[Kuracja naturalna]
p. 192-196
Texte intégral
1Gdzieś to raz Kraszewski powiedział czyli kazał wydrukować, że rozum człowieka to wielki oszust, a mianowicie gdy człowiek co namiętnie a fałszywie pomyśli, to niezawodnie rozum będzie się silił, aby wydemonstrować, że to myśl doskonała. I tak na przykład, jeżeli komu smakuje tłusta szynka, to rozum demonstruje: ta szynka, jako mięso, jest potrawą ogromnie pożywną, a zatem przysparza sił fizycznych; prócz tego, co smakuje, to musi wyjść na dobre, byle nie nadużyć; dalej – że po dobrym jadle wypije się z gustem fifkę wina lub halbę bawara1, co także siły pokrzepia, byle nie nadużyć; a co za rozkosz smaczne cygaro potem wypalić, rozlec się na sofce i przysłuchiwać się w lubym marzeniu, jak maszyna żołądkowa, na kwintę wystrojona, odbywa swe chemiczno‑organiczne działania!
2Gdyby ten arcymądry filozof krąglutkiego brzuszka rozumiał chemię i fizjologię, toby się przekonał, że z tej szynki już dawno najpożywniejsze części pożarły saletra i sól, a wypłukała i wywarzyła woda; że to, co mu tak smakuje, są tylko resztki przeżartego i rozmiękczonego włókna mięsnego, a strawne tylko za pomocą wypitej przedtem gorzałki, dodanego octu, soli i pieprzu lub papryki, a przydanego na to wina lub piwa i soku narkotycznego z cygara; że nareszcie tłuszcz ten jest chorobnym osadem zwierzęcia biednego, w ciasnym miejscu bezkarnie więzionego, którego siły przyrodniej zdradziecko użyto do wyrabiania i osadzania anormalnych mas, tłuszczem zwanych; wiedziałby na ostatek, że owe natężone działanie żołądka, któremu się z taką poezją, leżąc na sofce, przysłuchiwał, nie jest bynajmniej lekkim śpiewem poezyjnej ptaszyny, lecz ciężkim sapaniem żydowskiego konia, ciągnącego niezwykły ciężar pod górę.
3Niestety, często gęsto uporczywa zgaga niszczy te piękne rojenia, a nadto rozgrzana i zirytowana krew musi się na piękne2 wystrzegać choćby majowego zefiru lub letnio niebiańskiego deszczu, by nie przypomnąć poecie brzuszkowemu, gdzie się kum reumatyzm, kochanka podagra lub braciszek katarek wychowują.
4Wszystko jest w naturze cudownym, a wszystko zdziałane bardzo maluczkimi i pojedyńczymi, że tak powiem, ekonomicznymi środkami. Jabłoń na lichym gruncie, przy pomocy zwykłej wody w postaci rosy i deszczu, tudzież przy pomocy światła i ciepła słonecznego i świeżego powietrza, wydaje ogromną ilość pożywnego fruktu. Zwierzęta żywią się prostym, naturalnym pokarmem, który się cudownym a pojedyńczym sposobem w ich przeistacza organizm. Tylko człowiek, odszedłszy od natury, zapomniał o ekonomii naturalnej i spotrzebowuje pod względem ilości kilka razy więcej niż powinien, a pod względem drogości czasem może sto i tysiąc razy tyle, wedle zasobu majątkowego. Instynkt, dany równie człowiekowi, jak i wszem zwierzom, które od szwanku chroni, a w przypadku3 na powrót do zdrowia prowadzi, opuścił człowieka od chwili, gdy się przemienił z pana na służalca swego sztucznie utrzymywanego brzuszka. Lecz nie dziw: my, zabijając ten instynkt w naszych dzieciach od kolebki, wytępiamy go zupełnie, myśląc zapewne w naszej zarozumiałości, że zdołamy dzielniej ochronić nasze dzieci od szwanku, jak przydany na ten cel od Bóstwa instynkt; i przyprowadziliśmy do bardzo mizernych wyników, a doprowadzimy za pomocą dzisiejszej diety i sztuki leczenia medycznej do jeszcze mizerniejszych.
5Tymczasem, na szczęście ludzkości, praktyka lekarzy naturalnych i hydropatycznych, mianowicie w Niemczech (prócz praktyki prywatnej kilkuset zakładami zawiadujących), dowiodła, że człowiek z czasem przez życie naturalne na powrót odzyskuje instynkt pierwotny, który mu później świeci gwiazdą przewodniczką na drodze zdrowia.
6Zasłużony w hydropatii Teodor Hahn, uczeń sławnej pamięci Raussego4, przekonał się, że ludzie, przez długi czas w diecie naturalnej pod względem jadła, napoju, powietrza, wody, ruchu źle żyjący, podczas słabości akutnych5, w których natura dawniej nagromadzoną w ich ciele materię chorobną wyrzucić usiłuje, sami wedle skazówek odzyskanego instynktu rozporządzają, w jaki sposób mają być w danym razie i czasie leczeni.
7Rzecz dziwna, że wszędzie i zawsze schodzą się ostateczności: albowiem ludzie najbardziej sztuczni, najmocniej nerwowi, są także w stanie, gdy zapadną w sen magnetyczny, oznaczyć dla siebie odpowiedni sposób leczenia.
8Sami zabijamy nasze dzieci, karmiąc je gorącymi, irytującymi i tłustymi mięsami, rosołami, ciasteczkami i sosami, ba, pojąc kawami, herbatami i innymi nawet trunkami; a następnie dziwujemy się, że chłopiec w najmłodszych latach staje się lampartem wierutnym6, przeżyje się wnet, wlecze życie chorobliwe i starzeje się przedwcześnie lub umiera na suchoty; dziewczyna zaś dostaje blednicę7, ból piersi, kaszel suchy itd. Nie ma się co dziwować, albowiem ciało tak karmione dojrzało o kilkanaście lat wcześniej, popęd płciowy dojrzał nienaturalnie za wcześnie, z czego wynika utrata nasienia naturalna lub nienaturalna; żołądek zaś, przedrażniony potrawami zanadto sytnymi i drażniącymi, nie [jest] w stanie zdrowych dla krwi soków wyrabiać. A tak z najpierwszej wiosny życia wstępują ci biedacy, nie będąc nigdy mężnymi, w młodą starość, w towarzystwie osłabienia płciowych części, suchot, osłabienia nerwów itd. Kto dzieckiem lub młodzieńcem nie umrze, ten wlecze swój żywot, kołysający się wiecznie między krótkimi chwilami problematycznego zdrowia a długimi wiekami słabości i choroby. I nie dziw: historia naturalna stwierdza to najdowodniej, że co się prędko rozwija, jak np. motyl, to prędko musi wydać owoc i prędko ginąć; co się zaś powolnie rozwija, jak np. dąb, jak np. nasi prapraojcowie, to przy powolnym i dzielnym zorganizowaniu się części całość składających przetrwa nieustraszone i niepoturbowane wsze zmiany ciepłoty i powietrza, odpowie dzielnie przeznaczeniu przez Bóstwo mu naznaczonemu, odeprze zwycięsko wsze słabości, a tylko przed śmiercią ze starości skłoni swą hardę głowę.
9Już to można z każdej książki lekarskiej dowiedzieć się, że słabości mnożą się z postępem cywilizacji; musi więc i cywilizacja mieć swe ciemne strony, a mianowicie gdy jej dyrektorem jest kucharz, piwniczy i imaginowany mistrz ceremonii. Przypatrzmy się z innej jeszcze strony skutkom tej pseudocywilizacji i wynikających z niej chorób. Z powodu chorób chronicznych, tj. niszczących i długotrwałych, których właściciele częstokroć jednakże myślą, że są zdrowi, częstokroć zaś pomimo wielkich kosztów i zachodów nadzieję odzyskania zdrowia stracili, wiele małżeństw źle ze sobą żyje albo ich miłość przeistacza się w chorobliwą ckliwość, wiele ludzi, w gruncie serca wcale poczciwych, jest drażliwych i opryskliwych w obchodzeniu się z domownikami, wiele pada ofiarą samobójstwa, nie znajdując rady, a częstokroć wiary o słabości8.
10Znałem pewnego człowieka bardzo uczciwego: cery żółtej, ciała nalanego, wiecznie niezadowolonego, zgryźliwego i stękającego; biedak ani się spodziewał, ile materii chorobnej spoczywa w jego ciele, mając się niby za zdrowego. Tego samego widziałem, gdy własną ręką karmił synków sosami z potrawek z bułką w sosie na papkę rozrobioną! On, biedak, swoje serce by rozdzielił dla zdrowia synów; nie zastanowił się atoli, na co Pan Bóg dał zęby jego synom – a pewnie nie na to, aby papkę dziamgali.
11W innym domu pił pięcioletni chłopak pół kieliszka wódki bez zająknienia się, i zjadł dwie par kiełbasek niemieckich z chrzanem; miał też biedaczysko wieczne wyrzuty i czyraki po ciele, kędy mądra natura soki ostre wyrzucić chciała.
12Raz kupując migdały, zostałem zapytany przez córkę kupca izraelity, mającą małego syna w trzecim roku, bardzo nędznego i bladego, a podobno przedwcześnie urodzonego: kto u mnie je tak wiele migdałów? Odpowiedziałem, iż moim dzieciom wolę dać po kilka migdałów, jak cukry, ciasteczka itd. Na to odpowiedział mi kupiec, dziad wyż wspomnianego bębna9, iż daje takowemu co dzień z rana bułkę umaczaną w sznapsie10, może więc bez szkody jeść cukry, pierniki (częstokroć korzenne) itd., albowiem sznaps zabija robaki! Ale też i jego wnuk wyglądał jak nędzny robak!
13Cóż dziwnego, że dzieci, tak karmione i pojone, mają krew sztucznie rozgrzaną i zirytowaną, soki chorobliwe; zaziębiają się więc bardzo łatwo, i padają ofiarą kuru11, ospy, szkarlatyny lub anginy, zapaleń itd.; albo jeżeli przez wydelikacenie, u wyższych stanów praktykowane, a oraz12 chronienie od wszelkiego zaziębienia i od wszelkich wpływów zewnętrznych, tudzież od wszelkiej nieregularności w diecie, siły żywotne u dziecka tak nisko spadły, że nie są w stanie za pomocą wyż wspomnianych ataków wydzielających i gorączkowych materię chorobną wydzielić i za pomocą wysypek lub potów z ciała wyrzucić – natenczas dzieci pozostają wiecznie blade lub inną cerą chorobną uposażone, nalane lub suche, chorobą chroniczną, tj. niszczącą, obarczone.
Notes de bas de page
1 Tj. kufel piwa bawarskiego.
2 Tj. całkowicie, do reszty.
3 Tj. w chorobie.
4 Theodor Hahn (1824–1883), pionier ruchu wegetariańskiego w Niemczech, leczył hydroterapią połączoną z dietą bezmięsną. Duży wpływ na jego poglądy wywarł hydropata Heinrich Friedrich Francke (1805–1848), który publikował swoje prace pod pseudonimem J. H. Rausse.
5 Tj. ostrych.
6 Tj. nicponiem, hulaką, birbantem.
7 Tj. niedokrwistość, dotykającą dawniej głównie dziewczęta w okresie pokwitania, prawdopodobnie w wyniku niedoboru żelaza.
8 Tj. nie uświadamiając sobie choroby czy słabości.
9 Tj. berbecia, malca.
10 Tj. w wódce.
11 Tj. odry.
12 Tj. a także, a zarazem.
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.