Nie wiem, jak ich mam cenić…
Strefa ambiwalencji w świadectwach Polaków i Żydów
I don’t Know How to Value Them… The Area of Ambivalence in the Testimony of Poles and Jews
Książka Justyny Kowalskiej-Leder jest książką ważną, odważną, a i nowatorską. Widać to na tle wielu znaczących przecież publikacji dotyczących Zagłady wydanych w Polsce w ostatnich latach, a może właśnie dopiero na tle tychże prac. Stanowi świetną i niezwykle sumienną rekapitulację, ale i rewizję ustaleń dotychczasowych. Autorka wskazując na złożoność relacji pomocowych proponuje perspektywę badań do tej pory na gruncie polskim nie podejmowaną. Zwraca uwagę na nieoczywistość kategorii epistemo...
The book by Justyna Kowalska-Leder is an important, daring and novel work. This is evident against the backdrop of the many significant publications relating to the Holocaust published in Poland in recent years, or maybe it is precisely because of the context of these works. It constitutes a fantastic and unusually diligent recapitulation, as well as revision, of what had been settled to date. In pointing to the complexity of the aid relationships, the author proposes a research perspective wh...
Éditeur : Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
Lieu d’édition : Warszawa
Publication sur OpenEdition Books : 6 mars 2024
ISBN numérique : 978-83-67957-21-2
DOI : 10.4000/books.iblpan.16228
Collection : Współczesne badania nad polską literaturą i kulturą
Année d’édition : 2019
ISBN (Édition imprimée) : 978-83-66076-24-2
Nombre de pages : 407
Część pierwsza. W obszarze widzialności
Część druga. W ukryciu
Książka Justyny Kowalskiej-Leder jest książką ważną, odważną, a i nowatorską. Widać to na tle wielu znaczących przecież publikacji dotyczących Zagłady wydanych w Polsce w ostatnich latach, a może właśnie dopiero na tle tychże prac. Stanowi świetną i niezwykle sumienną rekapitulację, ale i rewizję ustaleń dotychczasowych. Autorka wskazując na złożoność relacji pomocowych proponuje perspektywę badań do tej pory na gruncie polskim nie podejmowaną. Zwraca uwagę na nieoczywistość kategorii epistemologicznych i kwalifikacji etycznych zazwyczaj używanych w opisie doświadczeń granicznych. Wydobywa chętnie pomijaną moralną ambiwalencję widoczną w postawach i w relacjach ofiar, świadków i ratujących. Również konsekwencje po - mijania splotu ambiwalencji czynnych w konstruowaniu krytycznego namysłu nad pamięcią indywidualną, namysłu nad uwikłaną w historyczne zaszłości pamięcią zbiorową, a wreszcie nad debatą publiczną na temat polskiego doświadczenia wojny i Zagłady. Te zabiegi prowadzą do krytycznej refleksji nad pojęciami używanymi do konceptualizacji stosunku Żydów i Polaków (i odwrotnie) i nad emocjonalną intensywnością debaty – zarówno tej publicystycznej, jak i naukowej. Nie bez znaczenia jest też i to, że autorka podnosi rolę zaniedbywanych do tej pory czynników różnicujących doświadczenia związane z Zagładą, takich jak płeć, wiek, stan cywilny, poziom edukacji, pochodzenie klasowe oraz czynniki osobowościowe i psychologiczne – słowem, podkreśla wagę miejsca, z którego mówi i działa podmiot świadczący/świadkujący. (Prof. Marek Zaleski)
The book by Justyna Kowalska-Leder is an important, daring and novel work. This is evident against the backdrop of the many significant publications relating to the Holocaust published in Poland in recent years, or maybe it is precisely because of the context of these works. It constitutes a fantastic and unusually diligent recapitulation, as well as revision, of what had been settled to date. In pointing to the complexity of the aid relationships, the author proposes a research perspective which has previously not been used in Poland. She highlights the ambiguity of epistemological categories and ethical qualifications usually used to describe limit situations. The author unearths the, keenly evaded, moral ambivalence seen in the attitudes and testimonies of victims, witnesses, and rescuers. She also considers the consequences of omitting the tangle of ambivalence which is active in constructing a critical reflection on individual memories, on collective memory, embroiled in historical events, and, finally, on the political debate on the Polish experience of the war and the Holocaust. These devices lead to a critical study of the notions used to conceptualise the approach of the Jews to the Poles (and vice-versa), and of the emotional intensity of both the journalistic and academic debate. It is not without significance that the author flags the role of the (up to now) neglected factors differentiating the experiences relating to the Holocaust, such as gender, age, marital status, level of education, class, or the personal and psychological elements: that is, she emphasises the importance of the position, from which the testifying/witnessing subject speaks and acts. (Prof. Marek Zaleski)
Justyna Kowalska-Leder – wykładowczyni w Instytucie Kultury Polskiej UW, gdzie kieruje pracami Zespołu Badań Pamięci o Zagładzie. Zajmuje się historią kultury polskiej XX wieku, a szczególnie doświadczeniem Holokaustu w literaturze dokumentu osobistego oraz pamięcią zbiorową o Zagładzie. Współautorka książki Obyczaje polskie. Wiek XX w krótkich hasłach (2008), autorka monografii Doświadczenie Zagłady z perspektywy dziecka w polskiej literaturze dokumentu osobistego (2009), a także naukowej edycji dziennika Reni Knoll (2012). Jest również współautorką i współredaktorką tomu Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej (2017). Współredagowała podręczniki akademickie Antropologia ciała (2008) i Antropologia twórczości słownej (2012). Publikuje m.in. w czasopismach „Dialog” i „Zagłada Żydów. Studia i Materiały”.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
Przemoc filosemicka?
Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000
Elżbieta Janicka et Tomasz Żukowski Elżbieta Janicka et Tomasz Żukowski (éd.)
2016
Literatura polska wobec Zagłady (1939-1968)
Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska et Jacek Leociak (dir.) Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska et Jacek Leociak (éd.)
2016
Pomniki pamięci
Miejsca niepamięci
Katarzyna Chmielewska et Alina Molisak (dir.) Katarzyna Chmielewska et Alina Molisak (éd.)
2017
Spory o Grossa
Polskie problemy z pamięcią o Żydach
Paweł Dobrosielski Paweł Dobrosielski (éd.)
2017
Nowoczesny Orfeusz
Interpretacje mitu w literaturze polskiej XX-XXI wieku
Maciej Jaworski Maciej Jaworski (éd.)
2017
Refleksja nad literaturą w polskim piśmiennictwie emigracyjnym
Tymon Terlecki, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński
Andrzej Karcz Andrzej Karcz (éd.)
2017