Polowanie na lwy
p. 148-151
Texte intégral
1Na nizinie przy rzece chałupa krowiarza, strażnika trzód, z poczerniałego sitowia i gliny ulepiona, przy niej pod słomianą strzechą, na czterech nieociosanych kołach opartą, siedziała gromada dzieci i psów; tuż mały warzywny ogródek, a na płocie wisiało dziesięć dużych głów lwich wysuszonych i tak dobrze zakonserwowanych i jakby żywych, z wytrzeszczonymi zębami, że tylko im oczu brakowało. Kupiłem z nich jedną, największą, na podarunek dla Mickiewicza1.
2Było to mieszkanie wekiera (vaqueros), to jest krowiarza, doglądacza trzód pańskich, pasących się w tych górach. Vaquero nie był w domu, wyjechał był z katabasem (to jest namiestnikiem) w góry dla obcinania kopyt koniom i mułom. Jest to czas, w którym wakiery zapędzają trzodę w wyższe strefy Kordylierów, prawie pod samą granicę topniejących lodów, gdzie pomimo letniej posuszy utrzymuje się jeszcze trawa, po większej części trawa gruba, soczysta. Tam między skałami odrastają i twardnieją kopyta i nie potrzebują podków. Niech też nie sądzi który z naszych gospodarzy, że tu pasterze czy po prostu nasze pastuchy idą za trzodą i pilnują bydła. Ogromna na kilka mil Kordyliera jest jakoby wielka zagroda czy chlew, bez wrót, bez płotów; bydło i konie na wolności pasą się i nocują pod gołym niebem, nie potrzebują słomy na pościel ni żłobów, ni drabiny; same szukają dla siebie żywności po parowach, pną się na wyżyny, do których by nie zdążył najodważniejszy góral, a z nadejściem zimy, choć nie mają kalendarza, same powoli schodzą na doliny, opasłe, z cielętami, źrebiętami. Na dziesięć tysięcy sztuk bydła i koni należących do tego majątku nie masz może więcej jak kilku wakierów. Tylko kiedy czas przychodzi do spędzania trzód w opłoty, do oddzielania sztuk na karm, na przedaż i na użytek domowy, do znaczenia młodego pokolenia, przychowu, zjeżdża kilkadziesiąt do sta inquilinos (czynszowników) na dobrych koniach, z arkanami i wyprawiają tak nazwane rodeo, o którym na później.
3Vaquero, gospodarz tej chaty, miał sławę myśliwego na lwy; lubił polowanie, a do tego właściciel majątku płacił mu za każdego zabitego lwa dziesięć piastrów, bo te zwierzęta są gorzej niż u nas wilki. Gromada psów, tak nazywanych leoneros, leżała z dziećmi i kobietami pod strzechą, gdzie też była kuchnia i parę garnków kipiało na żarze. Nie sądźcie, żeby to były psy ogromne albo zażarte jak buldogi angielskie, albo tak zwinne, lekkie jak nasze charty, dobrze tuczone i doglądane, choć tymi tylko psami vaquero upolował owe dziesięć głów zawieszone na płocie, a dwadzieścia czy trzydzieści lwów łowi i zabija.
4Nie bierze on z sobą na polowanie i nie ma w domu ani strzelby, ani rewolweru, nie traci grosza na proch. Psy niewielkie, chude, białe, podobne do naszych zwyczajnych podworotników2; szczekają na przychodnia i łaszą się, nie gryzą się między sobą. Vaquero, kiedy wyjeżdża na łowy, bierze ze sobą tylko arkan (lazo), torbę z prażoną mąką pszenną na żywność dla siebie; nakarmi raz dobrze psy i jedzie powoli, stępo w góry, gdzie z doświadczenia wie, że się skradają nocami lwy do bydła. Ma wzrok orli na wielką odległość i lepszy jeszcze na wytropienie lwa, za którym – jak na innym miejscu powiedziałem – idą opodal w ślad lisy jakoby słabsze marudery za silnym rabusiem. Dziesięć, niekiedy tuzin psów idzie za nim powoli lepszą ścieżką, bo dróg tu nie masz; nie odbiegają na prawo, na lewo, posłuszne rozkazom wakiera, nie tracą niepotrzebnie sił na łowienie lisów lub spłoszonych ptasząt. Gdy który odbieży, zawoła nań myśliwy, pogrozi.
5Skoro obaczy ślad lwa, zaraz odgadnie, jak dawno przeszło tędy źwierzę i jak daleko być musi. Idzie w trop, nie śpieszy się i za nim potulne psy, strzyżą uszami, ruszają ogonem, ale patrzą na pana, skowyczą, już rade, że mają nieprzyjaciela. Zdarza się, że od świtu do wieczora idzie w ślad, w ślad za lwem vaquero, aż go zoczy. Lew z natury swojej idzie też powoli, idzie parowami i rozpadlinami między skały, okrążając miejsce, gdzie się zbiera na spoczynek bydło lub na osobności pasie się nieostrożna krowa czy mulica; zaczaja się, podłazi, aż mając już na oku zdobycz, rzuca się błyskawicą i szarpie.
6Dlatego jadąc nawet stępo3, a od czasu do czasu małym truchtem, pewien jest myśliwy, że nadybie szkodnika. Skoro go spostrzeże, nie spuści z oczu, ale zatrzymuje, jak może, przy sobie psy, aż podjedzie o dobrą staję od lwa i jeszcze stara się hamować ich popędliwość, nie tak jak nierozważnie uczynił ów wódz pod Bałakławą, co o pół mili puścił w galop swoich dziarskich dragunów na nieprzyjaciela i zmordowanych przed czasem zostawił na placu tylu gentleman[ów].
7Lew pospolicie nie ucieka, pnie się w górę; vaquero z psami stara się go wyprzedzić i zwrócić do parowu; lew strzela oczami na dobiegającą psiarnię, przypiera się do skały, żeby zabezpieczyć sobie kark i plecy, a z otwartymi chrapami i paszczą, a wyciągniętymi pazurami czeka, staje do boju. Tu poczyna się zajadła walka.
8Żeby odciągnąć od skały i wyprowadzić w pole żarłoczne źwierzę, podbiega do niego i odskakuje, szczekając i skowycząc, najmłodsze ze zgrai; doświadczeńsze, co już były w obrotach, odszczekują z daleka, zdają się podszczuwać niecierpliwszych, a za nimi nieporuszony jak kamień vaquero. Niejedno młode psisko w tym spotkaniu ginie skrwawione od lwich pazurów. Za nimi zręczniejsze, silniejsze bliżej podłażą, drażnią do złości, do szaleństwa doprowadzają ośmielonego pierwszym tryumfem lwa, który już się poczyna dąsać, ryczeć przeraźliwie i rzuca się na te, które mu najbardziej dokuczały. Wtenczas reszta korpusu zabiega mu z tyłu, odepchnięty od skały ucieka i tu już jego zguba, a tryumf wakiera.
9Pędzi za źwierzem cała zgraja psów pokrwawionych i za nią myśliwy z dobytym arkanem. Zatrzymuje się raz i drugi jeszcze lew i staje do boju, ale nie ma czasu wybierać bojowej pozycji. Biada mu, jeżeli się zapędzi za którym z ogarów, bo w tym momencie najsilniejsze i najlżejsze psisko wskakuje mu na kark i zapuszcza kły pod uszy. Za nim wskakuje inne i osadzają źwierzę. W tej jeszcze chwili pada niejeden pies trupem, aż siły lwie ustają, i wtenczas kolej na vaquera; czeka on tylko, aż broniąc się od psów wyciągnie na moment szyję już dobrze poraniony i osłabiony lew, i zarzuca nań swój arkan. Przyduszone tym arkanem źwierzę bardziej słabieje; wyciąga tylko łapy i pazury, ażeby pochwycić którego z nieprzyjaciół. Na próżno; uchwyciwszy arkanem za szyję lwa, vaquero ścina ostrogami swego konia i uchodzi, włócząc za sobą pokonanego bohatera, aż mu już oddechu nie staje. Wtenczas złazi z konia vaquero i nóż swój ogromny, dobrze zaostrzony zapuszcza mu w gardło.
10Przedruk za: I. Domeyko, Moje Podróże (pamiętniki wygnańca), t. 2, przygotowała do druku, opatrzyła przedmową i przypisami E. H. Nieciowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1963, s. 368–370.
Notes de bas de page
Auteur
(1802–1889)

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.