[Wojny powietrzne]
p. 231-232
Texte intégral
1Ale też doprawdy, za krótko żyje człowiek; cóżby to szkodziło, gdyby żył dwa, trzy razy tyle, co żyje? Wszak życie ludzkie, choćby tysiąc, milion razy było dłuższe, czymże jest przy nieskończonej, myślą nieobjętej wieczności? Można by mu śmiało pozwolić żyć na przykład lat tysiąc. A wtedy ile by było korzyści dla rozumu, dla różnych a różnych umiejętności! Wszystkie dzisiejsze zadziwiające wynalazki, dzieła rozumu, dociekań albo przypadku, już by znajome były od miliona lat, a na ich miejsce mielibyśmy dziś nowe, o których w tej chwili wyobraźnia nasza pojęcia nawet mieć nie może. Gdyby uczeni Grecy i Rzymianie przejeżdżali się kolejami żelaznymi z Aten do Rzymu, z Sewilli do Babilonu, a tunelami podmorskimi z Europy do Afryki, z Afryki do Indii, i balonami latali na Księżyc, to byśmy dzisiaj mogli mieć tunele z Europy do Ameryki, koleje żelazne przez Morze Śródziemne, przez całą Afrykę, aż do Przylądka Dobrej Nadziei; dolecielibyśmy do Księżyca, do różnych a różnych planet i zawiązali handlowe i polityczne stosunki z ich mieszkańcami. Latalibyśmy nawet bez balonów, wozami powietrznymi, skrzydłami lub czymś podobnym; obiegalibyśmy tym sposobem cały nasz biedny glob, patrząc nań z góry, na przykład z wysokości Himalajów: cóżby to był wtedy za czarujący widok dla naszych oczu i wyobraźni! Jak doskonałe mielibyśmy mapy i krajobrazy naszej kuli!... Oczywista korzyść dla geografii, astronomii, fizyki, mechaniki, a dla poezji niepoliczone zdobycze! Takie byłyby cuda, owoce tysiącletniego na przykład naszego życia; i to są moje słodkie marzenia.
2Ale wśród tych słodkich marzeń przebija się posępna myśl, rażąca jak fałszywy ton w muzycznym harmonijnym akordzie!... że tak długi zakres życia, sprzyjający rozumowi, wszelkim umiejętnościom i wynalazkom, sprzyjać by równie musiał wojnom, wszelkim zbójeckim pomysłom, niecnocie, występkom i zbrodni. Kiedy dziś są wojny lądowe i morskie, byłyby wtedy i powietrzne [il. 26]; biliby się ludzie w balonach, co podług mnie nierównie jest niebezpieczniej niż na lądzie i morzu: bo na lądzie można czasem i zemknąć, kto ma ochotę, i na morzu czasem się ocalić, uczepiwszy się szczęśliwie przy rozbiciu kawałka deski lub czegoś podobnego; ale jak zemknąć z balonu w powietrzu?... Wymyślaliby strategicy kule czyli też jakieś ogniste strzały do rozbicia za jednym razem całego wojska; złodzieje mogliby skrzydłami latać jak kruki; jakże i gdzie ich w powietrzu ścigać? Nie byłoby nigdzie stałych domów, bo wszyscy by woleli w powietrzu bujać, niż siedzieć w chacie jak w więzieniu; unikając zimy, wszyscy by się jak bociany zlatywali i garnęli do ciepłych krajów, w których tak niepoliczony tłum wędrowników pomieścić by się nie mógł, z czego by niezawodnie wynikały wojny i zabójstwa. Słowem, ludzie staliby się może dzikimi zwierzętami. I to są moje marzenia, z których wypływa wniosek, że dobrze Bóg uczynił, że człowiekowi, taki jak dziś jest, zakres życia przeznaczył.
3ŹRÓDŁO: F. K. [Franciszek Kowalski], Wstęp, w: tenże, Wspomnienia (1819–1823). Pamiętniki..., wyd. 2 zaopatrzone wstępem, życiorysem autora oraz przypisami Henryka Ułaszyna, Kijów 1912, s. XXI–XXII.
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.