[Szpital w twierdzy Modlin]
p. 301-303
Texte intégral
1Ponieważ szpital forteczny, w którym w następstwie mojego ojczyma1 przewodniczył dr Liebich2, nie wystarczał na wielce powiększoną załogę, dano nam trzy ciasne pokoje w odległych koszarach na szpital pułkowy, ale oprócz pieców i kątów nie było w nich nic zgoła. Naniesiono słomy, usłano ją pod ścianami, dano nam nędzne kołdry wełniane, a zamiast poduszek – sznurkami pozwiązywane snopki. Przykomenderowano kilku gamoniów z pułku na posługaczy, a podoficera na intendenta, i to było już wszystko. Brak bielizny, przyborów opatrunkowych i wszelkich naczyń szpitalnych najdotkliwiej uczuwać się dawał, do tego stopnia, iż napojem dla chorych była jedynie czysta woda, którą czerpano z konewki blaszaną kwaterką. Służba lekarska składała się z mojego pana Rudnickiego3, próżniaka, i ze mnie nieuka, który, oprócz anatomii i fizjologii i niektórych rozdziałów chirurgii, nic zgoła nie wiedział. Przydano nam jeszcze do pomocy Blocha4, który oprócz puszczania krwi, wówczas niesłychanie będącego w użyciu, nic zresztą nie umiał. Pięknieśmy wyglądali! Lecz cóż było robić w owych gorączkowych czasach, gdzie wszystko naraz było do zrobienia, a ani środki, ani praca, ani wykształcenie nie odpowiadało najkonieczniejszej potrzebie. Załamywało się ręce z rozpaczy i co chwila popełniało błędy, dla braku wiedzy i doświadczenia. Dzisiaj, pomimo tych samych mizernych środków, umiałbym sobie inaczej poradzić, ale to już 60 lat od owej chwili.
[***]
2Z bólem serca wróciłem do moich codziennych zajęć5, a na nieszczęście przybyło mi wiele roboty, gdyż w batalionach naszych, w szopach rozlokowanych, wybuchnęła epidemia egipskiego zapalenia oczów, z powodu niewygody w pomieszczeniu, na które był wystawiony nasz żołnierz, mianowicie braku niezbędnego w nocy przykrycia w otwartych barakach, stłoczenia się, a najwięcej z powodu nieznośnego kurzu, pochodzącego od pyłu ze startej na proszek słomy. Co dzień przybywało nam chorych po kilkunastu, a żaden z nas lekarzy nie miał o chorobach oczów wyobrażenia. Doniosłem o tym natychmiast memu ojczymowi6, prosząc go o radę, a gdym ją otrzymał, zaraz wedle niej postąpiłem. Szczęściem, że Rudnicki wyjednał sześć płóciennych namiotów, które kazałem rozbić w przyległym bastionie, i tam umieściłem osobno wszystkich moich chorych na oczy. Potem dostałem trzy beczki, które codziennie zimną, świeżą napełniano wodą. Do każdej beczki dosypywałem po łyżce siarkanu cynku7, a felczer, postawiony na straży, pilnował, ażeby każdy chory co parę godzin przemywał sobie oczy. Na nieszczęście wielu oślepło, ale ¾ całej liczby wyleczyło się. Serce mi się krajało na tę całą sprawę, bo ani wiedziałem, co miałem pod ręką, ani co robię. Strzelałem, a Bóg kule nosił. Nikt mi nie pomagał. Owszem, winę całą za oślepłych na mnie składano, zwłaszcza że ogromna potem była z nimi bieda. Nie można ich było odesłać do domów z powodu ogólnego w kraju zamieszania.
Notes de bas de page
1 Tj.Józefa Kowszewicza (1787–1838), lekarza powiatowego w Miechowie, później – o czym Szokalski informuje w t. 1 wspomnień (s. 103) – powołanego do objęcia szpitala w twierdzy Modlin. Po wybuchu powstania listopadowego został lekarzem sztabowym w 17. pułku piechoty, do którego później trafił też Szokalski.
2 Karol Liebich (1784–?), od roku 1828 sztabslekarz twierdzy Modlin.
3 Tj. Adama Antoniego Rudnickiego (1785–1838). Autor jednego z pomieszczonych w tym tomie tekstów. Nie budził, jak wynika ze wspomnień, sympatii Szokalskiego, który posądzał go m.in. o „brak głębszego wykształcenia” (s. 19).
4 Niemiec w randze podlekarza, jeden z dwóch towarzyszy Szokalskiego w kwaterze w Modlinie, „krępy, otyły i szorstki, utuczony na piwie” (s. 19).
5 Po tym, jak wziął udział w „rekonesansie”, którego celem było zbadanie obecności sił rosyjskich w okolicach Pułtuska. „Codzienne zajęcia”, jeśli wierzyć jego relacji, oznaczały zajmowanie się wszystkim, bo „pan sztabslekarz, odbywszy swoją wizytę, grał sobie potem najspokojniej w bilard albo w pikietę” (s. 21).
6 17. pułk piechoty, do którego należał Kowszewicz, tworzony był w województwie płockim, ale wkrótce został skierowany do Modlina, gdzie stacjonował do lipca 1831 roku. Powołuję się tu na informację podaną w opracowaniu J.Majki 17 pułk piechoty, Pruszków 1992, s. 7. Autor informuje, że pułk ten trafił do Modlina, ponieważ był „słabo uzbrojony i wyekwipowany”.
7 Tj. siarczanu cynku (ZnSO4), do dziś mającego zastosowanie medyczne, m.in. w leczeniu niedoborów cynku.
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.