı Ziparwa kültüne yer verilmiştir. MUNUSŠU.GI “yaşlı kadın” tarafından bu tanrıya ilahiler söylenmektedir. Bu tanrıdan başka önemli tanrılar arasında Katahziwuri, Tiyaz (Güneş Tanrısı), Ilaliyant(ik)eš, Hašamili, Kamama, Šaušhalla, Hilanzipa, Kullzannikeš ve Uliliyantikeš kaydedilmektedir.65

  • 66 Bkz. Haas 1994: 611-612.

45Pala pantheonu, Hatti kültünün etkisi altındadır. Tepede Ziparwa/Zaparwa ve Hatti tanrıçası Katahziwuri bulunur. Ayrıca Hašammili, Kamama ile Šaušhalla tanrısı, saray koruyucusu Hilanzipa, kader tanrıçası Gulzanikeš ve de ilkinin ismi Hititçe ilaliya- “istemek, dilemek” fiilinden ve ikincisinin ismi de ulili- “yeşil, yeşillik”ten türetilmiş (uliliya- yeşermek) olan iki tanrı grubu Ilaliyantikeš ve Uliliyantikeš sayılır.66

  • 67 Haas 1994: 438-439.

46Hatti büyü tanrıçası olan Katahziwuri, Hatti kültü büyü ritüellerinde Hannahanna, Papaya ve güneş tanrıçaları ve Šulinkatte, Wurunkatte ve Šaru/Taru ile ilişkilidir. Katahziwuri, Pala bitki tanrısı Zaparwa/ Ziparwa ile birlikte palaca ritüellerin merkezinde yer alır, bazen de Hašammili, Kamama, Hilanzipa, Gulzanikeš ve Ulliyantikeš ile birlikte anılır. O, daha Eski Hitit zamanında Kamrušepa ile bir tutulmuştur veya Katahziwuri adı, Kamrušepa ile değiştirilmiştir.67

7) Bo 4936 (CTH 670.2245)

47Ölçüler: uzunluk: 9,3 cm. genişlik: 6 cm. kalınlık: 3,3 cm.

Öy

  • 68 GIŠ DINANNA.GAL, ABoT 2.195 4’ ve 6’ satırlarda da belgelenmektedir, transkripsiyon için bkz. Akdoğ (...)

x+1

[

-]x[ ]

2’

[

]-e -da -i[]

3’

[na-aš-ta pár-aš-n]a-a-u-wa-aš

4’

[SAGI.A ú]-iz-zi

5’

[LUGAL MUNUS.LUGAL TUŠ-]DDAG-un

6’

[a-ku-wa-an-zi GIŠ ]DINANNA.GAL68

7’

[LÚMEŠhal-li-y]a-re-eš SÌRRU

8’

[SAGI.A I NINDA.GU]R4.RA EM-ṢA

9’

[a-aš-ka-az ú-da-i LU]GAL-i

10’

[

]x-x[

48Ay.

x+1

-]x-

2’

]

3’

]

4’

-]x-e-eš!

5’

-]a

6’

-]x

7’

-]x

8’

-]x pé-e-da[-i]

9’

]x.GALTI[M

]

10’

-g]i[(-)

-]x-a

11’

-]x-

49Bo 4936 Öy. 3’-4’ ile Bo 4937 Ay. III? 3-4 ve Bo 4937 Ay. III? 14-15. satırlar paraleldir. Bo 4936 Öy. 5’, 6’, 7’, 8’, 9’. satırlar, Bo 4937 Ay. III? 16, 17, 18, 19 satırları ile paraleldir;

Bo 4937 Ay. III?

16

[LUGAL] MUNUS.LUGAL TUŠ-DDAG-un a-ku-wa-an-zi

17

[GIŠ] ⌈D⌉INANNA.GAL LÚMEŠhal-li-ya-re-eš SÌRRU

18

[S]AGI.A I NINDA.GUR4.RA EM-S. A

19

[a-aš-k]a-az ú-da-i

8) Bo 499869 (CTH 750)

  • 69 Bo 4998 ile ilgili literatür için bkz. Groddek 2002: 181.

50Ölçüler: uzunluk: 12,5 cm. genişlik: 9 cm. kalınlık: 3,9 cm.

Öy. III

  • 70 Bo 4998 Ay. IV 8’-16’ satırları, KBo 44.197 sağ sütun x+1-7’ satırlarasına duplikattır. Ancak korun (...)
  • 71 Bo 4998 III 14’-19’ arasının transkripsiyonu için bkz. Otten 1971: 40 d. not 69.

x+1

[

-]x[ ]

2’

[

-]x-zi

3’

[

-]x-an DGUL-ša-aš

4’

[

ZAG.GAR.R]A-ni hal-hal-tu-u-ma-ri-kán70

5’

[

-]x-x da-a-i

6

[

-]x-x-ma NINDA.GUR4.RA KU7

7’

[

h]u-u-i-nu-zi

8’

[

]MEŠ É.GAL I NINDA.GUR4.RA EM-S. A

9’

[

-]x pa-ra-a e-ep-zi

10’

[

-]x-ša-an QA-TAM da-a-i

11’

[

GA]L? DUMUMEŠ É.GAL

12’

[

DAš-š]a-nu-an-da-aš pár-ši-ya

13’

[

-]x-kán ta-ma-iš DUMU É.GAL

14’

[e-e]p-zi nu-uš-kán71

15’

[h]a-aš-ši-ya a-ap-pí-iz-zi

16’

ki-iz-za tar-ša-an-zi-pí[ ]

17’

II BÁNHI.A da-a-i

18’

ki-iz-zi- a tar-ša-an[-zi-pí]

19’

II BÁNHI.A da-a-i

20’

[k]u-it-ma-an-ma x[-

21’

[NINDA.GUR4.R]AHI.A pár[-

22’

[

]x-x x[

Ay. IV

  • 72 Tamamlama için bkz. Ay. IV 2. satırda URUPa-la-um-ni-li ile ilgili “Açıklamalar” kısmında yer alan (...)
  • 73 Bo 4998 Ay. IV 8’-16’ satırlar, KBo 44.197 sağ sütun x+1-7’ satırlar arasına duplikattır.
  • 74 KBo 44.197 sağ sütun 2’: DKa-[tah-zi-pu-u-ri. Ziparwa tanrılığı için bayram ritüeli olan Bo 4902’ A (...)
  • 75 Bo 4998 Ay. IV 13’, 18’ ve 21’ satırlardaki tanrı isimleri için bkz. Otten 1944: 128 d. not 19.
  • 76 DHašauwanza DKammama’nın beraber belgelendiği metin yerleri için bkz. van Gessel 1998: 104; Bo 4998 (...)

1

[me-ma-la-aš]72 ud-da-a-ar

2

[URUPa-l]a-um-ni-li

3

[me-mi-]eš-ki-iz-zi

4

[EG]IR-ŠU-ma DUMU É.GAL

5

me-ma-al iš-ta-na-ni

6

pí-ra-an III-ŠU šu-uh-ha-[a-i]

7

iš-ta-na-ni- a-aš-ša-an []

8

ša-ra-a II-ŠU šu-uh-ha-a[-i]73

9

DKa-tah-zi-pu-ri74

10

GIŠGIDRUHI.A-aš pí-ra-an

11

I-ŠU šu-uh-ha-a-i

12

DUTU-GIŠAB-ya pí-ra-a[n]

13

I-ŠU DI-la-li-ya-an-ta-aš75

14

GIŠAB-ya pí-ra-an I-ŠU

15

DHa-ša-am-mi-li-ya-aš

16

GIŠAB-ya I-ŠU ha-aš-ši-i

17

ha-an-te-ez-zi-ya-az

18

[Z]AG-az DHa-a-ša-u-wa-an-za <D>Kam-ma-ma76

19

[I-Š]U EGIR-pa-ma ha-aš-ši-i

20

[ha-an]-te-ez-zi-az GÙB-la-az

21

[

D]Ša-a-wa-aš-hi-la-aš

22

[

-]ši-ya-aš

23

[

]

[]

24

[

]x[ ]

Ay. V

x+1

[

-]x-mi?

2’

[

]

3’

[

-a]z

4’

[

-]x

5’

[

]

6’

[

-]x

7’

[

]

8’

[

-]x

51Tercüme

Öy. III

14’

….. Ve onu

15’

sonuncu ocağın

16’

bu tarafına taršanzipi’ye[ ]

17’

2 BÁN koyar.

18’

Diğer tarafına taršanzipi’ye

19’

2 BÁN koyar.

Açıklamalar

  • 77 HEG T: 222-224; Ünal 2007: 701.
  • 78 Krş. HEG T: 223.

52Öy. III 16’ tar-ša-an-zi-pí[ ], 18’ tar-ša-an[-zi-pí]: taršanzipa- “tapınakta bir yer, sahne?”77, fakat kesin anlamı belli değildir. KUB 10.21 II 12’ tar-ša-an-zi-pí EGIR GIŠIG I-ŠU h[a-at-tal-wa-aš] 13’ GIŠ-ru-i I-ŠU ši-pa-an-[ti] “O, kapının arkasında taršanzipa’ya bir kere, ahşap sürgüye bir kere içki sunar.”78

  • 79 Krş. HED M: 140; Ünal 2007: 444.

53Ay. IV 1 [me-ma-la-aš]: memal: iri öğütülmüş un, irmik, bulgur79, metinde Sg.Gen. haldedir.

54Tanrı Ziparwa için bayram ritüellerinde “URUPa-la-um-ni-li” ifadesinin belgelendiği görülmektedir:

55Ay. IV 2 [URUPa-l]a-um-ni-li: palaumnili zarfı, bir şehir veya ülke ismi olan Pala’ya aittir.

56-umna- etniklik oluşturur. palaumna- “Palalı”dan, palaumnili- türemiştir. Belgelendiği metin yerleri şöyledir:

KBo 13.267 Öy.?

3’

-]x URUPa-la-um-ni-l[i];

KUB 2.4 IV

9

MUNUSŠU.GI DZi-pár-waa-a

10

me-ma-la-aš ud-da-a-ar

11

URUPa-la-um-ni-li

12

me-mi-iš-ki-iz-zi

  • 80 Tercüme için bkz. Otten 1944: 119; HED M: 140; ayrıca bkz. Klinger 1996: 156.

57Tercüme: Yaşlı kadın, Ziparwa için iri öğütülmüş un sözlerini Palaca söyler.80

  • 81 Transkripsiyon için bkz. Otten 1944: 120, d.not 3.

IBoT 2.37 IV

3

MUNUSŠU.GI DZi-pár-waa[-a]

4

me-ma-al-aš ud-da-a-a[r]

5

URUPa-la-um-ni-li me[-mi-iš-ki-iz-zi]

IBoT 2.3881 III

3

MUNUSŠU.GI-ma ŠA DZi-pár-w[aa-a]

4

ŠA NINDA.GUR4.RAMEŠ ud-da-a-ar []

5

URUPa-la-um-ni-li me-mi-iš-k[i-iz-zi]

  • 82 Krş. Otten 1944: 120, d.not 3.

58IBoT 2.38 III 4-5 satırda “kalın ekmeğin (somunun) sözlerini Palaca söyler”82 yer almaktadır.

  • 83 Ünal 1974: 207.
  • 84 Ertem 1980: 8.
  • 85 Ertem 1980: 13.

59Büyük İmparatorluğun başlangıcından itibaren Pala bir Hitit ili olarak görünür. Anadolu’da kuvvetli Hatti dili etkisinden bildiğimiz Palacanın ilk olarak Hatti bölgesine işaret ettiği görülmektedir. Çünkü, Orta Anadolu’nun kuzeyinde Hattice konuşuluyordu, buradan da Pala için kuzey ve kuzey batı konumu kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.83 Ayrıca başlangıçta Hitit Devletine düşman olan bu ülke, sonraki devirlerde devamlı olarak Hitit Devletine bağlı ve dost kalmıştır.84 Ertem’e göre, Pala ülkesi, Osmancık ile Saraycık kasabaları arası, Çaldağı-Tavşandağı ve İnegöl arasındaki küçük, kuytu bölgedir.85

Bo 4682 Öy.? II?

Bo 4682 Öy.? II?

Bibliographie

Akdoğan, R., Yeni Fragmanların Işığı Altında Hukkana (Huqqana) Antlaşması. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri (Hititoloji) Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 2005.

Akdoğan, R., Hethitische Texte in Transkription. Ankara Arkeoloji Müzesinde Bulunan Boğazköy Tabletleri II (DBH 32). Harrassowitz, Wiesbaden, 2010.

Akdoğan, R., Ankara Arkeoloji Müzesinde Bulunan Boğazköy Tabletleri II, Catalog and Index O. Soysal (Chicago Hittite Dictionary Supplements 1). The Oriental Institute of the University of Chicago, Chicago, 2011.

Alp, S., Beiträge zur Erforschung des hethitischen Tempels, Kultanlagen im Lichte der Keilschrifttexte (Türk Tarih Kurumu Yayınları, VI. Dizi, Sa. 23a). Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1993.

Archi, A., “The Singer of Kaneš and his Gods”. in: Offizielle Religion, lokale Kulte und individuelle Religiosität (Alter Orient und Altes Testament 318), Hutter, M. / Hutter-Braunsar, S. (éds.). Ugarit-Verlag, Münster, 2004, 21-26.

Arıkan, Y., “Hitit Çivi Yazılı Belgelerinde šuhha- ‘(Düz) Dam, Çatı’ ve Onun Dinsel Hayattaki Yeri”, Archivum Anatolicum VI/1, 2003, 11-57.

Badalì, E., Strumenti musicali, musici e musica nella celebrazione dele feste ittite (THeth 14/1). Winter, Heidelberg, 1991.

del Monte, F. / Tischler, J., Die Orts- und Gewässernamen der hethitischen Texte (Répertoire Géographique des Textes Cunéiformes VI). L. Reichert Verlag, Wiesbaden, 1978.

de Martino, S., La danza nella cultura ittita (Eothen 2). Elite, Florence, 1989.

Ertem, H., Hitit Devletinin İki Eyaleti: Pala-Tum(m)ana ile Yakın Çevrelerindeki Yerlerin Lokalizasyonu Üzerine Yeni Denemeler (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları No: 295). Ankara Üniversitesi, Ankara, 1980.

Fuscagni, F., Hethitische unveröffentlichte aus den Jahren 1906-1912 in der Sekundärliteratur (Hethitologie Portal Mainz- Materialien 6). Harrassowitz, Wiesbaden, 2007.

Groddek, D., Konkordanz zu den Grabungsnummer (DBH 5). TU Dresden, Dresde, 2002.

Groddek, D., Hethitische Texte in Transkription KUB 59 (DBH 14). TU Dresden, Dresde, 2004b.

Groddek, D., Hethitische Texte in Trankription KUB 20 (DBH 13). TU Dresden, Dresde, 2004c.

Groddek, D., Hethitische Texte in Transkription KUB 58 (DBH 18). Harrassowitz, Wiesbaden, 2005.

Güterbock, H. G., “The North-Central Area of Hittite Anatolia”, JNES 20, 1961, 85-97.

Güterbock, H. G., “Lexicographical Notes II”, RHA 74, 1964, 95-113.

Güterbock, H. G., “Hittite KURSA ‘Hunting Bag’ ”, in: Essays in Ancient Civilisation Presented to Helene J. Kantor (Studies in Ancient Oriental Civilisation 47), Leonard, A., Jr. / Williams, B. B. (éds.). The Oriental Institute of the University of Chicago, Chicago, 1989, 113-123.

Haas, V., Der Kult von Nerik. Ein Beitrag zur hethitischen Religionsgeschichte (Studia Pohl 4). Päpstliches Bibelinstitut, Rome, 1970.

Haas, V., Geschichte der hethitischen Religion (Handbuch der Orientalistik 15). Brill, Leyde – New York – Cologne, 1994.

Klinger, J., Untersuchungen zur Rekonstruktion der hattischen Kultsicht (StBoT 37). Harrassowitz, Wiesbaden, 1996.

Neu, E., Althethitische Ritualtexte in Umschrift (StBoT 25). Harrassowitz, Wiesbaden, 1980.

Otten, H., “Zum Palaischen”, ZA 48, 1944, 119-145.

Otten, H., Hethitische Totenrituale (Deutsche Akademie der Wissenschaften zu Berlin Institut für Orientforschung 37). Akademie-Verlag, Berlin, 1958.

Otten, H., Ein hethitisches Festritual (KBo XIX 128) (StBoT 13). Harrassowitz, Wiesbaden, 1971.

Roszkowska-Mutschler, H., Hethitische Texte in Transkription KBo 44 (DBH 22). Harrassowitz, Wiesbaden, 2007.

Tischler, J., Hethitisches Handwörterbuch, mit dem Wortschatz der Nachbarsprachen. Institut für Sprachen und Literaturen der Universität, Innsbruck, 2001.

Ünal, A., Hattušili III. THeth 3, Winter, Heidelberg, 1974.

Ünal, A., Hititçe çok dilli el sözlüğü, Vol. A-M, Vol. 2 N-Z (Philologia Sprachwissenschaftliche Forschungsergebnisse 108.1, 108.2). Verlag Dr. Kovač, Hambourg, 2007.

van Gessel, B. H. L., Onomasticon of the Hittite Pantheon, Part I, II (Handbuch der Orientalistik 33). Brill, Leyde – New York – Cologne, 1998.

Velhartická, Š., “Der ‘Mann des Wettergottes’ und der Taube (CTH 652)”, AoF 36, 2009, 324-339.

Yoshida, D., Untersuchungen zu den Sonnengotheiten bei den Hethitern (THeth 22). Winter, Heidelberg, 1996.

Weeden, M., Hittite Logograms and Hittite Sholarship (StBoT 54). Harrassowitz, Wiesbaden, 2011.

Notes

1 2011 Haziran-Temmuz aylarında Akademie der Wissenschaften und der Literatur Mainz’da Bo tabletleriyle ilgili olarak çalışma yapıldı. Akademie der Wissenschaften und der Literatur Mainz’da çalışma iznini veren Prof. Dr. Dr. h.c. G. Wilhelm’e teşekkür ederim. Ayrıca bazı müşkül yerlerin transkripsiyonlarında yardımını esirgemeyen Dr. S. Košak’a, yardımlarından ve dostane tavırlarından dolayı Dr. F. Fuscagni’ye, Dr. G. Stivala ve PD Dr. G. Müller’e teşekkür ederim. Mainz’da çalışma süresince maddi destek sağlayan Yükseköğretim Kurulu’na teşekkürlerimi sunuyorum.

2 Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde çalışırken her türlü yardımlarından dolayı Müze Müdürü E. Sağır’a, Müdür yardımcıları E. Yurttagül’e, H. Demirdelen’e, Tablet Arşivi uzmanları B. Yıldız’a, S. Delioğlu’na, İ. Aykut’a, Dr. Ş. Yılmaz’a ve M. Çifçi’ye teşekkürlerimi sunuyorum.

3 KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 8’-16’ satırlar arasına paraleldir; krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 8’; ayrıca bu ve bundan sonraki satırların transkripsiyonu için bkz. Groddek 2005: 166.

4 Kutsal nesnelerin envanterine ait bir metin olan KUB 48.114 Ay. IV’de 50 adet GAL söz konusudur: 7’ L GALHI.A x-x[

5 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62.a+ Ay. IV 9’.

6 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 10’.

7 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 12’, 13’.

8 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 14’.

9 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a+ Ay. IV 15’.

10 Krş. KUB 58.62 + KUB 58.62a + Ay. IV 16’; ayrıca KBo 13.68 Öy. 12’de bu şehir, “ … URU Te-ša-ma-ya-kán …” şeklinde yer almaktadır.

11 Tercümeyi krş. Yoshida 1996: 229.

12 Bkz. HEG T: 434-436; Ünal 2007: 735; Alp 1993: 368-376.

13 Krş. Alp 1993: 368.

14 Transkripsiyon ve tercüme için bkz. HEG T: 435; Arıkan 2003: 25-26.

15 DUGpulla-, burada ilk kez TU7 (çorba) determinatifi ile birlikte kullanılmıştır; DUGpulla- için bkz. CHD P: 374, 375.

16 Bo 4716 Öy. 9’-11’ ile KUB 59.15 I x+1-2’ II 6’-8’, III 2-3 paraleldir. Krş. KUB 59.15 II 6’ ve III 2, 8; ayrıca bkz. Velhartická 2009: 332, 333; Groddek 2004b: 27 vd. Yine VBoT 55 x+1-2’ satırlarda da aynı ifadeler yer almaktadır: x+1 ma-ah-ha-a[n-ma DU ud-da-a-ar] 2’ me-mi-ya-u-wa-an-z[i zi-in-na-a-i, transkripsiyon için bkz. Velhartická 2009: 333.

17 Krş. KUB 59.15 II 7’ve III 3, 9; ayrıca bkz. Velhartická 2009: 333; Groddek 2004b: 27 vd.

18 Krş. KUB 59.15 II 8’ ve III 10; KUB 59.15 II 8’ satır “na-aš-ta LUGAL-x[” olarak belgelenmesine dayanarak, Bo 4716 Öy. 11’ na-aš-ta MUNUS[.LUGAL şeklinde tamamlandı; ayrıca bkz. Velhartická 2009: 333; Groddek 2004b: 27 vd.

19 Ünal 2007: 551.

20 Tischler 2001: 220.

21 CHD P: 374.

22 Ünal 2007: 551.

23 Tischler 2001: 220.

24 Ünal 2007: 551, CHD P: 373, 374.

25 Bo 4868 Öy. II 5’-10’. satırlar arası ile KBo 20.67++ II 63-III 3 paraleldir; transkripsiyon için krş. Klinger 1996: 314.

26 KBo 20.67++ II 64: pár-aš-na-a-wa-aš-kán.

27 KBo 20.67++ II 65: [DUMUMEŠ É.GAL g]i-nu-wa-aš GADA-an da-an-zi.

28 Aynı zamanda şehir ismi de olan kelime, del Monte/Tischler 1978: 287’de şu yazım şekilleri ile yer almaktadır: URUNe-ra-ak: KUB 10.35 x+1; KBo 20.35 6; KUB 28.73 5’de …URUNa-ra-ak … ; krş. Yoshida 1996: 291. Tanrı ismi olarak yer aldığı metin yerleri için bkz. van Gessel 1998: 332.

29 KBo 20.67++ III 1 LUGAL-MUNUS.LUGAL-aš-ša DNe-r[a?-ak 2 a-ku-an-zi hu-up-pa-ri ši-pa-an-t[i L]ÚMEŠG[ALA SÌRRU] 3 GIŠar-ga-mi gal-gal-tu-u-ri w[a-a]l-ha-a[n-ni-an-zi]; krş. Klinger 1996: 314.

30 KUB 20.78 III 3’ GAL ME-ŠE-DI NINDAta-pár-waa-šu-un 4’ LUGAL-i tar-kum-mi-ya-iz-zi; krş. Klinger 1996: 486 ve Groddek 2004c: 135.

31 Krş. KUB 20.78 III 8 pár-aš-na-u-wa-aš-kán 9’ SAGI-aš ú-iz-zi; bkz. Klinger 1996: 486 ve Groddek 2004c: 135.

32 Bo 4868 Ay. III 6’, 7’, 8’. satırlar için krş. KUB 20.78 III 10’-13’; bkz. Klinger 1996: 486.

33 Bkz. HW² A: 420.

34 Metinlerin transkripsiyonları için bkz. Akdoğan 2010: 72, 99.

35 Bo 4877 Öy. x+1-6’, KBo 34.207 x+1-7’ ile duplikattır.

36 KBo 34.207 x+1 D]⌈ZA-BA-BA I-⌈ŠU e⌉[-ku-zi.

37 KBo 34.207 2’ SÌRR]U I NINDA.GUR4.RA pár-ši-ya[¬ ¬ ¬ .

38 KBo 34.207 3’ ]DUDAM I-ŠU e-ku-zi.

39 KBo 34.207 4’ [NAR URU Ka]-ni-iš SÌRRU, tamamlama için bkz. Archi 2004: 22 [67]; 5’ NINDA.GUR4.RA pár-ši-y]a ¬ ¬ ¬

40 KBo 34.207 6’ ]⌈D⌉GAL.ZU I-ŠU e⌉[-ku-zi

41 KBo 34.207 7’ ]x I NINDA.GUR4.R[A pár-ši-ya; bu satırdan sonra kırıktır.

42 Transkripsiyon için bkz. Badalì 1991: 58.

43 Transkripsiyon ve tercüme için bkz. de Martino 1989: 52.

44 Transkripsiyon ve tercüme için bkz. Otten 1958: 42, 43.

45 Daha geniş açıklama için bkz. Otten 1958: 135, 136.

46 Güterbock 1964: 98.

47 Bo 4881 x+1-4’ ile KUB 43.30 II 12’-14’ arası duplikattır. KUB 43.30 II 12’ …GEŠTIN-aš iš-pa-an-tu-zi-aš-šar LUGAL-i pa-r[a-a] e-ep-zi; KUB 43.30 II x+1- 22’ arasının transkripsiyonu için bkz. Neu 1980: 76-77; KUB 43.30 II 12’-17’ arasının transkripsiyon ve tercümesi için bkz. Yoshida 1996: 89.

48 KUB 43.30 II 13’ [LUGAL]-uš QA-TAM da-a-i UGULA …

49 KUB 43.30 II 14’ …GIŠBANŠUR ša-ra-a šu-u[p-pí-ya-ah-hi].

50 ABoT 2.164’ün transkripsiyonu için bkz. Akdoğan 2010: 79.

51 Transkripsiyon ve tercüme için bkz. HED K: 274.

52 Bkz. Güterbock 1989: 115 vd.; kurša- ile ilgili daha detaylı bilgi için bkz. Akdoğan 2005: 103.

53 Tamamlama için bkz. Bo 4998 Ay. IV 9’.

54 Bu ve bu yüzde geçen diğer tanrılar için bkz. Otten 1944: 126. Tamamlama için bkz. Bo 4998 Ay. IV 13.

55 Tamamlama için bkz. Bo 4998 Ay. IV 15: DHa-ša-am-mi-li-ya-aš; ayrıca bu yüzdeki bazı tanrı isimleri için Fuscagni 2007: 81 vd. bakılabilir.

56 Tamamlama için bkz. Bo 4998 Ay. IV 18: DHa-a-ša-u-wa-an-za.

57 Bo 4998 Ay. IV 21 satırda D]Ša-a-wa-aš-hi-la-aš şeklinde belgelenmektedir.

58 KUB 57.62 sağ sütun 2’-13’ ile Bo 4902 Ay. IV? x+1-10’ duplikat; tamamlama için bkz. KUB 57.62 sağ sütun 2’.

59 Burada bir satır kadar boşluk var, ancak duplikatı ile karşılaştırdığımızda belki de bu satırda yazı bulunmamaktadır.

60 KUB 57.62 sağ sütun 4’ hu-u-ma-an-da-aš.

61 KUB 57.62 sağ sütun 5’ DUGiš-nu-ri.

62 KUB 57.62 sağ sütun 6’ UTÚLtu-ú-ni-ya.

63 KUB 57.62 sağ sütun 10’. satır ile duplikat.

64 KUB 57.62 sağ sütun 11’ [ -]x x-x-ma pé-⌈⌉[-

65 Ertem 1980: 7.

66 Bkz. Haas 1994: 611-612.

67 Haas 1994: 438-439.

68 GIŠ DINANNA.GAL, ABoT 2.195 4’ ve 6’ satırlarda da belgelenmektedir, transkripsiyon için bkz. Akdoğan 2010: 93; tabletin kopyası için bkz. Akdoğan 2011: Levha 36; GIŠ (D)INANNA için bkz. Weeden 2011: 252-253.

69 Bo 4998 ile ilgili literatür için bkz. Groddek 2002: 181.

70 Bo 4998 Ay. IV 8’-16’ satırları, KBo 44.197 sağ sütun x+1-7’ satırlarasına duplikattır. Ancak korunan diğer yüzlerde benzerlik yoktur, benzerlik sadece “hal-hal-tu-u-ma-ri-kán” ile sınırlıdır: KBo 44.197 sol sütun 6’ hal-hal-tu]-ma-ri-kán, Bo 4998 Öy. III 4’ hal-hal-tu-u-ma-ri-kán. KBo 44.197’nin transkripsiyonu için bkz. Roszkowska-Mutschler 2007: 179-180.

71 Bo 4998 III 14’-19’ arasının transkripsiyonu için bkz. Otten 1971: 40 d. not 69.

72 Tamamlama için bkz. Ay. IV 2. satırda URUPa-la-um-ni-li ile ilgili “Açıklamalar” kısmında yer alan KUB 2.4 IV 10.

73 Bo 4998 Ay. IV 8’-16’ satırlar, KBo 44.197 sağ sütun x+1-7’ satırlar arasına duplikattır.

74 KBo 44.197 sağ sütun 2’: DKa-[tah-zi-pu-u-ri. Ziparwa tanrılığı için bayram ritüeli olan Bo 4902’ Ay. III? 2’-14’ satırlar arası ile yine aynı konuyu içeren Bo 4998 Ay. IV 9’-21’ satırlar arasında belgelenen tanrılar aynı sıra ile devam etmektedir; sadece Bo 4902 Ay. III? 5’ satırdaki DWaa-aš-hu-la-aš-x[, Bo 4998 Ay. IV’de yer almamaktadır. Aynı zamanda, Bo 4998 Ay. IV 9-19 satırlar arası KUB 58.44 III? 4’-14’ satırlar arasına duplikattır; KUB 58.44 III?’ün transkripsiyonu için bkz. Groddek 2005: 117-118.

75 Bo 4998 Ay. IV 13’, 18’ ve 21’ satırlardaki tanrı isimleri için bkz. Otten 1944: 128 d. not 19.

76 DHašauwanza DKammama’nın beraber belgelendiği metin yerleri için bkz. van Gessel 1998: 104; Bo 4998 Ay. IV 18’ satırda ise Kammama’nın “D” determinatifinin unutulduğu görülmektedir.

77 HEG T: 222-224; Ünal 2007: 701.

78 Krş. HEG T: 223.

79 Krş. HED M: 140; Ünal 2007: 444.

80 Tercüme için bkz. Otten 1944: 119; HED M: 140; ayrıca bkz. Klinger 1996: 156.

81 Transkripsiyon için bkz. Otten 1944: 120, d.not 3.

82 Krş. Otten 1944: 120, d.not 3.

83 Ünal 1974: 207.

84 Ertem 1980: 8.

85 Ertem 1980: 13.

Auteur

Rukiye Akdoğan

Çukurova Üniversitesi, Adana