Aneks nr 1. Tadeusz Ciura, Siedem mitów Lasów Państwowych
p. 451-457
Texte intégral
1(Ciura, T., 2016. Siedem mitów Lasów Państwowych. Om skogen i Polen. O lesie w Szwecji. Portal społecznościowy Facebook, https://www.facebook.com/Tciura/posts/912313535542191 (18.10.2016)).
21. „To, co było dobre i sprawdzało się dobrze w ciągu 90 lat, będzie się dalej dobrze sprawdzać. Po co więc zmieniać stan dzisiejszy?”
3Po co zmieniać? I czy warto zmieniać? Przez te 90 lat, a zwłaszcza 70 powojennych lat, a szczególnie przez ostatnie 25 postkomunistycznych lat ukształtował się stan dzisiejszy bardzo odległy od pierwszego 20‑lecia Polski niepodległej, w którym ten stan ukształtowano. (…) Co dzisiaj budują leśnicy? Pytanie może wydawać się dziwne, bo przecież drogi, budynki, budowle turystyczne itp. Dużo. Ale czy to budowa kraju, czy budowa siły i potęgi swojej korporacji? Czy korporacja służy krajowi, czy sobie samej, czy może obu? Można i trzeba tak się zapytać w świetle słów dyrektora Konrada Tomaszewskiego o haraczu czy daninie. Dzieli się więc współczesny leśnik dochodem ze swego zarządzania własnością Państwa ze Skarbem tegoż Państwa tylko pod warunkiem, że wyjdzie to na zdrowie jego korporacji. Czy stawiałby takie warunki Adam Loret? Nie sądzę, nie przyszłoby mu to chyba nigdy na myśl. Stan dzisiejszy tych 90‑letnich Lasów Państwowych zaczyna przypominać, moim prywatnym zdaniem, rządy biurokratów, którzy poprzez minione 70 lat, a zwłaszcza ostatnich 25 lat stworzyli niemalże zamkniętą grupę zawodową urzędników i zarządców wspólnego polskiego majątku leśnego, urzędników i zarządców wydoskonalonych we współpracy, szczególnie na prowincji, z posłami, lokalnymi politykami, z hierarchami Kościoła i lokalną władzą. (…) Po co więc zmieniać i czy warto zmieniać? Na to pytanie powinni odpowiedzieć sobie sami leśnicy, ale moim zdaniem stan dzisiejszy niespecjalnie pasuje do dzisiejszych czasów.
42. „Wszyscy chcą nas sprywatyzować, politycy i cudzoziemcy chcą odebrać nam Polskie Lasy, polską ziemię, chcą zlikwidować ostatni bastion dobrze funkcjonującej polskiej i państwowej gospodarki”.
5Kto chce sprywatyzować? Co te ciągle zagrożone sprywatyzowaniem Lasy Państwowe rozumieją pod nazwą prywatyzacji? To zasadnicze pytania, na które nikt nie udziela odpowiedzi, strasząc tylko mistycznymi i z obcym kapitałem koncernami, funduszami, bankami czy korporacjami, oczywiście zagranicznymi. Przez te dobrych kilka lat, kiedy piszę na tej stronie, wielokrotnie czytałem o planowanej prywatyzacji Lasów Państwowych. W prasie polskiej. Ale nigdy np. w szwedzkiej czy francuskojęzycznej. Albo angielskojęzycznej, przynajmniej na poważnie. Co nie oznacza, że jest ona niemożliwa do przeprowadzenia, mimo istotnie ogromnych pieniędzy wymaganych do takiej operacji. Ale żaden polski polityk nie odważy się na wyprzedaż polskich lasów i żaden zagraniczny polityk nie traktuje na serio podobnych straszaków polityków krajowych. Ale czy przejęcie korporacji Lasy Państwowe przez Skarb Państwa, a więc wszystkich Polaków to również prywatyzacja? Czy powstanie spółki państwowej z akcjami w ręku Skarbu Państwa to również prywatyzacja? Czy reprywatyzacja sprywatyzowanych przez komunistów lasów to również prywatyzacja? Czy sprzedaż terenów leśnych, nieprzydatnych do efektywnej gospodarki Lasów Państwowych to prywatyzacja?
6Na takie pytanie nikt nigdy jasno nie odpowiedział, a co ważniejsze, nigdy nie przeprowadzono analizy plusów i minusów podobnej prywatyzacji. To znaczy, zestawienie minusów ciągle jest ogłaszane i przywoływane przy każdej nadarzającej się okazji przez korporację Lasy Państwowe i jej związki zawodowe. Mnie osobiście nie podoba się straszenie straszakiem nieudolności, korupcji i złego gospodarowania w takiej ewentualnej państwowej i leśnej spółce, straszenie przez właśnie Lasy Państwowe i związki zawodowe leśników. Kto powiedział, że ewentualna i przyszła państwowa spółka leśna z akcjami w rękach Skarbu Państwa powinna być nieudolna, skorumpowana i źle gospodarowana? A może będzie przeciwnie?
73. „Polskie Lasy Państwowe prowadzą gospodarkę leśną przodującą w Europie, której nam wszyscy zazdroszczą. Państwowa gospodarka leśna jest zdecydowanie i bez porównania lepsza niż prywatna gospodarka leśna”.
8Z góry przepraszam polskich leśników za poniższe uwagi. Wiem że wielu z nich pracuje ciężko, zwłaszcza podleśniczowie i leśniczowie z dużym pozyskaniem drewna. Ale naprawdę nikt w Skandynawii nie uważa polskiej gospodarki leśnej za przodującą w Europie. Nikt jej Polakom nie zazdrości, przeciwnie, patrząc na ilość zatrudnionych w Lasach Państwowych uważa się polską gospodarkę leśną za bardzo nieefektywną i źle zorganizowaną, co bynajmniej nie oznacza, że polscy leśnicy pracują mało. Przeciwnie, zła organizacja, złe formy zarządzania, biurokracja, brak zaufania w pracy i ciągłe kontrole wszystkich i wszystkiego wymagają niestety dużo tej pracy. Firma czy korporacja Lasy Państwowe nigdy nie zaznała innej formy organizacji swojej gospodarki i nigdy w ciągu swoich 70 powojennych lat nie zaznała konkurencji ze strony innych form gospodarki leśnej, bo przecież chyba nie można nazwać konkurencją nieśmiałe formy organizacyjne lasów niepaństwowych? W dodatku zarządzanych przez Lasy Państwowe? Czy ten marazm i zastój organizacyjny Lasów Państwowych pasuje do nowoczesnej gospodarki leśnej w innych krajach UE? Albo, jeżeli jest przeciwnie i tak rozbudowana i tak działająca jak w Lasach Państwowych biurokracja istotnie jest potrzebna, aby gospodarka leśna była dobra i efektywna oraz przodująca w Europie, to dlaczego inne kraje UE nie biorą przykładu z Lasów Państwowych? A wręcz przeciwnie, starają się mocno swoją ilość urzędników ograniczać, jak to teraz robi np. fiński Metsähallitus? Temat wyższości leśnej gospodarki państwowej nad leśną gospodarką prywatną przerabiali Szwedzi już dawno, w wieku XIX, i doszli do przeciwnych wniosków niż stratedzy i urzędnicy Lasów Państwowych. Podobnie Finowie i Norwedzy jak i zdecydowana większość państw UE. Wielokrotnie przytaczałem przykłady tej prywatnej, szwedzkiej jak i fińskiej. Polskie prywatne lasy niepaństwowe nie da się porównać do szwedzkich, fińskich czy norweskich. Kraje skandynawskie nie miały „przyjemności i zaszczytu” współpracy na tym polu z komunistami. Ale dlaczego ta „przyjemność i zaszczyt” dalej praktycznie biorąc jest przeżywana przez polskich właścicieli lasów niepaństwowych, mimo że podobno w kraju zlikwidowano komunizm już przed ćwierćwieczem? Bo przecież forma nadzoru i gospodarowania w lasach prywatnych dalej leży de facto w rękach Lasów Państwowych. Boją się Lasy Państwowe konkurencji? Wątpią w umiejętności wykształconych leśników, nie zatrudnionych przez LP i mogących pomagać prywatnym właścicielom lasów w ich gospodarce leśnej? Może twórcy Ustawy o lasach z roku 1991 odpowiedzieliby na pytanie, jak z punktu widzenia przepisów Unii Europejskiej z zakresu konkurencji możliwe jest nadzorowanie właścicieli lasów niepaństwowych przez zarządcę lasów państwowych Lasy Państwowe? Czyżby był to przykład na politykę konkurencji w duchu europejskim?
94. „Fundusz leśny oraz związana z tym samowystarczalność finansowa Lasów Państwowych jest niezbędnie potrzebny do funkcjonowania Lasów Państwowych i zamach na niego to niezasłużona danina i haracz na rzecz Państwa”.
10Abstrahując od użycia słów typu danina i haracz przez szefa korporacji w stosunku do jej właściciela czyli Skarbu Państwa i w stosunku do obowiązku płacenia podatków czy wpłat (chyba podstawowy obywatelski obowiązek, prawda?), jak również abstrahując od tak rozumianego pojęcia korporacji, korporacji, której właścicielem jest Skarb Państwa, a nie jej członkowie, to zarówno fundusz leśny jak i samowystarczalność finansowa Lasów Państwowych służy niewątpliwie dobrze Lasom Państwowym jako korporacji, w kształcie dzisiejszym, ale czy służy Skarbowi Państwa, czyli właścicielowi korporacji? Moim prywatnym zdaniem niespecjalnie. Sprzyja natomiast ugruntowaniu tego, co nam tak „tak dobrze sprawdzało się przez 90 lat”, czyli władzy urzędników korporacji. Fundusz leśny służący do wyrównywania niedoborów finansowych poszczególnych nadleśnictw zupełnie nie zachęca do dobrego gospodarowania w tych nadleśnictwach lub wprowadzenia nowych form pracy, zatrudnienia czy organizacji tych nadleśnictw. Nie zachęca szefów nadleśnictw do wykorzystania np. rozbudowanej infrastruktury edukacyjnej jako źródła dochodów czy wykorzystania rożnych form turystyki lub rekreacji jako podobnego źródła. Nie zachęca do inicjatywy, znanej każdemu właścicielowi czy szefowi firm prywatnych, walczących o klienta. Po co, mamy przecież Fundusz. Sama zresztą struktura organizacyjna z regionalnymi nadzorcami kontrolującymi nadleśniczych nie sprzyja podobnym inicjatywom. Nie sprzyja żadnym inicjatywom, od inicjatywy i pomysłowości gospodarczej są przecież dyrekcje regionalne i generalna. Samowystarczalność finansowa Lasów Państwowych i związany z nią Fundusz Leśny jest niepodważalnym warunkiem dobrego stanu gospodarki korporacji. Ale również i argumentem na rzecz istnienia korporacji, bo bez Funduszu Leśnego nie mogłaby korporacja Lasy Państwowe wywiązywać się ze swoich ustawowych zobowiązań w stosunku do właściciela, czyli Skarbu Państwa. (…) Korporacja Lasy Państwowe powinna służyć, logicznie myśląc, Państwu, bo Państwo ją stworzyło. Ale najwyraźniej chce służyć na swoich warunkach, służyć dla dobra lasu, dobra zdefiniowanego przez samą korporację, natomiast nie dla dobra swego właściciela, Skarbu Państwa, któremu to dobru korporacja wyraźnie nie dowierza. Równocześnie Skarb Państwa przyznając że korporacja działa doskonale, chciałby, aby działała jeszcze bardziej doskonale i podzieliła się swoją doskonałością finansową z właścicielem. Czy to słuszne lub niesłuszne żądania? Ponieważ korporacja nosi dumną nazwę Lasy Państwowe, to chyba la noblesse oblige, prawda?
115. „Korporacja Lasy Państwowe jest zobowiązana do zatrudniania absolwentów szkół leśnych i zapewnienia im pracy, dlatego powinna stale rosnąć liczba pracowników korporacji”.
12(…)
136. Leśnik’. To brzmi dumnie. Człowiek lasu”.
14(…)
157. „Lasy Państwowe i ich zaszczytna historia”.
16Nazwa Lasy Państwowe, w roku 1924 dosyć oczywista, z uwagi na ówczesną konkurencję z lasami prywatnymi, kościelnymi czy innymi, ostała się próbie czasu. Nikt już nie analizuje paradoksu nazwy, braku logiki językowej nazwy, niewłaściwości nazwy, braku konkurencji, bo przecież nie ma korporacji Lasy Niepaństwowe. Nikt nie zastanawia się już, że taka nazwa dyskryminuje ewentualnego konkurenta, bo przecież nikt nigdy nie powiedział że lasy państwowe należące do Skarbu Państwa mogą czy powinny być zarządzane przez tylko jedną firmę, w dodatku o nazwie Lasy Państwowe. Nikt nie pomyślał, że skandale, a przecież ich nie brakowało i nie brakuje w korporacji Lasy Państwowe, rzutują bardzo negatywnie na lasy państwowe jako pojęcie ogólnej formy posiadania. Ale po co myśleć w tym stylu i o tym stylu, czas i historia pracuje na rzecz korporacji. Historia, szczególnie ona. Historia zaszczytna i tragiczna, leśników walczących o niepodległość Polski i walczących z komunizmem. Leśników ginących na Kresach i Syberii, dlatego że byli polskimi leśnikami. Leśników ginących z rąk hitlerowców, dlatego że byli elitą gospodarczo‑administracyjną ówczesnej Polski. Leśników walczących o Polskę. Ale czy walczących, bo byli leśnikami, czy walczących, bo byli patriotami? Czy ich tragiczne historie to historia polskiego patriotyzmu czy historia korporacji Lasy Państwowe? Czy przypadkiem ta historia patriotyzmu polskiego leśnika nie została przejęta przez Lasy Państwowe? Współczesną korporację Lasy Państwowe opierającą się w znacznej mierze na własności prywatnej uwłaszczonej przez komunistów? Czy o takie lasy państwowe walczyli Żołnierze Wyklęci, w których szeregach nie brakowało przecież leśników? Wynoszenie na ołtarze Żołnierzy Wyklętych przez korporację która tak wiele, leśno‑obszarowo, skorzystała na likwidacji klasy społecznej, której bronili Żołnierze Wyklęci, to ciekawe zawłaszczenie historii Polski. Korporacja Lasy Państwowe, na terenach przedwojenno i powojenno polskich, gospodaruje często na terenach odebranych prawowitym właścicielom przez komunistów i dopóki nie rozliczy się z tego zagarnięcia i ze swojej komunistycznej historii, to zawsze, moim zdaniem, będzie nad nią wisiał ciężar, powiedzmy górnolotnie, dokonania i akceptowania niesprawiedliwości dziejowej. Albo sprawiedliwości, według komunistów. Dzięki tej komunistycznej sprawiedliwości dziejowej zdobyła korporacja Lasy Państwowe absolutny monopol na leśnym rynku krajowym i tej sprawiedliwości zawdzięcza wiele swoich dzisiejszych osiągnięć. O tym korporacja powinna pamiętać pomniejszając i potępiając czasy z lat 1944–1989 roku oraz zupełnie przemilczając dekrety PKWN. Przywłaszczanie historii i jej interpretacja należy do zwycięzców, mówi popularne powiedzenie. Lasy Państwowe do takich niewątpliwie należą. Zawsze potrafiły przystosować się do panującej polityki i wyciągnąć z niej korzyści. Majstersztykiem jest zaprzeczanie roli komunistów w stworzeniu ich aktualnej sytuacji obszarowej jak i kapitałowej, a wynoszenie na ołtarze Żołnierzy Wyklętych. Sama nazwa korporacja jakby zaczyna zanikać w ciągu ostatnich miesięcy. Stała się już niewygodna? Nie pasuje do dzisiejszej interpretacji polskiego Państwa? Kojarzy się z Brukselą? Historia, rozliczenie się z nią, przyznanie do błędów to bardzo trudna sprawa i nie tylko Lasy Państwowe zmagają się z nią. Ale podkreślanie tylko heroicznych czy pozytywnych wydarzeń, wybieranie ich i nagłaśnianie przy aktualnych jubileuszach, w stylu pasującym aktualnej politycznej modzie lub interesów korporacyjnych, nie rokuje, moim zdaniem, dobrze na przyszłość.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
Maszynerie afektywne
Literackie strategie emancypacji w najnowszej polskiej poezji kobiet
Monika Glosowitz
2019