Klacz angielska
p. 176-177
Texte intégral
1Księżna jenerałowa Czartoryska wyjeżdżała z Warszawy do Puław. Całe jej towarzystwo odprowadzało ją do Wilanowa. Mężczyźni, po największej części wojskowi, konno; Staś i Artur Potoccy, Franciszek Morawski, Skrzynecki, Krukowiecki, książę Konstanty Czartoryski, Raczyński Edward i Atanazy, Kicki, książę Sułkowski, Rożniecki, mój brat Maksymilian i wielu innych. Byłem wówczas w Warszawie na urlopie, swoich koni nie miałem. Maksymilian dał mi więc swoją klacz angielską – bodajby była nigdy polskiego owsa nie jadła! Nim jeszcze pojazdy ruszyły, ja, a raczej klacz moja już wpadła między przekupki pod Świętym Krzyżem. Gracko rozbiłem babski czworobok, nie ma co mówić. Krzyk, gwałt, kozły na prawo i na lewo, ale byłbym w końcu i siebie rozbił, gdyby jakiś przechodzący ułan nie był wariatkę zatrzymał. Złowieszczy był to znak, trzeba było w domu zostać, jednak pojechałem. Przez Łazienki aż do Szulca szło nie bardzo gładko, ale przynajmniej uczciwie. Mojej angielki grzbiet zgarbiony, uszy po sobie położone, szyja ciągle pracująca, jak gdyby przydłużyć się chciała, oznajmiały niejaką wewnętrzną niespokojność, która powoli i mnie udzielać się zaczęła. A wtem... ni z tego, ni z owego, jak się nie kopnie!... Strzała, wiatr! Pędzi, jak gdyby zły duch prezydujący na wszystkich łamikarkach angielskich ćwiczył jej boki. Trzymam, ciągnę, szarpię, a widząc, że wszystko nadaremnie, pochylam się naprzód i puszczam jej cugle. Udaję, że to nic... że ja tak chcę...że się spieszę. Ale próżne udawanie! Nikt, kogo koń unosi, nie zwiedzie drugich, że dobrowolnie pędzi. Jeno się spojrzyj na jego w tył podaną głowę, w tył podane łokcie, ruch ciała nierówny, oczy ciekawie patrzące, co tam będzie na drodze, czego spodziewać się należy: skoku albo dwakroć niebezpieczniejszego zatrzymania w miejscu. Jeno się spojrzyj, mówię, a łatwo poznasz, że bezwładne indiwiduum jest igrzyskiem szalonego losu, alias szkapy. Poznano pewnie i moje mimowolne wyścigi, ale cóż robić... Pędzę, Farys nowy... Konnica z drogi. Karety z drogi. a kiedy już wyminąłem wszytko, co się ruszało, moja Ledi zatrzymała się i ja na niej. Jechałem kawał drogi naprzód całego konwoju, jak kozak, co niegdyś w niebieskim kontusiku przodkował sześciokonnej karecie Siemianowskiego, starosty korabiowskiego, z Koniuszek na sumę do Radek. Jechałem powoli i po troszę kląłem, a po troszę poprawiałem, co mi się naruszyło w tym nagłym marszu. Ale nie tu koniec. Ledwie pierwszy pojazd równał się ze mną, moja angielka znowu w nogi i znowu stanęła. Tak pędząc i stojąc, jakby przy kawaleryjskich stacjach, dobiegłem przecie Wilanowa, gdzie zsiadłem czym prędzej, aby do Puław nie zajechać.
2Jenerał Rożniecki, inspektor kawalerii, którego baliśmy się podówczas, jak się później bano wielkiego księcia albo jak się boi diabeł święconej wody, zbliżył się do mnie i zapytał:
3- Cóż to Wać Pan za sztuki pokazywałeś?
- Nie mogłem konia wstrzymać – odrzekłem cienkim głosem.
- Nie trzeba tego mówić – zawołał jenerał i postawił marsa, w którym był mocniejszym niż w czymkolwiek innym. – Oficer kawalerii powinien być zawsze panem swego konia, inaczej koń oficerem, a oficer staje się koniem.
4Na ten komplement pomyślałem sobie i niejedno, ale nic nie powiedziałem. Bo inne myśleć, a inne mówić – rzekłby śp. wojewoda podolski, mój antenat.
5Przedruk za: A. Fredro, Trzy po trzy, oprac. K. Czajkowska, w: tenże, Pisma wszystkie. Proza, t. XIII, część 1, oprac. S. Pigoń, wstępem poprzedził K. Wyka, Warszawa 1968, s. 163.
Auteur
(1793–1876)

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.