Desktop versionMobile Version

Bizans

 | 
Annie Pralong

Önsöz

Annie Pralong

Volltext

1Bizans – Yapılar, Meydanlar Yaşamlar adını verdiğimiz bu kitap, CNRS/ Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’ne bağlı olarak, IFEA/ Istanbul Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nde bulunduğum dönemde ve sonrasında düzenleme olanağı bulduğum “Bizans Uygarlığına Çapraz Bakışlar” adlı konferanslar dizisinin ürünüdür. 2003’de konferanslara başladığında Türkiye’de Bizans’a olan ilgi henüz emekleme evresinde idi: İstanbul’a Konstantinopolis’i anlatmak, değişikliklere ayak uydurmakta zorlanan bazıları için neredeyse bir provokasyondu.

2Bizanslıların kentteki gündelik yaşamlarını anlayabilmek; hem mabetlerdeki rituellere hem de mahallelerdeki yaşama projektör tutmakla mümkün olabilecekti. Konferansların diğer amacı ise, Bizans’la Osmanlı dünyasını birbirine bağlayan ilişkileri ortaya çıkarmaktı.

3Bu proje biri Türk ikisi Fransız üç kurumun inancı ve katkılarıyla şekillendi: IFEA, IFI/İstanbul Fransız Kültür Merkezi ve Tolga Uyar’ın aracılığıyla ilişkiye geçilen İRO/İstanbul Rehberler Odası. Burada kurum yöneticileri; Pierre Chuvin (IFEA), Alain Bourdon ve daha sonra Arnaud Littardi (IFI) ve Şerif Yenen’e (İRO) teşekkür etmek isterim. Her üç kurum bu projenin ortaya çıkmasını sağlam bir biçimde desteklemeyi kabul etti. Kurumların rolleri iyi belirlenmişti: IFEA programın bilimsel kısmını organize etti (konuşmacıların seçimi, konuşma konuları ve takvimi); IFI lojistik destek verdi; 200’den fazla dinleyiciyi ağırlayabilen gösteri salonunu tahsis etti, simültane tercüme Leyla Ayaş tarafından mükemmel bir biçimde gerçekleştirildi, afişler ve davetiyeler hazırlandı; IRO, basin bildirileri ve konuşmaların Fransızca ve Türkçe olarak video kaydından sorumluydu (DVD’ler daha sonra rehberlerin ve IFI ile IFEA kütüphanelerindeki okurların hizmetine sunuldu). 2004 Ocak-2007 Haziran arasında, her zaman kalabalık bir dinleyici katılımıyla, 20’den fazla konferans gerçekleştirildi.

4IFEA’nın müdürü Nora Şeni’ye, Kitap Yayınevi ile birlikte oluşturduğu yeni dizi içinde yer alan bu eserin editörlüğünü bana emanet ettiği için teşekkür ederim. Sayesinde M.-F. Auzépy, M. Balivet, N. Chadzidakis, J.-Cl. Cheynet, P. Chuvin, V. François, Ch. Giros, C. Jolivet-Lévy, M. Kaplan, P. Magdalino, E. Malamut, B. Pitarakis, A. Ricci, P. Schreiner, J.-P. Sodini, N. Thierry ve S. Yerasimos gibi büyük tarihçi, arkeolog ve sanat tarihçilerinin çalışmalarını bu kitapla ulaşılır hale getirmek mümkün oldu.

5Konferanslar beş tema etrafında toplandı. En önemlisi Konstantinopolis’e ayrılan kısımdı: İlk olarak Jean Pierre Sodini, erken Bizans döneminde megapolün doğuşunu ele aldı. Elisabeth Malamut, 12. yüzyılda Aleksios Komnenos idaresi altındaki kenti inceledi. Marie-France Auzépy’nin makalesinin konusu ise Konstantinopolis’in Hipodromuydu. Alessandra Ricci, Bizans’ta Kır Sevgisi başlığıyla Konstantinopolis’in Anadolu yakasındaki banliyösü Küçükyalı’da yakın bir zamanda ortaya çıkarılan bulguları ele aldı. Yine bu tema başlığı altında 6. yüzyıla ait bir metne dayanarak Pierre Chuvin, Ayasofya’nın başlangıçtaki bezemelerini tasvir etti, Marie-France Auzépy ise bu anıtın Konstantinopolis’in siyasal ve dinsel yaşamındaki yerini anlattı. Michel Kaplan, bugün birbirine bitişik üç kilisesi ayakta kalmış olan Pantokrator Manastırı’nı (Zeyrek Camii) ele aldı ve özellikle hastane organizasyonuna dikkat çekti. Catherine Jolivet-Lévy, Hora Manastırının (Kariye Müzesi) oldukça karmaşık olan mozaiklerini inceledi. Paul Magdalino, 15. yüzyılın simgesel çehrelerinden büyük bani Theodoras Metohites’in Hora Manastırı’na yaptığı katkıları inceledi.

6Stefanos Yerasimos’un konferansı ise camiye dönüştürülen kiliselerle ilgiliydi. Yerasimos, bazı yapıların yüzyıllar boyunca heyecan verici bir şekilde nasıl ayakta kaldığını anlattı.

7İkinci tema, Bizans’ta moda, kült ve inançlardı. Konstantinopolis’in kuyumcuları ve imparatorluğun mücevherleri Brigitte Pitarakis’in konusuydu. Nano Chadzidakis, ikonaları ele aldı. Michel Balivet’in ele aldığı konu ise, 14. yüzyılda Ankara’da Hacı Bayram-ı Veli ve II. Manuel Paleologos arasında vuku bulan ilahiyat konulu bir Türk-Bizans münazarasıydı. Véronique François, iblislerden korunma yollarını, Sihir Kaplarını anlattı. Yüzyılları kat ederek Osmanlı İmparatorluğu’nu da ele alan özgün bir alandı bu.

8Üçüncü tema, Bizans’ta yabancılardı. Auzépy, Arapların Konstantinopolis için oluşturdukları tehditleri ele alırken; Balivet, 11. yüzyılda Konstantinopolis’e yerleşmiş Türklerle ilgili bilgiler verdi ve son olarak Schreiner, seyyahların yüzyıllar boyu kaleme alınan hikayelerini rehberlerin nasıl şekillendirdiğini gözler önüne serdi.

9Yönetim ve savaş, konferansların dördüncü temasıydı. Jean-Claude Cheynet, çeşitli müzelerde ve özel koleksiyonlarda korunan binlerce mührün Bizans İmparatorluğu’nun idaresi ile ilgili bize ne gibi bilgiler verdiğini anlattı. Christophe Giros, Vatikan kütüphanesinde korunmuş 10. yüzyıla ait bir yazılı kaynağa dayanarak sur taarruzu tekniklerinin tasvirini yaptı ve Orta Bizans dönemindeki (9.-13. yüzyıllar) savaş sanatından bahsetti.

10Konferanslarda beşinci tema, Nicole Thierry tarafından ele alınan Bizans İmparatorluğunun sınırlarında, 10. yüzyıla tarihli, Ermenistan, Gürcistan ve Kapadokya’da bulunan üç prestijli kiliseydi: Ahtamar, İşhan ve Tokalı.

11Konferansların tümünü barındıran bu eser, Nora Şeni’nin IFEA tarafından önayak olunmuş bir dizi konferansın kalıcı bir iz bırakması için gösterdiği irade sayesinde ortaya çıktı. Ancak konferansçıların metinlerinin ve birçoğu burada yer almayan resimlerinin basımı için gösterdikleri olağanüstü işbirliği olmadan bu çaba somutlaşamazdı. Kitap Yayınevi ile ilişkileri düzenleyen idari asistan Pınar Dost-Niyego’nun işbirliği, eserin çevirisini yapan genç Bizans tarihi doktoru Buket Kitapçı-Bayrı’nın uzmanlığı ve son olarak IFEA’da eseri yayına hazırlayan Aksel Tibet’in ve yayıncı Çağatay Anadol’un profesyonellikleri olmadan eserin gün yüzüne çıkması mümkün olmazdı. Son olarak kitabın çevirisinin finansmanına destek veren IFEA ve Fransız Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS), Paris I ve Paris IV Üniversiteleri ve École Pratique des Haute Études’den oluşan UMR 8167 Doğu-Akdeniz laboratuvarına katkılarından dolayı teşekkür ederim.

Der Text und andere Elemente (Illustrationen, importierte Anhänge) stehen unter OpenEdition Books License, sofern nicht anders angegeben.

Diese digitale Publikation wurde durch automatische optische Zeichenerkennung erstellt.

Kaufen

Printversion

amazon.fr
Suche in OpenEdition Search

Sie werden weitergeleitet zur OpenEdition Search