52. Rok 1863. Zima i powstanie w oczach Francuza
Zima w Polsce1
p. 256-258
Texte intégral
I.
1Tam, w głębi borów sosnowych w milczeniu ostrzą kosy, a księża po cichu odmawiają modlitwy za umarłych. Wytężają ucho, azali ich nie doleci wołanie z zachodu, wołanie oburzonej Francji, zwiastujące wybawienie ofiarom, a sprawcom karę.
2Nie słyszą nic jednak prócz świstu kul moskiewskich przelatujących po lesistej gęszczy i echa szyderstw Murawiewa, co pali i wiesza.
II.
3Ale patrzcie! wszakże to rozbójnicy? – ci mężowie, co konają, tuląc się do krzyża z imieniem ojczyzny na ustach, te niewiasty, których córki znieważyli Baszkiry, ci starce, w których żyłach pika kozacka już kropli krwi nie znalazła – ci szesnastoletni młodzieńcy, dojrzali do męczeństwa. Powiadam wam, to zbójcy! Z powodu tych nędzników upadek na giełdzie! oni to nie dają zasnąć kupcom Londynu – oni psują najsztuczniejsze kombinacje naszych finansistów. – Gdyby ich słuchać chciano, gotowi by całą zakłócić Europę. Prawdziwe szczęście, że ich nikt nie słucha.
III.
4Jeszcze kilka miesięcy i nad wrogami porządku dopełni się sprawiedliwość. – Zbliża się zima, ten tajemniczy sprzymierzeniec Moskwy. Lasy utracą liście, a pola pokryje całun biały, oświecany gdzieniegdzie łunami pożarów. Wtenczas, po łanach Polski harcować będą hufce dońskich kozaków i wierna tłuszcza z głownią w pięści, a pałaszem w zębach, przekazywać będzie echom tej ziemi buntu imię swojego ojca – cara. Z okrzykiem wściekłej radości rzuci się na Polaków, obdartych, zgłodniałych, których Francja opuściła i pan Bóg opuścił.
5O, dni to będą straszliwe – już żadnych półśrodków. Dotychczas były to tylko murawiewowskie idylle! Rzeki krwi popłyną, runą pałace i dwory, wioski w ogromne zamienią się zgliszcza – jedne kościoły oszczędzone będą, by służyć mogły za stajnie.
IV.
6Owego dnia może Warszawa, to miasto żałoby, w godzinie nierozważnej rozpaczy, powstanie cała. Ognia, na ten gród buntowniczy! Bomby i granaty krzyżować się będą w powietrzu – bezimienny krzyk raz jeszcze wzniesie się ku niebu i będzie wszystkiemu koniec.
V.
7Zaświta wiosna i w odległych zakątkach Litwy ostatni powstańcy, pokryci ranami, konać gdzieś będą u stóp drewnianych krzyżów; a w gasnącym ich oku, utkwionym w krwawą twarz Zbawiciela, będzie pytanie, czy też car z nieba i Pana Boga wypędził?
VI.
8Wtenczas „wspaniałomyślny” Aleksander da amnestię Polakom, a przez długie lata obszerne ich łany bujne zboże rodzić będą; zadumany wędrowiec zapyta siebie, dlaczego takie czerwone róże tej ziemi?
VII.
9A po upływie wieku historia powie, że Austria rozprawiała o wolności, Anglia żaglami swymi pokrywała morza, Francja liczyła sześćkroć sto tysięcy żołnierza, kiedy się ta straszna dokonała zbrodnia. Albo raczej i historia zamilknie, bo i ona będzie na stronie zwycięzców. Pająk moskiewski ohydną sieć swoją rozsnuje od morza chińskiego aż po Adriatyk, a Francja żelaznym objęta obręczem zacznie się uczyć powoli, jak stać się kozacką.
10PRZEDRUK ZA: Zima w Polsce, „Czas” 1863, nr 244 z 25 X.
Notes de bas de page
1 „Artykuł niniejszy p. J. Labbé podajemy w przekładzie z 1076 nru Illustracyi francuskiej, z dnia 10 paźdz. r. b., a podajemy z uwagą, iż zima nie straszy bynajmniej powstańców polskich, którzy z ufnością w Bogu i siebie, z dwojoną energią gotują się do kampanii zimowej, która i dla Moskali będzie przykrzejsza niż w lecie. P. R. Cz.” [przypis redakcji „Czasu”]. – Mowa o artykule Jules’a Labbégo, L’hiver et la Pologne, „L’Illustration, Journal Universel” 1863, nr 1076, s. 254.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.