Versione classicaVersione mobile

N’yũhũ, les Indiens Otomis

 | 
Jacques Galinier

Annexes

Annexe II. Terminologie de la parenté

Testo integrale

1La reconstruction du système de parenté otomi a été facilitée par la comparaison entre plusieurs recensements terminologiques, effectués dans des communautés ou les variantes sont suffisamment nombreuses pour retrouver, par-delà ces divergences, un certain nombre de constantes. Le lecteur trouvera ci-après un index des termes de parenté actuellement en vigueur dans six communautés du Sud de la Huasteca prises comme modèle (les termes de parenté utilisés par les Otomis de Tlaxcala complètent cette liste).

2Ce lexique épuise la totalité des termes utilisés à de très rares exceptions près. En effet, les tableaux de parenté dans les autres villages de la région otomi ne sont que des redondances de l'un de ces types, ou présentent des variantes par combinaison de termes empruntés à plusieurs d'entre eux. La récurrence d'un grand nombre d'items entre les sept cas étudiés confirme l'unité générale du système.

3La traduction des termes descriptifs sera effectuée à l'aide des abréviations anglaises utilisées conventionnellement.

4En voici la liste :

5Père Fa Father

6Mère Mo Mother

7Frère Br Brother

8Soeur Si Sister

9Fils So Son

10Fille Da Daughter

11Epoux Hu Husband

12Epoux Wi Wife

13Aîne El Elder

14Puîné Yr Younger

15Home Parlant M Man Speaking

16Femme Parlant W Woman Speaking

17Ainsi "be'tokhũ" : El Si (W) se lit :

18be'tokhũ: Elder Sister (woman speaking). Terme désignant la soeur aînée (lorsque le locuteur est féminin).

1 - SAN LORENZO ACHIOTALES

Municipio de Huehuetla (Hidalgo)

19 hta : Fa

20 mbe : Mo

21 pøhta : FaFa, MoFa

22 pømbe : FaMo, MoMo

23 šipøhta : FaFaFa, FaMoFa, MoFaFa, MoMoFa

24 šipøna : FaFaMo, FaMoMo, MoFaMo, MoMoMo

25 pʉdin'yohʉ : ElBr (M)

26 bȩ'phan'yohu : YrBr (M)

27 bȩ'toitã : ElBr (W)

28 bȩ'phaitã : YrBr (w)

29 bȩ'tokhũ : ElSi (W), ElSi (M)

30 bȩ'phakhũ : YrSi (W), YrSi (M)

31 be'po : BrWi

32 tøko : SiHu

33– bȩ'bi : BrSo (M), BrDa (M), SiSo (M) SiDa (M), BrSo (W),

34BrDa (W), SiSo (W), SiDa (W)

35 siwe : SoWi

36 bȩ'to s'ʉnt'ʉ : ElSo (M)

37 t'ʉšiyã : YrSo (M)

38 pʉdi' s'ʉnt'ʉ : ElSo (W)

39 n'yãt 'uhni : YrSo (W)

40 mbehã : DaHu

41 bȩ'tot'ĩšû : ElDa (M), YrDa (M)

42 t'ʉšiyãt'išũ : ElDa (M), YrDa (w)

43– bȩ'to : SoSo, SoDa, DaSo, DaDa, SoSoSo, SoSoDa, SoDaSo,

44SoDaDa, DaSoSo, DaSoDa, DaDaSo, DaDaDa

45 bȩ'to siwe : SoSoWi, DaSoWi

46 bȩ'tombehã : SoDaHu, DaDaHu

47 tío : FaFaBr, FaMoBr, MoFaBr, MoMoBr

48 tí: FaFaSi, FaMoSi, MoFaSi, MoMoSi

49 hi : FaBrWi, MoSi, MoBrWi

50 tøwe : FaBr, FaSiHu, MoSiHu, MoBr

51 primon'yohʉ : FaBrSo (M), FaSiSo (M), MoBrSo (M), MoSiSo (M)

52 primoku : FaFaSo (W), FaSiSo (W), MoBrSo (W), MoSiSo (W)

53 primakhũ : FaMoDa (M), FaSiDa (M), FaBrDa (W), FaSiDa (W)

54MoBrDa (M), MoSiDa (M), MoBrDa (W), MoSiDa (W)

55 šisu : Wi

56 tãmbe : Hu

57 tøyã : WiFa

58 pøto : WiMO, HuMo

59 tøyãtata : wiFaFa

60 уãnаnа : WiFaMo

61 pøtotata : WiMoFa, HuMoFa

62 pøtonana : wiMoMo, HuMoMo

63 tøsa : HuFa

64 bȩ'ke : HuBr

65 tøko : WiBr

66 hminkho : HuBrWi

67 bȩ'po : wisi

68 hmi'ki : wiSiHu

69 bȩ'we wiBrSo, wiBrDa, wiSiSo, WiSiDa

70 høhta : MoHu

71 hømbe : FaWi

72– hø S'ʉnt'ʉ : WiSo, HuSo

73 høt'ĩšũ : WiDa, HuDa

74 hø siwe : wiSowi, HuSowi

75 hømbehã : wiDaHu, HuDaHu.

2 – TEXCATEPEC

76 hta Fa

77 mbe : Mo

78 htan'yũ : FaFa

79 ula : FaMo

80 šihta : FaFaFa, FaMoFa, MoFaFa, MoMoFa

81 poula : FaFaMo, FaMoMo, MoFaMo, MoMoMo

82 bȩ'po : BrWi

83- ko : SiHu

84 khwata : ElBr (M)

85 ku : YrBr (M), YrBr (W)

86 itã : ElBr (M)

87 khũ : ElSi (M), YrSi (M), YrSi (W)

88 khũwe : ElSi (W)

89 be'we : BrSo (M), BrDa (M), SiSo (M), SiDa (M), BrSo (W)

90BrDa (W), SiSo (W), SiDa (W)

91 siwe : SoWi

92 mbehã : DaHu

93– t'ʉ : ElSo (M), ElSo (W)

94 t'ĩšũ : ElDa (M), ElDa (W)

95– bȩ'to : SoSo, SoDa, DaSo, DaDa, SoSoSo, SoSoDa, SoDaSo,

96SoDaDa, DaSoSo, DaSoDa, DaDaSo, DaDaDa

97 tio : FaSiHu, MoSi, MoBrWi, FaSi

98 tia : FaBrWi, FaBr, MoSiHu, MoBr

99 mȩhni : FaBrSo (M), FaBrDa (M), FaSiSo (M), FaSiDa (M),,FaBrSo (W), FaBrDa (W), FaSiSo (W), FaSiDa (W), MoBrSo (M), MoBrDa (M), MoSiSo (M), MoSiDa (M),

100MoBrSo (W), MoBrDa (W), MoSiSo (W), MoSiDa (W).

101 pømbe : Wi

102 tambe : Hu

103 tøyã WiFa, HuFa

104 to : HuMo, WiMo

105 ku : WiBr

106 bȩ'po : WiSi

107 bȩ'we : HuBrSo, HuBrDa, WiSiSo, WiSiDa

108 høt'ʉ : WiSo, HuSo

109 høt'ĩšũ WiDa, HuDa

110 hø siwe : WiSoWi, HuSoWi

111 hømbehã WiDaHu, HuDaHu.

3 – SAN MIGUEL

Municipio de San Bartolo Tutotepec (Hidalgo)

112 tata Fa

113 nana : Mo

114 šihta : FaFa, MoFa

115 su : FaMo, MoMo

116 ponšihta : FaFaFa, FaMoFa, MoFaFa, MoMoFa

117 pøs: FaFaMo, FaMoMo, MoFaMo, MoMoMo

118 bȩ'po : BrWi (M), BrWi (W)

119 n'yohʉmatã : ElBr (M)

120 ku kohi : YrBr (M), YrBr (W), YrSi (M)

121 ku ma tã : ElBr (W)

122 khũwe ma tã : ElSi (M)

123 khũwe kohi : YrSi (W)

124 bȩ'we : BrSo(M), BrDa(M), SiSo(M) SiDa(M), BrSo(W), BrDa(W), SiSo(W), SiDa(W)

125 Siwe : SoWi

126 mbehã : DaHu

127 S'ʉnt'ʉ : So (M), So (W)

128 tã : ElSo (M), ElSo (W)

129 t'ʉšiyã : YrSo (M), YrSo (W)

130 šuwe'si ma tã : ElDa (M), ElDa (w)

131 šuwe'si zí šiyã : YrDa (M), YrDa (W)

132 be'to : SoSo, SoDa, DaSo, DaDa, SoSoSo, SoSoDa, SoDaSo, SoDaDa, DaSoSo, DaSoDa, DaDaSo, DaDaDa

133 zisi : FaBrWi, MoSi, FaSi, MoBrWi

134 We : FaBr, FaSiHu, MoSiHu

135– primon'yohʉ : FaBrSo (M), FaSiSo (M), MoBrSo (W), MoSiSo (W)

136 primoku : FaBrSo (M), FaSiSo (M), MoBrSo (W), MoSiSo (W)

137 primakhũ : FaBrDa (M), FaSiDa (M), FaBrDa (W), FaSiDa (W)

138MoSiDa (M), MoBrDa (M), MoBrDa (W), MoSiDa (W)

139šisu Wi

140 tø : Hu

141– to :. WiMo, HuMo

142 tøyã : WiFa

143– sa : Fa

144 bȩ'ke : HuBr

145 tøko : WiBr

146 mutu : HuSi

147 bȩ'po : WiSi

148 bȩ'we : HuBrSo, WiBrSo, HuBrDa, WiBrDa, HuSiSo, WiSiSo, HuSiDa, WiSiDa

149 hømbe : FaWi

150 høhta : MoHu

151 hø' s'ʉnt'ʉ : WiSo, HuSo

152 høt'išũ : WiDa, HuDa

153 siwe : WiSoWi, HuSoWi

154 hømbehã : WiDaHu, HuDaHu.

4 - SAN PABLITO

Municipio de Pahuatlán (Puebla)

155 hta : Fa

156 mbe : Mo

157 šihta : FaFa, MoFa

158 pøsu : FaMo, MoMo

159 pøšihta : FaFaFa, FaMoFa, MoFaFa, MoMoFa

160 pøpøsu : FaFaMo, FaMoMo, MoFaMo, MoMoMo

161 yapøsu : MoMoMoMo ...

162 yašihta : FaFaFaFa ...

163 bȩ'po : BrWi

164 ko : SiHu

165 n'yohʉ : ElBr (M)

166 t'ʉn'yohʉ : YrBr (M)

167 ita : ElBr (W)

168 t'ʉitã : YrBr (W)

169 tøkhũ : ElSi (M)

170 t'ʉkhũ : YrSi (M)

171 tøkhũwe : ElSi (W)

172 t'ʉitã : YrSi (W)

173 bȩ'bi : BrSo, BrDa, SiSo, SiDa

174– siwe : SoWi

175– mbehã : DaHu

176 bȩ'to s'ʉnt'ʉ : ElSo (M), ElSo (W)

177 bȩ 'pha s 'ʉnt'ʉ : YrSo (M), YrSo (W)

178 bȩ'tot'ĩsũ : ElDa (M), ElDa (W)

179 bȩ'phat'isũ : YrDa (M), YrDa (W)

180 bȩ'to : SoSo, SoDa, SoSoSo, SoSoDa, SoDaSo, SoDaDa,

181DaSoSo, DaSoDa, DaDaSo, DaDaDa

182 tí: FaFaBr, FaMoBr, MoFaBr, MoMoBr

183 tí: FaFaSi, FaMoSi, MoFaSi, MoMoSi

184 tata : FaBr, MoBr, FaSiHu, MoSiHu

185 nana : FaBrWi, FaSi, MoSi, MoBrWi

186– primon'yohʉ : FaBrSo (M), FaSiSo (M), MoBrSo (M), MoSiSo (M)

187 primokhũ : FaBrDa (M), FaSiDa (M), FaBrDa (W), FaSiDa (W)

188MoBrDa (M), MoSiDa (M), MoBrDa (W), MoSiDa (W)

189 primoitã : FaBrSo (W), FaSiSo (W), MoBrSo (W), MoSiSo (W)

190 šisu : Wi

191 ko : WiBr

192 bȩ'po : WiSi

193 to : WiMo

194 tøyã : WiFa

195 hømbe : FaWi

196 høhta : MoHu

197 hø s'ʉnt'ʉ : WiSo, HuSo

198 høt'ĩšũ : WiDa, HuDa.

5 - SANTA MONICA

Municipio de Tenango de Doria (Hidalgo)

199 hta : Fa

200 mbe : Mo

201 šihta : FaFa, MoFa

202 mbesu : FaMo

203 pøšihta : FaFaFa, FaMoFa, MoFaFa, MoMoFa

204 pøsu : FaFaMo, FaMoMo, MoFaMo, MoMoMo

205 n'yohʉ ke ma tã : ElBr (M)

206 n'yohʉ ke kohi : YrBr (M)

207 itã ke khwata : ElBr (W)

208 itã ke kohi : YrBr (W)

209 nkhũ ke khwata : ElSi (M), ElSi (W)

210 nkhũ ke kohi : YrSi (M), YrSi (W)

211 sobrino : BrSo, BrDa, SiSo, SiDa

212 be'po : BrWi

213 ko : SiHu

214 siwe : SoWi

215– mbehã : DaHu

216 bȩ'to s'ʉnt'ʉ : ElSo (M), ElSo (W)

217 bȩ'pha s'ʉnt'ʉ : YrSo (M), YrSo (W)

218 bȩ'tot'ĩšũ ElDa (M), ElDa (W)

219 bȩ'phatišũ : YrDa (M), YrDa (W)

220 bȩ'to : SoSo, SoDa, DaDa, DaSo, SoSoSo, SoSoDa, SoDaSo, SoDaDa, DaSoSo, DaSoDa, DaDaSo, DaDaDa

221 bȩ'to siwe SoSoWi, DaSoWi

222 bȩ'tombehã. : SoDaHu, DaSoHu

223 tío : FaFaBr, FaMoBr, MoFaBr, MoMoBr

224 tí: FaFaSi, FaMoSi, MoFaSi, MoMoSi

225 nana : FaBrWi, FaSi, MoSi, MoBrWi

226 we : FaBr, FaSiHu, MoSiHu, MoBr

227– primon'yohʉ : FaBrSo (M), FaSiSo (M), MoBrSo (M), MoSiSo (M)

228 primakhũ. : FaBrDa (M), FaSiDa (M), FaBrDa (W), FaSiDa (W)

229MoBrDa (M), MoSiDa (M), MoBrDa (W), MoSiDa (W)

230 primoitã : FaBrSo (W), FaSiSo (W), MoBrSo (W), MoSiSo (W)

231 šisu : Wi

232 tøyã : WiFa

233 ko : WiBr

234 hmi'ki : wiBrwi, wiSiHu

235 bȩ'po : WiSi

236 bȩ'we : WiBrSo, WiBrDa, WiSiSo, WiSiDa

237 høhta : MoHu

238 hømbe : FaWi

239 hø s'ʉnt'ʉ : WiSo, HuSo

240 høtišũ : WiDa, HuDa.

6 - SANTA ANA HUEYTLALPAN

Municipio de Tulancingo (Hidalgo)

241 hta : Fa

242 mbe :. Mo

243 htase :. FaFa, FaFaFa, FaMoFa, MoFa, MoFaFa, MoMoFa

244 mbese : FaMo, FaFaMo, FaMoMo, MoMo, MoFaMo, MoMoMo

245 n'yohʉbȩ'to : ElBr (M)

246 n'yohʉbȩ'pha : YrBr (M)

247 ku'itãbȩ'to : ElBr (W)

248 itãbȩ'pha : YrBr (W)

249 ku'ibȩ'to : ElSi (M)

250 ku'ibȩ'pha : YrSi (M)

251 n'yowi bȩ'to : ElSi (W)

252 n'yowi bȩ'pha : YrSi (W)

253 kuniada : BrWi

254 tøko : SiHu

255 sobrino : BrSo, SiSo

256 sobrina : BrDa, SiDa

257– 'sʉnt'ʉ bȩ'to: ElSo (M), ElSo (W)

258 be'pha s'ʉnt'ʉ : YrSo (M), YrSo (W)

259 tisũbe'to : ElDa (M), ElDa (W)

260 bȩ'phatĩsũ : YrDa (M), YrDa (W)

261 siwei : SoWi

262 mbehã : DaHu

263 bȩ'to : SoSo, SoDa, DaSo, DaDa, SoSoSo, SoSoDa, SoDaSo

264SoDaDa, DaSoSo, DaSoDa, DaDaSo, DaDaDa

265 tío : FaFaBr, FaMoBr, MoFaBr, MoMoBr, FaBr, FaSiHu,

266MoSiHu, MoBr

267 tía : FaFaSi, FaMoSi, MoFaSi, MoMoSi, FaBrWi, FaSi, MoSi, MoBrWi

268 primo : FaBrSo (M), FaSiSo (M), FaBrSo (W), FaSiSo (W)

269MoBrSo (M), MoSiSo (M), MoBrSo (W), MoSiSo (W)

270 prima : FaBrDa (M), FaSiDa (M), FaBrDa (W), FaSiDa (W)

271MoBrDa (M), MoSiDa (M), MoBrDa (W), MoSiDa (W)

272 šisu : Wi

273– tø : Hu

274 tøyã : wiFa

275 to : WiMo

276 tøko : WiBr

277 kõkunia : WiBrWi

278 kuniada : Wisi

279 kõkunio : WiSiHu.

7 - SAN JUAN IXTENCO

Municipio de Ixtenco (Tlaxcala)

280 tãtø : Fa

281 nãnø : Mo

282 tãtø : FaFa, MoFa

283 meki su : FaMo, MoMo

284 motãtø : FaFaFa, FaMoFa, MoFaFa, MoMoFa

285– mo su : FaFaMo, FaMoMo, MoFaMo, MoMoMo,

286 be'totøte : ElBr (M), ElBr (W)

287 ku : YrBr (M), YrBr (W)

288 bȩ'tokhũ : ElSi (M), ElSi (W)

289– bȩ'phakhũ : YrSi (M), YrSi (W)

290 bȩ'topãsi : ElSo (M), ElSo (W)

291 bȩ'phaku : YrSo (M), YrSo (W)

292 bȩ'tošũ s'i : ElDa (M), ElDa (W)

293 be'phašũ s'i : YrDa (M), YrDa (W)

294– bȩ'to : SoSo, SoDa, DaSo, DaDa, SoSoSo, SoSoDa, SoDaSo,

295SoDaDa, DaSoSo, DaSoDa, DaDaSo, DaDaDa

296 we : FaBr, MoSiHu, MoBr, FaSiHu

297 zisi : FaBrWi, MoSi, MoBrWi, FaSi

298 khũ : FaBrSo (M), FaSiSo (M), MoBrSo (M), MoSiSo (M),

299FaFaSo (W), FaSiSo (W), MoBrSo (W), MoSiSo (W),

300FaMoDa (M), FaSiDa (M), FaBrDa (W), FaSiDa (W),

301MoBrDa (M), MoSiDa (M), MoBrDa (W), MoSiDa (W)

302 šisu : Wi

303n'yohʉ : Hu

304 ko : WiFa

305– ko : WiMo

306 mbehã : DaHu

307 tsiwe : . SoWi

308 medi si : SiSo, BrSo, BrDa, SiDa

309 ku : WiBr, WiSiHu

310 bȩ'po : Wisi, wiBrHu

311 høhta : MoHu

312 hømbe : . WiFaWi

313 høpãsi . : WiSo, HuSo

314 šũ si : WiDa, HuDa.

Il testo e gli altri elementi (illustrazioni, file importati) possono essere utilizzati con OpenEdition Books License, se non diversamente specificato.

Questa pubblicazione digitale è stata realizzata tramite il riconoscimento ottico dei caratteri automatico (OCR).

Acquista

Cerca su OpenEdition Search

Sarai reindirizzato su OpenEdition Search