• Contenu principal
  • Menu
OpenEdition Books
  • Accueil
  • Catalogue de 15363 livres
  • Éditeurs
  • Auteurs
  • Facebook
  • X
  • Partager
    • Facebook

    • X

    • Accueil
    • Catalogue de 15363 livres
    • Éditeurs
    • Auteurs
  • Ressources numériques en sciences humaines et sociales

    • OpenEdition
  • Nos plateformes

    • OpenEdition Books
    • OpenEdition Journals
    • Hypothèses
    • Calenda
  • Bibliothèques

    • OpenEdition Freemium
  • Suivez-nous

  • Newsletter
OpenEdition Search

Redirection vers OpenEdition Search.

À quel endroit ?
  • Instytut Badań Literackich Polskiej Akad...
  • ›
  • Nowa Biblioteka Romantyczna
  • ›
  • Katastrofy i wypadki w czasach romantykó...
  • ›
  • Antologia
  • ›
  • VI. Zaraża się
  • ›
  • 5. Druga i trzecia fala cholery, 1848–18...
  • Instytut Badań Literackich Polskiej Akad...
  • Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
    Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
    Informations sur la couverture
    Table des matières
    Liens vers le livre
    Informations sur la couverture
    Table des matières
    Formats de lecture

    Plan

    Plan détaillé Texte intégral A. Poeci piszą wiersze B. Każdy siedział w kącie C. Zbliża się D. Podwójną klęską pomoru dotknięci Notes de bas de page Auteurs

    Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

    Ce livre est recensé par

    Précédent Suivant
    Table des matières

    5. Druga i trzecia fala cholery, 1848–1860

    Ferdynand Hechel, Kazimierz Girtler et Fryderyk Chopin

    p. 439-445

    Texte intégral A. Poeci piszą wiersze B. Każdy siedział w kącie C. Zbliża się D. Podwójną klęską pomoru dotknięci Notes de bas de page Auteurs

    Texte intégral

    A. Poeci piszą wiersze

    1Ferdynand Hechel (1795–1851)

    20 sierpnia

    2Cholera od kilku już miesięcy całą prawie Europę trapiąca nie tylko lekarzów i przyjaciół ludzkości do szukania i zalecania rozmaitych środków pobudza, ale nawet księża dla podniesienia ducha w prostym ludzie zarządzają publiczne modły i procesje, a poeci piszą wiersze o tej zarazie i podają środki strzeżenia się onej; i tak niedawno słyszałem wiersz francuski dosyć dowcipny, który tu przyłączam:

    3Mon Cher, en temps de peste évite
    Le Vin tourné, les ƒruits nouveaux,
    Les beaux yeux noirs de Marguerite,
    Et surtout tiens‑toi les pieds chauds
    .1

    4Niemcy, którzy wszystko tłumaczą, zrobili następującą tego wiersza parafrazę, która jednak delikatności francuskiej nie wyrównywa, i lubo jest trafną, tchnie jednak germańską rubasznością; oto jest:

    5Uberfiüll dir nicht den Darm,
    Halte dir die Füsse warm,
    Komme dem Gretei nicht zu nah,
    Kriegst du nicht die Cholera.

    6PRZEDRUK ZA: Fryderyk Hechel, Kraków i ziemia krakowska w okresie Wiosny Ludów. Pamiętniki, wstępem i przypisami opatrzył Henryk Barycz, Wrocław 1950, s. 270.

    B. Każdy siedział w kącie

    7Kazimierz Girtler (1804–1887)

    Rok 1848

    8W listopadzie i tu rozwinęła się paskudna cholera tak, że w dzień kilka ofiar zmiatała, nie tylko już między wojskiem, ale i między mieszczanami. Nierzadko widziało się płacz, lament przed domem. Nieraz jadąc wieczór z Kaliny do Jaksic, w ulicy Krakowskiej spotykałem powoźkę, na której dwie i trzy trumny z sołdatami poległymi na cholerę wieziono na cmentarz, brało się wtedy miętowy cukierek do ust, przysłaniając je aż do nosa chustką, bo mijając ledwie o parę łokci było się od za[razy].

    9W szpitalu kościelnym przy szosie, blisko kościółka Św.Barbary, leżeli choleryczni mieszczanie. Napoleon Lipiński, fizyk i lekarz powiatowy, udawał chorego, inni też z urzędu niby chorowali, a jeden tylko Chmurzyński Stanisł[aw], kupiec, z narażeniem własnym osobiście dozorował ten szpitalek, własnym kosztem w rozmaite potrzeby zaopatrywał, a nawet nieraz czynnie obsługiwał chorych przy nacieraniach, kąpielach. Był to lekarz i chrześcijański pomocnik, i pocieszyciel; jeden jedyny w owym razie na swoim miejscu, za siebie i za tych, co się pokryli. W Jaksicach zmarło kilkoro ludzi, w Kalinie nikt – tu nie zajźrzała cholera.

    10Z tą [zarazą] w parze chodzi jakiś smutek. W dzień w Miechowie tak pusto bywało jakby w nocy, każdy siedział w kącie, czasem na rynku nie widać było żywej duszy. Oswoiliśmy się z cholerą tak dalece, że potem nie zważaliśmy wcale na nią. Zaczęła się od Franckiego, urzędnika Kasy Powiatowej, który w połowie października był na polowaniu w Kalinie, a znalazłszy kilka rydzów, przyniósł je do domu, sam je upiekł przy ogniu, osolił i zjadł, popił wodą, a wkrótce nastąpiły oznaki cholery i w kilka godzin życie skończył. Marcin Francki pierwszy padł ofiarą. W końcu października odezwała się lepiej, w listopadzie, grudniu srożyła się. W styczniu, lutym folgowała i coraz słabnąc, poszła do piekieł.

    11Po ile razy od 1831 roku zapamiętam cholerę, to zawsze w powszechności usposobienie żołądka jest szczególne. Najzdrowsi czują coś nienormalnego w trawieniu, a żarłoczniejsi statkować muszą, aby się nie przewziąć. Umysł też przy tym jest cierpiący, ociężałość, posępność, jak przesyceniem żołądka, tak zarówno zbytecznym ruchem ciała można rozgniewać cholerę, iż gotowa wbić w nas swe drapieżne szpony. Umiarkowani i tu przed innymi mają pierwszeństwo, że się pokus do zbytku nie lękają, a stać się dopiero dla cholery wstrzemięźliwym, to ją i tym można podrażnić. Piekielna choroba!

    12PRZEDRUK ZA: Kazimierz Girtler, Opowiadania. Pamiętniki z lat 1832– 1857, przedmowa i wybór tekstu Zbigniew Jabłoński, opracowanie tekstu i przypisy Zbigniew Jabłoński i Jan Staszel, Kraków 1971, t. 2, s. 284.

    C. Zbliża się

    13Fryderyk Chopin (1810–1849)

    Calder House, 16 października 1848

    (12 mil od Edynburga) Do Adolfa Gutmanna

    14A ja się tam przechadzam z moją niepewnością. Cholera się zbliża; w Londynie mgła i spleen, w Paryżu nie ma prezydenta. Ale dokądkolwiek się udam z moim kaszlem, i moimi dusznościami, zawsze będę Cię kochał.

    Paryż, środa, 4 lipca 1849 Do Solange Clésinger

    15Cholera zmniejsza się, ale powiadają mi, że Paryż coraz bardziej pustoszeje. Upał i kurz. Dużo nędzy i brudu, widuje się twarze z tamtego świata.

    16Niech Pani zechce wybaczyć, że piszę tylko kilka słów, lecz jestem tak zmęczony, iż sił mi brak. Ciężka epidemia nawiedziła nasze wsie i nie mam chwili spoczynku; widzieć, jak cierpią i umierają, jest nader smutne; lecz to, że się kogoś ratuje – dodaje sił.

    17PRZEDRUK ZA: Korespondencja Fryderyka Chopina, zebrał i opracował Bronisław Edward Sydow, redakcja i przypisy Janusz Miketta, Warszawa 1855, t. 1, s. 181.

    D. Podwójną klęską pomoru dotknięci

    18Inskrypcje wyryte na pomniku w Zębowie

    19(fronton)

    20WAm półWIekoWeJ prACy
    toWArzySze ŚWIĘCĘ
    pomnIk ten Co tu kryJe
    BrACI WASzeJ koŚCI
    WASze mnIe WykArmIŁy
    I DŹWIgAŁy rĘCĘ
    WAm nA BrAtnIeJ mogILe
    pŁACĘ DŁug WDzIĘCznoŚCI
    prACoWItym teJ WŁoŚCI
    mIeSzkAŃCom
    ktÓrzy poDWÓJnĄ kLĘSkĄ
    pomoru DotknIĘCI
    koŚCI tu SWoJe zŁoŻyLI
    poŚWIĘCA WŁAŚCICIeL
    1858 r.
    (prawy bok)
    1658 zA pAnoWAnIA
    J. k. k. p. W. k. L.
    W CzASIe pAmIĘtnego
    nAJŚCIA nIeprzyJACIÓŁ
    CAŁA nIemAL
    teJ WŁoŚCI LuDnoŚĆ
    DotknIĘtA moroWĄ zArAzĄ
    tutAJ SpoCzyWA
    (lewy bok)
    1831 DotkLIWymI kLĘSkAmI
    krAJu pAmIĘtny
    WIDzIAŁ trzeCIĄ CzĘŚĆ
    mIeSzkAŃCÓW teJ WŁoŚCI
    zArAzĄ ŚmiertelnĄ
    ChoLerA morIBuS DotknIĘtĄ
    ktĄreJ koŚCI
    W tem mIeJSCu SpoCzyWAJĄ
    PRZEDRUK ZA: http://www.szpejankowski.eu/index.php/ciekawostki‑genealogiczne/135‑morowe‑powietrze.html.

    Notes de bas de page

    1 Mój drogi, podczas epidemii
    Unikaj sfermentowanego wina, świeżych owoców,
    Pięknych, czarnych oczu Małgorzaty,
    A przede wszystkim trzymaj nogi ciepło.

    Auteurs

    Ferdynand Hechel

    Kazimierz Girtler

    Fryderyk Chopin

    Précédent Suivant
    Table des matières

    Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0

    Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.

    Voir plus de livres
    Romantycy i technika. Tom 1

    Romantycy i technika. Tom 1

    Wojciech Tomasik (éd.)

    2017

    Pogoda w czasach romantyków

    Pogoda w czasach romantyków

    Marta Zielińska (éd.)

    2017

    Kłopotliwe rozrywki

    Kłopotliwe rozrywki

    Marta Zielińska (éd.)

    2018

    Metafory pamięci

    Metafory pamięci

    Grzegorz Marzec (éd.)

    2017

    Romantycy i technika. Tom 2

    Romantycy i technika. Tom 2

    Wojciech Tomasik (éd.)

    2017

    Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

    Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

    Marek Bieńczyk (éd.)

    2017

    Mapy romantyków

    Mapy romantyków

    Dorota Siwicka (éd.)

    2018

    Medycyna

    Medycyna

    Grzegorz Marzec (éd.)

    2018

    Magnetyzm

    Magnetyzm

    Katarzyna Czeczot (éd.)

    2016

    Praktyki psychiatrii

    Praktyki psychiatrii

    Katarzyna Czeczot (éd.)

    2018

    Zwierzęta na zakręcie

    Zwierzęta na zakręcie

    Beata Mytych-Forajter (éd.)

    2017

    Voir plus de livres
    1 / 11
    Romantycy i technika. Tom 1

    Romantycy i technika. Tom 1

    Wojciech Tomasik (éd.)

    2017

    Pogoda w czasach romantyków

    Pogoda w czasach romantyków

    Marta Zielińska (éd.)

    2017

    Kłopotliwe rozrywki

    Kłopotliwe rozrywki

    Marta Zielińska (éd.)

    2018

    Metafory pamięci

    Metafory pamięci

    Grzegorz Marzec (éd.)

    2017

    Romantycy i technika. Tom 2

    Romantycy i technika. Tom 2

    Wojciech Tomasik (éd.)

    2017

    Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

    Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

    Marek Bieńczyk (éd.)

    2017

    Mapy romantyków

    Mapy romantyków

    Dorota Siwicka (éd.)

    2018

    Medycyna

    Medycyna

    Grzegorz Marzec (éd.)

    2018

    Magnetyzm

    Magnetyzm

    Katarzyna Czeczot (éd.)

    2016

    Praktyki psychiatrii

    Praktyki psychiatrii

    Katarzyna Czeczot (éd.)

    2018

    Zwierzęta na zakręcie

    Zwierzęta na zakręcie

    Beata Mytych-Forajter (éd.)

    2017

    Voir plus de chapitres

    [Snopy światła elektrycznego]

    Fryderyk Chopin

    12. Wieś teraz piękna

    Fryderyk Chopin

    1. Wolno posłać

    Fryderyk Chopin

    1. Co to będzie

    Kazimierz Girtler, Ignacy Domeyko et Mary Shelley

    3. Ławy kościelne też pływały. Kraków 1813

    Kazimierz Girtler

    2. W jednej chwili wiedział cały Kraków

    Kazimierz Girtler

    1. Pojazdem i końmi

    Henrietta z Działyńskich Błędowska, Kazimerz Girtler, Juliusz Słowacki et al.

    1. Kraków 1850

    Helena Modrzejewska, Maria z Mohrów Kietlińska, Fryderyk Hechel et al.

    Voir plus de chapitres
    1 / 8

    [Snopy światła elektrycznego]

    Fryderyk Chopin

    12. Wieś teraz piękna

    Fryderyk Chopin

    1. Wolno posłać

    Fryderyk Chopin

    1. Co to będzie

    Kazimierz Girtler, Ignacy Domeyko et Mary Shelley

    3. Ławy kościelne też pływały. Kraków 1813

    Kazimierz Girtler

    2. W jednej chwili wiedział cały Kraków

    Kazimierz Girtler

    1. Pojazdem i końmi

    Henrietta z Działyńskich Błędowska, Kazimerz Girtler, Juliusz Słowacki et al.

    1. Kraków 1850

    Helena Modrzejewska, Maria z Mohrów Kietlińska, Fryderyk Hechel et al.

    Accès ouvert

    Accès ouvert freemium

    ePub

    PDF

    PDF du chapitre

    Suggérer l’acquisition à votre bibliothèque

    Acheter

    Édition imprimée

    Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk
    • amazon.fr
    ePub / PDF

    1 Mój drogi, podczas epidemii
    Unikaj sfermentowanego wina, świeżych owoców,
    Pięknych, czarnych oczu Małgorzaty,
    A przede wszystkim trzymaj nogi ciepło.

    Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

    X Facebook Email

    Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

    Ce livre est diffusé en accès ouvert freemium. L’accès à la lecture en ligne est disponible. L’accès aux versions PDF et ePub est réservé aux bibliothèques l’ayant acquis. Vous pouvez vous connecter à votre bibliothèque à l’adresse suivante : https://freemium.openedition.org/oebooks

    Acheter ce livre aux formats PDF et ePub

    Si vous avez des questions, vous pouvez nous écrire à access[at]openedition.org

    Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

    Vérifiez si votre bibliothèque a déjà acquis ce livre : authentifiez-vous à OpenEdition Freemium for Books.

    Vous pouvez suggérer à votre bibliothèque d’acquérir un ou plusieurs livres publiés sur OpenEdition Books. N’hésitez pas à lui indiquer nos coordonnées : access[at]openedition.org

    Vous pouvez également nous indiquer, à l’aide du formulaire suivant, les coordonnées de votre bibliothèque afin que nous la contactions pour lui suggérer l’achat de ce livre. Les champs suivis de (*) sont obligatoires.

    Veuillez, s’il vous plaît, remplir tous les champs.

    La syntaxe de l’email est incorrecte.

    Référence numérique du chapitre

    Format

    Hechel, F., Girtler, K., & Chopin, F. (2017). 5. Druga i trzecia fala cholery, 1848–1860. In M. Bieńczyk (éd.), Katastrofy i wypadki w czasach romantyków (1‑). Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. https://doi.org/10.4000/books.iblpan.13783
    Hechel, Ferdynand, Kazimierz Girtler, et Fryderyk Chopin. « 5. Druga i trzecia fala cholery, 1848–1860 ». In Katastrofy i wypadki w czasach romantyków, édité par Marek Bieńczyk. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, 2017. https://doi.org/10.4000/books.iblpan.13783.
    Hechel, Ferdynand, et al. « 5. Druga i trzecia fala cholery, 1848–1860 ». Katastrofy i wypadki w czasach romantyków, édité par Marek Bieńczyk, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, 2017, https://doi.org/10.4000/books.iblpan.13783.

    Référence numérique du livre

    Format

    Bieńczyk, M. (éd.). (2017). Katastrofy i wypadki w czasach romantyków (1‑). Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. https://doi.org/10.4000/books.iblpan.13233
    Bieńczyk, Marek, éd. Katastrofy i wypadki w czasach romantyków. Warszawa: Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, 2017. https://doi.org/10.4000/books.iblpan.13233.
    Bieńczyk, Marek, éditeur. Katastrofy i wypadki w czasach romantyków. Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, 2017, https://doi.org/10.4000/books.iblpan.13233.
    Compatible avec Zotero Zotero

    1 / 3

    Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

    Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

    • Plan du site
    • Se connecter

    Suivez-nous

    • Facebook
    • X
    • Flux RSS

    URL : http://wydawnictwo.ibl.waw.pl

    Email : sekretariat@ibl.waw.pl

    Adresse :

    ul. Nowy Świat 72

    00-330

    Warszawa

    Pologne

    OpenEdition
    • Candidater à OpenEdition Books
    • Connaître le programme OpenEdition Freemium
    • Commander des livres
    • S’abonner à la lettre d’OpenEdition
    • CGU d’OpenEdition Books
    • Accessibilité : partiellement conforme
    • Données personnelles
    • Gestion des cookies
    • Système de signalement