O nurkach i żegludze podwodnej [fragment]
p. 241-243
Texte intégral
1Rozmaite próby czynione dotąd ograniczały się na budowaniu małych statków zanurzających się, które nie mogły odbywać długiej podróży i zanurzały się tylko równo z powierzchnią wody.
2Ale otóż pan Montgéry, kapitan fregaty z marynarki francuskiej, podaje projekt wybudowania nowego podwodnego okrętu, któren nazywa Niewidzialnym, ponieważ może zupełnie zniknąć w obecności nieprzyjaciela1. Taki okręt zniszczyłby jakie bądź okręty. Wynalazek swój następującym sposobem opisuje ten oficer. Długość statku wynosi 86 stóp, szerokość 23, głębokość 142, część wyższa, podobna do tej części okrętów zwyczajnych, która jest zanurzona w wodzie, opatrzona jest szkłami wypukłymi; na tyle są dwa maszty, na przedzie maszt wielki i maszt leżący na sztabie. Ten maszt wciągany jest wewnątrz okrętu, a maszty prostopadłe są na zawiasach i kładą się w rowie na środku pokładu.
3Wnętrze statku rozdziela horyzontalna posadzka. W dolnej części są przedziały, jedne do umieszczenia zapasów, drugie do przyjmowania wody albo powietrza, gdy chcą zanurzyć się albo wypłynąć na wierzch. Koła podobne do tych, jakie są na statkach parowych, i dwa wiosła służą do nadawania kierunku okrętowi.
4Cztery kolombiady3, pompa naciskająca na 100 rac podmorskich, tyleż petard pękających w wodzie – składać mają broń zaczepną tego okrętu.
5Dwie rury stoją prostopadle na pokładzie i tylko o kilka stóp go przewyższają, wysuwają się tak jak perspektywa i są zakończone sferycznym kapturkiem, w którym są cztery dziury, wielkie na kwadratową stopę. Dziury te zamknięte są klapami, które otwierają się, skoro tylko woda nie naciska na nie; niżej znajdują się inne dziury, przez które człowiek może patrzyć na widnokrąg, chociaż okręt jest zanurzony: te rury wystają, jeżeli tego potrzeba, aż do 5 stóp na pokład. Rezerwoary zgęszczonego powietrza zastępują miejsca rur w tym przypadku, gdyby obie niezdolne były do użycia.
6Kolombiady stoją naprzeciw dziury, czyli strzelnicy mającej zamkniętą klapę, która nie przepuszcza wody. Przypuśćmy teraz, że kolombiada nabita będzie prochem i kulą [lub pociskiem], na wierzch którego kładą zatyczkę ciasną i dobrze stłuszczoną. Wprowadzają paszczę armaty w strzelnicę tak, aby ją zupełnie zatkać, a w chwili wystrzelenia wznoszą klapę, która po cofnięciu się armaty natychmiast opada, tak iż bardzo mała ilość wody wpaść może do okrętu, skąd wypompuje się naciskającą pompą. Chcąc zanurzyć okręt, wpuszczają dostateczną ilość wody na dno okrętu; chcąc wypłynąć, wyrzucają wodę pompami, a wpuszczają powietrze.
7W rezerwoarze znajduje się tyle powietrza, iż okręt może przez 15 godzin zostawać pod wodą.
8Anglik Johnson, kapitan – podług niektórych dzienników, podług innych – kontrabandzista, [...] umyślił uwieźć Napoleona z wyspy Ś[więtej] Heleny za pomocą okrętu podwodnego4. Johnson zamierzył sobie nad wieczorem przypłynąć do wyspy, zanurzyć okręt i tak zbliżyć się aż do brzegu. Wtedy byłby dał znać więźniowi. Jego odwaga i zimna krew [...] zapewniały mu pomyślny skutek przedsięwzięcia. Niezmierną nagrodę przyrzeczono, jeżeli mu się uda zupełnie. Oprócz tego miał dostać 40 000 f[ranków] s[rebrem], skoro tylko okręt jego będzie gotów. Ale tego dnia, gdy spód okrętu obijano miedzią, przyszła wiadomość o śmierci Napoleona.
9ŹRÓDŁO: Cléomède Évrard, Des Plongeurs et de la navigation sousmarine [„Musée des Familles, Lectures du Soir” 1833–1834, vol. 1], niezaznaczony i niesygnowany przekład: O nurkach i żegludze podwodnej, „Muzeum Domowe albo Czytelnia Wieczorna” 1835, nr 15, s. 118–119.
10Cléomède Évrard – dziewiętnastowieczny francuski inżynier i meteorolog.
Notes de bas de page
1 Jacques‑Philippe Mérigon de Montgéry (1781–1839) przygotował wspomniany tu projekt okrętu „L’Invisible” w 1823 roku. Projekt (znacznie wyprzedzający swój czas) nie został nigdy zrealizowany. Montgéry zajmował się wcześniej bronią morską i opublikował w tym zakresie pracę Mémoire sur les mines flottantes et les pétards flottans, ou Machines infernales maritimes, Paris 1819.
2 Wielkość okrętu podana jest zgodnie z francuskim oryginałem, tj. w stopach (paryskich –pieds); stopa to 32,48 cm.
3 Kolombiada (franc. Colombiade) – działo okrętowe (burtowe) dużego kalibru.
4 Tom Johnson lub Thomas Johnstone (1772–1839) zajmował się od wczesnej młodości przemytem, co przypłacił uwięzieniem (z więzienia co najmniej dwukrotnie uciekał). W 1820 roku bonapartyści zaoferowali mu znaczną sumę za uwolnienie Napoleona i i przewiezienie go z Wyspy Świętej Heleny do Stanów Zjednoczonych. Johnson miał do tego celu użyć łodzi podwodnej, którą dostarczyłby uciekiniera na pokład czekającego statku. Cała historia nie ma, niestety, rzetelnego udokumentowania i uchodzi za mało wiarygodną. Głównym źródłem wiedzy pozostaje książka Scenes and stories of a clergyman in debt (1835), którą być może napisał sam Johnson. Są jednak świadectwa, że Johnson zbudował swoją łódź.
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.