[Niechlujstwo żydów]
p. 389-390
Texte intégral
1Ludzie, którzy powietrze w swych domach często odświeżają, wykadzają i ochędóstwo wszelkie zachowują, przez które nie dopuszczają rozmaitym rzeczom, lubo drobnym i na pozór nic nieznaczącym, w domach gnić i powietrze zarażać, tacy łatwo od zaraźliwych chorób uchraniają się. Dowodem tego oczywistym jest, gdy wszystkie choroby zaraźliwe między pospólstwem pospolicie zaczynają się i w nim najwięcej grasują, które w nieochędóstwie żyje. Weźmy za przykład naszych żydów: zdaje się, iż ci z przyczyny nieochędóstwa wyrodzili się od rodzaju ludzkiego – ich siłę, odwagę, czerstwość ciała możnaż porównać z innymi ludźmi? Postawa ich nikczemna, wyschła, nędzna, chwiejąca się, jawnie okazuje, iż zaledwo życie w ich ciałach zatrzymuje się. Choroby nam niewłaściwe, jako świerzba, parchy itp., są im powszechne, a inne zaraźliwe już by dawno ich rodzaj w naszym kraju wyniszczyły, gdyby niejako sama natura nie wskazała im sposobów ratowania się w ich niechlujstwie, albowiem nadzwyczajna ich wstrzemięźliwość w pokarmach, w napojach, w rozkoszowaniu, w pracy itp., używanie aromatycznych roślin, jako to czosnku, cebuli itp., zarażone powietrze przeczyszczających, zatrzymuje ich przy życiu i nie tyle spustoszeń między nimi czyni. Wszystko, co tu mówiło się do ludzi, zupełnie stosuje się i do zwierząt, a szczególniej do bydląt, które zdrowszego jeszcze powietrza niż ludzie potrzebują.
[***]
2Transpiracja wolna przez ochędóstwo, czyli czystość ciała, zdaje się także, iż wielki ma wpływ na zdrowie jestestwa żyjącego; wyrzuca ona z ciała wszystkie szkodliwe odrobiny z pokarmu w ciele formujące się lub z niezdrowego powietrza naciągnięte. Jeżeli więc ta transpiracja przez brud i inne zgniłe w powietrzu cząstki, a na ciele osiadłe, przez zasmarowane dziurkowatości skóry zatamowaną jest, więc nie tylko wszystkie szkodliwe cząstki wracają się nazad do ciała, lecz nadto zabierają z sobą części zgniłe na powierzchni skóry osiadłe. Z tego powodu rozmaite wyrzuty, krosty, liszaje, świerzba, parchy itp. na ciele formują się i widzimy to na żydach, widzimy i na bydlętach w nieczystości chowanych. Choroba kołtuna, zimnym krajom właściwa, zdaje się, iż po większej części z niedostatku transpiracji, czyli z zatamowania onej przez nieczystość pochodzi; albowiem czemuż ta choroba rzadką jest między ludźmi chędogimi, a nawet między wiejskimi kobietami, które choć czasami myją i czeszą swe głowy? Z tego tedy wszystkiego okazuje się, jak ważną jest rzeczą czystość ciała dla ludzi – toż samo stosuje się do zwierząt, toż samo do roślin.
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.