Lata czterdzieste
Początki polskiej narracji o Zagładzie
The 1940s. The Beginnings of Polish Narrative on the Holocaust
Odtwarzamy początki polskiej narracji równoległej do dokonującej się Zagłady. Analizujemy jej dominujące składowe (dyskurs antysemicki, niemieckie barbarzyństwo i wina polska). Przedstawiamy też odmienną, krytyczną diagnozę polskiego świadka Zagłady oraz groźnych przejawów antysemityzmu tuż po wojnie. Ich wspólnym źródłem okazują się trwałe wzory kultury.
The authors re-create the beginnings of the Polish narrative, parallel to the Holocaust taking place. They analyse its dominant elements (anti-Semitic discourse, German barbarity and the Polish guilt). The authors also present a different, critical diagnosis by a Polish witness of the Holocaust as well as dangerous signs of anti-Semitism just after the war. The lasting patterns of culture are revealed as the common source of these.
Éditeur : Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
Lieu d’édition : Warszawa
Publication sur OpenEdition Books : 6 mars 2024
ISBN numérique : 978-83-67957-22-9
DOI : 10.4000/books.iblpan.15808
Collection : Współczesne badania nad polską literaturą i kulturą
Année d’édition : 2019
ISBN (Édition imprimée) : 978-83-66076-28-0
Nombre de pages : 299
Maryla Hopfinger
Lata czterdzieste. WprowadzenieEwa Koźmińska-Frejlak
Obok… Pierwsze głosy o Zagładzie w prasie „gadzinowej” i prasie polskiej konspiracjiWojciech Wilczyk
Reportaż z likwidacji w propagandowym tonieElżbieta Janicka
Świadkowie własnej sprawy. Polska narracja dominująca wobec Zagłady na przykładzie tekstu Marii Kann Na oczach świata (1943)Katarzyna Chmielewska
Życie na niby czyli diagnoza na serio. Polski świadek ZagładyOdtwarzamy początki polskiej narracji równoległej do dokonującej się Zagłady. Analizujemy jej dominujące składowe (dyskurs antysemicki, niemieckie barbarzyństwo i wina polska). Przedstawiamy też odmienną, krytyczną diagnozę polskiego świadka Zagłady oraz groźnych przejawów antysemityzmu tuż po wojnie. Ich wspólnym źródłem okazują się trwałe wzory kultury.
The authors re-create the beginnings of the Polish narrative, parallel to the Holocaust taking place. They analyse its dominant elements (anti-Semitic discourse, German barbarity and the Polish guilt). The authors also present a different, critical diagnosis by a Polish witness of the Holocaust as well as dangerous signs of anti-Semitism just after the war. The lasting patterns of culture are revealed as the common source of these.
Maryla Hopfinger (dir.)
Maryla Hopfinger (ur. 1942) – profesor, teoretyk komunikacji społecznej, kultury i literatury, filmoznawca i medioznawca, pionierka badań nad audiowizualnością oraz mediami elektronicznymi w Polsce. Publikuje od lat sześćdziesiątych. Wydała m.in. Antologię Nowe media w komunikacji społecznej w XX wieku, Warszawa 2002, 2005; Literatura i media. Po 1989 roku, Warszawa 2010 (przekład angielski 2020). Wiele lat związana z Instytutem Badań Literackich PAN. Przez ponad dwadzieścia lat prowadziła seminarium w interdyscyplinarnej doktorskiej Szkole Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Wypromowała kilkunastu doktorów. Kierownik projektu „Wobec Zagłady – w stronę demitologizacji kategorii opisu. Kategoria «obojętni świadkowie»” w Instytucie Badań Literackich PAN. Współautorka i redaktorka tomów Między sztuką a codziennością. W stronę nowej syntezy (1), Warszawa 2016; Debaty po roku 1989. Literatura w procesach komunikacji. W stronę nowej syntezy (2), Warszawa 2017; Literatura bez fikcji między sztuką a codziennością. W stronę nowej syntezy (3), Warszawa 2018; Opowieść o niewinności. Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942-2015), Warszawa 2018; Lata czterdzieste. Początki polskiej narracji o Zagładzie, Warszawa 2019.
Tomasz Żukowski (dir.)
Tomasz Żukowski (ur. 1969) – doktor hab. prof. IBL PAN, zatrudniony w Pracowni Współczesnej Literatury i Komunikacji Społecznej w Instytucie Badań Literackich PAN, interesuje się problemami dyskursu publicznego w Polsce, w tym funkcjami obrazów Żyda i ich rolą w definiowaniu polskiej tożsamości oraz narracjami o PRL-u i komunizmie. Redaktor i współautor tomów Rok 1966. PRL na zakręcie, Warszawa 2014; Zagłada w „Medalionach” Zofii Nałkowskiej. Tekst i konteksty, Warszawa 2016; Debaty po roku 1989. Literatura w procesach komunikacji. W stronę nowej syntezy (2), Warszawa 2017; Opowieść o niewinności. Kategoria świadka Zagłady w kulturze polskiej (1942-2015), Warszawa 2018; Lata czterdzieste. Początki polskiej narracji o Zagładzie, Warszawa 2019. Autor książek Obrazy Chrystusa w twórczości Aleksandra Wata i Tadeusza Różewicza, Warszawa 2014; Przemoc filosemicka? Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000, Warszawa 2016 (razem z Elżbietą Janicką; wyd. angielskie Lexington Books 2021); Wielki retusz. Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów, Warszawa 2018; Pod presją. Co mówią o Zagładzie ci, którym odbieramy głos, Warszawa 2021.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
Przemoc filosemicka?
Nowe polskie narracje o Żydach po roku 2000
Elżbieta Janicka et Tomasz Żukowski Elżbieta Janicka et Tomasz Żukowski (éd.)
2016
Literatura polska wobec Zagłady (1939-1968)
Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska et Jacek Leociak (dir.) Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska et Jacek Leociak (éd.)
2016
Pomniki pamięci
Miejsca niepamięci
Katarzyna Chmielewska et Alina Molisak (dir.) Katarzyna Chmielewska et Alina Molisak (éd.)
2017
Spory o Grossa
Polskie problemy z pamięcią o Żydach
Paweł Dobrosielski Paweł Dobrosielski (éd.)
2017
Nowoczesny Orfeusz
Interpretacje mitu w literaturze polskiej XX-XXI wieku
Maciej Jaworski Maciej Jaworski (éd.)
2017
Refleksja nad literaturą w polskim piśmiennictwie emigracyjnym
Tymon Terlecki, Czesław Miłosz, Gustaw Herling-Grudziński
Andrzej Karcz Andrzej Karcz (éd.)
2017