Inventaire no 4. Manuscrits des Diètes universelles et particulières d’Isaac Israëli et de leurs commentaires
p. 989-1006
Texte intégral
1Cet inventaire énumère quatre-vingt-deux manuscrits où figure la traduction latine des Diètes d’Isaac Israëli, soit dans sa version complète, c’est-à-dire constituée des Diètes universelles et particulières, soit simplement avec l’un ou l’autre livre. Y ont été adjoints les commentaires dont ce texte a fait l’objet. La présentation des notices correspond aux critères retenus pour les textes latins, mais la description de l’ensemble des témoins répertoriés a été volontairement résumée. En outre, on ne saurait prétendre ici à un recensement complet, mais simplement indicatif du succès de cette œuvre dans sa version latine.
2[1] BALTIMORE
3Collection privée. Harry Friedenwald. Ms 2. xve siècle
4Parchemin ; 63 ff. ; 32 × 22.
Isaac Israëli, Diete particulares (livre III).
5Bibliographie : S. De Ricci, Census of Medieval and Renaissance Manuscripts, vol. 1, p. 859.
6[2] BALTIMORE
7Collection privée. Harry Friedenwald. Ms 3. xiiie siècle
8Parchemin ; 171 ff. ; 24 × 17.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 107r-154r et ff. 154v-171v.
9Bibliographie : S. De Ricci, Census of Medieval and Renaissance Manuscripts, vol. 1, p. 860.
10[3] BERLIN
11Deutsche Staatsbibliothek. Ms Lat. fol. 303. xiiie siècle
12Parchemin ; 180 ff. ; 17 × 12.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit / Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 74r-107v et ff. 107v-136r.
13Bibliographie : V. Rose, Verzeichnis der lateinischen Handschriften, vol. 3, p. 1053-1054.
14[4] BRUGES
15Bibliothèque Publique. Ms 464. XIIIe (post 1232)-xive siècles
16Parchemin ; I + 150 ff. + I ; 21,3 × 15,5.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Complevimus in libro universalem... ff. 77ra-117vb et ff. 118r-150v.
17Bibliographie : A. De Poorter, Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Publique de la ville de Bruges, vol. 2, Gembloux-Paris, 1934, p. 521-522 (Catalogue Général des Manuscrits des Bibliothèques de Belgique).
18[5] BRUGES
19Bibliothèque Publique. Ms 468. xive siècle
20Parchemin ; 212 ff. + I ; 26,7 × 18.
Isaac Israëli, Diete universales. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 89ra-128va.
21Bibliographie : A. De Poorter, Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Publique de la ville de Bruges, vol. 2, Gembloux-Paris, 1934, p. 527-520 (Catalogue Général des Manuscrits des Bibliothèques de Belgique).
22[6] BRUGES
23Bibliothèque Publique. Ms 471. xiiie siècle
24Parchemin ; 95 ff. ; 21,3 × 14.
Isaac Israëli, Diete particulares. Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 1r-52r.
25Bibliographie : A. De Poorter, Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Publique de la ville de Bruges, vol. 2, Gembloux-Paris, 1934, p. 532-534 (Catalogue Général des Manuscrits des Bibliothèques de Belgique).
26[7] BRUGES
27Bibliothèque Publique. Ms 472. xve siècle
28Parchemin ; I + 172 ff. ; 33,7 × 24,2.
Isaac Israëli, Liber dietarum universalium et particularium. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 1ra-42rb et ff. 42va-79rb.
29Bibliographie : A. De Poorter, Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Publique de la ville de Bruges, vol. 2, Gembloux-Paris, 1934, p. 534-535 (Catalogue Général des Manuscrits des Bibliothèques de Belgique).
30[8] BRUXELLES
31Bibliothèque royale Albert Ier. Ms 2419-31. xiie/xiiie siècles
32Parchemin ; 121 ff. ; 19,8 × 14,5.
<Isaac Israëli>, Diete universales et particulares. Inc.: Quod in primis coegit... ff. 4r-71v.
33[9] BRUXELLES
34Bibliothèque royale Albert Ier. Ms 14306-09. xive siècle
35Parchemin ; 101 ff. ; 34 × 24.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 60r-110v.
36Bibliographie : R. Calcoen, Inventaire des manuscrits scientifiques de la Bibliothèque Royale Albert Ier, t. III, Bruxelles, 1975, p. 77-78 ; H. Silvestre, « Incipits des traités médiévaux de sciences expérimentales dans les manuscrits latins de Bruxelles », Scriptorium, 5 (1951), p. 149.
37[10] BRUXELLES
38Bibliothèque royale Albert Ier. Ms 15480-81. xive siècle
39Parchemin.
Isaac Israëli, De universalibus dietis et diete particulares. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Cum cibaria...
40Bibliographie : J. Marchal, Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Royale des ducs de Bourgogne, vol. 1, Bruxelles et Leipzig, 1842, p. 310.
41[11] CAMBRIDGE*
42Corpus Christi College. Ms 511. Fin xiiie-xive siècles
43Parchemin ; 139 ff. ; 27,1 × 19,5.
Isaac Israëli, De dietis particularibus. Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 95ra-113rb.
44Bibliographie: M. R. James, A Descriptive Catalogue of the Manuscripts in the Library of Corpus Christi College, Cambridge, vol. 2, Cambridge, 1912, p. 464-465.
45[12] CAMBRIDGE*
46Saint John College. Ms D.24. xiiie siècle
47Parchemin ; 353 ff. + I ; 25,5 × 19.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 187r-234r et ff. 234v-274v.
48Bibliographie: M. R. James, A Descriptive Catalogue of the Manuscripts in the Library of St. John’s College, Cambridge, Cambridge, 1913, p. 130-132; M. R. James, The Ancient Libraries of Canterbury and Dover, Cambridge, 1903; N. Ker, Medieval Libraries, p. 41.
49[13] CAMBRIDGE*
50University Library. Ms Peterhouse 155. xiiie siècle
51Parchemin ; 91 ff. ; 30 × 19,2.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc.: Quod in primis coegit... / Inc.: Quia complevimus in hoc libro secundo... ff. 1-46 et ff. 46va-90v.
52Bibliographie: M. R. James, A Descriptive Catalogue of the Manuscripts in the Library of Peterhouse, Cambridge, 1899, p. 182-183.
53[14] CHÂLONS-SUR-MARNE
54Bibliothèque municipale. Ms 315. Fin xve siècle
55Parchemin et papier ; 220 ff. ; 22,5 × 16.
<Isaac Israëli>, De naturis ciborum et custodia sanitatis liber feliciter incipit. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 1r-120r et ff. 120v-181.
56Bibliographie : Catalogue général, t. III, Paris, 1885, p. 63-64.
57[15] CHANTILLY
58Musée Condé. Ms 329. xive siècle
59Parchemin ; 139 ff. ; 30 × 21,7.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Complevimus in primo libro... / Inc. : Quod in primis coegit... ff. 45r-77v et ff. 77r-93r.
60Bibliographie : Chantilly, Le cabinet des livres, t. I, Paris, 1900, p. 265-267.
61[16] CITÉ DU VATICAN*
62Biblioteca Apostolica Vaticana. Ms Pal. lat. 1115. xve siècle (1430-1431)
63Papier ; 230 ff. + II ; 27,5 × 20.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod imprimis coegit antiquos.../ Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 82ra-124ra et ff. 124ra-159v.
64Bibliographie : L. Schuba, Die medizinischen Handschriften, p. 60-62 ; Th.-K. 1252, 239.
65[17] CITÉ DU VATICAN*
66Biblioteca Apostolica Vaticana. Ms Pal. lat. 1140. xve siècle (1472)
67Papier ; 259 ff. + IV; 30 × 21.
Erhard Knab, Liber dietarum. Inc.: Sicut testantur singule medicorum intenciones... ff. 1r-225v.
68Bibliographie: L. Schuba, Die medizinischen Handschriften, p. 91-92; Th.-K. 1498.
69[18] CITÉ DU VATICAN*
70Biblioteca Apostolica Vaticana. Ms Pal. lat. 1141. xve siècle (dernier quart)
71Papier ; V + 238 ff. ; 21 × 14,5.
Isaac Israëli, Diete universales. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 1r-152r.
Erhard Knab et Martinus Rentz, Questiones de dietis universalibus Isaaci. Inc. : Sicut testantur singule medicorum intenciones... / Ex textu Isaac de dyetis oriuntur dubitaciones... ff. 158r-229v.
72Bibliographie : L. Schuba, Die medizinischen Handschriften, p. 92-93 ; Th.-K. 1498.
73[19] CITÉ DU VATICAN*
74Biblioteca Apostolica Vaticana. Ms Pal. lat. 1206. xiiie siècle (2e moitié)
75Parchemin ; 105 ff. ; 21/21,5 × 15.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : ciconiis et granatis universaliter... ff. 1ra-59rb et 70ra-105vb.
Expositio dietarum universalium Isaaci Iudei. Inc. : Cum medicinalis artis speculationem inter ceteras artes constet... ff. 59va-69va.
76Bibliographie : L. Schuba, Die medizinischen Handschriften, p. 191-192.
77[20] CITÉ DU VATICAN*
78Biblioteca Apostolica Vaticana. Ms Pal. lat. 1261. xve siècle (1476)
79Papier ; 214 ff. + III ; 28,5 × 21,5.
Questiones de dietis universalibus Isaac Iudaei. Inc. : Ysaac. Questio est utrum ars sanativa per dietam sit homini necessaria... ff. 109ra-126va.
Gerard de Solo, Reportationes super dietes universales Isaac Iudaei, re-portatae a Petro Blanchi. Prolog. : Ad causas huius libri primo veniamus et sunt quatuor... Inc. : Quod inprimis etc. Iste liber prima sui divisione... ff. 129ra-214vb.
80Bibliographie : L. Schuba, Die medizinischen Handschriften, p. 328-330.
81[21] CITÉ DU VATICAN*
82Biblioteca Apostolica Vaticana. Ms Pal. lat. 1304. xiie-xiiie siècles (2e moitié)
83Voir inventaire latin no 74.
84[22] CITÉ DU VATICAN*
85Biblioteca Apostolica Vaticana. Ms Reg. lat. 1232. xive siècle (1ère moitié)
86Parchemin ; II + 70 ff. + I ; 21,4 × 15,7.
<Isaac Israëli>, De ciborum delectu, hoc est, de frumentis, fructibus, animalibus et de vino. Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 1-34v.
87[23] CITÉ DU VATICAN*
88Biblioteca Apostolica Vaticana. Ms Vat. lat. 4455. xive siècle
89Parchemin ; I + 139 ff. + I ; 29,5 × 20,3.
Petrus Hispanus, Scriptum magistri Petri Yspani super diete Ysaaci.
Inc. : Conveniunt in hoc antiqui quod coegit nature ciborum etc. Terminata parte... ff. 65ra-96ra.
90[24] CRACOVIE
91Biblioteki Jagiellonskiej. Ms Cod. 783. xve siècle (1464-1468)
92Papier ; 360 ff. + III ; 31 × 21.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et De dietis particularibus. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 268r-297r et ff. 297r-321v.
93Bibliographie : M. Kowalczyk et alii (éds.), « Catalogus codicum manuscriptorum », vol. 6, p. 71-77 ; Th.-K. 1252.
94[25] ERFURT
95Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Ms Amplon. F 172. Déb. xive siècle
96Parchemin et papier ; 180 ff. ; in-2o.
Petrus Hispanus, Questiones super dietis universalibus. Inc.: Quoniam circa conservacionem corporis... ff. 44r-107v.
Petrus Hispanus, Questiones super dietis particularibus. Inc. : Corpus humanum duplici subiacet... ff. 108r-149r.
Questiones multe super eisdem dietis. Inc. : Queritur circa terciam particularem Isaac... ff. 150r-180r.
97Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 149-150.
98[26] ERFURT
99Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms F 238. Fin xiiie-déb. xive siècles
100Parchemin ; 236 ff. ; in-2o.
Isaac Israëli, Liber de dietis universalibus translatus a Constantino de arabico in latinum. Inc. : Quod in primis antiquos disputare... ff. 166r-200v.
Isaac Israëli, Liber de dietis particularibus. Inc.: Quoniam in primo li-bro universalem significationem... ff. 200v-235v.
101Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 150-151.
102[27] ERFURT
103Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms F 258. Déb. xive siècle
104Parchemin ; 137 ff. ; in-2o.
Excerptum Constantini de dietis universalibus. Inc. : Quod inprimis coegit antiquos medicos... ff. 123v-125r.
105Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 166-167.
106[28] ERFURT
107Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms F 286. Fin xiiie-déb. xive siècles
108Parchemin ; 262 ff. ; in-2o.
Isaac Israëli, De dietis universalibus. Inc. : Quod inprimis coegit antiquos... ff. 18r-61r.
Liber de dietis particularibus. Inc. : Complevimus in primo libro universales significationes... ff. 61r-96v.
109Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 193-195.
110[29] ERFURT
111Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms O 62a. XIIe (2e quart)-fin xiiie siècles
112Parchemin ; 102 ff. ; in-8o.
Magister Mattheus F., Glosule super dietis universalibus. Inc. : In diversis linguis diversos huius artis constat fuisse scriptores philosophiam... ff. 49r-83v.
113Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 719.
114[30] ERFURT
115Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Ms Amplon. Q 176. Mi-fin xiiie siècle
116Parchemin ; 143 ff. ; in-4o.
Isaac Israëli, Dietarum particularium. Inc. : Hic inc. lib. secundus diet. part.... ff. 82r-107r.
117Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 431-432 ; Th.-K. 367.
118[31] ERFURT
119Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms Q 182. Mi-xiiie siècle
120Parchemin ; 297 ff. ; in-4o.
Isaac Israëli, De dietis universalibus. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 64r-121v.
De dietis particularibus. Inc. : Inc. di. part. Y. fil. adoptivi Sal. Compl. univ. signif... ff. 122r-169v.
121Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 439-441.
122[32] ERFURT
123Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms Q 187. Fin xiiie-déb. xive siècles Parchemin et papier ; 137 ff. ; in-2.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit... Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 1r-32v et ff. 33r-60v.
124Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 445-446.
125[33] ERFURT
126Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms Q 195. Déb. xiiie-déb. xive siècles
127Parchemin ; 93 ff. ; in-4o.
Exposicio sciencie dietarum univ[ersalium]. Inc. : Quoniam circa conservacionem corporis humani... ff. 41r-69r.
Tractatus de qualitate et differentiis lactis et ovorum animalium. Inc. : Lac asinum est temperatum et nutritivum... ff. 79r-84v.
128Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 455-456.
129[24] ERFURT
130Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms Q 199. Mi-xive siècle
131Parchemin ; 81 ff. ; in-4o.
Isaac Israëli, Liber de dietis universalibus. Inc. : Quod inprimis coegit antiquos... ff. 27r-48v.
Isaac Israëli, Liber de dietis particularibus. Inc. : Contemplavimus in l. p. universalem significationem... ff. 49r-68r.
132Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 458-459.
133[35] ERFURT
134Wissenschaftliche Bibliothek der Stadt. Amplon. Ms Q 203. xiiie (2e moitié)-xive siècles
135Parchemin ; 197 ff. ; in-4o.
Isaac Israëli, Dietarum universalium et Dietarum particularium. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 83r-129r et ff. 130r-171r.
136Bibliographie : W. Schum, Beschreibendes Verzeichnis, p. 460-461.
137[36] LONDRES
138British Library. Sloane 1933. xiiie siècle
Isaac Israëli, Dietarum universalium. f. 138ra.
139[37] MADRID*
140Biblioteca Nacional. Ms 3370.
Isaac Israëli, De dietis particularibus. ff. 225r-258r.
141Bibliographie : G. Beaujouan, « Manuscrits médicaux du Moyen Âge... », p. 188.
142[38] MADRID*
143Biblioteca Nacional. Ms 1877. xiiie siècle
144Parchemin ; III + 290 ff. ; 34 × 23.
Petrus Hispanus, Questiones super libro de dietis particularibus et uni-versalibus. Inc. : Circa ingressum sciencie dietarum particularium VII sunt determinanda... ff. 206ra-237vb.
145Bibliographie : Inventario general de manuscritos de la Bibioteca Nacio-nal, t. IV, Madrid, 1959, p. 305-306.
146[39] MADRID
147Biblioteca della Universitad Complutense. Ms 116 (116-Z-31).
148Voir inventaire latin no 216.
<Isaac Israëli>, De dietis particularibus. Inc.: Complevimus in primo libro... ff. 42v-125r.
149[40] MANCHESTER*
150Chetham Library. Ms 11380 (Mun. A. 4. 91). 2e moitié du xiiie-déb. xive siècles
151Voir inventaire latin no 217.
Philosophia super dietas particulares et etiam questiones. Inc. : Ut ait Galienus in 2o de complexionibus, nos sumus creati... ff. 148v-167r.
152[41] MILAN*
153Biblioteca Ambrosiana. Ms H 208 INF. xve siècle (1483-1484)
154Papier ; 67 ff. ; 30 × 21.
<Isaac Israëli>, Tractatus medicine simplicis sive de cibis. Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 1ra-38rb.
155Bibliographie : J. Agrimi, Tecnica e scienza, p. 179-180 ; A. L. Gabriel, Catalogue of Microfilms, p. 161.
156[42] MILAN*
157Biblioteca Ambrosiana. Ms I 128 INF. xve siècle
158Papier ; 186 ff. ; 30 × 22.
Isaac Israëli, De dietis universalibus. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 59r-145v.
159Bibliographie : J. Agrimi, Tecnica e scienza, p. 181 ; A. L. Gabriel, Catalogue of Microfilms, p. 174 ; « Iter », I, col. 295a.
160[43] MILAN*
161Biblioteca Ambrosiana. Ms M 19 SUP. xiiie siècle
162Parchemin ; 120 ff. ; 16 × 8.
<Isaac Israëli>, De diversis accidentibus ciborum in sua substantia... Inc. : Complevimus in libro universalem... ff. 28r-32v.
163Bibliographie : J. Agrimi, Tecnica e scienza, p. 103 ; A. L. Gabriel, Catalogue of Microfilms, p. 260 ; P. Revelli, I codici Ambrosiani di contenuto geografico, Milan, 1929, no 229 ; R. Sabbadini, « Spogli Ambrosiani Latini », Studi italiani di filologia classica, 2 (1903), p. 165-385, et spéc. p. 299.
164[44] MOULINS
165Bibliothèque municipale. Ms 49. xiiie-xive siècles
166Parchemin ; 161 ff. ; 23,2 × 16.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod coegit... ff. 1r-39 et ff. 40r-77r.
167Bibliographie : Catalogue général, t. III, Paris, 1885, p. 185-186.
168[45] MUNICH*
169Bayerische Staatsbibliothek. Ms Clm 238. xve siècle
170Papier ; 287 ff. ; 30,7 × 21,7.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 89r-143v et ff. 144r-214v.
171Bibliographie : C. Halm et alii, « Catalogus codicum latinorum », vol. 1, p. 43.
172[46] MUNICH*
173Bayerische Staatsbibliothek. Ms Clm 922. xive siècle
174Parchemin ; 145 ff. ; in 8o.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 1r-145r.
175Bibliographie : C. Halm et alii, « Catalogus codicum latinorum », vol. 1, p. 159; R. Stauber, Die Schedelsche Bibliothek: ein Beitrag zur Geschichte der Ausbreitung der italienischen Renaissance des deutschen Humanismus und der medizinischen Literatur, Friebourg-en-Brisgau, 1908, p. 122.
176[47] MUNICH*
177Bayerische Staatsbibliothek. Ms Clm 11349. xive siècle
178Parchemin ; 349 ff. ; in-8o.
Isaac Israëli, Dieta universalis et particularis. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 1r-43r.
179Bibliographie : C. Halm et alii, « Catalogus codicum latinorum », vol. 5, p. 16.
180[48] OXFORD*
181All Souls College. Ms 68. Déb. xive-xve siècles
182Parchemin ; 287 ff. ; 29,4 × 18,9.
Petrus Hispanus, De dietis particularibus. Inc. : Circa ingressum scientie dietarum particularium vii sunt... ff. 225ra-294vb.
183Bibliographie : H. O. Coxe, « Catalogus codicum manuscriptorum qui in collegiis aulisque Oxoniensibus hodie adservantur », vol. 2, Oxford, 1852, p. 19-20.
184[49] OXFORD*
185All Souls College. Ms 69. xiiie siècle (1280)
186Parchemin ; 164 ff. ; 29,1 × 19,3.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 33ra-56rb et ff. 56va-77rb.
187Bibliographie : H. O. Coxe, « Catalogus codicum manuscriptorum qui in collegiis aulisque Oxoniensibus hodie adservantur », vol. 2, Oxford, 1852, p. 20.
188[50] OXFORD*
189All Souls College. Ms 74. Fin xiiie siècle
190Parchemin ; 266 ff. ; 24,9 × 17,2.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod coegit... ff. 1r-51v et ff. 52r-81v.
191Bibliographie : H. O. Coxe, « Catalogus codicum manuscriptorum qui in collegiis aulisque Oxoniensibus hodie adservantur », vol. 2, Oxford, 1852, p. 21-22.
192[51] OXFORD*
193Bodleian Library. Ms Auct. F. 5.30. xiiie siècle (2e moitié)
194Parchemin ; 178 ff. ; 20,4 × 16,8.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc.: Quod in primis coegit... ff. 51r-110vb.
195Bibliographie: F. Madan et alii (éds.), Summary Catalogue of Western Manuscripts, vol. 1, p. 529.
196[52] OXFORD*
197Bodleian Library. Ms Bodl. 355. xive siècle
198Parchemin ; IV + 228 ff. ; 30,2 × 21,4.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 51r-110vb.
199Bibliographie : F. Madan et alii (éds.), Summary Catalogue of Western Manuscripts, vol. 1, p. 367-468 ; N. R. Ker, Medieval Libraries, Londres, 1964, p. 24.
200[53] OXFORD*
201Bodleian Library. Ms Lat. misc. e.2. xiiie siècle (ca. 1220-1230)
202Parchemin ; 105 ff. ; 21,7 × 14,3.
Isaac Israëli, De dietis universalibus. Inc. : Quod in primis coegit... f. 56.
203Bibliographie : F. Madan et alii (éds.), Summary Catalogue of Western Manuscripts, vol. 3, p. 15.
204[54] OXFORD*
205Magdalen College. Ms 169. xve siècle
206Parchemin ; 71 ff. ; 19,6 × 13.
Isaac Israëli, Liber de naturis ciborum custodiende et curande sanitatis. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 3r-71r.
207Bibliographie : H. O. Coxe, « Catalogus codicum manuscriptorum qui in collegiis aulisque Oxoniensibus hodie adservantur », vol. 2, Oxford, 1852, p. 78.
208[55] PARIS*
209Bibliothèque de l’Arsenal. Ms 865. xiiie siècle
210Parchemin ; I + 100 ff. ; 21,7 × 16,5.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit... / Complevimus in primo libro... ff. 1r-44r et ff. 45r-74r.
211Bibliographie : H. Martin, Catalogue des manuscrits, vol. 2, p. 141-142 ; M. Nicoud, « Les marginalia... » ; G. Ouy, Le catalogue de la Bibliothèque, p. 112.
212[56] PARIS*
213Bibliothèque de l’Arsenal. Ms 874. Déb. xiiie siècle
214Parchemin ; II + 121 ff. ; 22 × 14,5.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit... / Complevimus in primo libro... ff. 1r-54v et ff. 55r-103r.
215Bibliographie : H. Martin, Catalogue des manuscrits, vol. 2, p. 147-148 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
216[57] PARIS*
217Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 6859. xive siècle
218Parchemin ; 59 ff. ; 26,1 × 17,4.
Johannes Alexandrinus. Questiones et scripta supra librum pronosticorum et supra dietas universales. Inc. : Iste liber cuius subjectum est signum... ff. 1r-18r.
Gérard de Crémone <Petrus Hispanus>, Scripta super dietas universales. Inc. : Omnis scientia vel ars determinati generis tria in se completitur... ff. 19ra-59va.
219Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 285 ; « Iter », III, col. 220a ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
220[58] PARIS*
221Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 6868. Fin xiiie-déb. xive siècles (ca. 1280-1310)
222Parchemin ; I + 184 ff. + I ; 25 × 17,9.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et particularibus. Inc. : Quod in primis coegit.../ Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 69ra-132rb et ff. 133ra-184ra.
223Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 287-288 ; P. Champion, La librairie de Charles d’Orléans, Paris, 1910, p. 46 ; L. Delisle, Le cabinet des manuscrits, vol. 1, p. 110-111, 117 ; vol. 3, p. 315-316 et pl. xlix, no 8 ; M. Nicoud, « Les marginalia... » ; Th.-K. 582.
224[59] PARIS*
225Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 6871A. XIVe (ca. 1240)
226Parchemin ; II + 245 ff. + III ; 25,3 × 17,5.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit.../ Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 39va-80vb et ff. 80vb-116ra.
227Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 288 ; M. Nicoud, « Les marginalia... » ; Th.-K. 582, 110.
228[60] PARIS*
229Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 6883. xive siècle
230Parchemin ; II + 111 ff. + I ; 25,7 × 19.
<Isaac Israëli>, Diete <universales> et particulares. Inc. : Quod in primis coegit (incomplet). ff. 1ra-16vb et ff. 17ra-40ra.
231Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 290 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
232[61] PARIS*
233Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 6883A. xive siècle.
234Parchemin ; II + 91 ff. + III ; 26,8 × 19,3.
Questiones supra dietas universales optime compilate. Inc. : Omnis scientia determinati generis tria in se complectitur... ff. 13a-36vb.
235Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 290 ; L. Delisle, Les manuscrits de Saint-Martial de Limoges, réimpression textuelle du catalogue de 1730, Limoges, 1895, p. 64 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
236[62] PARIS*
237Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 7034. xiiie siècle (2e moitié)
238Parchemin ; I + 135 ff. ; 25,5 × 17,7.
Isaac Israëli, Liber dietarum universalium et particularium. Inc. : Coegit antiquos de naturis ciborum studium fuit... / Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 19ra-51rb et ff. 52ra-76vb (incomplet).
239Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 306 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
240[63] PARIS*
241Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 7035. xiie-xiiie siècle (premier tiers)
242Parchemin ; I + 115 ff. + II.
Isaac, De naturis ciborum custodiende sanitatis et curande egritudinis. Inc. : Disputare de natura ciborum studium fuit... ff. 1va-42vb.
243Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 306 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
244[64] PARIS*
245Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 7036. xiiie siècle (3e quart)
246Parchemin ; II + 153 ff. + II ; 23 × 16.
Isaac, <Diete universales> et Liber dietarum particularium. Inc. : Videmus non habet colorem.../ Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 1r-51v (acéphale) et ff. 57r-104v.
247Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 306 ; F. Avril et M.-T. Gousset, Manuscrits enluminés d’origine italienne, vol. 2 : xiiie siècle, Paris, 1980-1984, notice 192, p. 163, et planche CXX, f. 76v (Manuscrits enluminés de la Bibliothèque nationale) ; M. Nicoud, « Les margina-lia... ».
248[65] PARIS*
249Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 7037. Déb. xiiie siècle.
250Parchemin ; I + 140 ff. ; 19 × 13,6/13,8.
Isaac Israëli, Diete universales et diete particulares. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 1r-51r et ff. 52r-99r.
251Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 306 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
252[66] PARIS*
253Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 7038. xive siècle
254Parchemin ; I + [102] ff. + I; 21 × 14,6.
Isaac Israëli, Diete particulares. Inc.: [S]ignificationem universalem complevimus in primo libro... ff. 1r-25r.
255Bibliographie : M. G. Albertini Ottolenghi, « La Biblioteca dei Visconti e degli Sforza. Gli inventari del 1488 e del 1490 », Studi Petrarchesi, 8 (1991), p. 1-238, plus part. p. 50 (no D 143, E 91) ; « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 307 ; M. Nicoud, « Les marginalia... » ; É. Pellegrin, La bibliothèque des Visconti et des Sforza, ducs de Milan au xve siècle, Paris, 1955, no A 431 ; L. Thorndike, « Further Addenda and Corrigenda », Speculum, 43 (1968), p. 92 ; Th.-K.131.
256[67] PARIS*
257Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 7039. Fin xiie-déb. xiiie siècle
258Parchemin ; I + 138 ff. + I ; 20/18,8 × 13,2/14.
<Isaac Israëli>, Liber dietarum particuralium et universales. Inc. : Complevimus in primo libro... / Inc. : Quod in primis coegit... ff. 1r-44v et ff. 45r-94r.
259Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 307 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
260[68] PARIS*
261Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 7040. xiiie siècle (ca. 1210-1220)
262Parchemin ; IV + [62] ff. + II ; 18,8 × 13,1.
Isaac Israëli, Diete particulares. Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 1r-42r.
263Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 307 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
264[69] PARIS*
265Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 7044. Mi-xiiie siècle
266Parchemin ; II + 202 ff. + II ; 20 × 14.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 89r-145r et ff. 146r-177v.
267Bibliographie : « Catalogus codicum manuscriptorum », t. III, p. 307 ; M. Nicoud, « Les marginalia... » ; Th.-K. 582, 110.
268[70] PARIS*
269Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 14390. xiiie siècle (milieu-3e quart)
270Parchemin ; III + 354 ff. + I ; 36,3 × 23.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Que necessitas fuerit antiquis disputationis nature ciborum.../ Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 54ra-87vb et ff. 88ra-115vb.
271Bibliographie : F. Avril et M.-T. Gousset, Manuscrits enluminés d’origine italienne, vol. 2 : xiiie siècle, Paris, 1980-1984, notice 17, p. 18, pl. VIII, ff. 45v et 248v (Manuscrits enluminés de la Bibliothèque nationale) ; L. Delisle, Inventaire des manuscrits de l’abbaye de Saint-Victor, p. 12 ; M. Nicoud, « Les marginalia... » ; G. Ouy, Le catalogue de la Bibliothèque, p. 108, notice T 5.
272[71] PARIS*
273Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 16176. xiiie siècle (milieu-2e moitié)
274Parchemin ; 284 ff. ; 32 × 20,2.
Isaac Israëli, Diete universales et particulares. Inc. : Quod in primis coegit... / Inc. : Universalem significationem generis cibarii... ff. 116ra-154vb et ff. 155ra-187vb.
275Bibliographie : L. Delisle, Inventaire des manuscrits de la Sorbonne, p. 43 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
276[72] PARIS*
277Bibliothèque nationale de France. Ms lat. 16179. xiiie siècle (milieu-2e moitié)
278Parchemin ; I + 162 ff. + I ; 26,5 × 17,9.
Isaac Israëli, Diete universales. Inc. : Quod in primis coegit... ff. 131ra-161ra.
279Bibliographie : L. Delisle, Inventaire des manuscrits de la Sorbonne, p. 44 ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
280[73] PARIS*
281Bibliothèque nationale de France. Ms n.a.lat. 729. xiiie siècle (mi-lieu-3e quart)
282Parchemin ; II + 16 6 ff. + II ; 22 × 16.
Isaac Israëli, <Diete particulares>. Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 67r-90v.
283Bibliographie : Bibliothèque nationale, Inventaire des nouvelles acquisitions latines, t. I, no 1-1775, ff. 76v-77r ; M. Nicoud, « Les marginalia... ».
284[74] PARME*
285Biblioteca Palatina. Ms Par. 4. xiiie siècle
286Parchemin ; 66 ff. ; 18,5 × 12,2.
<Isaac Israëli>, <Diete particulares>. Inc.: Complevimus in librum i. universalem significationem generalis cibarii... ff. 1-66r.
287[75] PRAGUE
288Naródní Knihovna. Ms VII. E. 5. xiiie-xive siècles
289Parchemin ; 83 ff. ; 22 × 16.
Isaac Israëli, Liber de dietis particularibus et Liber de dietis universalibus. Inc. : Complevimus in primo libro... / Inc. : Quod in primis coegit... ff. 21v-51v et ff. 51v-83v.
290Bibliographie : J. Truhlar, « Catalogus codicum manu scriptorum latinorum », vol. 2, Prague, 1906, p. 1295.
291[76] SEO DE URGEL
292Biblioteca Capitular. Ms 77 (2052). xiiie-xive siècle
293Parchemin ; 117 ff.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et De dietis particularibus. ff. 42r-60r et ff. 83r-109v.
294Bibliographie : G. Beaujouan, « Manuscrits médicaux du Moyen Âge... », p. 188; « Iter », IV, col. 610b.
295[77] SÉVILLE
296Biblioteca Colombina. Ms 7-2-10
Isaac Israëli, De dietis particularibus (acéphale) et De dietis universalibus (extraits). ff. 1r-37r et ff. 38r-83v.
297Bibliographie : G. Beaujouan, « Manuscrits médicaux du Moyen Âge... », p. 188.
298[78] SÉVILLE
299Biblioteca Colombina. Ms 83-4-25
Isaac Israëli, De dietis universalibus et De dietis particularibus. ff. 1r-69r et ff. 69r-126v.
300Bibliographie : G. Beaujouan, « Manuscrits médicaux du Moyen Âge... », p. 188.
301[79] TOLÈDE
302Archivo y Biblioteca Capitolares. Ms 98-3. xive siècle
303Parchemin ; 125 ff.
Isaac Israëli, De dietis universalibus et De dietis particularibus. ff. 1-38v et ff. 39r-69r.
304Bibliographie : G. Beaujouan, « Manuscrits médicaux du Moyen Âge... »,p. 188.
305[80] TORTOSA
306Biblioteca Capitular. Ms 234.
Isaac Israëli, De dietis particularibus. ff. 165r-191v.
307Bibliographie : G. Beaujouan, « Manuscrits médicaux du Moyen Âge... », p. 188.
308[81] VENISE*
309Biblioteca Marciana. Ms Z lat. 533 ( = 2024). xive siècle
310Parchemin ; 23 ff. ; 30,5 × 20.
Notule dietarum universalium. Inc. : Auctor traditurus artem cognitionis nature ciborum operi suo premittit prologum... ff. 1-23.
311Bibliographie : J. Valentinelli, « Biblioteca Manuscripta ad Sti Marci Venetiarum », vol. 5, Venise, 1872, p. 125.
312[82] VENISE*
313Biblioteca Marciana. Ms Z lat. 536 ( = 1999). xive siècle
314Parchemin ; 63 ff.
Isaac Israëli, Diete particulares. Inc. : Complevimus in primo libro... ff. 29ra-43ra.
315Bibliographie : J. Valentinelli, « Biblioteca Manuscripta ad Sti Marci Venetiarum », vol. 5, Venise, 1872, p. 119.
Le texte seul est utilisable sous licence Licence OpenEdition Books. Les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont « Tous droits réservés », sauf mention contraire.
De la « Cité de Dieu » au « Palais du Pape »
Les résidences pontificales dans la seconde moitié du XIIIe siècle (1254-1304)
Pierre-Yves Le Pogam
2005
L’« Incastellamento » en Italie centrale
Pouvoirs, territoire et peuplement dans la vallée du Turano au Moyen Âge
Étienne Hubert
2002
La Circulation des biens à Venise
Stratégies patrimoniales et marché immobilier (1600-1750)
Jean-François Chauvard
2005
La Curie romaine de Pie IX à Pie X
Le gouvernement central de l’Église et la fin des États pontificaux
François Jankowiak
2007
Rhétorique du pouvoir médiéval
Les Lettres de Pierre de la Vigne et la formation du langage politique européen (XIIIe-XVe siècles)
Benoît Grévin
2008
Les régimes de santé au Moyen Âge
Naissance et diffusion d’une écriture médicale en Italie et en France (XIIIe- XVe siècle)
Marilyn Nicoud
2007
Rome, ville technique (1870-1925)
Une modernisation conflictuelle de l’espace urbain
Denis Bocquet
2007