Pogoda w czasach romantyków
Weather in the Time of the Romantics
W romantyzmie nie traktowano "pogody" jako zjawiska tylko meteorologicznego. Przypisywano jej znaczenia symboliczne. Dlatego już sam tytuł książki daje się czytać w planie dosłownym i metaforycznym. Znane jest zainteresowanie romantyków przyrodą-materią pogody i ekstremalnymi zjawiskami. Wiadomo, że "ładna pogoda" nie należała do romantycznych upodobań. Burze, pioruny i błyskawice, wybuchy wulkanów były przedmiotem fascynacji. W literaturze zjawiska te - jak czytamy we wstępie do książki - "stan...
In Romanticism, ‘weather’ was not seen only as a meteorological phenomenon. A symbolic meaning was also ascribed to it. Hence, even the title of the book alone can be read through a literal and a metaphorical lens. The Romantics’ interest in nature, the matter of weather and extreme phenomena is well known. It is common knowledge that ‘nice weather’ was not to the Romantics’ taste. It was storms, thunder and lighting, or volcanic eruptions that were the object of their fascination. In literature...
Éditeur : Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
Lieu d’édition : Warszawa
Publication sur OpenEdition Books : 8 janvier 2024
ISBN numérique : 978-83-67637-58-9
DOI : 10.4000/books.iblpan.9293
Collection : Nowa Biblioteka Romantyczna
Année d’édition : 2017
ISBN (Édition imprimée) : 978-83-65573-61-2
Nombre de pages : 375
I. W nauce
Jan Śniadecki
2. Meteorologia w WilnieJeografia czyli Opisanie matematyczne i fizyczne ziemi [fragmenty]
Jan Baranowski
5. Ciepła zima w Warszawie (1843)Porównanie pór zimowych lat poprzednich z zimą tegoroczną pod względem temperatury [fragment]
Wojciech Jastrzębowski
8. Przewidywanie pogodyPrzepowiednie pogody, słoty, wiatru i innych zmian powietrza
II. W prasie
„Gazeta Warszawska” 1812
„Gazeta Warszawska” 1812
„Dziennik Wileński” 1821
„Gazeta Krakowska” 1823
„Kurier Warszawski” 1827
„Gazeta Warszawska” 1832
„Powszechny Pamiętnik Nauk i Umiejętności” 1835
„Powszechny Pamiętnik Nauk i Umiejętności” 1835
„Kurier Warszawski” 1844
„Kurier Warszawski” 1844
„Kurier Warszawski” 1853
„Gazeta Narodowa” 1864
„Gazeta Narodowa” 1864
„Czas” 1866
III. Na co dzień
Ewa Felińska
26. Rok w BerezowieWspomnienia z podróży do Syberii, pobytu w Berezowie i w Saratowie [fragmenty]
IV. W podróży
Ewa Felińska
34. Burza na rzeceWspomnienia z podróży do Syberii, pobytu w Berezowie i w Saratowie [fragment]
Ewa Felińska
35. Wichura i rzekaWspomnienia z podróży do Syberii, pobytu w Berezowie i w Saratowie [fragment]
V. Na wojnie
Ludwik Jabłonowski
49. Rok 1831. Przed wymarszem w WarszawieZłote czasy i wywczasy. Pamiętnik szlachcica z pierwszej połowy XIX wieku
VI. Przyjemności
Maria z Fredrów Szembekowa
63. Zima we lwowskim dworku FredryNiegdyś... Wspomnienia moje o Aleksandrze Fredrze [fragment]
Gabriela z Guntherów Puzynina
65. Karnawałowe kreacje pogodoweW Wilnie i dworach litewskich [fragment]
VII. Zjawiska niezwykłe i ekstremalne
Tadeusz Bułharyn
67. Petersburg pod wodąList do przyjaciela o powodzi w St. Petersburgu dnia 7 listopada 1824 roku [fragment]
Julian Ursyn Niemcewicz
70. Promień słońca na pomniku KopernikaPamiętniki z 1830–1831 roku [fragmenty]
Ewa Felińska
71. Mistyczna zorza syberyjskaWspomnienia z podróży do Syberii, pobytu w Berezowie i w Saratowie [fragmenty]
VIII. Przesądy
Ewa Felińska
79. Sybiracy i złe moceWspomnienia z podróży do Syberii, pobytu w Berezowie i w Saratowie [fragmenty]
Józef Unger
81. Przepowiednie z kalendarzaKalendarz gminny z prognostykami o urodzajach [fragmenty]
Bieroński Wincenty
83. Wiejskie gusła i wróżbyCzary i zabobony wobec religii i nauk przyrodniczych [fragmenty]
W romantyzmie nie traktowano "pogody" jako zjawiska tylko meteorologicznego. Przypisywano jej znaczenia symboliczne. Dlatego już sam tytuł książki daje się czytać w planie dosłownym i metaforycznym. Znane jest zainteresowanie romantyków przyrodą-materią pogody i ekstremalnymi zjawiskami. Wiadomo, że "ładna pogoda" nie należała do romantycznych upodobań. Burze, pioruny i błyskawice, wybuchy wulkanów były przedmiotem fascynacji. W literaturze zjawiska te - jak czytamy we wstępie do książki - "stanowiły sugestywny ekwiwalent uczuć i nastrojów, istotny rys kolorytu lokalnego, znak boskiej ingerencji i mistycznych tajemnic natury, a także użyteczną metaforę w politycznej aluzji". Autorka jednak nie idzie tym tropem. Zawęża temat. Interesuje ją głównie sfera meteorologii, nie imaginarium romantyczne. Przywołuje teksty o charakterze dyskursywnym: rozpoznania naukowe, notatki i artykuły prasowe, wspomnienia i pamiętniki, krajoznawcze relacje i opisy, zapiski meteorologiczne, ludowe przepowiednie. Prezentuje je w ośmiu działach Antologii zatytułowanych: W nauce, W prasie, Na co dzień, W podróży, Na wojnie, Przyjemności, Zjawiska niezwykłe i ekstremalne, Przesądy. Bogaty dobór bardzo różnorodnych tekstów pozwala na dość rozległą orientację w zainteresowaniach romantycznego pokolenia meteorologią. (Dr hab. Anna Kurska)
In Romanticism, ‘weather’ was not seen only as a meteorological phenomenon. A symbolic meaning was also ascribed to it. Hence, even the title of the book alone can be read through a literal and a metaphorical lens. The Romantics’ interest in nature, the matter of weather and extreme phenomena is well known. It is common knowledge that ‘nice weather’ was not to the Romantics’ taste. It was storms, thunder and lighting, or volcanic eruptions that were the object of their fascination. In literature, these phenomena, as one can read in the introduction to the book, ‘constituted a suggestive equivalent of emotions and moods, the significant character of the local colour, a sign of divine intervention and mystical secrets of nature, as well as a useful metaphor in political allusions’. The author of the work does not, however, follow this route. She narrows the topic down. She is mostly interested in the sphere of meteorology, not the Romantic imaginarium. She highlights texts which are discursive in nature: scientific works, notes and press articles, memoirs and diaries, travel accounts and descriptions, meteorological records, or folk prophecies. The author presents these in eight sections of the anthology, titled: ‘In Science’, ‘In the Press’, ‘In the Every-day’, ‘On the Road’, ‘At War’, ‘Pleasures’, ‘Extraordinary Phenomena’ and ‘Superstition’. The rich selection of highly diverse texts allows for quite a broad introduction to the interests of the Romantic generation in meteorology. (Dr hab. Anna Kurska)
Marta Zielińska – dr hab., kieruje Pracownią Romantyczną IBL PAN, historyk literatury, edytor, varsavianistka, członek redakcji "Tekstów Drugich". Opublikowała m.in. Opowieść o Gustawie i Maryli czyli teatr, życie i literatura (1989, 1998), Warszawa, dziwne miasto (1995), Polacy, Rosjanie, romantyzm (1998), Pogoda w czasach romantyków (2017), Granice (2018), Kłopotliwe rozrywki (2018), "Kirkut", czyli wybuch warszawskiej prozy, w zbior.: Dom poety. Eseje o twórczości Mirona Białoszewskiego, (2022). [współaut.] Mickiewicz. Encyklopedia (2001, 2010), [współred.] A. Mickiewicz, Listy: Wyd. Roczn. (1998-2005).

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.