22. Zabawy w Warszawie 1824–1825
Wspomnienia [fragmenty]
p. 97-98
Texte intégral
1W Warszawie tańców bez liku; tańcują w zamkach, w ogrodach, w mieście, za miastem, w lecie i w zimie. W lecie rozłażą się na wszystkie strony; pełny ogród Saski, pełny ogród Krasińskich, pełno ludzi po szpalerach i po okolicach, a to wszystko w dzień Zielonych Świątek zbija się w jeden hurt i sunie na Bielany. W południe ze wszystkich ulic powozami, konno i pieszo ściągają się ku staremu miastu. Od Zamku już łańcuch nieprzerwany ciągnie się przez Zdroje, Fawory1, ponad Wisłę, aż do Bielan. Wszyscy w najpiękniejszych powozach, na najpiękniejszych koniach, w najpiękniejszych, jakie mają, strojach; wesołość i ochota zabawy grają na wszystkich twarzach; odkryte powozy chwalą się pięknością pań swoich, a zręczny jeździec przegląda szybko ponętne niewiasty, chciałby na każdą dłużej popatrzyć, ale każdemu pilno znaleźć swoję, a jak znajdzie, jedzie przy niej, jak pies na uwięzi; chciałby, żeby ją wszyscy widzieli, ona żeby na nikogo nie spojrzała, a on żeby się z tego panoszył, że na usługach u tak pięknej pani. Ja byłem panem, a pani nie miałem; na bystrym koniu uganiałem na wsze strony, a powstrzymawszy konia, albo patrzałem w lewo, na łańcuch powozów i ludzi, co się wyciągał od Warszawy aż do Bielan, albo spojrzałem na prawo, jak nurty wspaniałej Wisły wyścigają się, goniąc za tratwą albo za statkiem pełnym strojnego ludu, co chyżym wiosłem2 pędzi do Bielan. Mały kościółek3 na górze zarosłej wesołym lasem, co się położył wzdłuż brzegów Wisły, i kilka domków, oto początek Bielan, a koniec ich w lesie, tam gdzie się kończą gromady bawiącego się ludu. W kościele nabożeństwo, przy kościele mały smętarz, przy drzwiach smętarza przedają obrazki i różańce; dalej nieco już zastawione stoły, a na nich rzeźwiące napoje; dalej rozmaite gry, dalej tańce; spłoszone ptaki uciekły, a po lesie brzmi wszędzie wesołość ochoczego ludu; już noc zapadła, a światełka, niby gwiazdy leśne, przyświecają zabawom i tańcom. [...]
2Przy zamknięciu sejmu dzień po dniu były uczty bardzo świetne4, to u namiestnika5, to u prezesa senatu, to u dostojnych urzędników, to w miejskim gmachu. Wszędzie car6 przymilał się do kobiet, wielki książę7 dziwaczył, a młodzież ochocza, nie zważając ani na jednego, ani na drugiego, każdy w skocznym tańcu bujał ze śliczną tancerką. Na uczcie miejskiej widziałem po raz pierwszy obrazy żyjące, które w jednej z izb pobocznych w koło były ustawione. Tegoż wieczora całe miasto było oświecone, ale to tak oświecone, że w każdym oknie każdego domu musiało być przynajmniej dwie świece łojowe; niechaj żeby ich nie było, gospodarz miałby się z pyszna. Stąd się pokazuje, że nie ma nic jaśniejszego jak wymuszony zapał.
3PRZEDRUK ZA: Aleksander Jełowicki, Wspomnienia, Kraków 1877, s. 72–74.
Notes de bas de page
1 Wsie za rogatkami Marymonckimi, po 1831 roku zajęte pod budowę Cytadeli.
2 Pierwszy parowy statek pojawił się na Wiśle w roku 1848.
3 Kościół został wzniesiony w latach 1669–1710 dla zakonu kamedułów, przybyłego tu z Bielan krakowskich.
4 Na temat tych uczt dla cara Niemcewicz pisał w dzienniku: „Przed kilku dniami przyszedł minister, sekretarz stanu do marszałka sejmowego z oświadczeniem, że Najjaśniejszy Pan z wdzięcznością przyjmuje bal, który mu senat i izba poselska dają. «Jaki bal – zawołał zdziwiony marszałek – nie wiem o żadnym». Pyta posłów – nie wiedzą, mówią nawet, że w ubóstwie swoim niepodobna im jest składek takich czynić. Nie zważano na to, a podziękowanie za to, czego nikt nie ofiarował, stało się prawem. Nie będą tego wiedzieć za granicą, przymus widziany będzie jako dowód przywiązania” (Julian Ursyn Niemcewicz, Dziennik z lat 1820–1828, wyb. i oprac. Izabella Rusinowa, Aleksandra Krupa, Warszawa 2012, s 181).
5 Namiestnikiem był wówczas książę Józef Zajączek (1752–1826).
6 Aleksander i, który przybył w maju 1825 roku do Warszawy na obrady sejmu.
7 Wielki książę Konstanty Pawłowicz.
Auteur
-
Aleksander Jełowicki
1804–1877

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.