12. Część miasta runęła z łoskotem
p. 403-405
Texte intégral
1Daremnie myślał o ocaleniu. Wszędzie, gdzie poniosły go skrzydła najzuchwalszych myśli, napotykał zamki i mury, a próba przepiłowania krat okiennych została wykryta i spowodowała jeszcze surowsze zamknięcie. Rzucił się na kolana przed wizerunkiem Matki Najświętszej i modlił się do niej z najgłębszą żarliwością jako do jedynej, od której mógł jeszcze spodziewać się pomocy. Lecz trwożnie wyczekiwany dzień nadszedł, a wraz z nim w sercu Jeronima przekonanie, że sytuacja jego jest zupełnie beznadziejna. Zabrzmiały dzwony odprowadzające Józefę na miejsce kaźni, i rozpacz ogarnęła jego duszę. Życie wydało mu się nienawistne i postanowił zakończyć je za pomocą sznura, który mu przypadek pozostawił. Jak już powiedziano, stał właśnie pod filarem i przymocowywał do żelaznej klamry, wmurowanej w gzyms ściany, sznur mający go wyzwolić od tego żałosnego świata, gdy nagle większa część miasta runęła z łoskotem, jakby się niebo waliło, grzebiąc pod swoimi gruzami, co tylko żyło.
2Jeronimo Rugera zmartwiał z przerażenia i jak gdyby również jego świadomość została zdruzgotana, czepiał się teraz filaru, by nie upaść – tego samego filaru, przy którym dopiero co chciał umrzeć. Ziemia chwiała mu się pod nogami. Wszystkie mury więzienia pękały, cały gmach pochylił się, by runąć na ulicę, i tylko dzięki temu, że jego powolny upadek natrafił na zawalenie się przeciwległego budynku, gmach nie zrównał się z ziemią, tworząc rodzaj sklepienia. Drżąc, ze zjeżonymi włosami i uginającymi się kolanami, Jeronimo przemknął przez pochyloną ukośnie podłogę ku otworowi powstałemu w frontowej ścianie więzienia na skutek zderzenia obu domów. Zaledwie znalazł się na dworze, kiedy cała, już zarysowana, ulica zwaliła się zupełnie przy drugim wstrząsie ziemi. Nieprzytomny z trwogi, jak ratować się z ogólnej zagłady, pędził poprzez rumowiska i belki ku najbliższej bramie miasta, podczas gdy śmierć osaczała go ze wszystkich stron. Tu walił się jeszcze jakiś dom i rozrzucając w szerokim promieniu gruz wpędzał go do następnej ulicy; tam płomień, błyskający w obłokach dymu, buchał już wszystkimi szczelinami dachu i przeganiał go w przestrachu na inną ulicę; ówdzie nacierały na niego wezbrane wody rzeki Mapocho i rykiem swym zawróciły go do trzeciej uliczki. Tu leżało mnóstwo zabitych, tam krzyczeli z płonących dachów, gdzie indziej ludzie i zwierzęta walczyli z falami, ówdzie jakiś śmiałek starał się nieść pomoc, jeszcze gdzie indziej stał ktoś blady jak śmierć i oniemiały wyciągał drżące ręce ku niebu. Gdy Jeronimo doszedł do bramy i wspiął się na położony za nią pagórek, upadł zemdlony na ziemię. Przeleżał tak pewnie z kwadrans zupełnie nieprzytomny, kiedy wreszcie ocknął się i uniósł nieco z ziemi, odwrócony plecami do miasta. Dotknął czoła i piersi, nie wiedząc, jak sobie swój stan wytłumaczyć, i ogarnęła go niezmierna rozkosz, gdy zachodni wiatr od morza owiał powracające w nim życie, a gdzie okiem sięgnął, wszędzie dostrzegał kwitnącą okolicę Santiago. Tylko wystraszone gromady ludzi, których wszędzie było pełno, niepokoiły serce. Nie pojmował, co jego i tych ludzi mogło tu sprowadzić. Dopiero kiedy odwrócił się i ujrzał miasto w gruzach, przypomniał sobie straszną chwilę, jaką przeżył. Schylił się tak nisko, aż czołem dotknął ziemi, by podziękować Bogu za swe cudowne ocalenie i jakby okropne wrażenie, wyryte w jego pamięci, wymazało z niej wszelkie inne wspomnienia, płakał z radości, że jeszcze cieszy się uroczym życiem pełnym barwnych zjawisk (...).
3Ceremonia rozpoczęła się kazaniem wygłoszonym z ambony przez jednego z najstarszych kanoników, odzianego w odświętne szaty. Rozpoczął od chwały i dziękczynienia, podnosząc drżące ręce szeroko okolone rękawami komży wysoko ku niebu, składając dzięki, że jeszcze są ludzie na tym zdruzgotanym kawałku świata, zdolni wznieść swoje nieporadne słowa ku Bogu. Opisał, co się stało na skinienie Wszechmogącego; sąd ostateczny nie może być straszniejszy. Kiedy wskazując rysę, jaka dostała się kościołowi, nazwał wczorajsze trzęsienie ziemi jedynie zwiastunem tegoż sądu, dreszcz przebiegł zgromadzonych. Następnie z kaznodziejskim krasomówstwem przedstawił zepsucie obyczajów w mieście. Wytykał bezeceństwa, jakich nie widziały Sodoma i Gomora, i jedynie nieskończonej cierpliwości Bożej przypisywał, że miasto nie zniknęło jeszcze zupełnie z powierzchni ziemi. Noże przeszywały serca naszych dwojga nieszczęśników, już zupełnie rozdarte tym kazaniem, kiedy kanonik zaczął się rozwodzić nad bluźnierstwem, jakie miało miejsce w klasztornym ogrodzie karmelitanek, tolerancję, z jaką spotkało się ono u ludzi, nazywał bezbożnością, i w zwrocie pełnym złorzeczeń dosłownie przekazał wszystkim mocom piekieł dusze sprawców, których nazwiska wymienił.
4PRZEDRUK ZA: Henryk Kleist, Trzęsienie ziemi w Chile, przeł. Edyta Sicińska, w: tegoż, Dzieła wybrane, tłum. różni, Warszawa 1960, s. 548–558.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.