Wywoływanie Delfiny Potockiej
p. 389-402
Texte intégral
1W liście do przyjaciela, Jerzego Lubomirskiego Krasiński tak opisywał swój afekt do Delfiny Potockiej: „Listy Sorrenta szarpią mi serce, ćwiartują mi serce, nie tym, co piszą, ale tym, co ukryte niby przeziera przez ich pismo. Błąka się i szuka podpory, a na mnie nie dość silna, by się oprzeć, czy też dumna zanadto. Przetrawiona bólem, a co chwila się wstrzymuje, by nie pokazać łez, by nie rozpłakać się. Gryzie się i męczenniczy w przepaściach ducha, a na powierzchni pragnie się wydać uśpioną w goryczy swojej poważną wodą oceanową! Ja z drugiej strony tylko o nim myślę, marzę, wspominam i przeczuwam. Im dalszy – tym bliższy, im bardziej rozdzielon – tym ściślej połączony; dniem i nocą z Wami jestem. Wszędzie, gdziem bywał z nim, oto widnokrąg mojej myśli. Bez ustanku witam tamtejsze śniegi, góry, lodniki albo też morza i palmy, i oliwne drzewa. Magnetyczniem uśpiony na wszystko wokoło, chyba że mnie dotknięcie rozpalonego do czerwoności noża przebudzi, a całe jasnowidzenie ducha mego odbywa się daleko od miejsc, na których przebywa ciało moje! Straszny to żywot, bo pełen szczęścia straconego i nabytej rozpaczy! Możesz już dostrzec, do czego to mnie prowadzi, do czego, ku czemu jak somnambul stąpam z niezawodnością instynktu – oto do połączenia się wcześniej czy później z tym, gdzie skarb mój i serce moje! Darmo, gdy pobierze się duchów dwoje, nic ich nie rozłączy, a tu właśnie taki poślub się zdarzył. Wzięła ode mnie wiele ducha mego, a jej duch wszechwłada mną. Jedno jej słowo obala mnie na ziemię lub podrywa w górę. Nikt na ziemi nie ma takiej potęgi nade mną” (list z 31 października 1843 roku).
Pokaż mi się, Dialy!
2Przeszłość – przyszłość, są to części tylko – my więcej znaczymy niż one, w nas już i wieczność jest. Powiedz mi, o powiedz! Czy o tej godzinie cień Twej postaci nie oderwie się od ciała Twego i nie przypłynie do mnie? Będę czekał na Ciebie, będę sam o tej godzinie między szóstą a siódmą. Dlaczegoż byś Ty nie miała się mnie pokazać? Wierzę w to, że łatwiej żyjącemu się gdzieś w dalekim miejscu pokazać, niż umarłemu powrócić. Czymże są nasze myśli, jeśli nie nas samych formami, które płyną w stronę tych, których kochamy. Czymże list Twój każdy, jeśli nie Tobą, ale Tobą pod tym kształtem. Dlaczegóż nie mogłabyś i pod innym mi się objawić? Dlaczego by Twoja postać nie zdołała powtórzyć się tysiąc razy, polecieć do mnie przez fale powietrza jak światło, jak magnetyzm? Dialy, dziś wieczór ja czekam na Ciebie. Czy przyjdziesz w płaszczu błękitnym i białej sukni, czy przyjdziesz do mego pokoju, kiedy ja sam będę, kiedy powiem: „Pokaż mi się, Dialy!”. Ukażesz mi się cicha i w milczeniu przesuniesz się i znikniesz, ale będziesz o tej chwili ze mną, ale ujrzę Ciebie, ale ten dzień nie przeminie jako wszystkie inne dni. On do drugich niepodobny – to był dzień przeznaczenia!

3List Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej z 24 grudnia 1839. Za wydaniem: Zygmunt Krasiński, Listy do Delfiny Potockiej, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975, t. I, s. 98.

4Niektóre objawienia Jasnowidzącej dotyczące widzenia duchów ► 431
Staję się cały camera obscura
5Znudzę Cię na koniec wspomnieniami, ale natura moja jest naturą wspomnień. Gdy raz zaczną się przesuwać przez duszę moją, nie ma im końca. Idą jedne po drugich jak złote księżyce, jak zorze borealne, jak drogi mleczne, jak tęcz girlandy, zlane łzami mymi. To ich świeżość! Staję się cały camera obscura, a przeszłość igra po mnie jak światło i w serce mi dagerotypuje szczęścia chwile szarym smutku blaskiem. Żebyś mogła mi wyjąć serce z piersi, obaczyłabyś na nim wyryte wszystkie miejsca, gdzieśmy byli razem – i katedrę niemiecką, i włoską katedrę, i kościół Piotra, i Neapolu brzegi, i Genui pałace, i Góry Alpejskie, i wzgórza Badenu, i wnętrze „Pfauna”, i dom Twój w Baden, i dom nasz w Mannheimie, i ten statek parowy na Renie. Mówię Ci, wszystko, wszystko, jak płaskorzeźba, otacza serce moje, a wewnątrze Ty sama, uśpiona głęboko, z wyrazem pokoju na czole, lekko oddychająca – wiesz, tak jak patrzeć na Ciebie, nieraz Ci mówiłem, że było najwyższym dla mnie szczęścia uczuciem. Ot! gdybyś to serce mogła w kamień obrócić i postawić na stoliku, miałabyś pyszną czarę starożytną okrytą rzeźbami. Kadzidła byś w niej paliła lub czasem na pamiątkę moją kilka łez byś tam wrzuciła. Ach! Dialy, Dialy, Dialy! Krzyczę: Dialy, bo mi krzyczeć trzeba, krzyczeć, krzyczeć!

6List Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej z 8[–9] stycznia 1840. Za wydaniem: Zygmunt Krasiński, Listy do Delfiny Potockiej, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975, t. I, s. 132–133.

7Myśl może się przenosić przez undulacje ► 261
Świetliste ciało wprawia w wibrację kosmiczny eter ► 269
Każę temu, co stanowi zewnętrzny kształt mój, oderwać się ode mnie
8Słuchaj; tego roku wieczorem o 12, pamiętaj, ja sam będę w moim pokoju, Ty bądź także samą u siebie, jeśli możesz; natęż wolę, tak byś mnie się tu pokazała. Zgódź się w duchu z moją wolą ujrzenia Ciebie, przystań i chciej! Ja tymczasem to samo względnie dla Ciebie zrobię – każę temu1, co stanowi zewnętrzny kształt mój, oderwać się ode mnie i na chwilę stanąć przed Tobą, przystanę z całego serca na to, byś mnie ujrzała, i z woli całej zechcę! Jeśli tak zdołamy się na znikomą chwilę zamienić w duchu na nasze osobistości; jeśli Ty zmuszona moją wiarą i wolą, przyjdziesz tu, a ja Twoją – pójdę tam, a jednak żaden z nas nie ruszy kroku, żaden nie wyjdzie z siebie, jedno się każdy podwoi, cóż to będzie? Wysokim wyrazem życia ducha! Bo duch tak żyje. Duch tak może, a nie materia! Ale w duchu nie tylko jest myśl oderwana, bezkształtna, sucha, bezkolorowa i bezdźwięczna. Duch już w sobie mieści całą zmysłowość materii, tylko że bez jej ciężaru.

9List Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej z 13[–14] grudnia 1841. Za wydaniem: Zygmunt Krasiński, Listy do Delfiny Potockiej, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975, t. I, s. 410.

10Uzbrojony w wolę, tę elektryczność intelektualną ► 322
Magnetyzm niczym innym, tylko wyrazem zmysłowym woli
11[...] Już nie raz mówiłem, że za dni naszych magnetyzm coraz bardziej działa i rośnie, myślę też, że przy tym najdzielniejszym jego przeprowadzicielem jest wola ludzka i że on w końcu niczym innym, tylko wyrazem zmysłowym woli ludzkiego ducha. Każda władza duszy musi mieć w okręgu natury swego reprezentanta. Światło na przykład, które może się tak dziwnie rozkładać na siedm farb, i znów w białość się składać; które może się odbijać, i wtedy formę tylko porwawszy z sobą, postawić się udzielnie od ciała samego na lustrze, które wreście tę formę mnożyć nieskończenie i przenosić w dagerotypie może, jest, moim zdaniem, wyrazem tego, co w duszy naszej zowie się wiedzą o sobie, tego wiecznego podwajania się, potrajania się i posetniania ducha, tego łamania się myśli, które wszystkie zawsze są jednak tym samym duchem: My przez światło wiemy, o naturze jak przez myśli o sobie. Elektryczność znowu, która wszystko roztapia, rozrywa, wiecznie tęskni za czymciś, wiecznie chce się z czymciś ułożyć do równi, a nie może i wtedy pali iskrą, grzmi piorunem jakby jękiem rozpaczy, krzykiem potęgi żądz odpowiada namiętności serca, uczuciu temu, które wiecznie nas porywa, wiecznie gna dalej i nigdy, chyba w Bogu lub w Bożych rzeczach, zaspokojenia znaleźć nie może! Oto więc już jedna siła, jasna, wielka, spokojna, to jest światł o, równa myśli, filozofii, wiedzy; druga burzliwa, rozpasana, arcybohaterska – równa czuciu, sercu, namiętności. Teraz cóż wypada ze zlania się myśli i serca, filozofii i sztuk i jako najwyższego wyrazu serca i piękności przez to serce żądanej, wiedzy wewnętrznej i zewnętrznego bytu? Całość człowieka – ja całe, potęga czyn u, wola! [...] Magnes musi mieć wielką styczność, wieczny stosunek ze światłem i elektrycznością, w jedną je wiązać cudowność i pochłaniać harmonią, tak jak wola w nas w jedną zgodę czynną spaja myśl i serce, wiedzę i czucie! Magnetyzm będzie formą naturalną nadchodzącej epoki, tym aniołem stróżem z nieba zesłanym, by usuwać jej kamyki z drogi! [...]

12List Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej z początku lutego 1842. Za wydaniem: Zygmunt Krasiński, Listy do Delfiny Potockiej, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975, t. I, s. 509–511.

13Chodzi o bezwzględne panowanie nad duchowym pierwiastkiem życia ► 330
Nasze Ja żyją w ciągłym działaniu i oddziaływaniu między sobą
14[Ż]ycie ducha naszego składa się z ciągłych działań na niego innych ludzkich duchów, czy bliskich, czy odległych, które same nie wiedzą, że nań działają, tak jak on sam nie wie, że one to w tej chwili go atrahują2 lub odpychają, podobnie do planet, słońc, gwiazd, których bieg zależy od ciążenia wszystkich światów Universum. Mówiłem Ci nieraz, Dialy, że każden z nas w swoim chwilowym objawie jest tylko znakiem, tylko wyrazem, tylko reprezentantem cał ośc i swojej, jemu samemu dotąd niewiadomej. Nasze małe, nam znane Ja jest tylko ostatnim punktem objawionym naszego wielkiego, całego, dotąd nam nie odsłoniętego J a. Ale te wszystkie J a wielkie nasze są i żyją, choć się do nich nie poczuwamy; żyją i działają na siebie – stąd magnetyzmu świat, stąd odpowiedzialność i solidarność między duchami, stąd to wszystko, co się dzieje w nas niewytłumaczonym sposobem. Nagłe smutki, nagie błyski uniesienia, bez wiadomej przyczyny, natchnienie i melancholia, przeczucia i myśli przychodzące nie wiedzieć skąd, sny wreszcie. Im bardziej te działania poznane będą, tym my sami szerszymi i większymi stawać się będziem. Nieraz, zapewne, nie wiesz o tym, żeś Ty sama w tej chwili przymusiła mnie do smutku lub radości, choć Ty w Paryżu lub Nicei, a Ja w Munich lub w Rzymie. Ja też często muszę działać na Ciebie, a nie poczuwam się do tego. Raz wolną wolą naszą sprzągłszy się w Jedno czucie i myśl staliśmy się odpowiedzialnymi za siebie, ciążącymi ku sobie, nasze wielkie Ja żyj ą w ciągłym działaniu i oddziaływaniu między sobą, a my się dziwim, kiedy nagle coś nam szepnie w duszy niespodziane słowo żalu lub zaśpiewa pieśń lepszą, my się dziwim, a to my sami, na przekór przestrzeni, tak rozmawiamy z sobą, my sami tak wywieramy się na siebie!

15List Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej z 7 kwietnia 1843. Za wydaniem: Zygmunt Krasiński, Listy do Delfiny Potockiej, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975, t. I, s. 736–737.

16Margaret Fuller ► 84
Miłość jest skutkiem atrakcji powszechnej ► 405
Potęga ściągnienia do siebie miejsc i form kochanych
17Nieraz wybiorę się z duszą na przechadzkę i w istocie błądzę po łąkach na Geoffroy, po wzgórzu pod Reyem, siaduję na oliwnych gałęziach, kładę się pod cyprysami, oddycham powietrzem błękitnym i zdaje mi się, że czekam na Ciebie, mającą przybyć od strony Varu z Paryża. To się przemienia czasem w somnambulizm, bo czymże wszechmagnetyczność, jeśli nie pojawem pochodzącym z woli ducha nakierowanej ciągle i silnie ku czemuś. Olbrzymia żądza, tęsknota, marzenie, jeśli trwałe, nieprzerwane, wciąż działające, muszą wreszcie nabyć potęgi, którą nazwano magnetyczną, potęgi ściągnienia do siebie miejsc i form kochanych lub odejścia samemu do nich i zamieszkaniu z nimi.

18List Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej z 7 września 1843. Za wydaniem: Zygmunt Krasiński, Listy do Delfiny Potockiej, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975, t. II, s. 34.

19Teraz już wiem, przez kogo jestem tak zaczarowany... ► 385
Zdało mi się, że widzę, ale widzę oczyma
20Koło 8‑mej odebrałem list Twój z 22‑go. Przeczytałem go i zarazem Jerzowy list, taki ranny śmiercią babki. Myśl to moją naprowadziło na Rzym, i jaśminy Kampanii, wpadłem w stan, nie wiem jak powiedzieć, magnetyczny ducha, jakieś dreszcze przebiegły mnie chodzącym pod szerokiej jaskini. Pamiętasz siebie w granatowej sukni chodzącą w Bazylei po czerwonym pokoju i sząkającą spodem dłoni wyciągniętej jakiegoś czoła dziecięcego. W podobnym byłem stanie – nie ręką tylko, ale całym sobą czułem, że Ty gdzie koło mnie być musisz, że mnie atmosferycznie niejako oblewasz. Świece dwie stały na biurku, na tym samym stoliku, na którym piszę, przechadzałem się wzdłuż, w ukos, przez całą izbę, od jednej makaty wiszącej nad drzwiczkami w murze, do drugiej, widzącej obok łożka mego, na której spięte szpilkami Lauterbrunn i Lucerna. Krzesło szerokie, dwuporęczowe, przypadkiem na środku tego pokoju było zostało, na środku tego dywano ciemnego sterczało! Wtem, doszedłszy do Lauterbrunn i Lucerny, odwracam się, by znów przez jaskinię iść ku nim – alem nie poszedł, przykuty zostałem do miejsca, jakże Ci to opisać? To trwało trzy sekundy może, nie więcej, a wiecznie zostanie mi w pamięci. Oto zdało mi się, że widzę, ale widzę oczyma, Ciebie stojącą może o 8 kroków ode mnie, opartą łokciem na tym samotnym krześle w środku jaskini, profilem stojącą, od stóp do głów rysujących się w przedziwnych kształtach Twojej kibici na przestrzeni pustej, opartą stopami o dywan, słowem, stojącą bokiem Ciebie samą, doskonale widną, w sukni błękitnociemnej, we włosach, zupełnie Ciebie, i tak dalece, że spojrzawszy w tej chwili, oblałem się łzami, które mi niepowstrzymanie buchnęły z ócz, zda mi się, z całej twarzy i z czoła, i ze skroni. Tak nigdym w życiu się jeszcze nie rozpłakał, bo nie po ludzku, ale po niebiesku się rozpłakałem tak roztkliwiony, rozmiękły, jakbym się miał roztopić w powietrzu, ale Ciebie już nie było, ujrzałem Cię, przekonałem się, że to Ty, wpatrzyłem się w Ciebie z nieskończoną tęsknotą, przybity do miejsca, nie mogąc i kroku postąpić – i zniknęłaś! Ale żadnej trwogi nie uczułem o Ciebie, żadnej najmniejszej, i wiem, że Tobie nic się nie stało, żeś ani chora, ani przypadkiem nie miałaś, wiem to, zaraz to wiedziałem i czułem! Tylko mój umysł nastawion magnetycznie postać Twoją oderwał od Ciebie i postawił przed sobą [...].

21List Zygmunta Krasińskiego do Delfiny Potockiej z 31 października 1844. Za wydaniem: Zygmunt Krasiński, Listy do Delfiny Potockiej, oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975, t. II, s. 550–551.

22Stan piąty: jasne widzenie (clairvoyance) ► 187
Niektóre objawienia Jasnowidzącej dotyczące widzenia duchów ► 431
Notes de bas de page

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.