61. Karty i kontrakty
Od kolebki przez życie [fragmenty]
p. 222-224
Texte intégral
1Karty znanymi mi były z widzenia jeno w domach obcych. W domu rodziców moich nie grywano nigdy; tu i ówdzie jednak zdarzało mi się być spektatorem wista. Intrygowali mnie mężowie poważni, zatapiający się w kombinacjach lew przy stoliku zielonym, spierający się o zadanie waleta zamiast młódki i zaznaczający honory. Partia, robry, wist z dziadkiem: o wszystkim tym wyobrażenie miałem jakie takie. Wist wzbudzał we mnie pewien rodzaj szacunku ze względu na powagę ludzi, którzy się mu oddawali. O grach hazardownych słyszałem i czytałem jako o pladze towarzyskiej. Preferans byłby mi nieznanym, gdyby nie kolegów kilku w gimnazjum, nb. synów ekonomskich, z którymi bliżej żyłem i którzy zawzięcie w preferansa grywali. Widywałem jeszcze furmanów grywających w mariasza. Oto wszystko. Do przyjazdu mego do Odessy1 mogłem ze słusznością zupełną o sobie powiedzieć, żem kart w ręku nie trzymał. Nastąpiło to w Odessie dopiero. Koledzy, wspólnie ze mną mieszkający, grywali, przysiadłem się więc do nich. Zamiłowania jednak do kart nie nabrałem. Grywałem w preferansa; gdy atoli z preferansa wytwarzał się sztosik, przypatrywałem się, alem ani sam nie stawiał, ani przystawiał. Raz jeno Małachowski z pokoju swego zawołał do mnie:
– Zygmuncie, bank...
– Ciągnij!... – odpowiedziałem mu, nie ruszając się.
–Stawiaj!...
2Wymieniłem kwotę i kartę.
– Wygrałeś!... – rzekł do mnie po chwili.
– Parol!...
– Wygrałeś!...
– Na pe!...
– Wygrałeś!...
3Wstałem, do pokoju Małachowskiego wszedłem i w krótkim czasie, zdwajając stawki, doszedłem do stu rubli wygranej. Postawiłem sto rubli: przegrałem. To mnie zachęcić było powinno. Nie miałem jednak widać do tego żyłki. Siedzenie przy preferansie nudziło mnie; pomimo przeto że tak preferans, jak sztos były śród młodzieży licealnej w użyciu, nie wciągnąłem się ani do jednego, ani do drugiego. Próbowałem bilardu – i do tego zamiłowania nie nabrałem. Szachy były mi obce. Słowem, gra żadna, ani towarzyska, ani hazardowa, adepta we mnie nie uzyskała. Groźne to niebezpieczeństwo mimo się przesunęło i mnie nie zahaczyło. [. ]
4W Białej Cerkwi zabawiłem tydzień cały, czekając na przyjazd Juliusza2, który przybył w licznym kontraktowiczów3 towarzystwie. Do towarzystwa tego przyłączyłem się i ja. Podróż odbywaliśmy wesoło. Sani kilkanaście, każde czterema końmi w lejc zaprzężone, wiozło do Kijowa szlachciców mających na celu nie tyle interesy, co zabawę: używanie miasta, zaopatrującego się na czas kontraktowy w resursy, dogadzające gustom szlacheckim i przerywające monotonność życia wiejskiego. Pospieszaliśmy powoli. Z Białej Cerkwi do Kijowa można w dniu jednym zajechać. Zatrzymaliśmy się na noc w Wasylkowie; zajęliśmy dom zajezdny cały; w izbie największej stanęły stoliki zielone, podróżni się kartami późno w noc zabawiali. Powtórzyło się to w Kijowie, gdzieśmy mieszkali w jednym z domów prywatnych, wynajmowanych przez właścicieli na czas kontraktowy. Dom posiadał salon obszerny i pokoi kilka. Jeden z pokojów służył za sypialnię Juliuszowi i mnie, inne – innym; w salonie zaś gra w karty przerywała się rano, niekiedy aż około południa, na to, ażeby wieczorem rozpoczynać się na nowo. Ponawiało się to dzień po dniu; stół otaczało osób po trzydzieści–czterdzieści, przeważnie Ukraińców z humańszczyzny. Ukraińcy z okolic innych, podolacy, wołyniacy, zgromadzali się po domach innych. A wszędzie w karty grano – grano zawzięcie, bez wytchnienia w diabełka, faraona, sztosa. Zauważyłem wieczora pewnego młodego szlachcica jakiegoś, który poniterował4 stojący, nogę jedną na krześle postawił i na kolanie łokciem wsparty stawiał i parole giął. Spać poszedłem, wyspałem się i gdym nazajutrz wstał, znalazłem go w pozycji tejże samej. Stał, noga jedna na krześle, na kolanie łokieć wsparł i poniterował. Przypatrywałem się szałowi temu, alem udziału w nim nie brał. Juliusz grał, idąc spać, kiedym ja wstawał. Nie ryzykował się wszakże bezwzględnie. W dniu naszego do Kijowa przyjazdu wręczył mi pakiet zawierający kilkadziesiąt tysięcy rubli, z zaleceniem, ażebym mu takowego nie dawał, chociażby mnie po kolanach całował.
5– Ani na interes? – zapytałem.
– No... nie... – odrzekł. – Gdybym go u ciebie zażądał, nie dawaj, aż ci powiem, że to nie na karty... Nie zgrał się zapewne, albowiem pieniądze te wziął u mnie pod koniec, kiedy już stoliki zielone złożone zostały.
6PRZEDRUK ZA: Teodor Tomasz Jeż, Od kolebki przez życie. Wspomnienia, do druku przygotował Adam Lewak, wstęp Aleksander Brückner, t. 1, Kraków 1936, s. 187–188, 231–232.
Notes de bas de page

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.