Katastrofy i wypadki w czasach romantyków

Catastrophes and Accidents in the Time of the Romantics

Marek Bieńczyk (éd.)

Nowa Biblioteka Romantyczna

Éditeur : Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Lieu d’édition : Warszawa

Publication sur OpenEdition Books : 25 mars 2024

Collection : Nowa Biblioteka Romantyczna

Année d’édition : 2017

Nombre de pages : 640


Présentation

Po raz pierwszy przemknęła mi myśl o tytułowej tematyce, gdy 12 września 2001 roku, w dzień po zamachu na World Trade Center, ujrzałem na Krakowskim Przedmieściu orszak manifestacyjny prowadzony przez prominentnego polityka; uczestnicy nieśli tabliczki z napisem: ”Oto kara za świat bez Boga” i śpiewali religijne pieśni. Zastanawiało mnie, do jakiej tradycji przypisać to wydarzenie i słowa na transparentach: do polskiej romantycznej, w której Bóg gotów jest w odwecie za ludzkie zło i brak wiary wysadzić planetę niczym Julian Ordon redutę i w której Chrystus ratuje in extremis cywilizację europejską, rażąc spojrzeniem jej destruktorów, takich jak Pankracy i jego wspólnicy, bohaterowie dramatu Krasińskiego? Czy też bezpośrednio do odwiecznego imaginarium karzącej opatrzności, z którego do dziś jeszcze wyrastają jak świat długi i szeroki idee w taki czy inny sposób prowidencjalistyczne, dopuszczające możliwość interwencji boskiej zsyłającej katastrofę na ludzkość za niepomyślny i przez nią zawiniony obrót spraw ziemskich?


Sommaire

Słowo wstępne

I.

II.

Antologia

I. Dzieje się

Kazimierz Girtler, Ignacy Domeyko et Mary Shelley

1. Co to będzie

Adam Mickiewicz, Zygmunt Krasiński, Ambroży Grabowski et al.

2. Nie jest dobrze

Gustaw Belke, Joachim Lelewel, Julian Ursyn Niemcewicz et al.

3. W dawnych czasach też nie lepiej

II. Idzie na dno

George Byron

5. „Meduza”

Klementyna z Tańskich Hoffmanowa

12. Wszystkie piękne i dorodne

Julian Ursyn Niemcewicz et Cyprian Kamil Norwid

24. Narzędzia ocalające

III. Topi i zalewa

Henrietta z Działyńskich Błędowska

4. Wspaniały i przerażający widok

Tadeusz Chamski

9. Wyłom

IV. Pali się

Helena Modrzejewska, Maria z Mohrów Kietlińska, Fryderyk Hechel et al.

1. Kraków 1850

Eu‑go Helenijusz, Deotyma – Jadwiga Łuszczewska, Aleksander Nikitienko et al.

4. Pożary w Polsce i Rosji w pamiętnikach, dziennikach i zapiskach historycznych

Henrietta z Działyńskich Błędowska

7. Ochrona przed pożarem

Seweryn Goszczyński

8. We śnie

V. Trzęsie się i wybucha

Ambroży Grabowski

1. Jadą!

Antoni Andrzejewski

3. Babka nie pamiętała

VI. Zaraża się

Kazimierz Władysław Wójcicki

1. Pani Moru

Juliusz Słowacki

2. Ojciec zadżumionych

Żegota, Jan Nepomucen Janowski, Henrietta z Działyńskich Błędowska et al.

4. Cholera w Europie. Pierwsza fala 1830–1835

Ferdynand Hechel, Kazimierz Girtler et Fryderyk Chopin

5. Druga i trzecia fala cholery, 1848–1860

Józef Ignacy Kraszewski et Stendhal

6. O skutecznym rad sposobie

VII. Wykoleja się i wywraca

Henrietta z Działyńskich Błędowska, Kazimerz Girtler, Juliusz Słowacki et al.

1. Pojazdem i końmi

VIII. Wali się

Ludwik Jabłonowski, Anonim, Henryk Bogdański et al.

1. Wieża we Lwowie

IX. Eksploduje

X. Rzuca się na pomoc

Heinrich Kleist

1. Wielkość Rzymian

Kazimierz Władysław Wójcicki

4. Pan ognia

XI. Wspiera się

Kazimierz Władysław Wójcicki

1. Mieszkańcy Warszawy

Ignacy Kamiński

2. Poeci

Walerian Kalinka

9. Cesarz

XII. Śmieje się

Fryderyk Chopin

1. Wolno posłać

Antoni Edward Odyniec

2. Trzy butelki

Julian Ursyn Niemcewicz

3. Śledzie

Henrietta z Działyńskich Błędowska

7. Ja już trupek

XIII. Żyje się

Zygmunt Krasiński

1. Suchy pył, czarny kurz

Seweryn Goszczyński

2. Były jeszcze inne wypadki

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.