[Machina walcująca]
p. 87-88
Texte intégral
[31 maja 1832]
1Zaproszony byłem na dniu wczorajszym do pana David Smith, bogatego fabrykanta szkła, na wieś, a że mi jeszcze zbywało czasu, poszedłem z młodym panem Attwood de Bosco1 oglądać niektóre fabryki. W fabryce lamp zakopcony, zasmarowany olejem i sadzami rzemieślnik odezwał się do mnie: – Jesteś Polakiem, pozwól, że cię wezmę za rękę – wyciągnąłem mu ją. – Z młotem moim – rzekł – pójdę jak będzie potrzeba na tych przeklętych Moskali, którzy tak okropnie wolny twój kraj znieważają. Rozrzewnił mnie, dałem mu parę szylingów, by wypił zdrowie Polaka. Powszechny jest duch angielski za nami, lecz rząd trwożliwy, boi się tych, którzy się jego boją. Widziałem machinę parową walcującą blachy miedziane i żelazne, odbywa ona pracę 198 koni. Do jakiego punktu przemysł ludzki zniewolił żywioły, któżby przed wiekiem powiedział, że para zagrzanej wody zastępować będzie siłę 198 koni? Machina ta ogromem swoim zadziwia, co dzień jest chędożona i polerowana jak szkło. Wszystko się tu węglami odbywa, nie ruiną lasów, jak u nas. I u nas już były zaprowadzone podobne fabryki i machiny parowe, nieszczęsna wojna wszystko zniszczyła. Moskale spalili parową piekarnię w Warszawie2. Wszystkie fabryki zburzone zostały.
2ŹRÓDŁO: Pamiętniki Juliana Ursyna Niemcewicza. Dziennik pobytu za granicą od dnia 21 [faktycznie: 12] lipca 1831 r. do 20 maja 1841, według autografu w Bibliotece Towarz[ystwa] Histor[yczno]‑Literackiego w Paryżu, t. 1: 1831–1832, Poznań 1876, s. 303.
Notes de bas de page
1 George de Bosco Attwood (1808–1855) był najstarszym synem Thomasa Attwooda (1783–1856) – angielskiego bankiera, ekonomisty, radykalnego polityka, założyciela i przewodniczącego The Birmingham Political Union (organizacji walczącej o większą reprezentację miasta w parlamencie). Niemcewicz przyjechał do Birmingham na zaproszenie wydawcy „Birmingham Journal”. 30 maja 1832 roku uhonorowany został za swą patriotyczną postawę srebrnym medalem, nadanym przez The Birmingham Political Union.
2 Niemcewicz ma tu prawdopodobnie na myśli nie warszawską piekarnię, a młyn parowy (zob. J. U. Niemcewicz, [Młyn parowy], w niniejszym tomie). Pisze o tym w dzienniku pod datą 11 kwietnia 1832 roku: „Idąc do pojazdu, spotkałem p[ana] Hall, który był młynarzem przy parowym młynie w Warszawie. Krocie i krocie młyn ten kosztował. Niestety już go nie ma. Moskale nie przy szturmie, ale już po wzięciu Warszawy spalili go. Jakaż na próżno złość? Oczywista żądza niszczenia” (s. 229–230).
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.