Wspomnienia z pielgrzymki do Ziemi Świętej w roku 1859 odbytej
p. 217-218
Texte intégral
1W Wiedniu dozwolił mi czas tylko dwa dni zabawić. Co się dało z osobliwości zwiedzić w tych dwóch dniach, pewniem nie omieszkał.
2Dojeżdżając do Wiednia, byłem smutny i jakbym się czego bał; wyjeżdżając z Wiednia, byłem wesół i niezmiernie kontent, zwłaszcza gdym się uwidział w wygodnym i wyścielanym karle1, w wagonie południowej kolei, w drodze do Triestu.
3I cóż są wielkie miasta?, pomyślałem sobie. Pół miliona ludności na przestrzeni jednej mili kwadratowej, skupili, zbliżyli się do siebie; mnie się zaś zdaje, że się bardziej oddalili od siebie. Pod strychem częstokroć gości ubóstwo lub nędza najokropniejsza, ci, co pod nogami na piętrach, tylko o stopę oddaleni, nie wiedzą o tym, bo się nie znają. Trzeba jakiej wielkiej dystynkcji, by zwrócić uwagę na siebie. Jeden w drugim ginie i sam się gubi w tym mnóstwie ludności, tak jak w lesie gubią się pojedyncze drzewa. W polu się drzewo osobne nie gubi, z daleka go widzisz, czasem ci drogę wskaże albo granice oznaczy, albo w czasie upału zacieni, a choć ścięte, to i na jakiś czas pamięć po sobie zostawi; w lesie jego pamięć ginie, bo go mało kto znał – las znano. Różne są upodobania na świecie, ja powiem otwarcie, że bym się nie chciał zgubić w wielkim mieście, wolałbym mieszkać w jakim Wojniczu lub w naszej Bobowy2.
[***]3
4Tak to w drodze trzeba być przygotowanym na różne niedogodności i cierpienia, co się wszystko w towarzystwie chętniej i łatwiej znosi, bo się widzi i drugich w tym samym położeniu. A taka podróż, połączona z trudem, mozołem, obawą i innymi cierpieniami, zostawia po sobie milsze wspomnienia i dłuższą pamięć; i nie wątpię, że gdy po tej przykrej i mozolnej, pełnej kolców i cierniów odbytej wędrówce życia naszego trafimy do Jerozolimy niebieskiej, to nie uciechy i rozkosze, ale smutek, cierpienia i inne dolegliwości, którymi nas świat hojnie częstuje, a które dla Boga i nas samych chętnie znosimy, te będą nam miłymi wspomnieniami i przydadzą niecoś do naszego szczęścia.
[***]4
5Zwyczaje na Wschodzie niezmiernie się długo przechowują i nie tylko, że się nic nie odmieniły, ale prawie pozostały te same jak za czasów Chrystusa Pana; stąd łatwo wyrozumieć, dlaczego święty Hieronim, chcąc poznać należycie ducha Pisma Świętego, udał się na kilkoletnie mieszkanie do Ziemi Świętej i tam na miejscu z oryginału Pismo Święte tłumaczył. Zresztą zdarzenia biblijne połączone z miejscowością gwałtem się w pamięć wbijają i, można powiedzieć, na zawsze się w niej zatrzymują, a czego bym dłuższą i mozolniejszą pracą nabywać musiał, nauczyłem się w kilku tygodniach. Nie jestże to korzyścią?
6Prawda, że i bez osobistego zwiedzenia miejsc świętych można doskonale pojąć prawdy Boże; ale zawsze na to wychodzi, że aby choć ile tyle – cóż dopiero dokładnie – pojąć i zrozumieć Pismo Święte, koniecznie trzeba choć duszą zwiedzić Ziemię Świętą, to jest czytać opisy zwyczajów, geografię itd. Ziemi Świętej. Jeżeli zatem u tego, który zwiedza Ziemię Świętą, nazwiesz czas i pieniądze straconymi, to oczywiście potępić musisz i tego, który bada starożytności Hebreów5 i geografię Palestyny itd., gdyż obaj do jednego celu, choć odmiennymi drogami dążą.
Notes de bas de page
1 Tzn. fotelu (od „karło”).
2 Bobowa – obecnie miasto w województwie małopolskim, a w xix w., jak Gondek informuje na s. 50, „w Sandeckim Cyrkule” (przymiotnik „sandecki” odnosił się do dawnych nazw Starego i Nowego Sącza, tj. Stary i Nowy Sandecz).
3 Fragment od s. 91.
4 Fragment na s. 266.
5 Tj. Hebrajczyków.
Auteur

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.