[Opium]
p. 155-156
Texte intégral
1Także i w lekarstwie używa się maku z dobrym skutkiem od czasów najdawniejszych. Cała roślina ma sok mleczny działający narkotycznie i woń odurzającą i usypiającą. Mak rosnący w krajach gorących ma daleko większą moc narkotyczną. Z niego to wydzielają opium, istotę powszechnie znaną, działającą narkotycznie w bardzo wysokim stopniu. Opium, użyte w ilości większej, sprowadza konwulsje, sparaliżowanie mózgu, a wkrótce i śmierć. Składa się z rozmaitych pierwiastków, jako to z morfiny, kodeiny, narkotyny, żywicy opiowej i kauczuku. Najsilniejszą jest morfina, a tej właśnie nie ma w maku europejskim1. Opium i morfina używane bywają w lekarstwie jako środki zarazem pobudzające i uspakajające, należą do leków najważniejszych i najskuteczniejszych, i bywają zadawane w proszkach lub tynkturach2. Na całym Wschodzie panuje ogólny zwyczaj używania opium jako środka upajającego i odurzającego, który sprawia miłe sny i marzenia, w czym się tak Chińczycy, jako i mahometanie bardzo lubują. Palą więc z fajek opium zmieszane z tytoniem, połykają je w pigułkach itd., najczęściej wzmocnione jeszcze wyciągiem konopnym jako hadżysz3. O szkodliwości tego środka upajającego była mowa już wyżej przy opisie konopi. Opium jest ważnym artykułem handlowym, a wywóz tegoż z Indii do Chin tylko wynosi 6–7 tysięcy centnarów rocznie4. Opium otrzymuje się przez nacinanie niedojrzałych główek maku, po czym zbiera się wyciekający sok, który na powietrzu twardnieje i przybiera barwę brunatną. Podlejszego gatunku opium dostaje się z wygotowania główek makowych. Zwyczaj wkładania niemowlętom do kolebki świeżego ziela maku, dla prędszego ich uśpienia, jest oczywiście szkodliwy.
Notes de bas de page
1 Jak stwierdza Iwona Arabas (Badania opioidów oraz ich rola w rozwoju nauk o leku w Pol sce XIX wieku, Warszawa 1995, s. 85), „Istniało wtedy [szczególnie w pierwszej połowie XiX wieku – gm] ogólne przekonanie, że opium hodowane w Europie nie może zawierać tych samych składników co opium wschodnie”.
2 Nie tylko. Popularne były również opiumowe pigułki i tzw. elektwarze, mające postać miazgi. Stosowano je głównie przy bólach zębów i jamy ustnej. Pigułkę można było położyć na spróchniały ząb, a elektwarzem natrzeć i zęby, i dziąsła.
3 Tj. haszysz. Wbrew temu, co sugeruje autor (również na s. 60–61), haszysz, przynajmniej w postaci czystej, uzyskuje się tylko z konopi, nie zaś jako połączenie wyciągu konopnego i opium.
4 Tj. ok. 312–364 ton.
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.