Informacja o tekstach
p. 363-364
Texte intégral
1Mateusz Studencki (1805–1875), O wychowaniu dzieci pod względem lekarskim, czyli sposób unikania chorób dzieci, rozpoznawania ich i leczenia środkami domowymi, ze wskazaniem przypadków, w których pomoc lekarska jest koniecznie potrzebną oraz historia rozwijania się płodu ludzkiego z rycinami, Warszawa 1850, s. 28–29 (§49), 84–85 (§116–117), 193 (§262), 196–199 (§266–269). Ostro skrytykował tę książkę Ludwik Natanson (1822–1896) w „Tygodniku Lekarskim” 1850, nr 20, s. 153–156, oraz 1851, nr 29, s. 225–232 (w odpowiedzi na zamieszczoną w nr. 28 obronę podpisaną przez Ksawerego Łapińskiego, „obywatela z prowincji”). Natanson zarzucił autorowi niedociągnięcia w wiedzy medycznej, przede wszystkim jednak zaatakował dzieło za propagowanie domowych sposobów leczenia, które rodzą „legiony półmędrków, półlekarzy i szarlatanów, oszustów i oszukanych, bezsumiennych doradców i nieszczęśliwych ofiar” (1850, nr 20, s. 154). Był to więc nie tylko atak na tę konkretną pozycję, ale i inne podobne, a do tego liczne „dzieła lekarskie popularne”, które nie poprzestają – a zdaniem Natansona poprzestawać powinny – na kwestiach higienicznych i dietetycznych. Odpowiadając Łapińskiemu, Natanson stwierdza wprost: „P. Ł. nie pojmuje, że w ogóle potępiamy dzieła lekarskie popularne (...)” (1851, nr 29, s.228). Jeśli więc Natanson ma rację w swojej ocenie książki Studenckiego, to tym bardziej przywołanie jej fragmentów ma tutaj sens: odzwierciedla bowiem nie tylko pewną świadomość medyczno‑lekarską, ale również społeczną i popularną.
2Dwa krótkie paragrafy poświęcone trunkom (piwu, winu i wódce) niekoniecznie są związane z tematyką rozdziału – przytaczam je tutaj gwoli ciekawostki.
3Teodor Tripplin (1812 [1813]–1881), Czym się kobieta pod fizjologicznym względem od mężczyzny różni; Płciowość, w: tenże, Higiena polska, czyli sztuka zachowania zdrowia, przedłużenia życia i uchro nienia się od chorób, zastosowana do użytku popularnego z szczegól nym poglądem na okoliczności w naszym kraju i klimacie wpłynąć mogące na tworzenie się słabości, cierpień i chorób, t. 1, Warszawa 1857, s. 67–70, 147–148.
4Franciszek Salezy Dmochowski (1801–1871), Choroba weneryczna, w: tenże, Gospodarstwo domowe włościan polskich, Warszawa 1863, s. 97–98. Książka firmowana pseudonimem autora (Obywatel ziemski).
5Beniamin Rosenblum (1815–1889), Środki prywatno‑dietetyczne celem ustrzeżenia się od zarazy wenerycznej, w: tenże, Przewodnik lekarski dla mężczyzn, czyli zbiór wiadomości i rad dotyczących aktu miłości fizycznej, skutków jej nadużycia, chorób wenerycznych, środ ków ustrzeżenia się od nich, niemocy męskiej, jej przyczyn i sposobów leczenia; podług Hufelanda, Brauna, Albrechta i innych, Warszawa 1843 (wydanie drugie), s. 154–159. Pierwsze wydanie książki ukazało się w roku 1842.
6Feliks Pfau (?–1854), [Przyrządy, jakie akuszerka przy sobie mieć powinna]; [Drugi okres porodu], w: tenże, Zasady sztuki położniczej dla niewiast tejże sztuce się oddających, Lwów–Stanisławów–Tarnów 1838, s. 97–98, 100–101. Pfau był profesorem chirurgii i położnictwa na Uniwersytecie Lwowskim. We wstępie informuje, że „wspaniałomyślny Rząd Austriacki” postanowił, by niewiasty pobierały naukę sztuki położniczej w języku polskim”, co zobligowało autora do stworzenia stosownego polskojęzycznego podręcznika – książka służyła jako podstawa wykładów uniwersyteckich Pfaua. Było to jednak dość wierne naśladowanie (zarówno przeróbka, jak i skrót) Lehrbuch der Geburtshülfe für Hebammen Franza Carla Nägelego (1778–1851), na podstawie tłumaczenia, które dla Pfaua przygotował Jan Juliusz Szczepański (por. K. Estreicher, Bibliografia polska, t. 3, Kraków 1876, s. 377; L. Finkel, S. Starzyński, Historia Uniwersy tetu Lwowskiego, cz. 1, Lwów 1894, s. 272).

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.