Récits arthuriens en moyen néerlandais
II. Lanceloet en het hert met de witte voet
Lanceloet en het hert met de witte voet
Version originale
Texte intégral
I. [Vander joncfrouwen metten hondekine ende van Keyen]
Daventure vertellet, twaren, |
|
Doe die heren wech waren |
|
Ende die hof gesceden was, |
|
Daer ic hier vore nu af las, |
|
5 |
Quam ene joncfrouwe gereden daer. |
Een wit hondekin liep haer naer, |
|
Ende tirst dat si int hof quam |
|
Ende si den coninc Artur vernam |
|
Sprac si na haer lans wise: |
|
10 |
“Dat u God lone van paradise |
Die geweldech es alre sake! |
|
Her coninc, doet horen mine sprake: |
|
Hort nu mine aventure meest. |
|
In dit lant staet een foreest |
|
15 |
Bi enen sconen gronen dale, |
Dat suldi nu bekinnen wale. |
|
Dit foreest es beloken al |
|
Tussen twee berge in een dal; |
|
Daer ombe gaen hoge mure. |
|
20 |
Ic waent hem soude warden te sure |
Dire met crachte in comen soude, |
|
Sonder tenen inde vanden woude |
|
Daer een wiket staet herde clene. |
|
Te dire stat ende el ne gene |
|
25 |
Machmen in dat foreest comen, |
Eest alsict hebbe vernomen. |
|
Ende beneden op ene rivire |
|
Staet menech boem goet ende dire. |
|
Daert bi doet wesen soete. |
|
30 |
Een hert met enen witten vote |
Es meester vanden watere al |
|
Ende vanden foreeste dat staet int dal. |
|
Vort so bliken optie berge |
|
Die lyone groet alse dwerge |
|
35 |
Die den hert alle wachten. |
Het doet daer quaet ieman vernachten: |
|
Nacht ende dach sijn si gegar. |
|
Mi ware leet ware ic gespar |
|
Jegen hen: si sijn soe fel, |
|
40 |
Dat wanic weten harde wel. |
Her coninc, gine hebt niet vernomen |
|
Op wat saken ic hier ben comen. |
|
Diegene die mi hier heft gesant, |
|
Si es coninginne in haer lant, |
|
45 |
Ende van menegen riddere vrouwe. |
Ic daert wel nemen op mine trouwe |
|
Dat si hevet in haer bedwanc |
|
Drie coninge al sonder wanc, |
|
Die gereet tharen dienste sijn. |
|
50 |
Si es scoenre dan dat sonnescijn, |
Beide van hude ende van hare. |
|
Oec en werd nieman geware |
|
Dorperheit an hare en twint. |
|
Si es een utermaten scone kint, |
|
55 |
Ende wel uten rike geboren. |
Bi harre cronen heeft si gesworen |
|
Dat si nembermer neme man, |
|
En si die hare gebringen can |
|
Vanden hert den witten voet. |
|
60 |
Hine es te winne niet so goet. |
So wie die den lyoen slaet, |
|
Eer hi den hert oec gevaet |
|
Hi moet di jacht en stic herden: |
|
Hi saelt hem te sure laten werden. |
|
65 |
Die daer nu varen woude |
Siet hier dit hondekin, datten soude |
|
Leiden optie rechte slage |
|
Int foreest, daer die hert lage |
|
Ende in wandelinge es meest.” |
|
70 |
Keye sprac: “Semmi di heilegeest, |
Joncfrouwe, geeft mi dat hondekin. |
|
Ic sal ember die gene sijn |
|
Die varen sal alre eerst |
|
Proven tgeval in dat foreest.” |
|
75 |
Die joncfrouwe was blide ende vroe |
Ende liet gene hondekin alsoe |
|
Met Keyen bliven in dat hof. |
|
Met bliscepen nam si orlof. |
|
Des ander dages vele vroe, |
|
80 |
Eer die joncfrouwe daer quam alsoe |
Soe was Keye te hove comen, |
|
Want gi hebt wel hiere vore vernomen |
|
Dat hi qualike te hove was. |
|
Nu was hi versoent, sijt seker das; |
|
85 |
Want sijn vrouwe die coninginne |
Haddem gemaect pays ende minne |
|
Jegen den coninc ende Waleweine. |
|
Dus es hi weder comen te pleine |
|
Ende heeft dat hondekin genomen, |
|
90 |
Ende des ander dages comen |
Daer hi messe heeft gehort. |
|
Daerna quam hi alsoe vort |
|
Dat hi hem wapende ende reet dane; |
|
Ende thondekin liep vor hem vast ane. |
|
95 |
Ende Keye volhden vaste naer. |
Die dach was scone ende claer, |
|
Die vogle songen in dat wout |
|
Ende optie eerde menechfout. |
|
Ende een lettel vore middach |
|
100 |
Keye doe ene rivire sach |
Die wide was ende bodemloes, |
|
Daer hi over moeste altoes, |
|
Oft hi gedoen conde niet bat. |
|
Die hont en sochte geen gewat |
|
105 |
Ende vloech over alse een vogel. |
Keye kerde ombe den togel |
|
Ende reet weder thusward. |
|
Dat hondekijn swam onvervard |
|
Weder over dwater wijt. |
|
110 |
Tuscen hen tween was een strijt. |
Doe hi sach dat dede keer |
|
Doe werd Keyen therte seer, |
|
Welc sine onscout mochte sijn. |
|
Doe pensdi dat hi thondekin |
|
115 |
Met sinen swaerde soude slaen |
Ende secgen dat hem ware ontgaen. |
|
Al was Keye een deel verbolgen |
|
Hine condet niet achtervolgen. |
|
Als hi sijn ors nam metten sporen |
|
120 |
Liep dat hondekijn ember voren. |
Dit soe herdi alden dach |
|
Onthier ende hi die borch sach |
|
Daer Artur sijn hof hilt. |
|
Doe liet hi in sinen scilt |
|
125 |
Sijn hoeft jamberlike hangen. |
Her Walewein quam daer gegangen |
|
Grotelike houdende sijn spot. |
|
Keye sprac: “Soe hulpe mi God, |
|
In was henen niet verre |
|
130 |
Doe quam mi an, des benic erre, |
Ene siecheit harde groet. |
|
Doe moestic keren dor di noet. |
|
In dorste vorder varen niet, |
|
In wiste wat mi was gesciet.” |
|
135 |
Nu latic van Keyen bliven |
Ende sal u van Lancelote scriven. |
II. [Hoe Lanceloet den witten voet gewan]
Ons telt vort die aventure |
|
Dat Lancelot ter selver ure |
|
Int hof was onlange comen. |
|
140 |
Doe hi dese mare heeft vernomen |
Sprac hi al onverbolgen: |
|
“Bi mire trouwen, ic wille volgen |
|
Desen hondekine, sonder waen.” |
|
Sinen knape riep hi saen |
|
145 |
Ende dede sine wapine bringen daer naren, |
Ende haeste hem als die wilde varen |
|
Bejagen prijs ende lof, |
|
Ende ruemde Arturs hof. |
|
Hi was vro ende blide. |
|
150 |
Nu waest in dien tide |
Dat coren bloide op dat velt. |
|
Hi reet singende sinen telt, |
|
Niet te sere no niet te sachte. |
|
Sijn sin ende sine gedachte |
|
155 |
Wisten niet waer dat hi soude, |
Maer waer dat hondekin woude |
|
Lopen, dien volgede hi [mede], |
|
Dat horic secgen, [daer ter stede]. |
|
Hine hilt wech [no strate daer]: |
|
160 |
Hi reet met gr [oten gere naer]. |
Hine hilt en g[ene raste mede] |
|
Onthier ende h[i vernam die stede] |
|
Daer hi quam op [ene riviere]. |
|
Doe sach hi dat [die hont sciere] |
|
165 |
In water spranc opp [enbare]: |
Doe volgede Lanceloet [sonder sparen] |
|
Ende gaf den orsse to[gels gnoech]. |
|
Genindelike hi in sloe [ch], |
|
Ende reet over dwater [metter spoet]. |
|
170 |
Doe soe beette Lanceloet |
Neder in dat grone [gras] |
|
Ende beide dat hi dr [oge was] |
|
Hi ende sijn ors oec beide. |
|
Doe verleidi sijn gereide |
|
175 |
Ende sat op al onvervard, |
Ende voer henen ten foreeste [ward]. |
|
Die wech was langer dan min [tale], |
|
Des mogedi mi geloven wal [e]. |
|
Dus reet hi vort ende vernam |
|
180 |
Int foreest, daer hi gereden quam. |
Eer hi int wiket conde comen |
|
Hebbene die lione vernomen. |
|
Met crachte hebben sine bestaen. |
|
Genindelijke werdi hem saen |
|
185 |
Optie lione met sinen swerde, |
Want hi haers sere begerde. |
|
Seven lione waren daer doe: |
|
Hord, ic mach u secgen hoe, |
|
Wildi die redene daer af horen: |
|
190 |
Een riddere hadde geweest te voren, |
Dire drie hadde geslegen doet. |
|
Hi werde hem als dijs hadde noet, |
|
Nochtan moesti tachterst sterven |
|
Ende sijns lives derven. |
|
195 |
In segt over waer niet vort, |
Maer also alsict hebbe gehort |
|
Soe darict u vertellen wel. |
|
Lanceloet, die riddere snel, |
|
Sloech mengen slach optie lione, |
|
200 |
Die hem wreet waren ende cone, |
Ende die hem niet en vermeden. |
|
Onder hen quam hi daer gereden, |
|
Sere slaende ende met nide. |
|
Doe ontfinc hi in wederside |
|
205 |
Drie wonden groet ende wijt. |
Doe werd hem in nerst die strijt. |
|
Doe ginc hi hem met cracht weren. |
|
Hi sach wel hine const ontberen |
|
Langer niet te sire eren. |
|
210 |
Hi was die nie conste keren |
No vlien, daer hijs hadde noet. |
|
Mettien sloech hire drie doet. |
|
Die andere waren hem wreet |
|
Ende daden hem pine ende leet, |
|
215 |
Ende leverden hem wiges gnoech |
Onthier ende hise alle versloech. |
|
Doe si doet inden sande lagen |
|
Began hi sine wonden clagen. |
|
Doch dancti Gode sere das |
|
220 |
[Dat hi] levende bleven was |
[Jegen lio] ne harde wreet |
|
[Daer hi lan] c vore street. |
|
[Hadde hi ni] et so starc gewesen, |
|
[Hine hads nie] t mogen genesen |
|
[Hi ginc daer sij] n part stoet |
|
225 |
[Ende sette i] n den stegereep den voet. |
[Al was] hi gewont ende moede, |
|
[Hig] incker op met groten spoede |
|
[E] nde reet daerna int foreest. |
|
230 |
[S] ijn ongemac was hem meest. |
[H] i horde vanden vogle di lude |
|
[D] en roeke vanden soeten crude, |
|
Dies daer vele was int wout |
|
Maketde sine herte bout. |
|
235 |
Hi reet weder ende vort. |
Menege stemme heft hi gehort |
|
Van voglen, die hem wel bequamen, |
|
Ende sijns leets en deel benamen. |
|
Hier ende ginder nam hi goem, |
|
240 |
Ende onder enen groffels boem |
Hi den hert doe licgen sach. |
|
Nu hort wies Lanceloet doe plach: |
|
Hi nam dat ors metten sporen. |
|
Die hert saget ende liep voren, |
|
245 |
Ende Lanceloet volgede hem naer, |
Al was hi moede ende swaer. |
|
Dat hondekijn liet nagaen; |
|
Eer hijt wiste hattene gevaen. |
|
Ende doent den hert hadde gevelt |
|
250 |
Reet hi harder dan den telt, |
Ende beette neder op dat gras. |
|
Des wits voets hi girech was, |
|
Ende snetene af met sinen swerde. |
|
Doe viel hi neder an die eerde: |
|
255 |
Hine conste doe gestaen niet. |
Mettien hi enen riddere siet |
|
Comen op een ors groet. |
|
Doe so bat heme Lanceloet |
|
Dat hi tote hem daer quame |
|
260 |
Ende hi den witten voet name, |
Ende hi hem gelove daer op trouwe |
|
Dat hine vore der joncfrouwe, |
|
Ende hi hare oec secgen soude |
|
Dat hi lage inden woude |
|
265 |
Gewont wonderlike onsochte. |
Hi soude comen so hi irst mochte; |
|
Ende si nembermer man ne name |
|
Vor dat hi tote hare quame. |
|
“Segt hare dat si wel doe |
|
270 |
Altoes, beide spade ende vroe. |
Ic heb mi gepient so sere |
|
Om die doget ende om die ere |
|
Die ic van hare hebbe gehort.” |
|
Mettien stac hi die hant vort |
|
275 |
Ende gaf den riddere den voet. |
Hem hadde geweest alse goet |
|
Haddine hem gegeven niet. |
|
Dinc die sal sijn ende met gesciet |
|
Die moet ember ten inde comen. |
|
280 |
Alsi den voet heeft genomen |
Nam hi sijn swaerd ende Lancelote sloech |
|
Dat hijt qualike verdroech. |
|
Hi dede ene dorperlike daet, |
|
– Hads gemogen wesen raet! – |
|
285 |
Ende bejagede lettel ere. |
Hi vantene gewont ende wonden mere, |
|
Ende loende hem met quade goet, |
|
Alsmen heden dages doet |
|
Ende heft gedaen menechwarf. |
|
290 |
God, die nie en verstarf, |
Mote alle die bose scrinken, |
|
So dat si hen moten bedinken, |
|
Ende alle haer quaetheit laten, |
|
Ende werken bi rechter maten! |
|
295 |
Die riddere, die fel was harde sere, |
Doe hi gewont hadde den here, |
|
Soe dat hem dochte dat hi daerbi |
|
Sterven soude, doe voer hi |
|
Aldaer doe woende die coninginne. |
|
300 |
Hi was van herten ende van sinne |
Utermaten ende sere vroe |
|
Dat hem comen was alsoe; |
|
Hi waende doe wel here wesen. |
|
Maer eer die rime werd gelesen |
|
305 |
Soe sal hi ondervinden wel |
Oft hem iet beteren sal sijn spel. |
|
Wat hulpet dat ict lanc makede? |
|
Alse die riddere der borch nakede, |
|
Ende hi daer vore gereden quam, |
|
310 |
Een garsoen sijn ors nam |
Ende leidet daermens wale plach. |
|
Hoe blide hi was doe hi dit sach! |
|
Selve ginc hi in die zale, |
|
Daer hi was ontfangen wale |
|
315 |
Van ridderen ende van joncfrouwen, |
Diemen daer menege mochte scouwen. |
|
Selve die joncfrouwe quam vort gegaen, |
|
Dine wel daer wilde ontfaen |
|
Om dat hi hare vremde was. |
|
320 |
In enen boegaerd op dat gras |
Ginc si doe entie riddere mede. |
|
Nu hort wat hi doe dede. |
|
−“Joncfrouwe,” seithi, “gi hebt gesworen |
|
Vor hen allen die tuwen rike horen |
|
325 |
Dat gi nembermer nemet man |
En si die u gebringen can |
|
Vanden herte den witten voet. |
|
Nu sietene hier ende doet |
|
Al uwen wille nu daer bi. |
|
330 |
Ic wanne quite ende vri |
Met minen swerde optie lyone, |
|
Die mi fel waren ende cone. |
|
Te rechte hebbic u gewonnen. |
|
Alle die gene dies mi veronnen |
|
335 |
Moten hebben quade aventure, |
So sere es hi mi worden te sure!” |
|
Doen dit die joncfrouwe verstoet |
|
Si nam orlof ende opstoet, |
|
Ende seide si wils hebben raet. |
|
340 |
Mettien si in die camere gaet. |
−“Ellindech wijf! wats mi gesciet! |
|
Nu ne an mi God der eren niet. |
|
Wat eest dat men mi doet verstaen! |
|
Wat hebbic arm wijf mesdaen |
|
345 |
Jegen Gode onsen here?” |
Si weende utermatene sere |
|
Ende clagede doe haer ongeval. |
|
−“Here, es dit mine bede al, |
|
Die ic oit bat spade ende vroe, |
|
350 |
Dat mi Got sinde toe |
Daer ic vrolijc met leitde minen tijt? |
|
Ic wane in die werelt wijt |
|
En es nu so leeliken niet. |
|
Wats mi arme nu gesciet |
|
355 |
Hine scient van gere groter daet, |
Hi es so leelijc ende oec quaet! |
|
Het doet mi ongeval, en trouwen.” |
|
Mettien vernament die joncfrouwen |
|
Ende quamen tot hare gegaen, |
|
360 |
Doe sise wenende sagen, saen. |
Si spraken doe alle an hare |
|
Wat si hadde en wat har ware? |
|
Si seide: “Gi selet weten wel. |
|
Sagedi nu genen riddere fel, |
|
365 |
Dien ic soe wel dede ontfaen? |
Mi donct het es alsoe vergaen: |
|
Hi heeft hier bracht den witten voet. |
|
Ic bidde u dat gi wel doet |
|
Ende mi gevet goeden raet. |
|
370 |
Gi moget wel sien hoet mi staet.” |
Ene joncfrouwe, die stont bi hare, |
|
Si seide: “Joncfrouwe, nu nemet ware, |
|
Onse raet en can gehelpen niet. |
|
Het ware goet datmen siet |
|
375 |
Ende men sinde om uwe man, |
Ende dat si u geraden dan; |
|
Dat donct mi alre best gedaen.” |
|
Die joncfrouwe seide doe saen: |
|
“Ic wille sinden dan alte hant |
|
380 |
Om al mine ridders in min lant, |
Dat si comen haestelike |
|
Alle die horen te minen rike; |
|
Daer ware sere hars te doene.” |
|
Daer quam doe menech ridder coene |
|
385 |
Ende oec menech jongelinc |
Eer die sonne onderginc |
|
Ende des ander dages vele vroe. |
|
Ic horde secgen dat quamen doe |
|
. LX. hondert niet min een, |
|
390 |
Die van hare hilden leen. |
Daer quamen oec drie coninge gecroende |
|
Eer die sonne den dach verscoende, |
|
Ende met hen so menech man, |
|
Dat icse niet genomen ne can. |
|
395 |
Si beetten ende gingen in die zale. |
Die joncfrouwe ontfincse wale. |
|
Doe deetse die coninginne saen |
|
Int vrijthof te gadere gaen. |
|
Met hen die gene die si wouden, |
|
400 |
Ende die si waende dat haer souden |
Geraden dbeste dat si consten, |
|
Ende die haer alles goeds onsten, |
|
Ende die si oec getroude wel |
|
Deet sire gaen, ende nieman el. |
|
405 |
Met hen ginc si inden boegaert. |
Die coninge spraken te harrewaerd: |
|
Wat si gebode, ende wat si woude? |
|
Si seide dat sijt hen secgen soude. |
|
“Hier es comen nu tote mi |
|
410 |
Een riddere, in weet wie hi si, |
Ende heeft hier bracht den witten voet, |
|
Het heefter menech riddere goet |
|
Sijn lijf daer ombe verloren. |
|
Hi heft mi geleit te voren |
|
415 |
Dat hine met stride gewonnen heft. |
Eest waer dat hi mi segt, |
|
Sone gewinnic nembermere |
|
Noch bliscap noch oec ere; |
|
Hi es soe leelijc ende oec quaet. |
|
420 |
Hier op willic hebben raet. |
Al ware hi te manne gename, |
|
Godweet, het ware onbetame |
|
Dat hi u alre here soude sijn.” |
|
Doe antwerde haer daer een coninc fijn: |
|
425 |
“Joncfrouwe, u tale hebwi vernomen. |
Men doe ons hare den ridder comen, |
|
Ende alse wi horen sine tale |
|
Soe selewi u geraden wale.” |
|
Doe riepmen den riddere ende hi quam. |
|
430 |
Ende done die joncfrouwe vernam, |
Begonste si te weenne sere |
|
Ende seide: “Willecome, here!” |
|
Hi antwerde hare doe met sinne. |
|
Ay hoe serech stont di coninginne! |
|
435 |
Dat sine daer nie gesach |
Dat was haerre herten en swear slach. |
|
Daer stont een coninc, die wel onste |
|
Sire vrouwen, ende hi begonste |
|
Den riddere saen te vragene doe |
|
440 |
Op wat saken ende hoe |
Hi te hove ware comen. |
|
Alst die riddere hevet venromen |
|
Hi seide: “Here, in onse lant |
|
Es menegen riddere wel becant, |
|
445 |
Ende daer loept oec die niemare |
Dat dese joncfrouwe alsulc ware, |
|
Dat si niet huwen ne mochte, |
|
En ware an dien die haer brochte |
|
Vanden hert den witten voet. |
|
450 |
Mijn vader es een ridder goet |
Ende hiet mi dat ic varen soude |
|
Den hert jagen inden woude. |
|
Des benic nu te hovede comen: |
|
Den hert hebbic sinen ganc benomen |
|
455 |
Ende hebbe hier sinen voet brocht, |
Dien menech riddere heft becocht. |
|
Trecht daer af willic daer bi, |
|
Want hi te sure es worden mi.” |
|
Doe die coninc dit verstoet, |
|
460 |
Pensde hi in sinen moet, |
Dat wel waer mochte wesen. |
|
Hi seide: “Joncfrouwe, hort na desen: |
|
Onse raet ende onse macht |
|
Dats datmen verste .xiiij. nacht; |
|
465 |
In canre niet beters toe gesien. |
Hier binnen so mach vele gescien.” |
|
Den riddere doe evele behagede |
|
Datmen den verst so lange dagede. |
|
Hi wiste wel dat hem quaet ware, |
|
470 |
Ende was daeromme te meer in vare. |
Die verste die moeste sijn alsoe. |
|
Dies was die joncfrouwe blide ende vroe. |
|
Sine liet geen hof scieden niet. |
|
Dat si wilde ende dat si hiet |
|
475 |
Dat was scire daer gedaen. |
Nu latic dese tale hier staen, |
|
Ende late dese heren dus daer bliven. |
|
Ende sal van Waleweine scriven. |
III. Hoe Walewein Lancelote bescudde en enen camp voor hem vacht
Daventure doet ons cont, |
|
480 |
Dat Walewein ter selver stont |
Sere dochte dat Lanceloet |
|
Ware nu in groter noet, |
|
Om dat hi daer af niet vernam, |
|
Noch en gene boetscap quam. |
|
485 |
Hi was te Kardole binnen |
Met Arturs wive, der coninginnen, |
|
Ende die coninc hine was daer niet. |
|
Mettien hi enen knape siet. |
|
Tote hem riep hine doe saen. |
|
490 |
Hi hietene om sijn ors gaen. |
(Dit was eens mergens vroe). |
|
Men brachte hem sijn ors doe. |
|
Hi sat doe op onvervaert, |
|
Maer hine wiste waerwart |
|
495 |
Dat was dat hi varen soude, |
Maer alset selve God woude |
|
Reet hi onthier ende hi vernam |
|
Dat hi vorden foreeste quam. |
|
Daer sach hi licgen anden sande |
|
500 |
Beide die voete ende die hande |
Vanden ridders dire bleven doet. |
|
Doe waendi dat ware Lanceloet. |
|
Hi viel neder doe opt gras |
|
Van rouwen die hi hadde das. |
|
505 |
Hi dreef dat alre meeste seer |
Dat man sal maken nembermeer, |
|
Noch nie maketde daer te voren, |
|
Omdat hi waende hebben verloren |
|
Lancelote den riddere snel. |
|
510 |
Sident vergout hijt hem wel. |
Doen sat hi weder op sijn paert |
|
Ende reet ten foreestewaerd |
|
Om daer te siene hoet daer stoet. |
|
Doe sach hi sinen geselle goet |
|
515 |
Nederliggen daer int gras. |
Here God, hoe blide hi doe was! |
|
Hi beette ende weende sere |
|
Ende seide: “Lanceloet, geselle, here, |
|
Segt, wi hevet u dit gedaen?” |
|
520 |
Alse Lanceloet dit hevet verstaen: |
“Soe segt mi wie sidi dan?” |
|
Walewein antwerde hem daer an: |
|
“Here, Walewein es min name, |
|
Dien herde leet es uwe mesquame.” |
|
525 |
Doen her Lanceloet dat hoerde |
Nu hort wat hi doe antworde: |
|
“Walewein, live geselle goet, |
|
Ic hadde gewonnen den witten voet |
|
Optie felle lione met crachte, |
|
530 |
Die mi gewont hebben onsachte, |
Alse gi hier nu scouwen moget; |
|
Doe quam hier en ridder sonder doget, |
|
Dies ic wel doe werd geware. |
|
Ic bat hem dat hi quame hare. |
|
535 |
Hi deet doe ende quam te mi. |
Ic seide doe: “Edel riddere vri, |
|
Ic bidde u, dat gi wel doet, |
|
Ende voret desen witten voet |
|
Aldaer die joncfrouwe nu si.” |
|
540 |
Doe hine hadde sloech hi mi |
Ende stac mede in minen lichame |
|
Met sinen swaerde te mire mesquame.” |
|
Ende doe Walewein horde die sake |
|
Nam hine met groten [on [gemake |
|
545 |
Ende setten vor hem op sijn gereide. |
Uten woude voren si beide. |
|
Doe hadde Walewein verhort |
|
Secgen dat daer ene port |
|
Over enen groten berch stoet, |
|
550 |
Daer een ersatere woende vroet. |
Doe voerdi Lancelote aldare, |
|
Ende bat hem dat hijs name ware, |
|
Ende hine genase haestelike. |
|
Dadijt, hi souden maken rike. |
|
555 |
Ende Walewein wiesde den ersatere mere |
Ene const, die daertoe halp wel sere. |
|
Ende hi sciet doe van Lancelote |
|
Ende voer met hasten herde grote, |
|
Daer die brullocht wesen soude. |
|
560 |
Lettel wiste ieman wat hi woude |
Doen hi daer inder borch quam. |
|
Lettelgoet ieman ware nam |
|
Wie hi was, oft wat hi wilde; |
|
Daer was so menech ridder milde. |
|
565 |
Maer eer dat quam die avont |
Soe waest menegen riddere cont. |
|
Ende het was op dien dach comen, |
|
Dattie riddere soude hebben genomen |
|
Tenen wive die joncfrouwe. |
|
570 |
Dies was int hof doe groten rouwe |
Van allen den genen die daer waren, |
|
Dat so verre was gevaren. |
|
Daer was een caplaen gereet: |
|
Die joncfrouwe quam, al wast haer leet, |
|
575 |
Om den riddere sijn belof te doen. |
Mettien quam der Walewein die coene |
|
Ende vrachde daer doe oppenbare |
|
Wat manne dattie gene ware |
|
Die de joncfrouwe hebben soude? |
|
580 |
Die ridders vrachden wat hi woude? |
−“Wat ic wille?...” Doe sprac di quade |
|
“Ic hebse gewonnen met rechter dade.” |
|
−“Wonstuse?” −“Jaic,” seit hi, “en trouwen |
|
−“Du liges: dat sal di noch berouwen! |
|
585 |
Dune ontfars mi in die helle |
Ic sal wreken minen geselle, |
|
Die di op trouwe ende op goet |
|
Gaf te vorne den witten voet; |
|
Ende du daets dijns selfs onnere, |
|
590 |
Want min geselle was gewont sere, |
Ende du wondetsene meer daertoe. |
|
Dies biedic hier den hanscoe, |
|
Eest dattune daers ontfaen.” |
|
Doe antwerde die riddere saen: |
|
595 |
“Du liges vulike alse een quaet. |
In wiste noit van sulker daet |
|
Alse gi mi hier tiet an. |
|
Alse gijs berouwenesse hebt dan |
|
Dan saelt wesen alte spade.” |
|
600 |
Mettien so werd di camp gestade. |
Echt soe sprac die riddere doe |
|
Te Waleweine, ic segt u hoe: |
|
“In weet wat gi hebt vernomen, |
|
Maer gi sijt an ene sotheit comen |
|
605 |
Dat gi mi beroept, secgic u, |
Van selker dinc alse gi sprect nu; |
|
Soe hoe sore mede es gesciet, |
|
Ic ne waers hier sculdech niet |
|
Redene te houdene jegen u. |
|
610 |
Het es so verre comen nu, |
Dattie camp wesen moet. |
|
Ic weet mi selve nu so goet, |
|
Ende van deser dinc so claer, |
|
Ic ontsie u niet een haer.” |
|
615 |
Walewein die sprac sine doget: |
“Riddere, ontsiet mi, oft gi moget! |
|
Dat wetic wel, dat gi mi niet |
|
Van enen cleinen hare ontsiet; |
|
Maer God weet, ic ontsie u min. |
|
620 |
In weet oft doet min domme sin. |
Hebdi doget, gi sultse vinden. |
|
Ic soude mi node onderwinden |
|
So hoger dinc, ic segt u twi: |
|
En es om geen spel, dat donct mi, |
|
625 |
Hets om dlijf ende om die ere. |
In hadde hier nembermere |
|
U met so hoger dinc beseit, |
|
In hadde wel die waerheit |
|
Geweten, ende oec bi welker sake.” |
|
630 |
Dus bleef daer harre tweer sprake. |
Des was die joncfrouwe harde vroe |
|
Ende alle die daer waren doe, |
|
Ende mede die haer waren hout. |
|
Ende Walewein, die riddere stout, |
|
635 |
Dede hem wapenen daer te hant. |
Sine coisen hi doe bant. |
|
Sinen halsberch scuddi ane, |
|
Die hem wel sat, na minen wane. |
|
Den wapenroc hire boven doet. |
|
640 |
Men brachte hem den helm goet, |
Die wel jegen slage mochte, |
|
So wat so menne gerochte, |
|
Jegen steke ende jegen slagen. |
|
Hine wilde des camps niet verdagen, |
|
645 |
Want doe hi al gewapent was |
Dedi bringen in dat gras |
|
Sijn ors, dat scone was ende groet. |
|
Hi seinde hem daer te deser noet. |
|
Wat hulpt dat icker vele af seide? |
|
650 |
Wel geatsemert warense beide: |
Daertoe waren si beide goet. |
|
Si daden een rikelijc gemoet, |
|
Ende si hen daer soe onderstaken, |
|
Dat harre beider scachte braken. |
|
655 |
Si vingen doe beide ten swerde, |
Want elkerlijc anderen geerde. |
|
Met nide si di swaerde verdrogen |
|
Ende grote slage daer met slogen, |
|
Manlijc op anderen mengen slach, |
|
660 |
Dat hem wonderde wie dat sach. |
Si vochten dus lange ende sere. |
|
Die joncfrouwe sprac: “God onse here |
|
Moete Waleweine nu gestarken!” |
|
Men mochte daer sien die sparken |
|
665 |
Die ut haren helmen spranc. |
Si maecten daer groet geclanc. |
|
Daer ne was en geen verdrach, |
|
Si slogen menegen swaren slach. |
|
Wat hulpet dat ict lanc maecte? |
|
670 |
Walewein sloech doe ende geraecte |
Den riddere dat hi hem clovede |
|
Den helm ende al metten hovede, |
|
Dat hem tswaerd dorewoet |
|
Ten scouderen eert wederstoet. |
|
675 |
Daer was een gecrijs groet: |
Hi viel neder ende was doet. |
|
Men bantene an eens perts start, |
|
Men sleiptene (hi waes wel waerd)! |
|
Men sleiptene vord ende weder |
|
680 |
Te berge op, te dale neder. |
Aldus moten si alle bederven |
|
Die hen loesheiden bewerven! |
|
Ic daert wel nemen op min trowe, |
|
Dat nu blide was die joncfrouwe |
|
685 |
Ende alle die met hare waren. |
Walewein seide doe: “Ic wille varen” |
|
– Besien wat sijn geselle dade. |
|
Die joncfrouwe seide: “Het is te spade. |
|
Ne ware, ward u bequame, |
|
690 |
Ic wiste nu gerne sinen name.” |
Doe sprac weder die riddere snel: |
|
“Joncfrouwe, men magen nomen wel. |
|
Hi es die beste riddere die leeft |
|
Ende die werelt binnen heft, |
|
695 |
Ende die scoenste oec daer mede.” |
Die joncfrouwe sprac: “Al mine bede |
|
Ne hebbic dan niet verloren, |
|
Die ic hebbe gebeden hier voren.” |
|
−“Joncfrouwe, hi hetet Lanceloet. |
|
700 |
In sach noit sinen genoet |
Van te doene grote daet. |
|
Ic wiste gerne hoet met hem staet.” |
|
Die joncfrouwe antwerde hem des: |
|
“Ic secgu, riddere, wat nu es: |
|
705 |
Gi sult doen uwes selfs ere |
Ende met mi bliven tramere; |
|
Ende margen alse di sonne opgaet, |
|
Oft u so int herte staet, |
|
So vaert daer u geselle si.” |
|
710 |
Doen sprac die riddere vri: |
“Joncfrouwe, ic sal doen u gebot.” |
|
−“Here,” seit si, “dat lone u Got.” |
|
Doe was Walewein hovescelike |
|
Ontfaen van menegen ridder rike. |
|
715 |
Al die gene di waren dare |
Namen sijns do grote ware. |
|
Alset opten etentijt quam |
|
Die joncfrouwe Waleweine metter hant nam |
|
Ende dedene sitten neven hare. |
|
720 |
Si nam sijns daer gode ware. |
Ende die daer dienden in di zale |
|
Plagen sijns daer harde wale. |
|
Doe dat eten was gedaen |
|
Ende die riddere opgestaen |
|
725 |
Maecten si bliscap ende spel, |
Want hen allen voget wel. |
|
Nu hort wat die joncfrouwe doet. |
|
−“Walewein,” seitsi, “riddere goet, |
|
Ic weet wel gine wilt letten niet. |
|
730 |
Alse gi uwen geselle siet |
Quedten mi, des biddic u. |
|
Ic bevele u te Gode nu: |
|
In weet wanneer ic u mer sie; |
|
Ic biddu, dat u goet gescie, |
|
735 |
Dat gi met uwen geselle weset |
Onthier ende hi wel geneset, |
|
Ende gi met hem comet hier.” |
|
Doe sprac Walewein, die ridder fier: |
|
“Joncfrouwe, dat salic doen al, |
|
740 |
Geeft mi God geluc ende geval.” |
Doen dese tale was gedaen |
|
Ginc si in hare camere saen, |
|
Ende doen gingen die knapen |
|
Waleweine saen een bedde maken |
|
745 |
Dat rikelijc was ende scone. |
Al hadde hi gedragen crone, |
|
Tote Akers inden selven dage, |
|
So mochte hire wel, sonder sage, |
|
Op hebben gelegen harde wel. |
|
750 |
Een knape starc ende snel |
Brachte enen cuelc sidijn |
|
Ende orcussen purperijn. |
|
Een ander brachte daer gedregen |
|
Twe slapelakene niedwegen, |
|
755 |
Wit gevouden ende cleene, |
Daer noit man oec ne geene |
|
So goet met ogen ne sach, |
|
Alse daer Walewein doe op lach. |
|
Doe si op dat bedde waren gespreet, |
|
760 |
Brachte ene joncfrouwe daer gereet |
Een covertuer bespringet met goude, |
|
Die hi over hem hebben soude. |
|
Die al die werelt ware dorgaen |
|
Hine hadde negene so gedaen |
|
765 |
Vonden, bedi si was so goet. |
Tgesticte datter ane stoet |
|
Ne coste niet so lichtelike, |
|
Men priset vor een conincrike. |
|
Doe dat bedde was gereet |
|
770 |
Een knape om Walweine geet, |
Dine slapen dede comen. |
|
Doe hi dat bedde hadde vernomen |
|
Soe rikelike ende soe goet, |
|
Doe seide hi in sinen moet, |
|
775 |
Dat hi noit daer ne quam |
Daer hi so goet enech vernam. |
|
Hi dede na dat hem was bewant |
|
Ende ginc slapen altehant. |
|
Ende des marge [ns] herde vroe |
|
780 |
Stont hi op ende nam orlof doe. |
Ende sat met haesten op sijn paert |
|
Ende voer te sinen geselle waerd. |
|
Doe hi quam daer hine liet |
|
En was hi wel genesen niet. |
|
785 |
Al waest hem te doene swaer |
Hi moeste na hem beiden daer |
|
Onthier ende dat hem dochte |
|
Dat hi wapine dragen mochte, |
|
Oft noet ware ende te doene. |
|
790 |
Doe dede Walewein die coene |
Jegen den ersatere alsoe, |
|
Dat hijs blide was ende vroe, |
|
Ende hietse beide ter selver stont |
|
Varen ende keren gesont. |
|
795 |
Si saten op so dat si vernamen |
Dat si beide ter borch quamen. |
|
Men werd hens geware saen. |
|
Die joncfrouwe quam jegen hem gegaen |
|
Ende hietse wellecome wesen. |
|
800 |
−“Vrient,” seit si, “sidi genesen?” |
−“Jaic, joncfrouwe, sonder wanc, |
|
Des moet God hebben danc.” |
|
Walewein sprac: “Joncfrouwe goet, |
|
Wat donct u best watmen doet? |
|
805 |
Mijn geselle es comen nu, |
Die hier gewonnen hevet u, |
|
Dat hem worden es te sure; |
|
Maer hine wilt op dese ure |
|
Niet gehuwen, dat si u cont. |
|
810 |
Hi willet u versten toter stont |
Dat hi weder comet hier |
|
Met sinen magen alse ridder fier; |
|
Maer hi wilt dat gi dus blieft, |
|
Ende dat gijs geen ongedout en drieft, |
|
815 |
Al eest dat hi u dus laet.” |
Die joncfrouwe, die haer wel gemaect |
|
Antwerde: “Here, lude ende stille |
|
Benic gereet te sinen wille: |
|
Ic sal beiden, hoe dat oec si |
|
820 |
Alse lange alse sijn wile si. |
Ende oec salic na sinen rade |
|
Werken beide vroech ende spade.” |
|
Dit behagede Lancelote wel, |
|
Want hi in nereste no in spel, |
|
825 |
Noch oec om lief, no om leet. |
Noch om gene dinc die hem overgeet, |
|
Noch om al die werelt oec mede |
|
En haddise niet genomen ter stede, |
|
Ende omder coninginnen wille, |
|
830 |
Die hi minde lude ende stille; |
Dit was hem die meeste sake. |
|
Men dede die heren welte gemake. |
|
Daer was bliscap ende spel groet. |
|
Die coninginne ende oec Lanceloet |
|
835 |
Saten te gadere ende spraken daer. |
Hi bequam hare wel vorwaer. |
|
Si wilde, hebbic vernomen, |
|
Dattie brullocht ware volcomen; |
|
Maer si scaemde hare, dat secgic u, |
|
840 |
Dat sine eyschen soude nu. |
Dus bleven si twe dage daer, |
|
Ende des derdes dages daernaer |
|
Namen si orlof beide te samen |
|
Ende reden so verre, dat si quamen |
|
845 |
Te Arturs hove te Karmeloet, |
Daer doen bliscap was wel groet |
|
Omdat si beide comen waren. |
|
Si telden hoe si hadden gevaren |
|
Den coninc ende der coninginnen. |
|
850 |
Des waren si blide in haren sinne |
Dat hen dus was vergaen. |
|
|
|
Nu latic hier af die tale staen, |
|
Ende sal u vertellen, alsict vernam, |
|
Hoe Torec irst ter werelt quam, |
|
855 |
Ende hoe hi daerna quam te hove |
Ende werd een riddere van grote love. |
Le texte et les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont sous Licence OpenEdition Books, sauf mention contraire.