Dokładne opisanie zakładu wodnego w Grefenbergu i metody leczenia Prysnica
p. 425-427
Texte intégral
1Początek kuracji jest dla wszystkich chorych najlepszy; bo przy wpływie zdrowego powietrza, przy wzmacniającej diecie i używaniu wody, będąc prócz tego wolni od trosk, kłopotów domowych i nie natężając umysłu, znacznie się zdrowszymi czują. Po trzech, czterech, pięciu tygodniach nastaje przesilenie i stan się ich pogorsza; u niektórych przychodzi w pierwszych dniach, osobliwie kiedy kuracje mocniejsze odbywają. Ja sam dostałem zaraz dnia trzeciego w Grefenbergu gwałtownej febry, którą Prysnic w przeciągu 10 godzin uśmierzył. Niektóre z dolegliwości, jako to niespokojny sen, drażliwość, trwają po największej części w ciągu kuracji. Przy tym okazują się wyrzuty, wrzody, katary, rozwolnienia, czasem zatwardzenia itd., którymi wzmocniona natura zepsute soki oddalić stara się; wyrzuty zostają prawie aż do końca kuracji.
2Owe wyrzuty są albo wysypką, która już w pierwszych dniach się pokazuje, jeśli chory jest mocnej kompleksji, albo wrzodami, które w niektórych słabościach, jako to w stawołomności1, w chorobie merkurialnej, syfilitycznej2 objawiają się i są bardzo bolącymi. Dziwić się trzeba, wiele3 wrzodów dostają niektóre osoby4. Niektórzy upewniali mnie, że mieli ich 150 i więcej. Ja miałem razem 54. Wiele z nich napełnionych jest materią, inne są na kształt czerwonych pryszczów, które znikają, a na ich miejsce inne występują. Jeżeli są w wielkiej ilości, przeszkadzają choremu chodzić, ponieważ najwięcej ich bywa na udach i dlatego trzeba leżeć w łóżku. Widziałem u niektórych spodnią część nogi tak bardzo wrzodami okrytą, że nie było gdzie palca postawić, aby się ich nie dotknąć. Syfilitycy dostają zwykle dużych wrzodów na brzuchu, z których bardzo obficie płynie materia. – Ci, co chorują na głowę i oczy, dostają zwykle wrzodów w głowie, nie mniej i na plecach, szczególniej tak zwaną zanokcicę5. Ta ostatnia sprawia wielki ból i zwykła długo trwać. Dostałem jej w dziesiątym tygodniu mojej kuracji na palcu lewej ręki i taki mi ból sprawiała, że przez 10 nocy spać nie mogłem i po kilka godzin w zimnej wodzie trzymać musiałem, aby przynajmniej ból ułagodzić. Jednak ból rozchodził się po całej ręce i tak mnie męczył, żem sobie rady dać nie mógł. Aż za otworzeniem się wrzodu mogłem zasnąć i czułem ulgę. Płynącą materię kilku otworami z tego wrzodu wyciskałem przez sukno, które potem kazałem wysuszyć i znalazłem w nim wiele części wapiennych, jakie u pedogrystów6 prawie zawsze w urynie znajdują się; pokazuje się więc, że zdanie doktora Krebera7 nie jest prawdziwe, kiedy mówi, że w urynie niczego postrzec nie można i że przy używaniu wody nawet w zapaleniu rumatycznym i pedogrycznym w urynie osad nie znajduje się. Ja uważałem u wielu słabych, a mianowicie u chorych na rumatyzm i pedogrę, bardzo wiele osadu w urynie, który się powiększał w gorączce, a w urynie niektórych bywał tak gęsty, że jakby nici po niej się ciągnął.
3Wszystkie te wrzody, jakiegokolwiek kształtu i nazwiska, okładają się zimną wodą, a okłady tak często się odmieniają, jak tylko zaczynają wysychać albo jak prędko nowe boleści do odmiany nie wzywają. Wrzodów nigdy nie należy otwierać, ale oczekiwać cierpliwie ich dojrzałości i zostawić je naturze. Czasem one długo trwają i nieprędko się leczą; mój wrzód zagoił się po czterech miesiącach i to wskutek bolączki, która soki w inną stronę ściągnęła.
[***]
4Tych zaś, którzy rozpoczęli kuracją, ostrzegam, że żadnymi symptomatami, jakie by się zjawiały, niech się nie trwożą i nie chwytają innych lekarskich środków, gdyż właśnie ten stan pogorszenia jest znakiem rychłego wyzdrowienia, ale być trzeba cierpliwym. – Niektórzy popełniwszy ten błąd, żałowali później, że naturę od prostej odwiedli drogi, którą ich prowadziła do zdrowia. Potrzeba mieć cierpliwość i w największych boleściach być przekonanym, że jesteśmy na drodze prowadzącej do gruntownego uleczenia i że zły nieprzyjaciel bez pracy upornej nie da się wyrugować.
Notes de bas de page
1 Tj. w łamaniu w stawach, w bólach reumatycznych.
2 Chorobą merkurialną nazywano zwykle zespół objawów chorobowych, które występowały przy kuracji preparatami rtęci (merkuriusz to dawna nazwa rtęci). Ponieważ zaś rtęcią najczęściej leczono syfilis i inne choroby weneryczne, to choroba merkurialna towarzyszyła wielu osobom, które chciały się wyleczyć z zakażeń wenerycznych. Z tego względu sam syfilis bywał nazywany chorobą merkurialną.
3 Tj. ile, jak dużo.
4 Por. doniesienia Witwickiego o wrzodach, jakich nabawił się w zakładzie Priessnitza (w tym tomie, s. 434–435).
5 Tj. ostre ropne zapalenie palców w okolicach paznokci.
6 Tj. podagryków, chorych na podagrę („pedogra” – przestarzale „podagra”).
7 Zapewne chodzi tu o Adolpha Heinricha Kröbera, autora pracy Prießnitz in Gräfenberg und seine Methode (1833).
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.