Droga pod rzeką Tamizą w Londynie, zwana tunel
p. 301-303
Texte intégral
1Jeszcze w r. 1799 powzięto myśl połączenia brzegów Tamizy między częściami Londynu, zwanymi Rotherhithe i Limehouse; celem skrócenia drogi prowadzącej przez pierwszy most London Bridge od komory wodnej, do której okręty kupieckie i statki parowe dochodzą. Nieustanne w czasie przypływu morza wchodzenie i wychodzenie okrętów z portu bardzo utrudniały wybudowanie mostu, który by dla przejeżdżających ciągle służył i nie był otwieranym dla przejścia okrętów.
2To spowodowało inżyniera M[arca] I[sambarda] Brunel1 w roku 1809 do podania swych myśli względem zrobienia drogi pod rzeką.
3Parlament angielski przyjął projekt p[ana] Brunel i upoważnił zawiązane w tym celu Towarzystwo Akcjonariuszów do wykonania tego olbrzymiego dzieła pod kierunkiem inżyniera Brunel, prezydenta Towarzystwa Williama Smith2, wiceprezydenta, dziesięciu dyrektorów, ośmiu podrzędnych inżynierów, pięciu komisantów Towarzystwa i trzech pracowników do kierowania interesami Towarzystwa, za założeniem kapitału 180 tysięcy funtów szterlingów, przeszło 7 milionów złp.
4Rozpoczęto roboty od murowania na brzegu w części miasta Rotherhithe wieży okrągłej, mającej w średnicy 50 stóp angiel[skich]3, którą stopniowo zapuszczano w ziemię tak, aby w jej środek nie przechodziła woda zaskórna z ziemi ją otaczającej. W głębokości 40 stóp angiel[skich] zrobiono od strony rzeki otwór, od którego zaczęto się podkopywać pod rzekę. Ziemię wierzchnią utrzymywano za pomocą machiny żelaznej w kształcie daszku u wierzchu, na kołach i śrubach u dołu, z przedziałami trzydziestoma sześciu, w których po jednym z pracujących ludzi z narzędziami znajdowało się.
5Pracowano dzień i noc bezustannie; wykopaną ziemię windowano w wieży, a w to miejsce natychmiast murowano ściany boczne i sklepienie, utrzymywać mające koryto rzeki.
6Miejsce, które wybrano na zrobienie drogi, jest niezaprzeczenie najstosowniejszym, bo pomiędzy London Bridge i Greenwich. Łączyć ona ma dwie części Londynu najludniejsze, w których najwięcej jest zakładów handlowych. Połączenie dwóch brzegów Tamizy w tej części miasta, bez utrudniania żeglugi, ze skróceniem dla publiczności handlującej drogi przez most London Bridge dwóch mil, jest pomysłem nader trafnym.
7Szerokość między Rotherhithe i Wapping jest 1000 stóp angiel[skich], a długość tunelu między dwoma brzegami wynosić ma 1300 stóp, z których 6000 ukończono sposobem zupełnie zadowalającym i trwałym, z nakładem 120 000 funtów szterlingów.
8Kiedy postęp roboty rokował szybkie i pomyślne ukończenie całego dzieła, w r. 1827 tunel został zalany; wypompowano wodę za pomocą machiny parowej i z robotą postąpiono o 50 stóp od miejsca, w którym otwór z wierzchu się zrobił, lecz powtórnie w styczniu r. 1828 droga została zalaną; chociaż wypompowano wodę i założono otwór przeszło 10 000 workami napełnionymi gliną i żwirem, które spoczywają na sklepieniu drogi w miejscu, gdzie otwór się zrobił, i stanowią tam nowy spód rzeki, jednakże Towarzystwo, wyczerpawszy swe fundusze tak niespodziewanymi wypadkami, musiało odłożyć do dalszego czasu wykończenie drogi, która w obecnej chwili stała się przedmiotem ciekawości cudzoziemców zwiedzających Londyn. Oświecona wewnątrz gazem, przedstawia piękną podziemną galerię długości 600 stóp, a przebiegający ją zdumiewa się, widząc się bezpiecznym, kiedy nad głową jego na sklepieniu spoczywa masa ziemi, stanowiąca koryto rzeki, bujają wały Tamizy, unoszące ogromne okręty kupieckie, które z wszystkich i do wszystkich części świata rozwożą płody natury i przemysłu ludzkiego [il. 31].
9ŹRÓDŁO: Droga pod rzeką Tamizą w Londynie, zwana tunel, „Magazyn Powszechny” 1834, nr 19, s. 147–148.
Notes de bas de page
1 Marc Isambard Brunel – zob. [Droga podziemna], w niniejszym tomie.
2 William Smith (1756–1835) – angielski polityk i wieloletni członek parlamentu. Zasłynął przede wszystkim jako jeden z liderów ruchu na rzecz zniesienia niewolnictwa.
3 Stopa angielska liczyła nieco ponad 0,3 m (dla porównania: polska – 0,29 m).

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.