Prolog – z wizytą w Sonnenstein
p. 11-12
Texte intégral
1Zakład Sonnenstein pod Pirną okazał się zaskakująco niewielki. W deszczu kwietniowego poranka sprawiał wyjątkowo przygnębiające wrażenie. Odbywające się w sali konferencyjnej (na pierwszym piętrze) międzynarodowe spotkanie miało na celu uczczenie dwóch okrągłych rocznic: dwustulecia samego zakładu oraz stulecia śmierci jednego ze swych pacjentów – Daniela Paula Schrebera. Wewnątrz budynku czysto, choć nie sterylnie – raczej dom kultury niż szpital. Jesteśmy lekko spóźnieni.
2Sala wypełniona niemal po brzegi. Towarzystwo zróżnicowane pod względem narodowości, wykształcenia, a nawet celu wizyty. Wśród obecnych dominują prelegenci – wystąpienia trwają dwa dni, więc jest ich sporo. Kilka sław światowej humanistyki, większość znanych schreberologów, afiliowani i nieafiliowani fascynaci, wolontariusze oprowadzający gości po zakładzie, paru przypadkowych turystów. Referaty obejmowały zarówno prezentacje postaci Schrebera w świetle własnych teorii (w przypadku sław humanistyki), jak i analizy szczegółowych kwestii schreberologicznych (w przypadku fascynatów). Zgodne z wymogami sztuki po każdym wystąpieniu następowały pytania i dyskusja.
3Wczesnym popołudniem ogłoszono przerwę. Uczestnicy konferencji, razem z nielicznymi turystami, podzieleni zostali na dwie grupy – angielsko- i niemieckojęzyczną – a następnie poprowadzeni na dół, do piwnicy, lub do góry, na drugie piętro. W piwnicach znajdowały się zainstalowane tam we wczesnych latach 30. komory gazowe oraz krematorium (zakłady psychiatryczne posłużyły nazistom jako przestrzeń testów rozwiązań zastosowanych kilka lat później w Auschwitz), na drugim piętrze zaś niewielka wystawa prezentująca dwa stulecia historii zakładu w Sonnenstein. W jednej z szuflad odnaleźć można fotografię Daniela Paula Schrebera i krótką notkę mu poświęconą. Towarzyszący uczestnikom wolontariusze cierpliwie odpowiadali na wszystkie pytania. Następnie, już wszyscy razem, udaliśmy się do jadalni na obiad. Podano potrawkę z kurczaka, na deser zaś kandyzowane owoce. Przy stołach toczyły się mniej formalne rozmowy. Poznawano się.
4Po obiedzie zeszliśmy na parter, gdzie w dużej pustej sali odbył się artystyczny performance inspirowany postacią Schrebera i historią zakładu Sonnenstein. Występ miał charakter awangardowy: ubrana w strój do jogi artystka, poruszając się sztywno i kompulsywnie, co przywodzić miało widzowi na myśl ruchy marionetki, za pomocą szarej taśmy malarskiej (naprawdę ma ona kolor brązowy) pieczołowicie tworzyła geometryczną i zamkniętą przestrzeń świata swego szaleństwa, by następnie zniszczyć go, zmiąć i cisnąć przed siebie w geście radykalnego zerwania. Po krótkim i nieformalnym omówieniu sensu performance’u wszyscy skierowali się w stronę sali konferencyjnej.
5Być może to ponowne zanurzenie się w znajomy rytm wystąpień, pytań i dyskusji zadziałało rozleniwiająco. Być może sprawił to obfity obiad. Poczuliśmy się sennie. Deszcz nadal padał i powoli zapadał zmrok. Niebezpieczne warunki do prowadzenia samochodu. Postanowiliśmy wracać.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
Maszynerie afektywne
Literackie strategie emancypacji w najnowszej polskiej poezji kobiet
Monika Glosowitz
2019