6. Uwagi racjonalisty o grach hazardowych
„Kurier Litewski” 1811Gry
p. 48-50
Texte intégral
1Z powodu konfiskaty banków kartowych w Hamburgu przez policją fr. nie od rzeczy być mogą następne myśli. Najhazardowniejszą grą jest tak nazwany faraon1. Cnota, fortuny, spokojność młodzieży w niej giną, tak jak wojska króla egipskiego w Morzu Czerwonym zatonęły w pogoni za Mojżeszem. Kto chce poznać, ile gracze z profesji mają sztuki w ułożeniu kart, w ich pozornym mieszaniu, ażeby nigdy porządku nie traciły, w zdjęciu niedojrzanym oburącz lub jedną ręką, w niedościgłym zmykaniu i przenoszeniu kart z jednego miejsca na drugie, niech czyta dzieła pod tytułem Récréations mathématiques et physiques, Magie devoilée i Testament Sharpa2, a w nich znajdzie sposoby robienia inkaustów niewidomych, które za dotknięciem wilgoci pokazują się, i wszystkie śrzodki oszukania przychodzących do gry w dobrej wierze.
2Lecz niejeden faraon roztrąca majątki, są inne, które niszczą drogi czas i powoli wypróżniają kieszenie grających. Tak owe gry spółkowe, w których od każdej stawki odkłada się pewna ilość dla dającego miejsce i narzędzia, powoli przenoszą wszystkie pieniądze do gry użyte od grających do jednej osoby. Na przykład zbiera się 20 osób do jednej gry z zapasem po zł 1000 – od każdej rozegranej płacąc gospodarzowi po zł 9; dosyć 27 partii co dzień rozegranych, ażeby cała masa pieniędzy zł 20 000 przeniosła się przez rok cały do gospodarza. Tego gatunku są wszystkie bilardy i tak zwane czekina3. Loteria kostkowa z Włoch przywieziona składa się zwyczajnie z sześciu kostek oznaczonych kropkami 1, 2, 3, 4, 5 i 6; z tablicy pokazującej numera wygrywające dla rzucającego kości i z fantów przeznaczonych dla numerów wygranych. Zdaje się, że nie ma gry, w której by los mniej równoważnie był podzielony na 2 strony grające. Rozważywszy naturę liczb, każdy pozna, iż loternicy4 widocznie wydzierają pieniądze każdemu, kto tylko losu doświadcza. Kości jakimkolwiek sposobem rzucone, jeżeli ich jest sześć, jakkolwiek padną, nie dadzą innych numerów jak 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36. Z tych zwyczajnie loternik zapisuje na tablicy początkowe najmniejsze i końcowe największe za wygrane dla grających, a śrzednie za wygrane dla siebie. Z tego rozkładu każdy wykalkulować może, jak rzadko wypadają numera początkowe i końcowe, a jak często, a prawie zawsze padają śrzodkowe. Na przykład numer 6 nie może wypaść, aż wszystkie kostki położą się jednostajnie tym bokiem do góry, na którym jest jedna kropka, toż numer 36 nie wyjdzie nigdy, aż wszystkie kostki jednostajnie padną do góry bokiem sześcioma kropkami oznaczonym: przeciwnie numer 21 może wypaść 825 razy, a za każdym kostki odmiennie leżeć będą. W powszechności numera śrzednie wypadają najczęściej, a końcowe najrzadziej w miarę oddalenia się. Ogółem wyliczone wyżej numera od 6 do 36, składające 31 losów, wypaść mogą 46 656 razy, a za każdym kostki odmienniej leżeć będą. A zatem, nim kto trafi na numer 6 i 36, chybić może 46 654 razy, a między tymi jeden numer 21 wynidzie 825 razy. W rozkładzie loterników numera śrzednie mają przeszło 69 razy więcej pozycji kostkowych aniżeli końcowe i 69 razy prędzej wynidą jak te – a zatem grający 69 razy prędzej przegra, aniżeli wygra, ani spodziewać się może, ażeby końcowe 6 i 36 nadgrodziły jemu przegranę, bo prawie nigdy one nie wychodzą, a chociażby i padły, zuchwałość zręczna loternika przewróci w liczeniu jedną kostkę i postać gry odmieni.
3Wszystkie gry hazardowne od najdawniejszych czasów prawami w każdym kraju były zakazane. W kraju też naszym za czasów kwitnących, jagiellońskimi zwanych, gry zabronione były. Wiekopomnej pamięci Zygmunt iii [w] 1583 ponowił zakazy, a nawet w poważnej księdze praw Senatu Lit., który jeszcze dziś jest przedmiotem szacunku i uwielbienia5, zamieścił one. W artykule 24 rozdziału 12 pod tytułem „O luźnych i o tych, którzy będąc bez służby i nieosiadłymi, do miast naszych hospodarskich, książęcych i pańskich przychodzą” następne są wyrazy prawa: „A tych takowych, którzy służby nie mając i nijaką robotą nie bawiąc się, na kosterstwie6 i pijaństwie czas swój trawią, nigdzie żaden urząd cierpieć nie ma, ale takowych każdego stanu, po upomnieniu pierwszym i wtórym, a za trzecim rózgami bijąc, wygnać precz z miast i z miasteczek kazać powinien będzie, a gospodarz domowy, który by w domu swym po zakazie i napomnieniu urzędowych przechowywał, powinien będzie urzędowi swemu winy7 dwie kopy groszy zapłacić”.
4PRZEDRUK ZA Gry, „Kurier Litewski” 1811, nr 21 z 15 marca.
Notes de bas de page
1 Gra losowa przy użyciu kart.
2 Jacques Ozanam, Récréations mathématiques et physiques, Paris 1778, Henri Decremps, La Magie blanche dévoilée..., Paris 1784, Henri Decremps, Testament de Jérôme Sharp, professeur de physique amusante... pour servir de complément à la „Magie blanche dévoilée”, Paris 1786. Książki te miały po kilka wydań.
3 Czekino (z wł. cinque ‘pięć’ lub zecchino ‘cekin’ – dawna złota moneta) – loteryjka numerowa. Hazardowa gra w kości, w której pięć numerów trafionych stanowi wygraną; potępienie tej gry zawierał utwór Leona Unickiego Czekino, czyli Łapka na grosze: komedia w pięciu aktach wierszem, Wilno 1809.
4 Tj. właściciele loterii.
5 Zob. Tadeusz Czacki, O litewskich i polskich prawach, o ich duchu, źrzódłach, związku i o rzeczach zawartych w pierwszym Statucie dla Litwy 1529 r. wydanym, t. 1–2, Warszawa 1800–1801.
6 Kosterstwo – rzemiosło szulerskie, szulerstwo.
7 Tj. kary.

Le texte seul est utilisable sous licence Creative Commons - Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International - CC BY-NC-ND 4.0. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.