Współczesne badania nad polską literaturą i kulturą
Seria książek "Współczesne badania nad polską literaturą i kulturą" jest prezentacją nowych tendencji w polskim literaturoznawstwie, związanych z przeobrażeniami współczesnej kultury, zmianami wrażliwości estetycznej i nowymi sposobami uprawiania humanistyki. Literatura jest w tym modelu traktowana jako jedna z ważnych praktyk kulturotwórczych, jako forma artykulacji zbiorowego doświadczenia, decydującego o specyfice społecznych postaw, zachowań, wyobrażeń, a także jako główny obszar uobecniania się określonego uniwersum symbolicznego. „Współczesność” prezentowanych badań oznacza m.in., że przedstawiane badania – także dotyczące dawniejszych epok – są tu często powiązane z dzisiejszymi dylematami i problemami społecznymi, stając się swoistą genealogią naszego imaginarium narodowego. W pozycjach poświęconych sprawom bliższym nam czasowo znaczną uwagę poświęca się napięciom w polu między wspólnotą realną i wyobrażoną, a także między literaturą, doświadczeniem a władzą. Chyba szczególnie wyraźnie widać to w pracach dotyczących Zagłady i doświadczenia żydowskiego, w których spory o świadectwa literackie stają się sporami o zbiorową odpowiedzialność. Można przy tym założyć, że o ile tradycyjne literaturoznawstwo zajmowało się utrwalaniem homogenicznej tożsamości narodowej, o tyle nowsze studia – które prezentujemy w ramach serii – starają się dowartościować mnogie, nieraz mniejszościowe, subkulturowe, peryferyjne bądź hybrydyczne identyfikacje, dotychczas nie dość szeroko reprezentowane w dyskursie akademickim. Ważny wkład wnoszą tu opracowania z obszarów bliskich krytyce feministycznej, skupione na specyfice kobiecych doświadczeń w społeczeństwie. Poszukiwania takie rzadko bywają egzegezą kanonicznych utworów, a zmierzają raczej do poszerzania bądź otwierania kanonu, a przede wszystkim do problematyzowania nowych zjawisk, często z obszaru kultury popularnej, a także do krytycznej analizy społecznych stereotypów, zwyczajów, przemilczeń, fantazmatów. Oczywistą konsekwencją jest rozszerzanie zakresu zainteresowań na teksty kulturowe spoza pola twórczości artystycznej, media inne niż książka, przekazy łączące słowo z obrazem, gestem, dźwiękiem. Dla przykładu, w pracach z obszaru romantyzmu uwagę poświęca się zjawiskom obyczajowym, takim jak moda, medycyna, psychiatria, życie towarzyskie, podróże itp. Zestawienie badań „nad literaturą i kulturą” oddaje w pewnej mierze napięcie między dążeniem do zachowania przedmiotowej autonomii a potrzebą wpisania badanych zjawisk w szerokie konteksty, splatania różnych wątków, tradycji, praktyk. Seria takich studiów jest dobrą okazją do przedstawienia monumentalnych syntez poświęconych odczytanej na nowo historii polskiej literatury oraz nowoczesnych dziejów polskiej teorii literatury, która w dzisiejszej rzeczywistości też stała się obszarem niedostatecznie reprezentowanym w społecznej świadomości.
Skład komitetu redakcyjnego: Krystyna Kiszelewska-Kotyńska (przewodnicząca), Dorota Krawczyńska, Maciej Maryl. Komitet redakcyjny zbiera się raz w roku, w styczniu, w celu wybrania publikacji.
The books series entitled « Contemporary Studies on Polish Literature and Culture » is a presentation of new trends in Polish literary studies related to the transformations of contemporary culture, changes in aesthetic sensitivity and new ways of conducting research in the humanities. In this model, literature is treated as one of the important culture-creating practices, as a form of articulation of collective experience, determining the specificity of social attitudes, behaviours, and perceptions, as well as the main area of making present a specific symbolic universe. “Contemporaneity” of the presented research means, among other things, that the presented research - also relating to past eras - is here often linked to today’s social dilemmas and problems, becoming a kind of genealogy of our national imaginarium. In the items dealing with issues closer to us in time, considerable attention is paid to the tensions in the field between real and imagined community, as well as between literature, experience and power. This is perhaps particularly evident in works on the Holocaust and the Jewish experience, in which disputes over literary testimonies become disputes over collective responsibility. It can be assumed that while traditional literary studies were concerned with the consolidation of a homogeneous national identity, the newer studies - which we would like to present as part of the series – seek to valorise multiple, sometimes minority, subcultural, peripheral or hybrid identifications, hitherto not widely enough represented in academic discourse. Studies from areas close to feminist criticism, focusing on the specificity of women’s experiences in society, make an important contribution here. Such explorations are rarely exegesis of canonical works, but rather aim to expand or open up the canon, and above all to problematise new phenomena, often from the field of popular culture, and to critically analyse social stereotypes, customs, silences, phantasms. An obvious consequence of this is the extension of the field of interest to cultural texts outside the field of artistic creation, media other than books, messages combining word with image, gesture, sound. For example, in works from the field of Romanticism, attention is paid to moral phenomena such as fashion, medicine, psychiatry, social life, travel, etc. The juxtaposition of studies ‘on literature and culture’ reflects, to some extent, the tension between the desire to preserve the autonomy in question and the need to inscribe the phenomena under study in broad contexts, to weave together various themes, traditions, practices. A series of such studies is also be a good opportunity to present monumental syntheses devoted to the re-reading of the history of Polish literature and the modern history of Polish literary theory, which in today’s reality has also become an area underrepresented in public consciousness.
Editorial committee: Krystyna Kiszelewska-Kotyńska (head), Dorota Krawczyńska, Maciej Maryl. The editorial committee meets once a year, in January, to select publications.
(Traduit automatiquement du texte polonais, par Deepl)
La collection "Recherche contemporaine sur la littérature et la culture polonaises" présente les nouvelles tendances des études littéraires polonaises liées aux transformations de la culture contemporaine, aux changements de la sensibilité esthétique et aux nouvelles façons de faire des sciences humaines. Dans ce modèle, la littérature est considérée comme l'une des principales pratiques culturelles, comme une forme d'articulation de l'expérience collective, déterminant la spécificité des attitudes sociales, des comportements et des perceptions, ainsi que comme le principal domaine de présentation d'un univers symbolique spécifique. La "contemporanéité" de la recherche présentée signifie, entre autres, que la recherche présentée - également liée à des époques passées - est ici souvent liée aux dilemmes et problèmes sociaux d'aujourd'hui, devenant ainsi une sorte de généalogie de notre imaginaire national. Dans les articles traitant de questions plus proches de nous dans le temps, une attention considérable est accordée aux tensions dans le domaine entre communauté réelle et imaginaire, ainsi qu'entre littérature, expérience et pouvoir. Ceci est peut-être particulièrement évident dans les travaux sur l'Holocauste et l'expérience juive, dans lesquels les disputes sur les témoignages littéraires deviennent des disputes sur la responsabilité collective. On peut supposer ici que si les études littéraires traditionnelles s'intéressaient à la consolidation d'une identité nationale homogène, les études plus récentes - que nous présentons dans le cadre de la série - cherchent à valoriser des identifications multiples, parfois minoritaires, sous-culturelles, périphériques ou hybrides, jusqu'ici trop peu représentées dans le discours académique. Les études issues de domaines proches de la critique féministe, qui se concentrent sur la spécificité des expériences des femmes dans la société, apportent ici une contribution importante. Ces explorations sont rarement des exégèses d'œuvres canoniques, mais visent plutôt à élargir ou à ouvrir le canon, et surtout à problématiser de nouveaux phénomènes, souvent issus du domaine de la culture populaire, et à analyser de manière critique les stéréotypes sociaux, les coutumes, les silences, les fantasmes. Une conséquence évidente est l'extension du champ d'intérêt aux textes culturels hors du champ de la création artistique, aux supports autres que le livre, aux messages associant le mot à l'image, au geste, au son. Par exemple, dans les œuvres du domaine du romantisme, l'attention est portée sur des phénomènes moraux tels que la mode, la médecine, la psychiatrie, la vie sociale, les voyages, etc. La juxtaposition d'études "sur la littérature et la culture" reflète, dans une certaine mesure, la tension entre le désir de préserver l'autonomie en question et la nécessité d'inscrire les phénomènes étudiés dans des contextes larges, de tisser des liens entre différents courants, traditions, pratiques. Une série d'études de ce type est une bonne occasion de présenter des synthèses monumentales consacrées à une relecture de l'histoire de la littérature polonaise et de l'histoire moderne de la théorie littéraire polonaise, qui, dans la réalité d'aujourd'hui, est également devenue un domaine sous-représenté dans la conscience publique.
Composition du comité éditorial : Krystyna Kiszelewska-Kotyńska (présidente), Dorota Krawczyńska, Maciej Maryl. Le comité éditorial se réunit une fois par an, en janvier, pour sélectionner les publications.
Holokaust i Hiroszima w perspektywie porównawczej
Pamięć o II wojnie światowej w Polsce i Japonii
Ariko Katō et Jacek Leociak (dir.)
2020
Lata czterdzieste
Początki polskiej narracji o Zagładzie
Maryla Hopfinger et Tomasz Żukowski (dir.)
2019
"Osobiste sprawy i tematy"
Gustaw Herling-Grudziński wobec dwudziestowiecznej literatury włoskiej
Magdalena Śniedziewska
2019
Nie wiem, jak ich mam cenić…
Strefa ambiwalencji w świadectwach Polaków i Żydów
Justyna Kowalska-Leder
2019
Opowieść o niewinności
Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942-2015)
Maryla Hopfinger et Tomasz Żukowski (dir.)
2018
Pomniki pamięci
Miejsca niepamięci
Katarzyna Chmielewska et Alina Molisak (dir.) Katarzyna Chmielewska et Alina Molisak (éd.)
2017
Spory o Grossa
Polskie problemy z pamięcią o Żydach
Paweł Dobrosielski Paweł Dobrosielski (éd.)
2017
Nowoczesny Orfeusz
Interpretacje mitu w literaturze polskiej XX-XXI wieku
Maciej Jaworski Maciej Jaworski (éd.)
2017
Refleksja nad literaturą w polskim piśmiennictwie emigracyjnym
Tymon Terlecki, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński
Andrzej Karcz Andrzej Karcz (éd.)
2017
Przemoc filosemicka?
Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000
Elżbieta Janicka et Tomasz Żukowski Elżbieta Janicka et Tomasz Żukowski (éd.)
2016
Literatura polska wobec Zagłady (1939-1968)
Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska et Jacek Leociak (dir.) Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska et Jacek Leociak (éd.)
2016