1 Το Μουχλί ιδρύθηκε από τους Βυζαντινούς το δεύτερο μισό του 13^ου αι., στο πλαίσιο των επιχειρήσεών τους κατά των Φράγκων, που είχαν ως στόχο την εκδίωξή τους από την Πελοπόννησο. Στη διάρκεια της εκστρατείας του 1296, ο βυζαντινός στρατηγός Ανδρόνικος Ασάν απελευθέρωσε το Νικλί, σημαντικό οικισμό της Τεγέας από τους Φράγκους. Όμως, ο Ασάν δεν κατάφερε να επεκτείνει τον έλεγχο των Βυζαντινών στην ευρύτερη περιοχή και, καθώς το Νικλί βρισκόταν στο μέσον της πεδιάδας της Τεγέας, κινδυνεύοντας έτσι από τους Φράγκους, μετέφερε τους κατοίκους της πόλης, καθώς και το κέντρο των επιχειρήσεών του σ’ ένα ασφαλέστερο ορεινό σημείο λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα, στο ύψωμα του Μουχλίου1. O νέος αυτός οικισμός ιδρύθηκε σ’ ένα απότομο ύψωμα που περικλείεται από μία απόληξη του Παρθενίου όρους και έτσι προστατευόταν φυσικά απ’ όλες του τις πλευρές. Το Μουχλί εξελίχθηκε σε μία από τις σημαντικότερες πόλεις του Δεσποτάτου του Μορέως και οι οχυρώσεις του ήταν από τις πιο εντυπωσιακές της Πελοποννήσου, καθώς αποτελούντο από μία τριπλή σειρά τειχών, καθεμία από τις οποίες είχε τη δική της πύλη και πύργους2. Προκαλεί, λοιπόν, εντύπωση στον ερευνητή ότι τα στοιχεία των φιλολογικών πηγών για το Μουχλί είναι ελάχιστα, ενώ διαθέτουμε αναλυτικές πληροφορίες μόνο για την πολιορκία του από τους Οθωμανούς το 1458, για την ηρωική αντίσταση των κατοίκων του, και την παράδοσή τους στο τέλος στον Μωάμεθ Β΄3. Έτσι για 160 χρόνια περίπου, από την ίδρυση της πόλης μέχρι και το 1458 διαθέτουμε μόνο κάποιες τυχαίες αναφορές στο Μουχλί, οι οποίες όμως βεβαιώνουν ότι οι Βυζαντινοί δεν το απώλεσαν ποτέ σε αυτό το χρονικό διάστημα.

2Η γεωγραφική θέση του Μουχλίου είναι από τις πιο στρατηγικές της Πελοποννήσου, καθώς βρίσκεται στο σταυροδρόμι Αρκαδίας-Αργολίδας-Λακωνίας. Μάλιστα, η αρχαία οδός που ένωνε την Αρκαδία με την Αργολίδα (Τεγέα-Υσιαί) έχει εντοπιστεί από τους ερευνητές και περνούσε πολύ κοντά από τις υπώρειες του υψώματος του Μουχλίου. Από το Μουχλί οι Βυζαντινοί ήλεγχαν τις οδούς που οδηγούσαν από το εσωτερικό της Πελοποννήσου προς τα παράλια της Αργολίδας και της Κορινθίας, γεγονός που τους έδιδε ένα σοβαρό πλεονέκτημα στον αγώνα τους εναντίον των Φράγκων κατακτητών. Όπως έχει επισημάνει ο βυζαντινολόγος Ευγένιος Νταρκό, το Μουχλί κατά το 14^ο αι. αποτελούσε μία βυζαντινή «σφήνα» στη φραγκοκρατούμενη ακόμη Πελοπόννησο, καθώς απέκοπτε την εύρυθμη επικοινωνία μεταξύ των Φράγκων που κατείχαν τη Μεσσηνία και την Αργολίδα4.

3Ωστόσο, εκτός από τη στρατηγική σημασία που είχε για το Δεσποτάτο του Μορέως, το Μουχλί έπαιξε και ένα σημαντικό ρόλο στην οικονομία του. Αυτό οφείλετο κυρίως στη γειτνίασή του με την Αργολίδα, την οποία κατέλαβαν στο τέλος του 14^ου αι. οι Βενετοί5. Η εξέλιξη αυτή μετέβαλε το Μουχλί σε ένα βασικό κέντρο επαφής μεταξύ των Βενετών και των Βυζαντινών στην Πελοπόννησο6. Το 1394 οι Βενετοί κατέλαβαν το Άργος από τον Δεσπότη Θεόδωρο Α΄ και παραχώρησαν αυτοδιοίκηση στους κατοίκους του, καθώς δεν ήταν ακόμη σε θέση να διασφαλίσουν την εξουσία τους. Όμως, τρία μόλις χρόνια αργότερα οι Τούρκοι, στη διάρκεια της πρώτης μεγάλης εισβολής τους στην Πελοπόννησο, κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το Άργος και πήραν μαζί τους φεύγοντας τους 14.000 σχεδόν κατοίκους του, οι οποίοι πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής σαν δούλοι. Αμέσως μετά την ερήμωση του Άργους, οι Βενετοί έλαβαν επείγοντα μέτρα για την εγκατάσταση νέων κατοίκων στην περιοχή και την επανεκκίνηση της τοπικής οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, έδωσαν κίνητρα για να εγκατασταθούν στην Αργολίδα, Αλβανοί και Έλληνες, προερχόμενοι από άλλες βενετικές κτήσεις. Όμως, η πολιτική αυτή απέτυχε παταγωδώς, καθώς μισό αιώνα αργότερα, στην περιοχή του Άργους κατοικούσαν λιγότερες από 200 οικογένειες. Η καταστροφή του Άργους αύξησε την επιρροή του Δεσποτάτου του Μορέως και κυρίως του Μουχλίου στην περιοχή της Αργολίδας και προσέφερε στους Βυζαντινούς μία μεγάλη ευκαιρία να προωθήσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα σε βάρος των Βενετών. Έγγραφα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας αποκαλύπτουν λεπτομέρειες της ιδιόμορφης αυτής σχέσης, δίνοντάς μας παράλληλα και τις περισσότερες πληροφορίες που διαθέτουμε για το Μουχλί. Έτσι, για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι το 1399 ο διοικητής του Μουχλίου συνέλαβε και φυλάκισε τον αδελφό του Βενετού διοικητή του Ναυπλίου, και αξιωματούχο της πόλης, ο οποίος είχε πάει στο Μουχλί για να διευθετήσει ένα οικονομικό ζήτημα. Μόνο ύστερα από την παρέμβαση του Δεσπότη Θεόδωρου Α΄, ο διοικητής του Μουχλίου άφησε ελεύθερο τον βενετό επίσημο7.

4Οι δύσκολες σχέσεις των Βυζαντινών με τους Βενετούς στην Πελοπόννησο συνεχίστηκαν και στις αρχές του 15^ου αι. Βενετικά έγγραφα έχουν καταγράψει επιδρομές των ανδρών του Δεσποτάτου του Μορέως σε βενετικές κτήσεις στην Πελοπόννησο. Είναι βέβαιο ότι οι επιδρομές που στρέφονταν κατά του Ναυπλίου και του Άργους είχαν ως αφετηρία τους το Μουχλί. Το 1449 σε αιτήματα (capitula) που υπέβαλαν χωριστά οι κάτοικοι των δύο αυτών πόλεων προς τη βενετική κυβέρνηση, αποκαλύπτεται ότι ο Δεσπότης Δημήτριος Παλαιολόγος ενεργούσε σαν να του ανήκε η Αργολίδα, καθώς κατείχε κάστρα και νεμόταν εδάφη που θεωρητικά ανήκαν στους Βενετούς8. Το 1451 η Βενετία διαμαρτυρήθηκε επίσημα στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, ότι ο αδελφός του Δημήτριος είχε καταλάβει περιοχές των Βενετών που βρίσκονταν πολύ κοντά στο Ναύπλιο9. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση ήταν η Θερμησία όπου, σύμφωνα με αναφορές των Βενετών, οι Βυζαντινοί κατείχαν το κάστρο και εκμεταλλεύονταν τις αλυκές της περιοχής10. Το αλάτι στον Μεσαίωνα ήταν ένα αναγκαίο αλλά πανάκριβο προϊόν και αυτό που παραγόταν στη Θερμησία θεωρείτο το καλύτερο στην Ανατολική Μεσόγειο11. Παρομοίως με τον Δεσπότη και ο διοικητής (κεφαλή) του Μουχλίου, Δημήτριος Λάσκαρης Ασάν, συμπεριφερόταν στους κατοίκους της Αργολίδας, Έλληνες, Βενετούς και Αλβανούς σαν να ήταν υπήκοοί του. Σύμφωνα με τα capitula που υπέβαλαν στη βενετική κυβέρνηση οι κάτοικοι του Άργους και του Ναυπλίου, οι Αλβανοί –τους οποίους οι Βενετοί είχαν εγκαταστήσει στην κτήση τους στην Αργολίδα μετά την καταστροφή του 1397– εργάζονταν για τον Δημήτριο Ασάν στον οποίο κατέβαλλαν τη σοδειά τους και πλήρωναν βαρύ φόρο σε βενετικά δουκάτα για τα βοσκοτόπια τους.

5Οι καταγραφές αυτές σχετικά με τις κινήσεις των Βυζαντινών στην Αργολίδα μας δίνουν την εικόνα ότι δεν επρόκειτο για κάποιες μεμονωμένες «παράνομες» ενέργειες, αλλά ότι αποτελούσαν εκφάνσεις μίας μόνιμης κατάστασης, η οποία ξεκίνησε με την κατάληψη του Άργους το 1388 από τον Δεσπότη Θεόδωρο Α΄. Οι Βυζαντινοί αδυνατούσαν να διώξουν τους Βενετούς από την Αργολίδα, ούτε όμως και οι Βενετοί ήταν σε θέση να διασφαλίσουν τον απόλυτο έλεγχο της Αργολίδας, εκτός από την πόλη του Ναυπλίου, παρά το γεγονός ότι αποτελούσε κτήση τους. Οι Βενετοί γενικά δυσκολεύονταν να ελέγξουν την ενδοχώρα των κτήσεων τους και στην περίπτωση της Αργολίδας η περιοχή αυτή ήταν μεγάλη σε έκταση και καθόλου ασφαλής. Έτσι, οι Βυζαντινοί μέσω του Μουχλίου κατάφεραν να ελέγξουν ένα μεγάλο μερίδιο της αργολικής οικονομίας. Οι Βενετοί ασκούσαν πιέσεις στον αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη, αλλά ο Δεσπότης στον Μυστρά και ο κυβερνήτης του Μουχλίου δεν μετέβαλλαν τη στάση τους απέναντι στον Βενετό κυβερνήτη του Ναυπλίου. Εκτιμούμε, λοιπόν, ότι η αναφορά των κατοίκων του Ναυπλίου προς τη βενετική γερουσία ότι «ήταν στο στόμα του λύκου τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα» υπονοούσε ότι στη στεριά ο λύκος ήταν ο Δημήτριος Ασάν, ο οποίος και φώλιαζε στο Μουχλί!

6Το 1449 τόσο οι κάτοικοι του Άργους, όσο και του Ναυπλίου αποφάσισαν ότι δεν άντεχαν άλλο τη διπλή υποτέλεια σε Βενετούς και Βυζαντινούς και τη μεγάλη και συνεχή οικονομική αφαίμαξη που αυτό συνεπαγόταν. Έτσι, ζήτησαν με την υποβολή των capitula από τους επίσημους κυρίους τους, δηλαδή τους Βενετούς, να τους απαλλάξουν από τους «ανεπίσημους», τους Βυζαντινούς. Όμως, η βενετική κυβέρνηση δεν είχε ούτε τη δυνατότητα ούτε και τη διάθεση να ικανοποιήσει τα αιτήματα των κατοίκων της Αργολίδας. Έτσι, απάντησε μόλις το 1451 στα αιτήματά τους, δηλαδή ύστερα από δύο χρόνια. Επίσης, στις απαντήσεις αυτές της βενετικής κυβέρνησης γινόταν έμμεση παραδοχή ότι και οι Βυζαντινοί είχαν πράγματι δικαιώματα στο Άργος και το Ναύπλιο. Έτσι κάθε φορά που ο Δημήτριος και οι άρχοντες του επισκέπτονταν το Άργος και το Ναύπλιο, οι κάτοικοι ήταν υποχρεωμένοι να τους δίνουν δώρα. Οι Αργείτες στο αίτημά τους ρωτούσαν τους Βενετούς εάν θα μπορούσαν εκείνοι να καταβάλλουν το κόστος των δώρων. Οι κάτοικοι του Ναυπλίου κινήθηκαν πιο έξυπνα και στο δικό τους αίτημα ανέφεραν ότι δεν θα έπρεπε να συνεχιστεί η καταβολή των δώρων αυτών στον Δεσπότη και τους άρχοντές του, γιατί αυτό αποτελούσε σημάδι υποτέλειας. Όμως, η βενετική κυβέρνηση απέρριψε τα αιτήματα και των δύο πόλεων απαντώντας ότι θα έπρεπε να συνεχίζουν να καταβάλλουν κανονικά τα δώρα στους βυζαντινούς άρχοντες.

7Το Μουχλί κέρδιζε ποικιλοτρόπως από τη σχέση του με τους Βενετούς. Το εμπόριο της ενδοχώρας της Πελοποννήσου με την Αργολίδα, στο οποίο συμμετείχαν πολλοί Βενετοί έμποροι ελεγχόταν από το Μουχλί. Στο αίτημα των κατοίκων του Άργους προς την κυβέρνηση της Βενετίας αναφέρεται ότι στις εμπορικές συναλλαγές με τους Βενετούς στο Άργος συμμετείχε και ο ίδιος ο Δημήτριος Ασάν. Οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της Αργολίδας που συμπεριλάμβαναν ένα μεγάλο μέρος της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής της περιοχής, καθώς και τις αλυκές του Ναυπλίου, ελέγχονταν από τους Βυζαντινούς μέσω του Μουχλίου. Αυτό ήταν το οικονομικό πλαίσιο το οποίο έδωσε τη δυνατότητα στο Μουχλί να εξελιχθεί κατά τον 14^ο και 15^ο αι. σε μία σημαντική και ανθούσα πόλη με 25.000 περίπου κατοίκους12. Καμία άλλη πόλη της βορειοανατολικής Πελοποννήσου, με την εξαίρεση της Κορίνθου, δεν είχε αυτό το μέγεθος. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι το Ναύπλιο έφτασε αυτό τον αριθμό κατοίκων στον ύστερο 15^ου αι. και μόνο μετά την κατάλυση του Δεσποτάτου του Μορέως από τους Οθωμανούς, η οποία δημιούργησε μεγάλο κύμα προσφύγων από τα εδάφη αυτά προς τις βενετοκρατούμενες περιοχές.

Νομισματικα ευρηματα απο το μουχλι

8Στη διάρκεια επίσκεψής μας στο Μουχλί εντοπίσαμε στην επιφάνεια του εδάφους και σε διαφορετικά σημεία του χώρου 10 νομίσματα, τα οποία είναι τυχαία ευρήματα και δεν προέρχονται από θησαυρό13. Είναι τα πρώτα νομίσματα που δημοσιεύονται από το Μουχλί και έχουν βρεθεί με βεβαιότητα στο χώρο αυτό. Δύο από αυτά φαίνεται ότι δεν έχουν σχέση με την τοπική νομισματική κυκλοφορία. Ο φόλλις του Μιχαήλ Ζ´ Δούκα (εικ. 1) βρέθηκε μέσα σε χώμα το οποίο είχε φύγει από τμήμα του τείχους του κάστρου που είχε καταρρεύσει14. Κατά πάσα πιθανότητα, το συγκεκριμένο νόμισμα μεταφέρθηκε στο κάστρο του Μουχλίου μέσα στο οικοδομικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση του κάστρου. Επίσης, ο akçe του Μωάμεθ Β΄ (εικ. 10), αν και βρέθηκε στα ερείπια του οικισμού είναι σχεδόν βέβαιο ότι συνδέεται με την πολιορκία της πόλης το 145815.

9Τα υπόλοιπα οκτώ νομίσματα (εικ. 2-9) είναι όλα βενετικά και χρονολογούνται μεταξύ των μέσων του 14^ου αι. και των αρχών του 15^ου αι. Πρόκειται για δύο αργυρά νομίσματα αξίας soldino (εικ. 2-3) και έξι κράματος και αξίας tornesello (εικ. 4-9). Τα ευρήματα αυτά μάς δίνουν ενδεικτικές πληροφορίες για τη νομισματική κυκλοφορία στο Μουχλί εκείνη την περίοδο16. Δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός της ανεύρεσης βενετικών νομισμάτων στο Μουχλί, καθώς αυτό αποτελούσε την πύλη εισόδου τους στο Δεσποτάτο του Μορέως17. Παρά ταύτα, οι νομισματολόγοι που μελετούν τη νομισματική κυκλοφορία στην Πελοπόννησο την εποχή του Δεσποτάτου του Μορέως μπορούν να προσθέσουν και το Μουχλί ως ένα ακόμη χώρο ο οποίος μας δίνει ακριβή στοιχεία για τη διείσδυση του βενετικού νομίσματος στην Πελοπόννησο κατά τον 14^ο αι. Πρέπει, όμως, να επισημανθεί ότι τα στοιχεία της κυκλοφορίας του βενετικού νομίσματος στο Μουχλί ίσως να αφήνουν λανθασμένη εντύπωση για τα οικονομικά δεδομένα της περιοχής. Όπως είδαμε, οι κάτοικοι του Μουχλίου εμπορεύονταν με τους Βενετούς που βρίσκονταν στην Αργολίδα και βέβαια αποδέχονταν τα νομίσματά τους. Ωστόσο, η διείσδυση του βενετικού νομίσματος δεν θα πρέπει να θεωρείται και ως απόδειξη οικονομικής υποτέλειας στους Βενετούς.

10Το Μουχλί ίσως να συνδέεται και με τη νομισματοκοπία του Δεσποτάτου του Μορέως μέσω της μοναδικής, μέχρι στιγμής, νομισματικής έκδοσης που έχει αποδοθεί με βεβαιότητα σ’ αυτό. Το 2006 ο Dr Julian Baker δημοσίευσε ένα τύπο χάλκινου νομίσματος, στο όνομα του Μανουήλ Β΄ (1391-1425), το οποίο απέδωσε στο Δεσποτάτο του Μορέως18. Το νόμισμα αυτό θυμίζει παρόμοιες εκδόσεις του νομισματοκοπείου της Κωνσταντινούπολης της βασιλείας του Μανουήλ Β΄, των οποίων η αξία είναι γνωστή σήμερα ως «φολλάρο». Όμως ο Dr Baker παρουσιάζει πειστικά επιχειρήματα ότι η πελοποννησιακή κοπή δεν είναι φολλάρο, αλλά ανώτερης αξίας, καθώς και ότι οι υπεύθυνοι της κοπής αυτής αποσκοπούσαν στο να γίνει αποδεκτό στη νομισματική κυκλοφορία με την αξία ενός βενετικού tornesello. Μάλιστα, ο Dr Baker έχει συσχετίσει τη συγκεκριμένη κοπή με έναν από τους όρους που οι Βενετοί επέβαλαν στον Δεσπότη Θεόδωρο Α΄ Παλαιόλογο, το 1394, στη συνθήκη που υπέγραψαν μαζί του, με βάση την οποία υποχρεώθηκε να τους παραχωρήσει το Άργος. Ο συγκεκριμένος όρος προέβλεπε να σταματήσει να εκδίδει ή να δέχεται απομιμήσεις βενετικών νομισμάτων, αλλά ότι είχε δικαίωμα να εκδίδει νομίσματα οι τύποι των οποίων δεν θα προσομοίαζαν στους βενετικούς. Ο Baker επιχειρηματολογεί ότι το βενετικό νόμισμα που ο Θεόδωρος αντέγραφε ήταν το tornesello. Για να υποστηρίξει τη θέση του παρουσιάζει δύο στοιχεία : την καταγγελία του βενετού διοικητή της Κορώνης το 1399 ότι ο Θεόδωρος έκοβε απομιμήσεις του tornesello και την εύρεση μεγάλου αριθμού αυτών των απομιμήσεων στις ανασκαφές περιοχών που ανήκαν στο Δεσποτάτο του Μορέως19. Όμως ο Baker προβληματίζεται σχετικά με την περίοδο κοπής καθώς και τη θέση του νομισματοκοπείου της συγκεκριμένης έκδοσης του Θεόδωρου στο όνομα του Μανουήλ Β΄, καθώς οι νομισματικοί τύποι της δεν μπορούν από μόνοι τους να προσδιορίσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την περίοδο κοπής.

11Ο Baker κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κοπή αυτή μάλλον θα πρέπει να χρονολογηθεί στη δεκαετία του 1390 –εννοείται μετά το 1394–, δίχως όμως να αποκλείει και την πιθανότητα να ανήκει στις αρχές του 15^ου αι. Η πρώτη χρονολόγηση φαίνεται περισσότερο πιθανή. Η συνθήκη που ο Δεσπότης Θεόδωρος υπέγραψε με τους Βενετούς το 1394 δεν ανέκοψε τη διεξαγωγή των στρατιωτικών του επιχειρήσεων στη βορειοδυτική Πελοπόννησο. Πράγματι, μεταξύ 1394 και 1397 τα στρατεύματα του Θεόδωρου ενεπλάκησαν σε μάχες στην Αρκαδία με τους Ναβαρραίους και στην Κορινθία εναντίον των Οθωμανών. Τα μεγάλα καθημερινά έξοδα αυτών των δυνάμεων δεν μπορούσαν πλέον να καλύπτονται με απομιμήσεις του tornesello, λόγω της απαγόρευσης των Βενετών. Ίσως σε αυτό το πλαίσιο ο Θεόδωρος να προχώρησε στην κοπή του δικού του χάλκινου νομίσματος. Η ενέργεια αυτή όμως είχε σύντομη διάρκεια, αφού μέσα σε λίγα χρόνια παραβίασε τον όρο της συνθήκης με τους Βενετούς και άρχισε και πάλι να παράγει απομιμήσεις του tornesello. Και πράγματι, αν και από τις μήτρες της συγκεκριμένης έκδοσης –του Δεσποτάτου του Μορέως στο όνομα του Μανουήλ Β΄– φαίνεται ότι κόπηκαν πολλά νομίσματα, η διάρκεια της κυκλοφορίας τους ήταν πολύ σύντομη και ίσως να αποσύρθηκαν γρήγορα λόγω της χαμηλής αξίας τους σε σχέση με το tornesello. Προφανώς η αποδοχή του νέου αυτού νομίσματος δεν υπήρξε ενθουσιώδης από τους συναλλασσόμενους στην Πελοπόννησο.

12Η επισήμανση του Βaker ότι οι τύποι της νέας έκδοσης του Δεσποτάτου έχουν έντονη δυτική τεχνοτροπία και ότι οι μήτρες τους θα πρέπει να παρήχθησαν από δυτικούς καλλιτέχνες ενισχύουν την προτεινόμενη χρονολόγηση στην περίοδο αμέσως μετά το 1394. Δεν αποκλείεται ο Θεόδωρος να ζήτησε από τους Βενετούς να τον βοηθήσουν στην έκδοση των νομισμάτων του, ώστε να εκπληρώσει τους όρους της συνθήκης που είχε υπογράψει μαζί τους για την κοπή νέων νομισμάτων με τύπους που θα ξεχώριζαν από τους βενετικούς. Το Δεσποτάτο του Μορέως δεν φαίνεται ότι διέθετε δικό του νομισματοκοπείο και εξειδικευμένο προσωπικό για την έκδοση νομισμάτων. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η απομίμηση ενός νομίσματος –όπως φαίνεται ότι ήδη έκανε ο Θεόδωρος με το tornesello– ήταν μία απλή διαδικασία σε σχέση με την παραγωγή ενός νέου νομισματικού τύπου. Έτσι, όταν ο Θεόδωρος αποφάσισε να κόψει το δικό του νόμισμα, οι Βενετοί ίσως κατασκεύασαν και του διέθεσαν οι ίδιοι τις απαραίτητες μήτρες. Με τον τρόπο αυτό οι Βενετοί έκαναν μία χάρη στον Θεόδωρο, αλλά ταυτόχρονα σιγουρεύτηκαν και ότι τα νομίσματα που ο Δεσπότης του Μορέως θα έθετε σε κυκλοφορία θα έφεραν μη βενετικούς τύπους.

13Ο Dr Baker εκτιμά ότι, αν η συγκεκριμένη κοπή πραγματοποιήθηκε στη δεκαετία του 1390, τότε αυτή θα πρέπει να έλαβε χώρα στη Μονεμβασία20. Θεωρούμε όμως ότι είναι πιθανότερο η κοπή αυτή να σχετίζεται με το Μουχλί, καθώς η πόλη αυτή αποτελούσε στα τέλη του 14^ου αι. την κυρία βάση του Θεοδώρου κατά των Βενετών που βρίσκονταν στο Άργος και κατά του Καρόλου Τόκου και των συμμάχων του στην Κόρινθο και το Λεοντάρι. Η καστροπολιτεία του Μουχλίου, εκτός από βάση των Βυζαντινών, προστάτευε τα μετόπισθέν τους στο Άργος και την ευρύτερη περιοχή της Αργολίδας από τυχόν επιχειρήσεις που σκόπευαν να οργανώσουν από κοινού οι Βενετοί με τους Φράγκους και τους Ναββαραίους με τους οποίους είχαν συμμαχήσει κατά του Δεσπότη Θεόδωρου21. Εκτός από τη λογική υπόθεση ότι το νομισματοκοπείο θα πρέπει να τοποθετηθεί εκεί όπου βρισκόταν η βάση των στρατευμάτων και γίνονταν οι πληρωμές, υπάρχει και μία ακόμη παράμετρος που ενισχύει την άποψη ότι πράγματι το Μουχλί ήταν ο χώρος όπου είχε εγκαταστήσει ο Θεόδωρος το νομισματοκοπείο του. Πρόκειται για το μέταλλο της συγκεκριμένης κοπής που είναι χαλκός –και όχι κράμα– γεγονός που υποδηλώνει ότι ο Θεόδωρος διέθετε σημαντική ποσότητα αυτού του μετάλλου. Σε απόσταση λίγων μόλις χιλιομέτρων από το Μουχλί γινόταν εξόρυξη χαλκού ήδη από την προϊστορική εποχή. Έξω από τα χωριά Στενό και Αγιωργήτικα, ο αρχαιολόγος και Έφορος Αρχαιοτήτων δρ. Θ. Σπυρόπουλος εντόπισε και ανάσκαψε μεταλλουργικές εγκαταστάσεις που συνδέονται με την εξόρυξη χαλκού και περιλαμβάνουν κλιβάνους και πλυντήρια μεταλλεύματος. Ο αρχαιολόγος χρονολόγησε τις εγκαταστάσεις αυτές στο 3000 π.Χ., αλλά επισημαίνει ότι υπάρχουν στοιχεία ότι στα υστερορωμαϊκά χρόνια υπήρξε και πάλι δραστηριότητα σ’ αυτές τις εγκαταστάσεις που είχε μάλλον να κάνει με την εκμετάλλευση των αρχαίων σκωριών που υπήρχαν στην ευρύτερη περιοχή22. Δεν αποκλείεται και στα βυζαντινά χρόνια να συνεχίστηκε η εξόρυξη χαλκού στο Παρθένιο όρος και οι αρχές του Μουχλίου να είχαν πρόσβαση στο μέταλλο με το οποίο ο Δεσπότης Θεόδωρος έκοψε τα νομίσματά του. Εκτιμούμε ότι η επιστημονική έρευνα της καστροπολιτείας του Μουχλίου θα προσθέσει σημαντικά νέα στοιχεία στη γνώση μας για την οικονομική ζωή του Δεσποτάτου του Μορέως.