Przepisy dotyczące odsyłania chorych obłąkanych do przeznaczonych dla nich zakładów
p. 172-177
Texte intégral
Wyciąg z ogólnych przepisów dla Zarządu Spraw Wewnętrznych Królestwa Polskiego, nr 21, z dnia 18 (30) maja 1839 roku
1Od niezachowania właściwego porządku w nadsyłaniu chorych obłąkanych do zakładów dla nich przeznaczonych, tudzież ze zwłoki w ich odsyłaniu po wyzdrowieniu, zachodzi częstokroć trudność, tak w pomieszczeniu tych chorych, jako też w udzieleniu im stosownej pomocy.
2Dla zapobieżenia temu zalecono Zarządowi Spraw Wewnętrznych ścisłe dopełnienie tego, co następuje:
O każdym chorym, który ma być odesłanym do zakładu przeznaczonego dla obłąkanych, w miastach urzędnicy policyjni, zaś po wsiach wójci gmin obowiązani są zawiadamiać inspektora lekarskiego, jeżeli w tym miejscu jest urząd lekarski, w przeciwnych razach – lekarza obwodowego. Ci urzędnicy lekarscy, przekonawszy się, iż rzeczywiście chory kwalifikuje się do zakładu dla obłąkanych, przedstawią o tym Głównemu Inspektorowi Służby Zdrowia, który niezwłocznie porozumie się z właściwą Radą Opiekuńczą szczegółową, względem przygotowania miejsca dla chorego; a otrzymawszy zawiadomienie, iż chory przyjętym być może, upoważni lekarza, który o wypadku choroby doniósł, do odesłania obłąkanego do Warszawy. Nim zaś to nastąpi, lekarz miejscowy i urząd policyjny obłąkanego mieć winni pod dozorem policyjno‑lekarskim, który względnie do rodzaju i stopnia pomieszania mniej lub więcej ma być obostrzony.
Przed odesłaniem obłąkanego do zakładu inspektor lekarski lub lekarz obwodowy obowiązani są zebrać o chorym szczegółowe wiadomości i ułożyć o ile można najdokładniejsze odpowiedzi na niżej wyszczególnione zapytania.
3Wiadomości te i odpowiedzi, napisane obok każdego zapytania, mają być odesłane razem z chorym do zakładu.
Familie lub gminy, skoro zawiadomione zostaną przez administrację zakładu dla obłąkanych, że chory do nich należący wyzdrowiał, mają niezwłocznie zająć się odebraniem go ze szpitala; w przeciwnym bowiem razie właściwa Rada Opiekuńcza ma prawo i obowiązaną jest sama zarządzić odesłanie osoby, która zdrowie odzyskała, do miejsca jej zamieszkania, na koszt familii lub gminy, do której należy.
Z więzień nie mają być odsyłani do zakładów dla obłąkanych przeznaczonych, obłąkani lub podejrzani o pomieszanie umysłu przestępcy, którzy winni być trzymani pod ścisłą strażą.
4Dla takich chorych, aż do dalszego względem nich szczególnego rozporządzenia, należy urządzić w więzieniu osobny lokal, w którym by mogli pozostawać pod nadzorem lekarza więziennego. W Warszawie lekarz więzienny obowiązanym jest wzywać do takich chorych na naradę naczelnego lekarza zakładu dla obłąkanych.
5Pytania tyczące się mężczyzn obłąkanych mających się odsyłać do zakładu dla obłąkanych.
Co do osoby.
Jakie imię i nazwisko chorego?
Wiek i miejsce urodzenia oraz gdzie ma teraźniejsze zamieszkanie? (Powinien być dołączony akt urodzenia lub metryka chrztu).
Jakiej jest religii?
Do jakiego należy stanu, czy ma rodziców, krewnych lub opiekunów i czym się oni trudnią, gdzie mieszkają i jaki posiadają majątek?
Czy żonaty i wiele ma dzieci?
Czy sprawa o uznanie chorego za obłąkanego już jest wprowadzoną, w którym sądzie się toczy i jak prędko może być ukończoną?
Co do choroby.
Kiedy i jak zaczęła się teraźniejsza choroba?
Czy od razu się objawiła, czy też powoli i nieznacznie się rozwijała?
Przez jakie szczególniej oznaki choroba się ukazała, czy one były ciągle trwałe lub tylko czasowe?
Jakie było postępowanie chorego podczas napadów, co mówił i czynił, mianowicie gdy sam sobie był zostawiony?
Czy pierwszy raz cierpi obłąkanie?
Czy choroba jego nie jest dziedziczną i czy nie podpadali jej bliżsi krewni?
Jakiego składu i temperamentu jest chory, jakie były jego skłonności w domowym pożyciu, czy zawsze był jednostajny w obchodzeniu się z otaczającymi go osobami? Czy nie okazywał chęci do samotności, marzeń, smutku, głębokiego zamyślania się, rozpusty i do innych gwałtownych namiętności, np. do miłości, lubieżności, gry, pijaństwa, samogwałtu itp.?
Jakie otrzymał wychowanie i ukształcenie umysłowe oraz jakie były zwyczajne jego zatrudnienia?
Jak się prowadził, czy był pracowity, lub też lubił próżnować; czy nie osłabił swoich władz umysłowych zbyteczną pracą, nocnym czuwaniem lub nadzwyczajnym przykładaniem się do nauki?
Czy na obłąkanie nie miały wpływu złe przykłady lub srogie z nim obchodzenie się?
W którym roku życia rozwinęła się w nim działalność płciowa?
Czy nie ma cielesnych wad, które by tamowały rozwijanie się władz umysłowych; czy nie podpadał chorobom, które pomieszały siły umysłowe, np. czy kiedykolwiek nie uległ skaleczeniu głowy, nerwowej gorączce, spędzonym gwałtownie wyrzutom skóry, podagrze; czy nie zagojono mu za wcześnie wrzodów lub apertur, czy nie miał wielkiej choroby, hemoroidów, wenerycznej choroby?
Czy nie sprowadziły umysłowej choroby nieprzyjemności doznane w służbie, pokrzywdzenia, straty familijne i zmartwienia?
Czy miał dostateczne utrzymanie, czy doświadczał kłopotów, trosk i nieszczęśliwych wypadków, np. straty majątku lub ukochanej osoby?
Czy nie osłabił w sobie sił żywotnych zbyt częstym i nadto obfitym puszczaniem krwi, niepotrzebnym używaniem środków wzbudzających gwałtowne wymioty i rozwolnienia, merkurialnych lub narkotycznych lekarstw i również zbytecznym używaniem kawy, herbaty itp.?
Która z wyżej wymienionych przyczyn mogła wpływać najbardziej na rozwinięcie w chorym obłąkania?
Czy chory był leczony przed oddaniem do szpitala, jak długo i przez kogo; czy lekarz, który go leczył, nie mógłby dostarczyć takiego opisu jego choroby?
6Uwaga. Odpowiedzi na powyższe pytania mają być dopełnione przez rodziców, krewnych, opiekunów, bliższych przyjaciół lub domowników chorego i podpisane przez odpowiadającego, z wyrażeniem poniżej podpisu, roku, miesiąca i daty dania odpowiedzi.
7Pytania tyczące się obłąkanych płci żeńskiej mających się odsyłać do zakładu dla obłąkanych.
Co do osoby.
Jakie imię i nazwisko chorej?
Wiek i miejsce urodzenia oraz gdzie ma teraźniejsze zamieszkanie? (Powinien być dołączony akt urodzenia lub metryka chrztu)?
Jakiej jest religii?
Czy ma rodziców, krewnych lub opiekunów; czym się oni trudnią i czy posiadają jaki majątek?
Jaki ma sposób utrzymania?
Czy sprawa o uznanie chorej za obłąkaną już jest wprowadzoną, w którym się toczy sądzie i jak daleko w tej mierze postąpiono?
Co do choroby.
Kiedy i jak się zaczęła teraźniejsza choroba?
Czy od razu się objawiła, czy też powoli i nieznacznie się rozwijała?
Przez jakie szczególniej oznaki choroba się okazała, czy one były ciągle trwałe lub tylko czasowe?
Jakie było postępowanie chorej podczas napadów, co mówiła i czyniła, mianowicie gdy sama sobie była zostawioną?
Czy pierwszy raz cierpi obłąkanie?
Czy nie jest choroba jej dziedziczną i czy nie podpadali jej bliżsi krewni?
Jakiego składu i temperamentu jest chora, jakie były jej skłonności w domowym pożyciu, jaki sposób obchodzenia się z otaczającymi ją osobami; czy nie okazywała chęci do samotności, marzeń, smutku, głębokich zamyślań, rozpusty i do innych gwałtownych namiętności, np. do miłości, lubieżności, pijaństwa, samogwałtu itp.?
Jakie wychowanie i ukształcenie otrzymała oraz jakie były jej zwyczajne zatrudnienia?
Jak się prowadziła, czy była pracowitą, czy też lubiła próżnować? Czy nie osłabiła swoich sił umysłowych zbyteczną pracą, nocnym czuwaniem lub nadzwyczajnym przykładaniem się do nauk?
Czy na obłąkanie nie miały wpływu złe przykłady lub srogie z nią obchodzenie się?
W jakim roku życia rozwinęła się u chorej działalność płciowa; kiedy nastąpiła pierwszy raz regularność; jak często i czyli w należytych terminach wracała lub czyli chora nie doświadczała zatrzymania onej; jak często to miało miejsce; czy nie doświadczała macicznych krwotoków i kiedy?
Czy jest panną, wdową lub zamężną; czy nie była kiedy brzemienną; a w tym ostatnim razie, czy porody odbywała łatwo lub ciężko; ile mianowicie miała dzieci i czy te żywe lub martwe się rodziły?
Czy sama karmiła dzieci, czy stateczną ilość mleka, czy nie podlegała jakim chorobom macicznym, np. białym upławom, opadnieniu macicy, histerii itp.?
Czy miewa dotąd regularność, lub też czyli takowa ustała?
Czy nie ma wad cielesnych, mogących przeszkadzać rozwijaniu się jej władz umysłowych; czy nie podlegała jakim chorobom przypadkowym, które mogły pociągnąć za sobą obłąkanie, np. czy nie podpadała skaleczeniu głowy, nerwowej gorączce, spędzonym gwałtownie wyrzutom skóry, podagrze; czy nie zagojono jej za wcześnie wrzodów lub apertur, czy nie miała wielkiej choroby, hemoroidów, wenerycznej choroby?
Czy nie sprowadziły obłąkania jakiekolwiek straty familijne lub zmartwienia?
Czy miała dostateczne utrzymanie; czy nie doświadczała kłopotów, trosk i nieszczęśliwych przypadków, np. straty majątku lub też ukochanej osoby?
Czy nie osłabiła w sobie sił żywotnych zbyt częstym i nadto obfitym puszczaniem krwi, niepotrzebnym używaniem środków wzbudzających gwałtowne wymioty i rozwolnienia, merkurialnych lub narkotycznych lekarstw, oraz zbytecznym używaniem kawy, herbaty itp.?
Która z wyżej wymienionych przyczyn mogła najbardziej wpływać na rozwinięcie u chorej obłąkania?
Czy chora była leczoną przed oddaniem do zakładu, jak długo i przez kogo; czy lekarz, który ją leczył, nie mógłby dostarczyć krótkiego opisu jej choroby?
8Odpowiedzi na powyższe pytania mają być dopełnione przez rodziców, krewnych, opiekunów lub bliższych chorej osoby domowników i podpisane przez odpowiadającego z wyrażeniem poniżej podpisu, dnia, miesiąca i roku dania odpowiedzi.
9Zgodno: Minister Sekretarz Stanu Królestwa Polskiego
Ig. Turkułł.
10Aneks nr 53 w: Zbiór annexów do ustawy dla szpitali cywilnych w Kró lestwie Polskiem, 1842, s. 2–14.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.