Nowa humanistyka
Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii
New Humanities. Taking a Stance, Negotiating Autonomy
Waga zbioru: Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii, jest nie do przecenienia. Ta książka zamyka okres poszczególnych, rozproszonych zwrotów w humanistyce, między wygasającym paradygmatem poststrukturalistycznym, paradygmatem tekstowego świata, w którym humaniści, szeroko rozumiani "tekstolodzy" cieszyli się hegemonią swych pod- dyscyplin w uniwersytecie, a dniem dzisiejszym, kiedy, powtórzmy za Ryszardem Nyczem, nastąpiło "wpędzenie w [...] depresyjną pozycję humanistów"...
The value of New Humanities. Taking a Stance, Negotiating Autonomycannot be overstated. The book closes the period of individual, scattered turns in the humanities, between the fading post-structural paradigm of the textual word, in which humanities scholars, ‘textologists’ in the broad sense, enjoyed a hegemony of their sub-disciplines at university, and today, when, in the words of Ryszard Nycz, ‘a forcing of humanist scholars into a depressive position’ has taken place, which allows for ‘an...
Éditeur : Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
Lieu d’édition : Warszawa
Publication sur OpenEdition Books : 5 janvier 2024
ISBN numérique : 978-83-67637-45-9
DOI : 10.4000/books.iblpan.5806
Collection : Nowa Humanistyka | 38
Année d’édition : 2017
ISBN (Édition imprimée) : 978-83-65832-58-0
Nombre de pages : 797
Przemysław Czapliński
SplotyCzęść I. Humanistyka dziś – diagnozy, prognozy, stanowiska
Ewa Rewers
Humanistyka wobec koncepcji ‘kulturynatury’Andrzej Leder
Pole symboliczne, przemieszanie, niewczesność. Humanistyka jako wybór między pamięcią a nadziejąAndrzej Skrendo
Literaturoznawstwo jako nauka. Nowe szanse, stare zagrożeniaJoanna Tokarska-Bakir
Z Latourem w Kielcach. Autokomentarz metodologiczny do Społecznego portretu pogromu kieleckiegoJustyna Tabaszewska
Literaturoznawstwo służebneCzęść II. Laboratoria i eksperymenty
Aleksandra Kil, Jacek Małczyński et Dorota Wolska
Współmyślność. Ku laboratorium humanistycznemuTomasz Rakowski
Etnografia i eksperymenty artystyczne. O powstawaniu nowych pól poznawczych we współczesnej antropologiiBożena Shallcross
Materialność i codzienna logosferaMałgorzata Sugiera
Praktyki kontrfaktualne w narracjach naukowych i fikcjonalnychAgnieszka Dauksza
Laboratorium artystyczne: realizm afektywny. Praktyki Joanny RajkowskiejMichał Krzykawski
Co nowego lub praktyka biotechnofilologiiCzęść III. Reinterpretacje, refutacje, retrospekcje
Agata Bielik-Robson
Nowa Humanistyka: w poszukiwaniu granicBłażej Warkocki
Czytanie podejrzliwe: etyka, polityka, metoda. Wstęp do teorii Eve Kosofsky SedgwickAleksander Nawarecki
Nowy/stary język teorii literatury. O idei i praktyce Historycznego słownika terminów literackichJakub Momro
Sceny i fantazje. Epistemologia anachronizmuArkadiusz Żychliński
Fikcjogramy. Elementy przemian literatury współczesnejCzęść IV. Humanistyka cyfrowa i nowomedialna
Przemysław Urbańczyk
(Nowa) humanistyka wobec wyzwań społeczeństwa internetowegoEwa Szczęsna
Technologie cyfrowe i humanistyka – wzajemne relacjeAndrzej Hejmej
Badania intermedialne i nowa humanistykaMaciej Maryl
Kim są polscy humaniści cyfrowi?Aleksandra Kremer
Filologowie i przyrodnicy: żywa mowa wiersza a badania eksperymentalneKrzysztof Gajewski
Teoria (nowych) mediów z perspektywy nowej humanistykiBeata Koper et Tomasz Umerle
Nowa bibliografia dla nowej humanistyki? O przemianach funkcji bibliografii naukowejCzęść V. Polityki, zaangażowania, uwikłania
Ryszard Koziołek
Humanistyka literaturoznawcza w dobie nowych konfliktów plemiennych. Próba wykonania ruchuTomasz Majewski
Rozmontowywanie „czarnych skrzynek”. Studia nad pamięcią w optyce ich prawicowych krytykówMichał Kuziak
Czy polska humanistyka jest polityczna? RekonesansGrzegorz Niziołek
Cenzura w afekcieMaja Staśko
„Życie jest kasą; sztuka powinna być jej złodziejem”. Poezja zaangażowana i uniwersytet zaangażowanyMaria Kobielska
„Ja tutaj piszę o sobie”. Uwikłania pamięciolożkiMagdalena Lorenc
Muzeum (nie)pamięci. Koń a Muzeum Powstania WarszawskiegoCzęść VI. Czytanie sytuowane
Małgorzata Mikołajczak
Regiopoetyka? Wstępne uwagi na temat nowego projektuElżbieta Konończuk
Odbiorca usytuowany. Problemy poetyki odbioru po zwrocie przestrzennymBożena Karwowska
Bystander czy (pasywny) świadek? Kilka uwag nad konsekwencjami wyboru terminologii w badaniach nad Zagładą lub HolokaustemMarta Tomczok
Hypotypoza: o Zagładzie jako kostiumie historycznymMałgorzata Latoch-Zielińska
Szkolny polonista jako „nowy humanista”. Projektowanie edukacji akademickiej przyszłych nauczycieliMarek Pieniążek
Polonistyka performatywnocentryczna – projekt modelu edukacjiCzęść VII. Rozmowa
Joanna Rajkowska et Agnieszka Dauksza
Materia to podstawa. Relacje, reakcje i eksperymenty. Z Joanną Rajkowską rozmawia Agnieszka DaukszaWaga zbioru: Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii, jest nie do przecenienia. Ta książka zamyka okres poszczególnych, rozproszonych zwrotów w humanistyce, między wygasającym paradygmatem poststrukturalistycznym, paradygmatem tekstowego świata, w którym humaniści, szeroko rozumiani "tekstolodzy" cieszyli się hegemonią swych pod- dyscyplin w uniwersytecie, a dniem dzisiejszym, kiedy, powtórzmy za Ryszardem Nyczem, nastąpiło "wpędzenie w [...] depresyjną pozycję humanistów", pozwalające "instrumentalnie przejąć ich narzędzia i pola działania, obciążając ich zarazem odpowiedzialnością za mentalne i społeczne skutki tych działań". Gdy owo instrumentalne, ze swej istoty wrogie, przejęcie służy nie, jak chce Nycz, "formowaniu krytycznej samowiedzy oraz wrażliwości i sprawczej kreatywności jednostek i wspólnot", ale czemuś wręcz przeciwnemu, wobec czego tamto zadanie drugi, obok polskiego badacza, najczęściej cytowany w tym tomie autor, Bruno Latour nazwał "rozpaczliwym zadaniem". Jak powiedział 26 lutego 2014 roku w Królewskiej Akademii w Kopenhadze Latour. "To rozpaczliwe zadanie, aby nadal myśleć, kiedy moce inteligencji są poświęcone zamykaniu myśli i maszerowaniu naprzód z oczami szeroko zamkniętymi". Odpowiedzią jest budowanie mostów, przebijanie murów, łączenie się humanistów z nie-humanistami, aby odzyskać utraconą sprawczość. (Prof. Krzysztof Kłosiński)
The value of New Humanities. Taking a Stance, Negotiating Autonomycannot be overstated. The book closes the period of individual, scattered turns in the humanities, between the fading post-structural paradigm of the textual word, in which humanities scholars, ‘textologists’ in the broad sense, enjoyed a hegemony of their sub-disciplines at university, and today, when, in the words of Ryszard Nycz, ‘a forcing of humanist scholars into a depressive position’ has taken place, which allows for ‘an instrumental take-over of their tools and fields of activity, while at the same time burdening them with responsibility for the mental and social results of those actions’. When this instrumental take-over, hostile in its essence, is used not, as Nycz would like it, ‘to form critical self-knowledge and sensitivity, as well as agential creativity of individuals and communities’, but to something quite opposite, which was addressed by Bruno Latour, the second most-quoted author in this volume (aside from the Polish scholar), as ‘a desperate task’. As stated by Latour on 26 February 2014 at the Royal Academy in Copenhagen, ‘it is a desperate task to still think, when the powers of intelligence are devoted to closing thought and marching onwards with eyes wide shut’. The answer to this is the building of bridges, breaking of walls, connecting of humanists with non-humanists, in order to reclaim lost agency. (Prof. Krzysztof Kłosiński)
Przemysław Czapliński – historyk literatury polskiej i europejskiej XX i XXI wieku, eseista, tłumacz, krytyk; współtwórca Centrum Humanistyki Otwartej (UAM) zajmującego się związkami między prawem i literaturoznawstwem; członek redakcji czasopisma „Teksty Drugie”. Ostatnie publikacje: Poruszona mapa (2016), Literatura i jej natury (2017; współautorzy: Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński), O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce (współredaktorzy: J.B. Bednarek, D. Gostyński; 2019), Tożsamość po pogromie. Świadectwa i interpretacje Marca ’68 (współredaktor: Alina Molisak, Warszawa 2019), To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii (współred. J.B. Bednarek, 2022).
Ryszard Nycz – teoretyk i historyk literatury i kultury, profesor na Wydziale Polonistyki UJ, redaktor naczelny „Tekstów Drugich” IBL PAN. Opublikował m.in.: Sylwy współczesne (1984, 1996), Tekstowy świat (1993, 2000, tłum. bułg. 2005, tłum. ukr. 2007), Język modernizmu (1997, 2002, 2013, tłum. ang. 2017), Literatura jako trop rzeczywistości (2001, 2012), Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura (2012), Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki (2017).
Dominik Antonik – doktor, literaturoznawca związany z Wydziałem Polonistyki UJ. Zajmuje się teorią, socjologią i ekonomią literatury i kultury, bada najnowszą polską literaturę w jej powiązaniach z rynkiem, mediami, kulturą sławy i szeroko pojętą sferą społeczną. Napisał książkę Autor jako marka, publikował m.in. w „Tekstach Drugich”, "Kulturze i Społeczeństwie", "Zagadnieniach Rodzajów Literackich" i „Wielogłosie”.
Joanna B. Bednarek – historyczka literatury i kultury współczesnej, dr nauk humanistycznych. Współautorka (z Przemysławem Czaplińskim i Dawidem Gostyńskim) książki Literatura i jej natury (2017). Współredaktorka kilku tomów zbiorowych – m.in.: Nowa humanistyka: zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii (2017), Interpretacje uwalniające (2018), O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce (2019),To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii(2022). Redaktorka naczelna dwutygodnika „CzasKultury.pl”, stała współpracowniczka kwartalnika „Czas Kultury”.
Agnieszka Dauksza – doktor literaturoznawstwa, pracuje w Katedrze Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki UJ. Autorka czterech książek: „Jaremianka. Biografia” (2019), „Afektywny modernizm. Nowoczesna literatura polska w interpretacji relacyjnej” (2017), „Klub Auschwitz i inne kluby. Rwane opowieści przeżywców” (2016) i „Kobiety na drodze. Doświadczenie przestrzeni publicznej w literaturze przełomu XIX i XX wieku” (2013). Redagowała m.in. tomy: „Maria Jarema: wymyślić sztukę na nowo” i „Świadek: jak się staje, czym jest?”, „Kultura afektu – afekty w kulturze. Humanistyka po zwrocie afektywnym”. Redaktorka czasopisma naukowego „Teksty Drugie”. Laureatka między innymi Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz”, Nagrody Literackiej „Gryfia”, Nagrody Newsweeka imienia Teresy Torańskiej, Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej START, Nagrody imienia Adama Włodka, Nagrody Naukowej „Polityki”, stypendiów MNiSW i MKiDN, programów NCN i NPRH, Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO, Stypendium Miasta Gdańska, Nagrody „Portrety”; finalistka Nagrody Literackiej „Nike”.
Jakub Misun – krytyk literacki, tłumacz. Student poznańskiej polonistyki; zainteresowany wszystkim, co nieoczywiste.Redaktor naczelny studenckiego czasopisma „Stan Krytyczny”, współpracownik redakcji magazynu internetowego „Spectrum Animae”. Publikował w „Kulturze Popularnej”, „RicieBaum” orazw magazynie „Słowa i Rzeczy”.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
Maszynerie afektywne
Literackie strategie emancypacji w najnowszej polskiej poezji kobiet
Monika Glosowitz
2019