7. Zasady edycji
p. 42-43
Texte intégral
1Książka, powtórzę, nie jest dziełem należącym do historii medycyny czy historii nauki i nie rości sobie pretensji do kompletności. Nie każda choroba, która mogła być przedmiotem ówczesnych obaw, znalazła tu tekstowe odzwierciedlenie1; nie każdy lekarz, który ma trwałe miejsce w historii polskiej medycyny, pojawi się na kartach książki; wreszcie – zaproponowane rozdziały i części książki mają jedynie charakter egzemplifikacyjny, a niektóre z przedstawionych tu zagadnień (np. seks, psychiatria) wymagałyby właściwie osobnego tomu2. Nie pojawi się tutaj, prężnie się wówczas rozwijająca, weterynaria, mimo że była ona częstym gościem zarówno prasy fachowej, jak i popularnej – dzięki czemu ziemianin mógł się na przykład dowiedzieć, jak chronić bydło przed motylicą wątrobową3. Czytelnik zwróci też pewnie uwagę, że tak w XiX wieku popularne wyjazdy do wód zostały w książce właściwie pominięte. Temat jest jednak dosyć dobrze znany, a odniesienia do kurortów i zdrojowisk pojawiają się niemal w każdym tomie korespondencji romantyków (nie tylko poetów); zadośćuczynieniem niech będzie rozdział poświęcony terapii wodnej u Priessnitza, udokumentowany listami pisanymi przez Stefana Witwickiego do Bohdana Zaleskiego.
2Poszczególne części książki przeplatane są krótkimi (przeważnie) rozdziałami poświęconymi wybranym chorobom i dolegliwościom. W spisie treści zostały one wyróżnione kursywą, natomiast w samej antologii – wycieniowanym tłem odpowiednich stronic.
3Tekstom, głównie gazetowym, które nie posiadały tytułów, nadaję tytuł od siebie, zawsze ujmując go w kwadratowy nawias. Jeśli cytowany tekst posiada tytuł, ale nie ma on większego związku z wybranym fragmentem, również pozwalam sobie na wprowadzenie własnego tytułu, także ujętego w nawias. Zdarza się niekiedy, że za tytuł wybranego fragmentu służy stosowany w danej książce czy artykule śródtytuł.
4Ortografia i interpunkcja tekstów zostały zmodernizowane; poprawiono też ewidentne literówki i błędy w druku (w sytuacjach niepewnych zmiany nie były wprowadzane, bez zmian pozostawiono też pisownię nazwisk). Dawna fleksja została oczywiście utrzymana, z wyjątkiem nielicznych dość przypadków, w których nadmierna archaiczność użytych form raziłaby ucho dzisiejszego odbiorcy. Wszystkie użycia nawiasu kwadratowego oznaczają ingerencję autora tomu – i przy ewentualnych błędach czy niedociągnięciach obciążają jego konto4. Ponieważ zdaje on sobie sprawę, że lektura książki może być wybiórcza i nielinearna, drobne przypisy i objaśnienia mogą się w niej powtarzać. Dotyczy to głównie nazw chorób czy stosowanych dawniej medykamentów i surowców, z których je sporządzano. Wszystkie miary i przeliczniki miar zostały podane według systemu nowopolskiego.
Notes de bas de page
1 Pod tym względem wart przejrzenia jest przytoczony w książce Spis osób we Lwowie zmarłych... (1854). Zestawienie to pozwala zorientować się, jakie choroby odpowiadały w danym momencie za śmiertelność lwowian – oczywiście przy założeniu, że zostały trafnie zdiagnozowane. Niektóre z użytych tam nazw jednostek chorobowych pokazują zresztą dobitnie, że niekiedy trudno było podać jakąkolwiek ścisłą informację, co nie jest oczywiście dziwne – w XiX wieku nie tylko istniała odmienna od dzisiejszej termi‑ nologia medyczna, ale nie wyodrębniano wielu chorób, które dziś mają swoje osobne nazwy: schorzenia o podobnym przebiegu, z dzisiejszego punktu widzenia stanowiące odrębne jednostki chorobowe, były często określane jednym terminem i obecnie trudno w wielu przypadkach rozpoznać, o jaką chorobę mogło chodzić. Wybrany spis pochodzi z „Dziennika Urzędowego do Gazety Lwowskiej” i jest jednym z wielu tego rodzaju; miały one charakterystyczną konstrukcję – osobno, pod koniec zestawienia, podawano nazwiska zmarłych żydów.
2 Jeśli idzie o drugą z tych kwestii, zostały jej poświęcone Praktyki psychiatrii Katarzyny Czeczot (2018), oczywiście również w ramach nBr.
3 Weterynaria – raz jeszcze odsyłam Czytelnika do innego tomu serii – jest jednym z po‑ bocznych wątków książki Zwierzęta na zakręcie Beaty Mytych‑Forajter (2017).
4 Stosuję tu identyczne zasady edytorskie, jakimi kierowałem się przy pracy nad tomem Metafory pamięci, Warszawa 2017. Nie ma tu jednak potrzeby powtarzania wszystkich tych reguł.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.