Version classiqueVersion mobile

Orígenes y desarrollo de la guerra santa en la Península Ibérica

 | 
Carlos de Ayala Martínez
, 
Patrick Henriet
, 
J. Santiago Palacios Ontalva

Fuentes

Texte intégral

I. — ÁRABES

Abū-l-H̱ayr, ʿUmdat al-abīb fī maʿrifat al-nabāt li-kulli labīb, ed. de Joaquín Bustamante, Federico Corriente y Mohamed Tilmatine, Madrid, CSIC, 2004-2010 (3 vols.).

Abār mağmūʿa, ed. y trad. castellana de Emilio Lafuente Alcántara, Madrid, M. Rivadeneyra, 1867.

Al-Bakrī, Kitāb al-masālik wa-l-mamālik, ed. de Adrian P. Van Leeuwen y André Ferré, Cartago,1992 (2 vols.).

Cortés, Julio (ed.), El Corán, Barcelona, Herder, 1992 (4ª ed.).

ikr bilād al-Andalus, ed. y trad. castellana de Luis Molina, 1983, Madrid, CSIC (2 vols.).

Guijarro, Andrés (ed. y trad.), El Corán, Madrid, EDAF, 2010.

Al-imyarī, Kitāb al-raw al-miʿār fī abar al-aqār, ed. y trad. francesa de Évariste Lévi-Provençal, Leiden, Brill, 1938.

Huici Miranda, Ambrosio, al-ulal al-mawšiyya. Crónica árabe de las dinastías almorávide, almohade y benimerín, Tetuán, Editora Marroquí, 1951.

Ibn al-Abbār, al-ulla al-siyarāʿ, ed. de Ḥusayn Mu’nis, El Cairo, 1985 (2 vols.), [2ª ed.].

Ibn ʿAbd al-akam, Futū Mir wa-l-Maġrib, ed. de ʿAlī Muḥammad ʿUmar, El Cairo, 1995.

Ibn Abī Zarʿ, Raw al-qirās, Rabat, 1973; trad. castellana de Ambrosio Huici Miranda, Rawd al-qirtas, Valencia, Anubar, 1964 (2 vols.).

Ibn al-Aīr, al-Kāmil fī-l-ta’rī, ed. de Carl Johann Tornberg, 1851-1876 (8 vols.); trad. francesa de Edmond Fagnan, Ibn El-Athir. Annales du Maghreb & de l’Espagne, Argel, Typographie Adolphe Jourdan, 1898.

Ibn Baṭṭūa, Rila, ed. de Ṭalāl arb, Beirut, 1992; trad. castellana de Federico Arbós y Serafín Fanjul, A través del Islam, Barcelona, Alianza, 1987.

Ibn al-Faradī, Ta’rī al-ulamā wa-l-ruwā li-l-ʿilm bi-l-Andalus, ed. de ʿIzzat al-ʿAṭṭār al-usaynī, El Cairo, 1988 (2 vols.), [2ª ed.].

Ibn abīb, Kitāb al-ta’rī, ed. Jorge Aguadé, Madrid, CSIC, 1991; trad. castellana de Melchor M. Antuña, «Notas de Ibn Abī Riqāʿ de las lecciones de Ibn Ḥabīb acerca de la conquista de España por los árabes», Cuadernos de Historia España, 1-2, 1944, pp. 248-268.

Ibn H̱aldūn, Kitāb al-ʿibar, ed. Muḥammad ʿAlī Bayūn, Beirut, 2003 (8 vols.), [2ª ed].

Ibn al-H̱aīb, al-Lama al-badriyya fī-l-dawla al-nariyya, Beirut, 1980 (3ª ed.); trad. castellana de José María Casciaro Ramírez, Historia de los reyes de la Alhambra, Granada, Universidad de Granada, 1998.

Ibn ayyān, al-Muqtabis V, ed. de Federico Corriente y M. Subh, Madrid, Instituto Hispano-Arabe de Cultura, 1979.

Ibn Huayl, Tufat al-anfus fī šiʿār sukkān al-Andalus, ed. de ʿĀrif Aḥmad ʿAbd al-Ġanī y Muḥammad H̱alaf al-Bādī, Damasco, 2010; ed y trad. francesa de Louis Mercier, L’ornement des âmes et la devise des habitants d’el Andalus, París, P. Geuthner, 1939.

Ibn ʿIārī, al-Bayān al-mugrib fī abār al-Andalus wa-l-Magrib, ed. de Muṣammad Ibrahīm al-Kattānī et alii, Beirut, 1985; trad. castellana de Ambrosio Huici Miranda, al-Bayān al-Mugrib. Los almohades, Tetuán, Editora Marroquí, 1953-1954 (2 vols.).

al-Bayān al-muġrib fī abār al-Andalus wa-l-Magrib (II y III), ed. de Georges Séraphin Colin y Évariste Lévi-Provençal, Beirut, 1998 (5ª ed.); trad. francesa de Edmond Fagnan, Histoire de l’Afrique et de l’Espagne intitulée al-Bayano’l-Mogrib, Argel, Imprimerie Orientale, 1904; trad. castellana de Francisco Fernández y González, Historia de al-Andalus. Ibn Idari al-Marrakusi, Málaga, Aljaima, 1999; trad. castellana de Felipe Maíllo Salgado, La caída del califato de Córdoba y los reyes de taifa, Salamanca, Universidad de Salamanca, 1993; trad. castellana de Ambrosio Huici Miranda, Ibn ʿIdari: al-Bayan al-mugrib. Nuevos fragmentos almorávides y almohades, Valencia, Caja de Ahorros y Monte de Piedad de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1963.

Ibn al-Qūiyya, Ta’rī iftitā al-Andalus, ed. y trad. castellana de Julián Ribera, Madrid, Tipografía de la Revista de Archivos, 1926.

Ibn al-Šabbā, ilat al-sim, ed. de Aḥmad Muẖtār al-ʿAbbādī, Madrid, Instituto de Estudios Islámicos, 1971; trad. castellana de Emilio de Santiago, «Un fragmento de la obra de Ibn al-Šabbāṭ sobre al-Andalus», Cuadernos de Historia del Islam, 4, 1973, pp. 7-90.

Ibn āib al-alā, al-Mann bil-imāma, ed. de ʿAbd al-Hādī al-Tāzī, Beirut, 1987 (3ª ed.); trad. castellana de Ambrosio Huici Miranda, al-Mann bil-imāma, Valencia, Anubar, 1969.

Ibn Simmāk, al-ulal al-mawšiyya fī ikr al-abār al-Marrākušiyya, ed. de Suhayl Zakkār y ʿAbd al-Qādir Zamāma, Casablanca, 1979.

Lévi-Provençal, Évariste, Documents inédits d’histoire almohade. Fragments manuscrits du «legajo» 1919 du fonds arabe de l’Escurial, París, P. Geuthner, 1928.

Inscriptions arabes d’Espagne, Leiden-París, E. J. Brill - E. Larose, 1931.

Al-Maqqarī, Naf al-īb min ġun al-Andalus al-raīb, ed. de Iḥsān ʿAbbās, Beirut, 1988 (8 vols.).

Al-Marrākušī, al-Muʿğib, ed. de Reinhart Dozy, The History of the Almohades, Leiden, London Society for the Publication of Oriental Texts, 1847; ed. y trad. castellana de Ambrosio Huici Miranda, Lo admirable en el resumen de las noticias del Magrib, Tetuán, Editora Marroquí, 1955.

Penelas, Mayte, La conquista de al-Andalus, Granada, CSIC, 2002.

Vernet, Juan (ed. y trad.), El Corán, Barcelona, Planeta, 1963.

Viguera, María Jesús, Corriente, Federico, Crónica del califa ʿAbdarramān III An-Nāir entre los años 912 y 942, Zaragoza, Anubar, 1981.

II. — LATINAS

Aguado de Córdova, Antonio Francisco, Alemán y Rosales, Alfonso Antonio, López Agurleta, José, Bullarium Equestris Ordinis S. Iacobi de Spatha, Madrid, Tipografía de Juan de Ariztia, 1719.

Alejandro II, Epistolae et diplomata, en Patrologiae cursus completus, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1853, t. CXLVI.

Alfonso X, Setenario, ed. de Kenneth H. Vanderford, Buenos Aires, Instituto de Filología, 1945.

Las Siete Partidas del Sabio Rey don Alfonso nono, ed. de Gregorio López, Salamanca, Andrea Portonaris, 1555.

Primera crónica general de España, ed. de Ramón Menéndez Pidal, Madrid, Gredos, 1977 (2 vols.).

Espéculo, ed. de Gonzalo Martínez Díez, Ávila, Fundación Sánchez Albornoz, 1985.

Las siete partidas, ed. de Ivy A. Corfis, Madison, The Hispanic Seminary of Medieval Studies, 1999.

Alvira Cabrer, Martín (ed.), Pedro el Católico, rey de Aragón y conde de Barcelona (1196-1213). Documentos, testimonios y memoria Histórica, Zaragoza, Institución Fernando el Católico (CSIC), 2010 (6 vols.), <http://ifc.dpz.es/publicaciones/ebooks/id/3003>.

Anales de la abadía de San Víctor de Marsella [539-1542], en Stefano M. Cingolani (ed.), El annals de la família rivipullense i les genealogies de Pallars-Ribagorça, Valencia, Universitat de València, col. «Monuments d’Història de la Corona d’Aragó» (3) y «Fonts Històriques Valencianes» (54), 2012, pp. 139-158.

Anales de Ripoll II [38 a. C. - 1302], en Stefano M. Cingolani (ed.), El annals de la família rivipullense i les genealogies de Pallars-Ribagorça, Valencia, Universitat de València, col. «Monuments d’Història de la Corona d’Aragó» (3) y «Fonts Històriques Valencianes» (54), 2012, pp. 49-104.

Anales de Tortosa II (Chronicon Dertusense II) [1097-1210], en Stefano M. Cingolani (ed.), El annals de la família rivipullense i les genealogies de Pallars-Ribagorça, Valencia, Universitat de València, col. «Monuments d’Història de la Corona d’Aragó» (3) y «Fonts Històriques Valencianes» (54), 2012, pp. 127-138.

Anelier de tolosa, Guilhem, La guerra de Navarra, ed. de Maurice Berthe, Pamplona, Gobierno de Navarra, 1995.

Annals de 1285, Biblioteca de Catalunya (Barcelona), ms. 943, fos 1rº-3rº (A) y Biblioteca Nacional de España (Madrid), ms. 647, fos 1rº-2rº (B), en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Annals de Barcelona de 1270, Arxiu Històric de la Ciutat de Barcelona, ms. 1G-8, Primer Llibre Verd, fos 20vº-22rº, en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Annals de Barcelona de 1291, Arxiu Històric de la Ciutat de Barcelona, ms. IG-5, fos 34rº-36vº, en Sebastià Riera Viader (ed.), «El Cronicó Barceloní I», en Homenatge al Dr. Manuel Riu i Riu, dosier publicado en Acta Historica et Archaeologica Mediaevalia, 22 (2), 2001, pp. 257-262; y en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Annals de Barcelona de 1298, Real Biblioteca del Monasterio de San Lorenzo de El Escorial, ms. O.I.12, fos 96vº-98vº, en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Annals de Barcelona de 1311 (Chronicon Barcinonense I y II), Bibliothèque nationale de France (París), ms. lat. 4671A, fos 7rº-9vº, en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Annals de Barcelona de 1323, Biblioteca Nacional de España (Madrid), ms. 18060, fos 137vº-143rº, en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Annals de Barcelona de 1334, ed. de Jaime Villanueva, Viage literario a las iglesias de España, Valencia, Imprenta de Oliveres, 1821, t. VIII, pp. 227-233; y en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Annals de Tortosa I (Cronicó Dertusense I) [1099-1323], en Josep Moran i Ocerinjauregui (ed.), Cronicó de Perpinyà (segle xiii). Estudi filològic i lingüístic, Barcelona, Publicacions de l’Abadia de Montserrat, 1998, pp. 25-27; y en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Antiquus Cartularius Ecclesiae Baiocensis (Livre Noir), ed. V. Bourrienne, Ruán-París, A. Lestringant - A. Picard et fils, 1902-1903 (2 vols.).

Arigita y Lasa, Mariano, Colección de documentos inéditos para la historia de Navarra, Pamplona, Imprenta Provincial, 1900.

Ayala Martínez, Carlos de (ed.), Libro de privilegios de la orden de San Juan de Jerusalén en Castilla y León (siglos xii-xv), Madrid, Instituto Complutense de Estudio de la Orden de Malta, 1995.

Barrau-Dihigo, Louis, «Recherches sur l’histoire politique du royaume Asturien (718-910)», Revue hispanique 52 (121), 1921, pp. 1-360; trad. castellana de Eugenio Fuentes, Historia política del reino asturiano (718-910), Gijón, Silverio Cañada Editor, 1989.

Barrios García, Ángel, Documentación medieval de la Catedral de Ávila, Salamanca, Universidad de Salamanca, 1981.

Beati Liebanensis Tractatus de Apocalipsin, ed. de Roger Gryson y Marie-Claire de Bièvre, Turnhout, Brepols, col. «Corpus Christianorum. Series Latina» (117 B et C), 2012 (2 vols.).

Beda el Venerable, Opera exegetica, ed. de David Hurts, Tournhout, Brepols, 1969.

Historia Ecclesiastica gentis anglorum, ed. de André Crépin y Michael Lapidge, Paris, Éditions du Cerf, 2005.

Berganza y Arce, Francisco de, Antigüedades de España, propugnadas en las noticias de sus reyes, en la coronica del Real Monasterio de San Pedro de Cardeña, en historias, cronicones, y otros instrumentos manuscritos, que hasta aora no han visto la luz publica. Parte segunda, Madrid, Francisco del Hierro, 1721.

Biblia de San Luis, Madrid, M. Moleiro, 2013 (2 vols.), ed. facsímil.

Blanco Lozano, Pilar, Colección diplomática de Fernando I (1037-1065), León, Centro de Estudios e Investigación San Isidoro, 1987.

Bofarull y Mascaró, Próspero de (ed.), Colección de documentos inéditos del Archivo de la Corona de Aragón, Madrid, Servicio de Publicaciones del Ministerio de Educación y Ciencia, 1841-1910.

Caffaro, De captione Almerie et Tortuose, ed. de Antonio Ubieto Arteta, Valencia, Anubar, 1973.

Canso de la Crozada. Continuación anónima [ca. 1219-1228], en Eugène Martin-Chabot (ed. y trad.), La Chanson de la Croisade albigeoise, París, Les Belles Lettres, t. II (1957) y t. III (1961).

Cantar de Mio Cid, ed. de Alberto Montaner Frutos, Barcelona, Galaxia Gutenberg - Círculo de Lectores, 2007.

«Carmen Campidoctoris» o Poema latino del Campeador, estudio preliminar, ed., trad. y coment. de Alberto Montaner y Ángel Escobar, Madrid, Sociedad Estatal España Nuevo Milenio, 2001.

Carmona Domínguez, José María, Libro de privilegios de la encomienda de Tocina (1242-1692), Sevilla, Diputación de Sevilla, 1999.

Casariego, Jésus Evaristo (ed.), Crónicas de los Reinos de Asturias y de León, Madrid, Everest, 1985.

Casiodoro, Expositio Psalmorum, ed. de Marc Adriaen, Turnhout, Brepols, 1958.

Castigos y Documentos de Sancho IV, Madison, The Hispanic Seminary of Medieval Spanish (HSMS), 1992.

Cavero Domínguez, Gregoria, Martín López, Encarnación, Colección documental de la catedral de Astorga, t. II: 1126-1299, León, Centro de Estudios e Investigación San Isidoro, 2000.

Cazauran, Jean-Marie (ed.), Cartulaire de l’abbaye de Berdoues, La Haya, Martinus Nijhoff, 1905.

Chaytor, Henry John (ed. y trad.), Les chansons de Perdigon, París, H. Champion, 1926.

Cheney, Christopher, «The Letters of Pope Innocent III», en Id., Medieval Texts and Studies, Oxford, Oxford University Press, 1973, pp. 16-38.

Chronica Adefonsi imperatoris, ed. de Antonio Maya Sánchez, en Emma Falque, Juan Gil y Antonio Maya (eds.), Chronica hispana saeculi xii, Pars I, Turnhout, Brepols, 1990, pp. 149-248.

Chronica latina regum Castellae, ed. de Luis Charlo Brea, en Luis Charlo Brea, Juan A. Estévez Sola y Rocío Carande Herrero (eds.), Chronica hispana saeculi xiii, Turnhout, Brepols, 1997, pp. 35-118.

Chronica Naierensis, en José Antonio Estévez Sola (ed.), Chronica hispana saeculi xii, Pars II, Turnhout, Brepols, 1995, pp. 3-181.

«Chronique de Mercier et Régis», ed. de Henric, Bulletin de la Société archéologique de Béziers, 3, 1839, pp. 84-89.

Cipriano de Cartago, Testimoniorum libri tres adversus iudaeos (ad Quirinum), en Patrologiae cursus completus, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1844, t. IV, col. 675-780.

Continuatio de la Crónica de Alfonso III. Manuscrito 57-1-16 de la Biblioteca Capitular, Institución Colombina, Sevilla, ed. y trad. de Juan Antonio Estévez Sola, París, CLEA, 2012.

Continuatio Lambacensis, publicada en Monumenta Germaniae Historica. Scriptores (MGHSS), 9, 1851, pp. 556-561.

Costa, Antonio Domingues de Sousa (ed.), Monumenta Portugaliae Vaticana, Roma-Oporto, Livraria Editorial Franciscana, 1968.

Crónica de Alfonso X, ed. de Manuel González Jiménez, Murcia, Real Academia Alfonso X el Sabio, 1998.

Cronica de Besièrs I [Creación-1259], en Henric (ed.), «Chronique de Mercier et Régis», Bulletin de la Société archéologique de Béziers, 3, 1839, pp. 82-147, esp. 82-84.

Cronica de Besièrs II [Creación-1348], en Henric (ed.), «Chronique de Mercier et Régis», Bulletin de la Société archéologique de Béziers, 3, 1839, pp. 82-147, esp. 84-89.

Crónica Comunia de Barcelona [ca. 1270], Arxiu Històric de la Ciutat de Barcelona, ms. L-9, fº 28 (A) y ms. L-10, fos 33vº-34vº (B), en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Crónica del Emperador Alfonso VII, ed. y trad. de Maurilio Pérez González, León, Universidad de León, 1997.

Crónica latina de los condes de Tolosa (Cronicón de Tolosa) [1258 - ca. 1288], ed. de Patrice Cabau, «Deux chroniques composées à Toulouse dans la seconde moitié du xiiie siècle», Mémoires de la Société archéologique du Midi de la France, 56, 1996, pp. 75-120, esp. 83-119.

Crónica occitana de los condes de Tolosa (Crónica en languedociano extraída de un cartulario del conde Raimon VII de Tolosa) [1249-1273-1275], ed. de Patrice Cabau, «Deux chroniques composées à Toulouse dans la seconde moitié du xiiie siècle», Mémoires de la Société archéologique du Midi de la France, 56, 1996, pp. 75-120, esp. 83-119.

Crónica de la población de Ávila, ed. de Amparo Hernández Segura, Valencia, Anubar, 1966.

Crónica de la población de Ávila, ed. de Manuel Abeledo, Buenos Aires, SECRIT, 2012.

Crónica de Portugal de 1419, ed. crítica, intr. y n. de Adelino Calado, Aveiro, Universidade de Aveiro, 1998.

Crónica del rey don Alfonso el Onceno, en Cayetano Rosell (ed.), Crónicas de los Reyes de Castilla, Madrid, Atlas, Biblioteca de Autores Españoles (66), 1953, t. I, pp. 173-392.

Crónicas asturianas: Crónica de Alfonso III (Rotense y «A Sebastián»), Crónica Albeldense (y «Profética»), ed. y trad. de Juan Gil Fernández, José Luis Moralejo y Juan Ignacio Ruiz de la Peña Solar, Oviedo, Universidad de Oviedo, 1985.

Crónicas de los Jueces de Teruel [1176-1532], ed. de Fernando López Rajadel, Teruel, Instituto de Estudios Turolenses, 1994.

Crónica de Alfonso X. Crónicas de los Reyes de Castilla, Madrid, Imprenta de los Sucesores de Hernando, Biblioteca de Autores Españoles (66), 1919.

Cronicó de Perpinyà [ca. 1282-1289], en Josep Moran i Ocerinjauregui (ed.), Cronicó de Perpinyà (segle xiii). Estudi filològic i lingüístic, Barcelona, Publicacions de l’Abadia de Montserrat, 1998, Biblioteca Serra d’Or (198), pp. 10-21; y en Jaume de Puig y Stefano M. Cingolani (eds.), Annals de la família barcinonense i altres sèries d’annals, Valencia, Universitat de València, en preparación.

Cronicón de la abadía de San Pablo de Narbona [890-1575], en Claude Devic y Joseph Vaissète (eds.), Histoire générale de Languedoc, Toulouse, Privat, 1875, t. V, cols. 37-49.

Cronicón de la iglesia de Santa Coloma de Burdeos [1187-1226], en Michel-Jean-Joseph Brial (ed.), Recueil des historiens des Gaules et de la France, París, Victor Palmé, 1879, t. XVIII.

Crucesignati anglici epistola de expugnatione Olisiponis (Conquista de Lisboa aos Mouros, 1147. Narrações pelos Cruzados Osberno e Arnulfo), ed. y trad. de José Augusto de Oliveira, Lisboa, S. Industriais da C. M. L, 1936 (2ª ed.).

Debate de Elena y María, ed. de Querol Sanz, Madrid, Clásicos Hispánicos Edobne, 2012.

Dei gesta per Francos et cinq autres textes, ed. de Robert Burchard Constantyn Huygens, Turnhout, Brepols, 1996.

Delaville le Roulx, Joseph, Cartulaire général de l’Ordre des Hospitaliers de Saint Jean de Jérusalem (1100-1310), París, Ernest Leroux, 1894-1906 (4 vols.).

Díaz de Games, Gutierre, El Victorial, ed. de Rafael Beltrán Llavador, Salamanca, Universidad de Salamanca, 1997.

Díaz Manteca, Eugenio, El libro de poblaciones y privilegios de la Orden de Santa María de Montesa (1234-1429), Castellón, Diputación de Castellón, 1987.

Die Register Innozenz’ III, ed. de Othmar Hageneder, Anton Haidacher, Christoph Egger, Karl Rudolf, Andrea Sommerlechner, John C. Moore, Herwig Weigl y Rainer Murauer, Viena, 1964-2015 (13 vols.).

Diego Santos, Francisco, Inscripciones medievales de Asturias, Gijón, Principado de Asturias, 1994.

Documentación medieval de Leire (siglos ix a xii), ed. de Ángel J. Martín Duque, Pamplona, Disputación Foral de Navarra, 1983.

Documentos de Bonifacio III referentes a España (1294-1303), ed. de Santiago Domínguez Sánchez, León, Universidad de León, 2006.

Documentos de Clemente IV (1265-1268) referentes a España, ed. de Santiago Domínguez Sánchez, León, Universidad de León, 1996.

Documentos de Gregorio X (1272-1276) referentes a España, ed. de Santiago Domínguez Sánchez, León, Universidad de León, 1997.

Documentos del Archivo General de la Villa de Madrid, ed. de Timoteo Domingo Palacio, Madrid, Impr. y Lit. Municipal, 1888, t. I.

Documentos pontificios referentes a la diócesis de León, ed. de Santiago Domínguez Sánchez, León, Universidad de León, 2003.

Don Juan Manuel, Libro de los Estados, en José Manuel Blecua (ed.), Obras completas, Madrid, Gredos, 1982 (2 vols.), t. I.

El Conde Lucanor, en José Manuel Blecua (ed.), Obras completas, Madrid, Gredos, 1983 (2 vols.), t. II.

El Conde Lucanor, en Alfonso Ignacio Sotelo (ed.), Don Juan Manuel. Libro de los enxiemplos del Conde Lucanor e de Patronio, Madrid, Cátedra, 1991, pp. 69-356.

Durán Gudiol, Antonio, Colección Diplomática de la catedral de Huesca, Huesca, Instituto de Estudios Pirenaicos, 1965, t. I.

El annals de la família rivipullense i les genealogies de Pallars-Ribagorça, ed. de Stefano M. Cingolani, Valencia, Universitat de València, col. «Monuments d’Història de la Corona d’Aragó» (3) y «Fonts Històriques Valencianes» (54), 2012.

El Beato de San Miguel de Escalada: manuscrito 644 de la Pierpont Morgan Library de Nueva York. Con sus 123 miniaturas facsímiles en 131 páginas a todo color, prefacio de Vicente García Lobo, historia del códice y estudio de las miniaturas de John Williams, analisis codicológico de Barbara A. Shailor, Madrid, Casariego, 1991.

Estévez Sola, José Antonio (ed.), Crónica Najerense, Madrid, Akal, 2003.

Estoria de los godos, ed. de Aengus M. Ward, Oxford, Society for the Study of Medieval Languages and Literature, 2006.

Eugenio III, Epistolae et Privilegia, en Patrología Latina. Patrologiae cursus completus, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1855, t. CLXXX.

Fábrega Grau, Ángel (ed. y trad.), Pasionario hispánico (siglos vii-xi), Barcelona-Madrid, CSIC, 1953 (2 vols.).

Floriano Cumbreño, Antonio Cristino (ed.), Diplomática española del período astur, t. I: Estudio de las fuentes documentales del Reino de Asturias, t. II, Cartulario crítico (718-910), Oviedo, Imp. La Cruz, 1949-1951.

Fuero de Burgos, ed. de John O´Neill, Electronic Texts and Concordances of the Madison Corpus of Early Spanish Manuscripts, Madison, Hispanic Seminary of Medieval Studies, 1999.

Gambra, Andrés, Alfonso VI: cancillería, curia e imperio, León, Centro de Estudios e Investigación San Isidoro, 1997-1998 (2 vols.).

Gesta Comitum Barchinonensium I [ca. 1214-1218], en Stefano M. Cingolani (ed.), Les «Gesta Comitum Barchinonensium» (versió primitiva), la «Brevis historia» i altres textos de Ripoll, Valencia, Universitat de València, col. «Monuments d’Història de la Corona d’Aragó» (4) y «Fonts Històriques Valencianes» (55), 2012, pp. 119-160.

Gesta Innocentii Papae, en Patrología Latina. Patrologiae cursus completus, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1855, t. CCXIV, pp. 17-228.

Gómez Moreno, Manuel, Introducción a la Historia Silense. Con versión castellana de la misma, Madrid, Est. Tipográfico sucesores de Rivadeneyra, 1921.

Gran Crónica de Alfonso XI, ed. de Diego Catalán, Madrid, Gredos, 1976.

Guilhem de Tudela, Canso de la Crozada [ca. 1212-1213], en Eugène Martin-Chabot (ed. y trad.), La Chanson de la Croisade albigeoise, París, Les Belles Lettres, 1960, t. I.

Hernández, Francisco Javier, Los cartularios de Toledo. Catálogo documental, Madrid, Fundación Ramón Areces, 1996.

Hillgarth, Jocelyn Nigel, Levison, Wilhelm (eds.), Sancti Iuliani Toletanae sedis episcopi opera, pars I, Turnhout, Brepols, 1976.

Historia Compostelana, ed. de Emma Falque, Madrid, Akal, 1994.

Inocencio III, De quadripartita specie nuptiarum, en Patrologiae cursus completus, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1855, t. CCXVII, pp. 921-968.

De sacro altaris mysteri, en Patrologiae cursus completus, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1855, t. CCXVII, pp. 773-914.

Regestorum sive Epistolarum (ad 1209-1213), en Patrologia Latina. Patrologiae cursus completus, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1855, t. CCXVI, col. 9-992.

Sermoni (Sermones), ed. de Stanislao Fioramonti, Ciudad del Vaticano, Libreria Editrice Vaticana, 2006.

Isidoro de Sevilla, De fide catholica ex veteri et novo testamento contra Iudaeos ad Florentinam sororem suam, en Patrologiae cursus completus, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1850, t. LXXXIII, pp. 449-558.

Sententiae, ed. de Pierre Cazier, Turnhout, Brepols, 1998.

Iudicium in tyrannorum perfidia promulgatum, ed. de Wilhelm Levison, en Jocelyn Nigel Hillgarth y Wilhelm Levison (eds.), Sancti Iuliani Toletanae sedis episcopi opera, pars I, Turnhout, Brepols, 1976, pp. 250-255.

Jaime I de Aragón, Llibre dels Fets del Rei En Jaume [ca. 1270], ed. de Jordi Bruguera, Barcelona, Barcino, 1991.

Jean Froissart, Chroniques, ed. de George T. Diller, Ginebra, Droz, 1992.

Jiménez de Rada, Rodrigo, Historia de Rebvs Hispanie sive Historia Gótica, ed. de Juan Fernández Valverde, Turnhout, Brepols, 1987.

Historia de los hechos de España, ed. de Juan Fernández Valverde, Madrid, Alianza Universidad, 1989.

Joinville, Jean de, Vie de saint Louis, ed. de Jacques Monfrin, París, Dunod, 1995.

La Continuation de Guillaume de Tyr (1184-1197), ed. de Margaret Ruth Morgan, París, Librairie orientaliste Paul Geuthner, 1982.

La gran conquista de Ultramar, ed. de Louis Cooper, Madison, Hispanic Seminary of Medieval Studies, 1989.

Lacarra, José María, Colección Diplomática de Irache, t I: 958-1222, Zaragoza, CSIC, 1965.

Le Petit Thalamus de Montpellier [s. xiii], <http://thalamus.huma-num.fr>.

Les «Gesta Comitum Barchinonensium» (versió primitiva), la «Brevis historia» i altres textos de Ripoll, ed. de Stefano M. Cingolani (ed.), Valencia, Universitat de València, col. «Monuments d’Història de la Corona d’Aragó» (4) y «Fonts Històriques Valencianes» (55), 2012.

Libro del Caballero Zifar [1983], ed. de Cristina González, Madrid, Cátedra, 2001 (4ª ed.).

Lírica profana galego-portuguesa, n° cant. 16001, Santiago de Compostela, Centro de Investigacións Lingüísticas e Literarias Ramón Piñeiro, 1996, <http://www.cirp.es/pls/bdo2/f?p=MEDDB2>.

Livro dos forais, escripturas, doaçes, privilégios e inquiriçes, ed. de José Mendes da Cunha Saraiva, Lisboa, Arquivo Histórico do Ministério das Finanças, 1946-1948.

Livros Velhos de Linhagens, ed. de Joseph Piel y José Mattoso, Lisboa, Academia das Ciências, col. «Portugaliae Monumenta Historica, Nova Série» (1), 1980, t. I.

Livro de Linhagens do Conde D. Pedro, ed. de José Mattoso, Lisboa, Academia das Ciências, col. «Portugaliae Monumenta Historica, Nova Série» (2), 1980, t. II.

López de Ayala, Pero, Crónica del rey Don Pedro, Madrid, Imprenta de don Antonio de Sancha, 1779.

Lotharii Cardinalis (Innocentii III), De miseri humanae conditionis, ed. de Michele Maccarrone, Lugano, 1955.

Lucas Álvarez, Manuel, La documentación real astur-leonesa (718-1072), t. VIII: El reino de León en la alta Edad Media, León, Centro de Estudios e Investigación San Isidoro, 1995.

Lucas Tudensis, Chronicon mundi, ed. de Emma Falque Rey, Turnhout, Brepols, 2003.

Mansi, Joannes Dominicus, Sacrorum Conciliorum. Nova et Amplissima Collectio, Venecia, A. Zatta, 1778, t. XXII.

Mansilla Reoyo, Demetrio, Iglesia castellano-leonesa y curia romana en los tiempos del rey San Fernando. Estudio documental sacado de los registros vaticanos, Madrid, CSIC, 1945.

(ed.), La documentación pontificia hasta Inocencio III (965-1216), Roma, Instituto Español de Estudios Eclesiásticos, 1955.

Martin-Chabot, Eugène (ed.), La chanson de la croisade des Albigeois, París, Les Belles Lettres, 1976 (3 vols.).

Martín Duque, Ángel J., Colección diplomática de Obarra (siglos xi-xiii), Zaragoza, CSIC, 1965.

Colección diplomática de San Victorián de Sobrarbe (1000-1219), Zaragoza, Universidad de Zaragoza, 2004.

Martín Martín, José Luis, Documentos de los archivos catedralicio y diocesano de Salamanca, Salamanca, Universidad de Salamanca, 1977.

Martínez, H. Salvador (ed. y trad.), El «Poema de Almería» y la épica románica, Madrid, Gredos, 1975.

Martínez Díez, Gonzalo, Rodríguez, Félix (eds.), La colección canónica hispana, t. V: Concilios hispánicos: segunda parte, Madrid, CSIC, 1992.

Matthaeus Parisiensis, Chronica majora, en Henry R. Luard (ed.), Matthaei Parisiensis, monachi Sancti Albani, Chronica majora, Londres, Longman & Co., 1872-1883 (7 vols.).

Messina, Nicolò, Pseudo Eugenio di Toledo, Speculum per un nobile visigoto. Introduzione, edizione critica e traduzione, concordanze e lista di frequenze, Santiago de Compostela, Universidad de Santiago de Compostela, 1984.

Monumenta Henricina, ed. de Manuel Lopes de Almeida, Idalino Ferreira da Costa Brochado y António Joaquim Dias Dinis, Coimbra, Comissão Executiva das ComemoraçH̱es do V Centenário da Morte do Infante D. Enrique, 1960-1973 (14 vols.).

Moratalla Collado, Andrea (ed.), Colección de documentos para la historia del Reino de Murcia, t. XIX: Documentos de los Reyes Católicos (1475-1491), Murcia, Real Academia Alfonso X el Sabio, 2003.

Necrologio de la iglesia de San Nazario de Carcasona [1120-1239], en Claude Devic y Joseph Vaissète (eds.), Histoire générale de Languedoc, Toulouse, Privat, 1875 (8 vols.), t. V, cols. 35-36.

Obituario de Roda o Chronicon Rotense [751-1211], en Stefano M. Cingolani (ed.), El annals de la família rivipullense i les genealogies de Pallars-Ribagorça, Valencia, Universitat de València, col. «Monuments d’Història de la Corona d’Aragó» (3) y «Fonts Històriques Valencianes» (54), 2012, pp. 185-192.

Olai, Enricus, Historia Suecorum Gothorumque, Estocolmo, Johannes Loccenius, 1654.

Os documentos do tombo de Toxos Outos, ed. de Francisco Javier Pérez Rodríguez, Santiago de Compostela, Consello da Cultura Galega, 2004.

Pauli, Sebastiano, Codice diplomatico del sacro militare ordine Gerosolimitano, Lucca, Imprenta de Salvatoire e Giandomenico Marescandoli, 1733-1737.

Patrologiae cursus completus. Series Latina, ed. de Jacques-Paul Migne, París, 1841-1964 (221 vols.).

Pérez del Pulgar, Hernán, Crónica de los señores Reyes Católicos Don Fernando y Doña Isabel de Castilla y Aragón, escrita por su cronista Hernando del Pulgar. Cotexada con antiguos manuscritos y aumentada de varias ilustraciones y enmiendas, Valencia, Imprenta de Benito Montfort, 1780.

Pierre des Vaux-de-Cernay, Hystoria Albigensis [ca. 1213-1218], en Pascal Guébin y Ernest Lyon (eds.), Petri Vallium Sarnaii monachi Hystoria albigensis, París, H. Champion, 1926-1939.

Poema de Alfonso Onceno, ed. de Juan Victorio, Madrid, Cátedra, 1991.

Poema de Fernán González, ed. de Alonso Zamora Vicente, Madrid, Espasa-Calpe, 1978.

Poema de Fernán González, ed. de Juan Victorio, Madrid, Cátedra, 1998.

Portugaliae Monumenta Historica. Inquisitiones, vol. I (fasc. I e II), Lisboa, Academia das Ciências de Lisboa, 1888.

Potthast, August (ed.), Regesta pontificum romanorum inde ab a. post Christum natum MCXCVIII ad a. MCCCIV, Berlin, Rudolf de Decker, 1874-1875; reed. Graz, Akademische Druck-u. Verlagsanstalt, 1957 (2 vols.).

Prefatio de Almaria, ed. de Juan Gil, en Emma Falque, Juan Gil y Antonio Maya (eds.), Chronica hispana saeculi xii, Pars. I, Turnhout, Brepols, 1990, pp. 253-267.

Prelog, Jan (ed.), Die Chronik Alfons’ III. Untersuchung und kritische Edition der vier Redaktionen, Frankfurt- Berna-Cirencester, P. D. Lang, 1980.

Pulgar, Fernando del, Claros varones de Castilla, ed. de Jesús Domínguez Bordona, Madrid, Espasa-Calpe, 1969.

Puyol, Julio, «“Las Crónicas anónimas de Sahagún”», Boletín de la Real Academia de la Historia, 76 (3), 1920, pp. 242-257.

Relação da derrota naval, façanhas e sucessos dos Cruzados, que partiram do Escalda para a Terra Santa no anno de 1189. Escrita em latim por hum dos mesmos cruzados, ed. de João Baptista da Silva Lopes, Lisboa, Academia das Ciências, 1844.

Riquer, Martín de (ed.), Antología. Cantares de gesta, trovadores, narrativa medieval, literatura catalana y castellana, y vida caballeresca, Barcelona, Anthropos, 1989.

Rodríguez R. de Lama, Ildefonso (ed.), Colección Diplomática Medieval de la Rioja, t. II: Documentos (923-1168), Logroño, Instituto de Estudios Riojanos, 1979; 2ª ed. rev. y aument. por Eliseo Sáinz Ripa y Ciriaco López de Silanes, Colección Diplomática Medieval de la Rioja (923-1225), 1992.

La documentación pontificia de Urbano IV (1261-1264), Roma, Instituto Español de Historia Eclesiástica, 1981.

Rodríguez Velasco, Jesús D. (trad.), Castigos para celosos, consejos para juglares, Madrid, Gredos, 1999.

Rorgo Fretellus, De locis sanctis Terre Jerusalem, en Petrus Cornelis Boeren (ed.), Rorgo Fretellus de Nazareth et sa description de la Terre sainte. Histoire et édition du texte, Ámsterdam - Oxford - Nueva York, 1980, pp. 53-67.

Rubio Vela, Agustín, Epistolari de la València medieval, Barcelona, Publicacions de l’Abadia de Montserrat, 1998, t. I.

Ruiz Albi, Irene, La reina doña Urraca (1109-1126). Cancillería y colección diplomática, León, Centro de Estudios e Investigación San Isidoro, 2003.

San Bernardo, Obras completas, ed. de Gregorio Díez Ramos, Madrid, Biblioteca de Autores Cristianos, 1955.

Obras completas, VII. Cartas, trad. de Iñaki Aranguren y Mariano Ballano, Madrid, Biblioteca de Autores Cristianos, 1990.

Sánchez Casabón, Ana Isabel (ed.), Alfonso II, rey de Aragón, conde de Barcelona y marqués de Provenza. Documentos (1162-1196), Zaragoza, Institución Fernando el Católico (CSIC), 1995.

Sancti Isidori episcopi Hispalensis De ecclesiasticis officiis, ed. de Christopher M. Lawson, Turnhout, Brepols, 1989.

Sancti Iuliani Toletanae sedis episcopi historia Wambae regis, ed. de Wilhelm Levison, en Jocelyn Nigel Hillgarth y Wilhelm Levison (eds.), Sancti Iuliani Toletanae sedis episcopi opera, pars I, Turnhout, Brepols, 1976, pp. 214-255.

Tommaso de Celano, Vita (II) S. Francisci, en Fontes fransiscani, ed. de Giuseppe Cremascoli, Asís, 1995, pp. 441-639.

Ubieto Arteta, Antonio, Colección diplomática de Pedro I de Aragón y Navarra, Zaragoza, CSIC, 1951.

— (ed.), Cartulario de San Juan de la Peña, Valencia, Graf. Bautista, 1962-1963 (2 vols.).

— (ed.), Cartulario de San Millán de la Cogolla (759-1076), Valencia, Anubar, 1976.

— (ed.), Cartulario de Albelda, Zaragoza, Anubar, 1981.

Uc de Saint-Cirq, Poésies, ed. de Alfred Jeanroy, Toulouse, Privat, 1913.

Upton-Ward, Judith Mary, El Código Templario. Texto íntegro de la Regla de la Orden del Temple, Barcelona, Ediciones Martínez Roca, 2001.

Utrilla Utrilla, Juan, El Fuero General de Navarra. Estudio y edición de las redacciones protosistemáticas (Series A y B), Pamplona, Gobierno de Navarra, 1987 (2 vols.).

Valdevez Medieval. Documentos. I, 950-1299, ed. de Amélia Andrade, Luís Krus, Arcos de Valdevez, Câmara Municipal de Arcos de Valdevez, 2000.

Vasconcelos, Maria de Assunção Jácome de, Araújo, António de Sousa, Bulário Bracarense. Sumários de diplomas pontifícios dos séculos xi-xix, Braga, Arquivo Distrital, 1986.

Veas Arteseros, Francisco de Asís (ed.), Colección de documentos para la historia del reino de Murcia, t. VI: Documentos de Alfonso XI, Murcia, Real Academia Alfonso X el Sabio, 1997.

Versus de victoria comitis Montisfortis [c. 1215-1216], Auguste Molinier (ed.), «12 Septembre 1213. Récit en vers de la bataille de Muret», en Notices et documents publiés pour la Société de l’Histoire de France à l’occasion du cinquantième anniversaire de sa fondation, París, Librairie Renouard, 1884, pp. 129-139.

Vigil, Ciriaco Miguel, Colección histórico-diplomática del ayuntamiento de Oviedo, Oviedo, Pardo, Gusano y Cía., 1889.

Vincke, Johannes, Documenta selecta mutuas civitatis Arago-Catalaunicae et ecclesiae relationes illustrantia, Barcelona, Balmes, 1936.

Le texte et les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont sous Licence OpenEdition Books, sauf mention contraire.

Rechercher dans OpenEdition Search

Vous allez être redirigé vers OpenEdition Search