Version classiqueVersion mobile

L’eschatologie royale de tradition joachimite dans la Couronne d’Aragon (XIIIe-XVe siècle)

Première partie : description des manuscrits et transcriptions diplomatiques

Académie Royale de la Langue (Real Academia de la Lengua, Madrid)

Texte intégral

Manuscrit 18, Real Academia de la Lengua (Madrid)

a) Description

1Ce manuscrit factice est une anthologie prophétique de 120 folios (+ 2 gardes de relieur et 5 pages de garde : 1+2 [...] 1+3), mesurant 300 × 220 mm, en parchemin et papier. Il est le résultat du regroupement de plusieurs fragments distingués par des supports et des écritures différents. L’actuelle reliure porte Opera Varia sur sa tranche. La table des matières du folio 1r est du XVIIe siècle et concerne les folios 2 à 88 : les folios 89 à 120 ont donc pu être ajoutés après la rédaction de celle-ci, ce qui est d’autant plus vraisemblable qu’ils constituent des cahiers indépendants, séparés du reste du volume par des folios vierges.

2Les folios 73, 87, 93 et 95 sont vides. Deux folios ont été déplacés : celui qui porte le numéro 64 devrait se trouver entre les actuels 49 et 50 ; le folio 63 actuel devrait se trouver après l’actuel 74.

3Le sceau de la bibliothèque figure aux folios 1r° et 120v°. Fol. 1r° : « Sal. 3a Est.17 Cax. 6° [ancienne cote?] » ; fol. 1v° : D.Ga.1a.

4Une numérotation au crayon de papier, de 1 à 120, en chiffres arabes, commence à la deuxième page de garde et s’achève au fol. 120. Les folios 76 à 86 — Liber de Oneribus Orbis — et 88 à 92 portent des numérotations anciennes : de I à XII dans le premier cas et de 1 à 5 dans le deuxième.

5Les fols. 72v°-73r° et 86v°-87v° sont vides, un folio a été arraché après l’actuel n° 62.

6Ce manuscrit compte 7 cahiers de 8 folios (fols. 2-49 et 96-111) et 2 cahiers de 6 folios (fols. 76-87), dont le premier est en parchemin ; les fols. 64 et 75 sont également en parchemin.

7Neuf mains semblent être intervenues sur ce volume (voir contenu) ; le Liber de Flore porte des notes marginales en latin et en catalan et, de la main du scribe, des notes interlinéaires en catalan.

8Lorsque les initiales de chapitre manquent (fols. 2 à 70 et 73 à 87), elles sont indiquées en marge en petits caractères, de même que les sous-titres.

9Ce volume provient probablement de la bibliothèque papale de Peñíscola, selon Juana Maria Arcelus Ulibarrena (Visionarios..., introduction, p. CII).

b) Contenu

10Deux références pour une description détaillée : « Catálogo de manuscritos de la Real Academia Española », Anejos del boletín de la Real academia española, 50, Madrid, 1991, p. 20-22 et ARCELUS ULIBARRENA Juana María, introduction à POU I MARTÍ, José María, Visionarios, beguinos y fraticelos catalanes (siglos XIII-XV), Madrid : Colegio cardenal Cisneros, 1991, p. XCIX-CII.

11- Fol. 1r°: Table des matières partielle des folios 2 à 88 [A, XVIIe].

12- Fols. 2-21r° : Robert d’Uzès, Liber visionum et revelationum [...] super statu futuro Ecclesea et regni Francia [1291-1295/96], [B, XVe siècle]

13- Fols. 21v°-25v° : Pseudo-Méthode, Liber Methodii episcopi et martiris quem reliquit beatus Jeronimus in suis scriptis sich de greco in latinum transtulit. [B]

14- Fols. 25v°-35r° : Istoria de septem sapientibus. [B]

15- Fols. 35r°-37r° : Ystoria de Assenech filia Putiffariis et de conversione ejus et conjugio cum Josep viro Dei et duce Egipti. [B]

16- Fols. 37r°-38r° : Brevis ystoria de adventu Antichristi. [B]

17- Fols. 38r°-50v° : Epistola quam scripsit magister Samuel israelita oriundus de civitate regis Marrochitani ad rabi Ysach magistrum sinagoge que est in regno predicto, de arabico in latinumper fratrem Alfonsus de Bonihominis Ispanus ordinis praedicatorum translata et epître dédicatoire du traducteur [texte incomplet : 19 chapitres seulement sur 28, B]

18- Fols. 51r°-65r° : Jean de Roquetaillade, Liber Secretorum Eventuum [1349], [C]. Le folio numéroté 63 appartient à l’homélie sur Mathieu 22, le fol. 64 aux visions de Robert d’Uzès.

19- Fols. 65r°-71r° : Liber de Flore [1303-1305], [C].

20- Fols. 71v°-72r° : XXV virtutes roris marini sive marini. [D : cursive du XVe]

21- Fols. 74r°-75v° : Homilia super 22 capitulo Mathei. [E]

22- Fols. 76r°-86r° : Jean de Roquetaillade, Liber de Oneribus Orbis [1354-1355]. Inc. : « Ad illuminationem simplicium electorum in presenti opusculo librum de oneribus orbis quem composui super sequenti prophetia que incipit ‘Vehe mundo in centum annis’ ».[F, très proche de B].

23- Fols. 88r°-92r° : Catalogue des commandements (commentés), des péchés capitaux et des oeuvres de miséricorde, en catalan. [G, XVe siècle].

24- Fol 94r° : Note de F. Rovira rapportant une réponse de Benoît XIII au roi des Romains Sigismond concernant son opinion sur la façon de résoudre le schisme. [H, XVe siècle]

25- Fols. 96r°-120v° : Table des matières de la Bible avec résumé du contenu des différents livres. [I, XVe siècle]

c) Bibliographie

26Robert d’Uzès : édition par BIGNAMI-ODIER, Jeanne, « Les visions de Robert d’Uzès O.P. », Archiv. Fratr. Pred., 25, 1955, p. 258-310.

27Pseudo-Méthode : édition par VERHELST, Daniel, « Epistula Methodii de Antichristo », Corpus Christ. Contin. Med., XLV, chap. VII, Brepols : Turhout, 1976, p. 138-152 ; il en existe au moins 190 manuscrits.

28Je n’ai pas identifié la Ystoria de adventu Antichristi des folios 37-38.

29Lettre du Rabbin Samuel de Fez : manuscrits et éditions recensés dans RUSCONI, Roberto (éd), Cristoforo Colombo, Lettere e scritti (1495-1506), Nuova raccolta colombiana, III, Rome : Istituto Poligrafico e Zecca dello Stato, III, t. 1. Voir aussi MEERSEMANN, Gilles Gérard, « La chronologie et les oeuvres de frère Alphonse Buenhombre O. P. », Archivum Fratrum Praedicatorum, 10, 1940, p. 77-108.

30Liber Secretorum Eventuum : édition critique par MOREROD-FATTEBERT, Christine, Robert E. LERNER, Johannes de Rupescissa : Liber Secretorum Eventuum, Specilegium Friburgense, vol. 36, Fribourg : éditions universitaires, 1994.

31Liber de Flore : édition partielle par GRUNDMANN, Henri, « Liber de Flore », Sonderabdruck aus dem historischen jahrbuch, Munich, 1929, p. 3-91 ; il existe des versions de ce texte dans : BNP lat. 3181, Reims Bibl. Municipale E 350, Vat Lat. 3816 (fols. 64-67), Rome, Bibl. Vallicel. J32 (fols. 2-18), Rome, bibl. Vallicel. J33, (fols. 106-148) et Arras Bibl. Municipale 651 (fols. 85-106).

32* Liber de Oneribus Orbis : édition critique et commentaire dans ce travail (à partir des manuscrits Tours 520 et real Academia de la Lengua 18).

d) Transcription

33[Jean de Roquetaillade, Liber de Oneribus Orbis, 1354-1355]

34[Fol. 76r°][A]d illuminacionem simplicium electorum ¡n presenti opusculo librum de oner¡bus / mundi siue orbis quem conposui super sequenti prophecia que incipit.

35[V]e mundo in Centum annis quoniam elongantus [sic] est a decore meo ha/-bitatores scire quos studia prophana dilacerant indignacione / mea de lictore maris oriet gens prophana Eritque solitudo in terra quo[u]sque no/-uus david arcem sion veniat reparare. Grecia concubinaria rursum destruccioni / patebit et arte vespertilionis occidui reducetur ad donum [sic] sponse .\ ſerui/-cosa ſicilia triturabitur donec consumptis apibus sponsa fuerit reformata .\ Cumque / desinent ipsam ungues aquile astringere non euadet quoniam gemina procella super/-ueniens absorbebit eam .(Romanorum fastigia diruet unicornis ꚍ ipsi propriis / furoribus uexabuntur \ quibus fractura pontis ꚍ asini submersio prebebunt signa ruine / appropincantis quando suggestione bilinguis ydolorum copulabitur populo inpudico / tacentibusque senioribus denegabitur audiencia ueritati ꚍ obtegetur ¡ntuitu simu/-lacrorum egipti. (Nidus onagorum [sic] italia leonibusꚍ lupis de propria silua natis mor/-debitur donec ab inguine usque ad polices fluat sanguis ꚍ terrenam experta vo/-raginem discat medelam accipere sue sitis .(Germania vicerum dolore torquebitur / ꚍ fractis ceruicibus bibet de calice furoris cum sacerdotibus giganteis in / cuius pelago multitudo balenarum suscitabit procellam subiciens periculo na/-uigantes nam conturbatis principibus periclitabitur tranquilitas popularis .(ſer/-piginosa brachia regis apum astringent latera subditorumꚍ a mari usque / ad mare protensa complicabitur immoderata repleccione [sic] : Nam Rex qui sponse / mestrua deglutiuit fune proprio strangulatus de solio corruet odio vi/-cinorum arentibus vicibus federis simulari nec ambiciosa pollucio sanguin¡s / inpune transibit merentibus genitis .(Nidus eciam aristotilis contabescens / euacuabitur quoniam pullorum garritusabom¡nabilis obteget veritatem ¡rri/-dendo ministris eius .(Ybernorum cauernas proprii maris stremitus conturbabit / et ut indomita ferocitas mansuescat sub uno Rege pressura dabitur populo / indiscreto .(Y[s]pania nutrix maphometice prauitatis reciproca furia laniabitur / nam inuicem eius Regna consurgent \ Et cum pullus ¡umentalis tria septenna comple/-uerit multiplicabitur ignis vorans donec vespertilio sinifes ispanie deuoret / subiciensque africamꚍ capud bestie conterens accipiat monarchiamꚍ ¡n pos/-teris humiliet nili habitatores \ postque filius perdicionis consurget inpetu / repentino ad tribulandum mortales ut filios Jherusalem acerbissimo gladio separet a fi/-li¡s babilonis et draco sui furoris extremam seuiciem in eo concludens illususꚍ vic/-tus maneat in eternum.\ //

  • 1 In marg. : scelerati populi
  • 2 In marg. : in vini¡s
  • 3 In marg. : alias δolemn¡s
  • 4 In marg. : alias summe
  • 5 In marg. : o quantus luctusꚍ dolor ꚍ planctus / continantur in en¡gmatibus istis / verb¡s vide deus(...)
  • 6 In marg. : fratris sancti ludou¡ci / ⌡mperatoris franci / ꚍ pro muro eneo / positi fuerunt franci / (...)
  • 7 In marg. : alias contestator
  • 8 In marg. : Notatur hic expoliacionem bonorum / temporal¡um ecclesie, main
  • 9 In marg. : nota hec bene diuisio/-nem ecclesie
  • 10 In marg. : de quo agitur qui [dub. : destruccio] uenire habeat / cum domin¡s ecclesie hoc scietur i(...)
  • 11 In marg. : alias g[non leg.]-nantes
  • 12 In marg. : rem¡tor
  • 13 In marg. : sermonis
  • 14 In marg. : tribulacio precedat non pauca δecundum scripturas
  • 15 In marg. : du.
  • 16 In marg. : alias gradibus
  • 17 In marg. : alias sum¡s
  • 18 In marg. : alias sacro
  • 19 In marg. : id est in promptu
  • 20 In marg. : nota, main

36[Fol. 76v°] [N]otabiliter breuiabo ꚍ sine enigmate misteria sigillata in ea sub occultis / verbis in lumine Christi reserabo ad plenum quia tempora valde instant ut ea que prophe/-tantur ¡n ea penituscompleantur \ licet una pars appareat iam completa nisi enim preintellige/-rentur terribiles euentus \ qui predicantur hic frustraꚍ sine utilitate hec scripta reuelata fuissent / Constat autem quod omnis sciens ⌡nfinitus sapiens gubernator nature nichil reuelat frustra nisi / agit inutilem ad utilitatem ecclesie veras prophecias ordinau¡t solerter hanc propheciam ¡nserit ma/-gister Arnaldus de villanoua in libro suo quem⌡ntitulauit de misteri¡s simbalorum sed eam non ex/-posuit \ ꚍ dicit ipsam uni simplici viro fere sine litteris deuoto ꚍδancto reuelatam fuisse sal/-ua semper sentencia ecclesie sacrosancte Romane \ Causa principalis primaria reuelans fuit δpiritus / sanctus ¡uxta illud petri capitulo δecundo \ non enim voluntate humana allata est aliquando prophecia spiritu / sancto spira[n]ti locuti sunt sancti dei homines \ Causa secundaria ꚍ misterialis fuit ille sanctus homo cuius / nomine ignoro \ Causa materialis sunt terribilia onera tocius orbis que describuntur in ea \ Causa formalis est stilus celestis stole qui manifeste relucet in flamine prophetali Causa finalis / est gloria omnipotentis Christi ꚍ⌡nformacio premonicio ꚍ⌡nstruccio tocius corporis misti/-ci eius aduersus malicias proxim¡ antichristi. dicit ergo deus .Vehe mundo in Centum / annis \ quoniam elongatus est a decore meo. hic statim queritur \ primo a quo anno ꚍ / tempore isti centum ann¡ debeant incohari infra quos mundus nequam pro quo Christus in euangelio / recusauit orare maledici ꚍ onerari omnibus ponderibussequentibus peribetur⌡nfra quos ut ⌡nfra / dicitur veniet proximus antichristus. Respondeo breuiter quia prolixe in libro maiori respondi \ quod omni ambiguitate et disputacione abiecta \ isti centum ann¡ ⌡ncipiunt ab anno domin¡ M°/ CC°LXXX° octauo in quo capta fuit Ciuitas tripolis sub Nicolao papa quarto de ordine fratrum mi/-norum cuius ratio est quia primum inδpeciali prophetatur hic capcio tripolis destruccio achon expul/-sio christianorum de tota siria et illud onus fuit ⌡ncohatum super tripoli anno prenonciato sicut / clare digessi in libro meo de cronicis \ ꚍ patet per alios cronistas \ Nam postquam in gener/-ali mundus malediccioni in centum annis subicitur a quo tempore incohetur prima malediccio / specialis seu primum vehe euidenter ostendit cum dicit .Habitatores ſirie etc. ꚍ hoc demostratiue concluditur ex hoc quia fantasticum esset dicere quod illa tribulacio christia/-norum⌡n siria postquam expresse ponitur .Vehe .C. annorum\ litteraliter excluditur fuit ergo / ante illud tempus facta hec reuelacio ꚍ non ponitur quota ann¡ in quo facta est \ quia a capcione predicta / tripolis hi¡ .C. ann¡ incohantur pro certo ex quo certificatur uniuersalis ecclesia quod antichristus proxim[us] futurus est / citra annum domin¡ MmCCCmLXXXmVIIIm \ quia a capcione tripolis usque ad illum annum sunt .C. ann¡ / neque plus neque minus \ ꚍ ex eisdem fundamentis ⌡nfallibilibus concluditur pro certo quod anti/-christus apparebit in mundo ab hoc anno domin¡ M°CCC°LIIII° ¡nfra ¡nmediate sequentes .XXXIIII. / annos \ quod calculacione certissima demostratur \ quia si ab annis M°CCC°LXXX°VIIII° subtrahas XXXIIII / remanent ann¡ MiCCCiLiIIIIi in quo sumus \ Et notatur quod licet ab anno domin¡ M°CCC°LIIII° ⌡nfra .XXXIIII. / ⌡nmediate sequentes dicatur filius perdicionis uen¡re non tamen ⌡ntelligas quod tantum tardet / uenire sed quod⌡nfra illos veniet antichristus maxime ab anno domin¡ M°CCC°LX°VI° et ultra sicut / digessi in libris ali¡s extra istum, ex numeris dan¡elis \. Quare autem malediccioni .C. annorum / quorum tamen .XXXIIII. restant complendi ab hoc anno hic mundus subiciaturnmediate racio redditur / cum subiungit dicens \Quoniam elongatus est a decore meo \ Hoc est ab omn¡ pul-[Fol. 77r°]-critudine euangelistarum veritatis[canc. : um] ꚍ⌡ntroducta est in reprobis plenutido omn¡um viciorum / in maxima parte carnalissum [sic] cleri et deturpati pro magna parte populi christiani sicut occulus probat / ad sensumꚍ hoc ampliori probacione non eget Et hoc primum vehe est toti seculo generali \ quia sicut non est in mundo nacio aliqua que coram deo possit dicere non offendi ⌡ta non est patria que non / senciat furiam crucifixi sequitur \Habitatores sirie quos studia profana dilace/-rant indignacione mea de litore maris oriet gens profana eritque / solitudo in terra donec nouus .david. arcem sion ueniat reparare Hoc est primum vehe speciale a quo Centum ann¡ ⌡ncipiunt computari et tangit male/-diccio ista [expunct. : diccio] tripolimꚍ achon que⌡n libris machabeorum Ciuitas cholonianis nuncu/-patur que in IIII° libro Regum acharon appellatur Et quia anno domin¡ M°CC°LXXXVIII° capta fu¡t / tripolis tunc Ciuitas christiana per soldanum egipti ab illo ⌡nfra Centum annos ⌡nmediate / sequentes tota huius prophecie series afirmatur complenda .\ Et anno Domin¡ M°CC°X°C \ post duos / annos a capcione tripolis, capta est ꚍ achon Ciuitas christiana a soldano egipti pariter ac des/-tructa ⌡uxta prophecias veteris testamenti ꚍ ab eodem tempore usque ad istam diem expulδus est totus populus / Catholicuschristianus de Regno iδrael ꚍ sirie ꚍ data est terra in manus [scelerqti populi] ⌡mpii1 sarracen¡ [expunct. : populi] / Et celebrat terra sabbata sua expulso celerato populo christiano prout dominus testatur dicens /Quos studia prophana dilacerant. videlicet uniuersa peccata quibus ob habundanciam / [dub. : ronum] deditus erat cultu¡ carnis sirus populuschristianus \ ꚍ quia iratus deus contra populumchristianum m¡/-sit super ipsum populum saracenum \ ob magn¡tud¡nem ¡re hereditatem populi christian¡ tradidit Christus alie/-no populo saraceno usque ad tempus certum ut ⌡mpleatur quod subdit dicens .\ Eritque solitudo in terra sirie ꚍ israel Tripolimꚍ achonꚍ damasci donec nouus david arcem sion / ueniat reparare.\ per hunc david ⌡ntelligo recuperacionem et hedificacionem seu reparacio/-nem arcis Sion hoc est Jherusalem ꚍ Regn¡ sirie futurum papam victorem un¡uersi orbis reparato/-rem⌡ntelligo de quo in comento eroscopi prophecia habundanter digessi ac ⌡nsuper principemchristia/-num secularem sub eo qui dux erit belli uniuersi populi christian¡ sed quando hoc erit certe prope est ut ven¡/-at tempus eiusꚍ dies eius non elongabuntur Et ⌡nfra hos prox¡mos .X. annos ⌡nmediate fu/-turos scilicet ab hoc anno domin¡ M°CCC°L°IIII° usque ad annum domin¡ MmCCCLXIIII audientur rumores / sicut ex quotis annorum libri Eroscopi in comento meo manifeste probau¡ quia⌡nfra hos proximos / XXXIIII° annos necesse est destru¡ saracenos ꚍ⌡udeos conuerti ꚍ⌡uridiccionem summ¡ / pontificis per uniuersum seculum dilatar¡ \ sequiturGrecia concubinaria rursum di/-rupcioni patebit et arte vespertilionis occidui reducetur ad domum sponse. / ſecundum vehe speciale erit quod tangit grecos et sub nomine grecorum ceteros scismaticos errores / orientis qui ab un¡tate obediencia ꚍ fide un¡uersalis romane ecclesie recesserunt cum eis qu¡a / spreto vero sponso romano pontifice meretricarie cum pseudo patriarchis grecis hereticis adul/-teriam comiserunt mer¡to dominus ⌡ta dixitGreciaconcubinariaid est adulterina meretrix a tho/-ro legictimo romani pontificis heretice decl¡nansRursumid est iterato de nouo dirupcioni / turcorumsaracenorum ac latinorum aflicta patebit iusto ⌡udicio Jhesu Christi ⌡uxta illud apocalipsis \ capitulo XI° / Actuum erunt quod foris est rite foras ꚍ ne meciaris ¡llud quoniam datum est gentibus etc \ quod si hoc ad litteram / ¡mpletur omni die maxime a capcione tripolis ꚍ citra probacione non eget \ quoniam ob culpam⌡nobediencie \ et / errorum potenciam sapienciamꚍ fere presidenciam perdiderunt ꚍ Regna ꚍ ecclesias multas famosas antiquas / sicut probant septem ecclesie apocalipsiscontrarie agrauatur ¡ugum saracenorum in ipsas sed usque quo grecia concub¡nar¡a // [Fol. 77v°] fugitiua externum ecclesiam vagabit in binus2 deusnmediate subiungit cum dicitEt arte vespertilio/-nis occidui reducetur ad domum sponse. Quis sit futurus vespertilio iste non cla/-ret usque quam ex textu sed omni ambiguitate preposita firm¡terconfitemur quod unus princeps est christianus / venturus de finibus occidentis ꚍ ex hoc vespertilio mistice nuncupatur \ quia sicut vespertilio apparet in occa/-su solis \ ita iste princeps sub quo grecia heretica est ad domum sponse romane ecclesie reducenda / a solis occasu sine dubio apparebit de Equitan¡a aut de yspan¡a aut de partibus illis siue aliquis / secularis princeps hic vespertilio fuerat siue papa victor predictus futurus in proximo δeculi reparator \ Et pro/-culdubio tempora sunt prop¡nqua sicut in ali¡s me¡s libris clarissime probau¡ namꚍ sub ⌡nmediate suc/-cessore domin¡ nostri summ¡ pontificis ⌡nnocenci¡ pape .VI. m¡rabilia videbuntur quoniam erit δolus3 / unus seculi reparator successor eius ab angelo domin¡ ⌡nducendusſequitur. Ceruicosa cicilia tri/-turabitur donec consumptis apibus sponsa fuerit reformata cumque / desinet ipsam ungues aquile stringere non euadet quoniam gemina pro/-cella[canc. : rum] superueniens absorbebit. Tercium onus speciale hoc grauissimum / plenum periculis ꚍ [dub. : tuccie]4 dolorosum tangit contumacem siciliam pariterꚍ rebellem ecclesie romane / que reges seuos tirannos habu¡t ab antiquo Et predicit dominus in furore ꚍ⌡ra qualiter erat ab anno domin¡ / M°CC°LXXX.VIII° ꚍ ultra multifarie Ceru¡cosa cicilia flagellanda ꚍ a francis neapolitanis / alia rulo secundo et rege roberto sancte memorie sicut rei euentus euidenter probauit ꚍ debu¡t / flagellum cicilie perdurare donec⌡mpleatur quod subdit .\ Donec consumptis apibus / sponsa fuer¡t reformata5. [O quantus luctus ꚍ dolor ꚍ planctus continantur in en¡gmatibus istis verb¡s vide deus quid donec consumptis apibus sponsa fuer¡t reformata] Notate verba et signate misteria \ apes Ysaiae capitulo .VII°. tempore / manfredi karulus comes prouincie aduocatur a -deo ad ciciliam auferendam sem¡n¡ frederici qua/-propter clarum est ꚍ certum quod apes pungitiue rebellum ecclesie sunt franci de neapoli heredes ⌡ncli/-ti caroli gallici6 [ fratris sancti ludou¡ci ⌡mperatoris franci ꚍ pro muro eneo positi fuerunt franci neapolitani ne de sem¡ne] crudelis frederici ab ⌡nsula Sicilie ante tempus statutum surgeret malleator7 / cleri ꚍ destructor populi scelerati id est proximus ludou¡cus sed quia necesse est ut ven¡ant scandala / multiplicatis crim¡nibus necesse est ut ven¡at malleus seculi castigator \ siculus ut ex [dub. : texto] / ludouicus sed quia sibi est ⌡mpossibile seculum malleare ꚍ transgressores superbissimos ad / nuditatem apostolicam reuocare nisi prius contra ipsum murus erectus neapolitanus gallicus diruatur mer¡to / dominus consenciet neapolitanos gallicos heu dolor conterendos cum dicit .donec consumptis / apibus.\ id est gallicis neapolitanis a ludou¡co siculo ꚍ Rege Aragonum conterendis in proximo / sponsa Christi generalis ecclesia fuerit reformata id est ad paupertatemChristi primitiuamꚍ apostolorum / per duos Reges predictos fuerit reuocata8 quia predicti duo principes un¡uersalem ecclesiam in toto orbe / non solum in ytalia \ Sed ubique omnibus temporalibus denudabunt [expunct. : et] ut discant superbi clerici hu/-m¡libus de -cetero consentire Rex enim ludouicus Trinacrie ꚍ Rex ⌡nclitus aragonum ac domus co/-lubr¡ tortuosi mediolan¡ in futuro federabuntur in [expunct. : Christum] unum prout reuelat dominus in cirulo [sic] / ꚍ sibi subicient federati totum orbem ad tempus ꚍ preponetur omnibus ludou¡cus ut puto quia apoca/-lipsis capitulo .XIII°.Necesse est ascendere ¡mperatoriam bestiam de mari id est / Sicilie et ipsam generaliter principari \ Sicut alib¡ prolixius detexi sed non fiet / nisi rumpatur murus eneus apum francorumꚍ neapolitanorum potencia tam antiquaꚍ magna \ Sed / quomodo rumpeturꚍ quando dominusnmediate sub¡ungit dicensEt cum desierint eamid est ceru¡co/-sam ciciliam ungues aquile \ id est potencia ꚍ dominacio ludou¡ci regis trinacrie qu¡ / in scuto portat signum duarum aquilarum in persal¡um [sic] restringere quia futurum erat ut cicilia ei rebellis / effugeret ungues eius adherendo ludou¡co Regi apulie tunc Sicilia ceruicosa credens // [Fol. 78r°] euadere vindictam ludou¡ci regis trinacrie non euadet quia licet ludouicus Rex trinacrie propter rebellio/-nem Sicilie succumbere ad breue non erit sic in fine propter hoc quod dominus sub¡ungit dicens \ Non euadet / Sicilia ceru¡cosa fugiendo ungues aquile siculi ludou¡ci / Quoniam gemina procella nautica superueniens ab aragonia absor/-bebit eam. (Notate verba rebelles Sicilie Regi trinacrie bis estis in bellicosis conflicti/-bus perimendi a Rege Aragonum \ Et ab ungibus⌡nsuper aquilarum trinacrie predictarum et erit vobis / baculus arund¡neus potencia gallicorum de neapoli cui si -quis innititur perforat sibi manus \ ut si / Sicilia rebellens Regi Trinacrie est bellis a procellis nauticis aragonenciumconterendam quid futurum / sit apibus neapolitanis iam non ambigitur \ quia Rex cum siculis quos aduersus regem trinacrie cepit / protegere conteretur ut verbum domin¡ ⌡mpleatur cum dixitdonec consumptis apibus sponsa / fuer¡t reformata. Hic annusergo domin¡ M°CCC°LIIII° in quo rebellat Sicilia regi trinacrie / est princip¡um occultumconsumpcionis francorum de neapoli colapcionis muri enei ecclesie supra / dicte ⌡ntroductorium persecucionis future ecclesie occultum ¡ntronicator¡um maximi antichristi ꚍ re/-ductor¡um un¡uersalis ecclesie ad mendicitatem ecclesie prim¡tiue ꚍ hec occulta sentencia pullulabunt / paulatim ab hoc anno prescripto usque ad annum domin¡ MCCCLXVI ꚍ ultra per IIIIor annos donec / appareat in sua plena execucione antichristus predictus .\ hunc ergo librumconstituto sancto zelo ꚍ bono testis / est [dub. : nostri] deus ut sciant prelati ecclesie sacrosancte qualiter gubernentur semetipsos ꚍ populum ne ceci recipiant / antechristum quem in⌡anu¡s habent pro certo illum¡net eos domino [sic] JhesusChristus Max¡mum [lac.] enim est scire / ¡ntencioni[canc. : ¡]s bellorum presenciumꚍ sem¡naria occultorum malorum alioquin si secus ceco ducatum prebeat ambo / in foueam cadunt quod absit max¡n¡um [sic] enim munus dei est istud ꚍ preciosum ¡ocale ecclesie sacrosancte romane / ut sciant per hanc propheciam domin¡ ecclesie generalis ad quem finem tendunt conatus aragonencium ac Regis / trinacrie ꚍ colubrorum mediolanensium ut adhibeant aduersus malleatores seculi remedium opportu/-num si possunt ꚍ cu¡ fauere debeant cu¡-ue[sup. lin. : re]-pugnare sequiturFastigia romanorum diru/-et unicornio et ipsi propriis furoribus vexabuntur quibus fractura pontis ꚍ asi/-ni submersio prebebunt signa ru¡ne apropinquantis quando suggestissem [sic] / b¡lingu¡s ydolorum conflabitur populo impudico tacentibus sen¡oribus / denegabitur audiencia veritati et obtegetur⌡ntuitu simulacrorum egip/-ti. Quartum onus est istud in quo percutitur domina Regnorum Roma ꚍ eius subl¡mes principes sunt con/-terendi ab un¡corn¡ generali monarca ⌡mperatore potissime ab antichristo futuro per quem fasti/-gium superbie romanorumꚍ omnia celerri ecclesie prelatorum deicientur ad ymma ꚍ nonδolum fastigium / superbie ecclesiasticorum malorum contereturꚍ diruetur ad ymma per un¡corn¡um⌡mperatorem romanum Sed ipsi propriis furoribus uorabuntur quia clerici ecclesie9⌡nuicem turpiter d¡u¡detur ut omnis superbia congregacio diu¡/-datur ut sic facilius desoleturꚍ cadat \ Et quidam ex romanis clericis fauebunt tirann¡s contrari¡s ecclesie ꚍ ali¡ / inuerso resistent \ Sed quia mel¡us preuisa ⌡acula feriunt subiungit dominus signum per quod possint ecclesiastici cog/-noscere apropinquantem ruynam si volunt dicens quibus nobilibus romanis maxime dominis pape ꚍ card¡na/-libus fractura pontis noue rome id est au¡n¡onis facta anno domin¡ M°CCC°X°L.V.° \ Cum clemens papa sextus / fecerat compleri ex integro pontem . Et cum transisset super eo eundo ab au¡nione ad villam nouam / vel ergo post duos dies a suo transitu rupto ponte subito cecidit ⌡ntegre unus arcus Et asin¡ / submersio \ quia in hora rupcionis illius arcus erat asinusid est unus capellanus cantor domin¡ Card¡nalis / ostiensis Bertrandi de poieto olim legati ⌡ohannis pape .XXII. in Ytaliam super arcumꚍ submersus fuit nunquam / ex tunc ⌡nuentusꚍ vocabatur asinus duabus de causis publice in tota Ciuitate \ primo quia passiuus quasi in / quolibet verbo veretrum asin¡ nominabat homo turpis ⌡nuerecundus \ Secundo quia gloriabatur ¡n veretro suo // [Fol. 78v°] pollutus homo \ quod tam magnum habebat ut non hominis sed asin¡ videtur turpis homo luxuriosusꚍ glorians / in eo ipsum passim soci¡s ꚍ mulieribus hostendebat ꚍ sacerdotes cantores illius temporis hoc michi / narrauerunt nescientes hunc passu[m] Sed ego hoc audiens obstupu¡ ꚍ in eo hanc propheciam / ⌡mpletam diligenter notau¡ .\ Quibusergo pape ꚍ card¡nalibusꚍ romanis fractura pontis au¡n¡onis / predicta sub clemente papa .VI°. ꚍasin¡ bestialis presbiteri antedicti submersio quia in hora casus pontis su/-per rupturam pontis erat ꚍ submersus nunquam⌡nuentus est \ hec duo prebebant signum ru¡ne aprop¡nquantis / fiende per un¡corn¡um romanum cessare in breu¡ heu dolor eodem anno apes de neapol¡ ⌡n/-ceperunt consum¡ in suspensione Regis andree ꚍ in vastacione quam fecit Rex ungarie in sem¡ne / Regali ꚍ dicit Ru¡ne apropinquantis ꚍ non tunc presentis quia post clementem papam .VIum. erat ru¡/-na notabilis secutura \ licet karulus de boem¡a in un¡cornium⌡mperatorem electus fuer¡t anno ⌡nme/-diate sequenti post fraccionem pontis ꚍ submersionem feculenti asin¡ memorati .\ Sed an ille / sit un¡corn¡s10 [de quo agitur qui [dub. : destruccio] uenire habeat cum domin¡s ecclesie hoc scietur in breu¡ experiencia exponente magistra tamen ille un¡corn¡s] erit principaliter antichristus futurus licet non excludatur tirannus alius predecessor / natus [sup. lin. : alias ¡ratus ] quia potest esse un¡corn¡s iste dominator cler¡ unus inδpiritu ꚍ duplex in persona sequitur .\ Quando / suggestione bilinguis ydolorum copulabitur populo ⌡npudico tacentibusque / sen¡oribus denegabitur audiencia veritati et obtegetur⌡ntuitu simula/-crorum egipti (ydolorum conflata. (suggestione bilingu¡s fuit fuit pseudo pontifex petro / de ceruaria [sic] qui tempore ¡ohannis pape .XXII. multos seduxit in ytalia iste pseudo propheta sub ludou¡co / de bauaria quo tempore ab hereticis mauris dicentibus⌡ohannem papam damnasse tanquam hereticam determ¡na/-cionem euangelice paupertatis ecclesie romane contenta[m] in decretali Exit qui sem¡nat domin¡ Nicolay / est in multis hereticis obtecta veritas christice paupertatis cum dicunt decretales contrarias gra/-uantes11 hereticos asserentes sub ¡ohanne papa ꚍ ab eo ꚍ citra in prelatis po[tes]tatem un¡uersalis / ecclesie defecisse que omn¡a fuerunt sem¡na errorum temporum antichristi prop¡nqu¡ nou¡t hoc Jhesus / Christus tacentibusque sen¡oribus locuti sunt falsa contraδanctam fidem Catholicam orthodoxam ro/-mane ecclesie de euangelica paupertate crudeles heretici blasfemantes declaracionem / δeu determ¡nacionem domin¡ Nicolai ⌡ntuitu simulacrorum egipti hoc est pullorum n¡di / aristotilis de quo ⌡nfra ꚍ quia hoc ⌡n parte preteri¡t \ quod dictum est non expono sed qu¡ / legit ⌡ntelligat aut qu¡escat \ Egiptus en¡m franciam prefigurat quia regnum egipti datum est per ecclesiam adquisicioni franchorumSequitur nidus onagrorum⌡ta/-lia leon¡bus et luppis de propria silua natis mordebitur donec / ab ingu¡ne usque ad polices fluat sanguis et terrenam exper/-ta voraginem discat medelam accipere sue sitis. \ percussa ro/-ma ꚍ romanis nobilibus excepta ecclesia generali [dub. : cuius] usque ad finem orbis remanebit / sua generalis potestas auctoritas ꚍ fides ¡ntacta in viris hum¡libus sanctissim¡s licet pauperibus uδque / ad finem orbis in proximo tum superbissim¡s peccatoribus extirpatis a malleo futuro in hoc Vto onere con/-sequenter totam ytaliam lombardiamꚍ tuδciam percussit spiritus prophecie dicens \Nidus onagrorum / ytalia vult dicere plena multitudine agrestium et crudelium tirannorum ¡n honagris / asin¡s scilicet agrestibus mistice signatorum De qu¡bus onagris scilicet tirann¡s ⌡ob / XXXIX dominus ⌡ta dicit Qu¡s dimisit honagrum liberum ꚍ v¡ncula eius quis sol/-u¡t Cu¡ dedi ⌡n solitud¡ne domum ꚍ tabernacula eius⌡n terra salsugin¡s con/-tempn¡t multitud¡nem Ciu¡tatis clamorem exactoris non audit circumδpicit / montes pascue ꚍ virencia queque perquirit \ iδte sunt condiciones tirannorum ytalice experencium li/-bertatem non audiencium vocem exactoris ⌡usticie summ¡ pontificis aut magn¡ ⌡mperatoris // [Fol. 79r°] Et quia sunt ambiciosi regnatus ut leo et rapaces ciuitatum ut lupus⌡deo merito / subinfertur leonibus ambiciosis tirannis id est lupis mordacibus simplicium populorum / de propria silua id est de ⌡nterna ⌡talia natis mordebuntur sicut est dies ista quia hoc / exposicione non eget Cum rei experiencia hoc exponat sicut probat mediolanensis / colubri tortuosi cum illis de ferrar¡a de padua mantua ꚍ de scala cum illis / de cadia Malaresta Marchie ac perfecto [non leg.] qui tam terras ecclesie quam⌡mperi¡ / pro posse lacerando ⌡taliam rapere non desistunt cum ali¡s quam plurim¡s tirann¡s / et rapient amplius⌡n futurum donec in bellis plurimis affuturis ab ⌡ngu¡ne / usque ad polices fluat sanguis cum gladi¡s bis-acutis et cito hoc fiet ⌡usto / dei ⌡udicio ut terrenam experta voraginem in vulneribus voraginosis futurorum bellorum / fiendorum per Romanos generales augustos potissime per bestiam de mar¡ Sicilie / ascenseram discat ambiciosa ⌡talia medelam accipere sue sitis o quantus luctus / ambiciosis ytalicis preparatur quanta mala eis cominatur spiritus prophecie pars enim que / resistet proxime bestie anticristo perdetur corporaliter affligenda et conterhenda ⌡n / bellis et pars que eis [sic] aderebit cum eo ab ⌡nfernali voragine glutietur ut adimpleatur quod dominus per asechielem ⌡ntonuit dicens ⌡ustumcum impio ego ⌡nterficiam / dicit dominus \ sed illum ad gloriam [canc. : s] et istum ad geennam sequitur .Germania vi/-cerum dolore torquebitur et fractis seruicibus bibet de calice furoris / cum sacerdotibus giganteis in cuius pelago multitudo balenarum / suscitabit procellam subiciens periculo nauigantes nam contur/-batis principibus periclitabitur tranquillitas popularis (Sextum honus est istud / in quo percutitur generaliter tota alammania boem¡a ungaria esclauon¡a norue/-gia et dacia et reliqua barbara patria aquilonis sub nomine germanorum hoc est alamma/-norum Et quia peribetur gens barbara nominata ⌡nternorum visce[r]orum dolore torquenda euidenter / ⌡nmititur [sic] quam germanicus alamannicus giganteus consurget bellando in vicinum alamma/-nicum ut ⌡mpleantur gerem¡e vaticin¡a cum est dictum fortis ⌡mpegit in fortem et ambo / pariter corruerunt ut ⌡mpleatur quod subditurEt fractis cervicibus bibet de calice furoris (Ceruices germanorum frangende sunt eorum duces comites et baro/-nes fortissimi a suo robore mutuo confringendi quibus con[s]trictis laboribus ac / frangoribus bellicis bibet German¡a de calice furoris ⌡eremie capitulo XXV° qui / legit ⌡ntelligat et qui nequit ad librum maiorem preallegatum recurrat cum sacer/-dotibus giganteis hec fractura alamannie fiet tempore quo gigantes superbissimi / sacerdotes ecclesie sunt a sua sumpta abhominabili superbia deponendi a bestia ascen/-dente de mar¡ Sicilie et in breui tempore namque quo antichristus subiciet ala/-mann¡am super cleri casus sua [a]propinquante apropinquante [sic] turbabitur alamann¡a tota et // [Fol. 79v°] ⌡nfra semet-ipsam a suis propri¡s nobilibus crudeliterconfi[ci]etur et populus germanicus / periculo maximo subponetur quia omne reg[n]um in se ipsum diuisum desolabitur et / sic antichristus per diuisiones nim¡as seculo nequam colendus⌡nfertur et licet sacerdotes gigantei / superbi asserantur portar¡ de calice furor¡s nunquam tamen sacerdocium catholicum a roma/-na ac uniuersali ecclesia auferetur sicut nec potestas principalis ꚍ⌡uridiccio nec substitucio / prelatorum sed pro malis superbis substituentur in ecclesia meliores ꚍ sancciores prelati / ad sublimem honorem et gloriam Jhesu Christi ꚍ ad utilitatem maximam populi christiani quia / si fluctuari potest Petri nauicula non tamen perire donec ⌡n fine seculi transferatur in celum / beatifficanda in eternum et ultra sequitur(Serpiginosa brachia regisapum / constringent latera subditorum et a mari ad mare protensa conplicabitur / inmoderata replecione(Septimum onus lugubre istud est in quo pungit gloriosus / spiritus prophecie ⌡nclitum principem ¡mperatorem gallicum et affligi demostrat heu dolor / grauiter totum Regnum franchorum dicens Serpiginosa recurua ad -modum complicati / et recuru¡ serpentis brachia regis apumid est regalis ⌡mperator¡s franchorum ex aua/-ricia inmoderata constringent latera subditorum rapiendo inmoderate ab eis nunc / mutacione frequenti monetarum nunc in-posicione in-solita gabellorum nunc ex accionibus / ¡n suctis vari¡s ac diuersis et a mari aquarum mortuarum montispesullani et narbone / ad mare occeanum aquitanie britanie et flandrie protensa ad colligendum temporal¡a / subditorum complicantur inmoderata repleccione et hoc exposicione non eget quia / ⌡am hoc videmus ad occulum experiencia lugubrosa docente maxime occ[asi]one bellorum / que quasi continu¡s annis XX ⌡am durant heu me ex hoc textu clarissime ⌡am habes / quia sicut in hoc loco Rex apum est sublim¡s ⌡mperator franchorum⌡ta supra cum dixit / in honere Sicilie donec consumptis apibus sponsa fuerit reformata apes consumendi / sunt nobiles regales francie de neapoli a duplici clade nautica aragonumconsumendi / aut dubium ad perducendum⌡n Roma percussorem mundi futurum generalem augustum / de ⌡nsula Sicilie assumendum aliter enim nunquam ven¡ret domator superborum clericorum de / Sicilia nisi apes de napoli tollerentur ad tempus ad sepul¡a ore pecator[is] ꚍ cito quia per/-uenerunt ipsa peccata nostra usque ad celum et recordatus est dominus⌡niquitatum nostrarum propter quod / de tribulacione Regni neapolitani et consumpcione principum gallicorum⌡talie dominus ⌡ta / dicit Nam Rex qui sponse me[n]strua deglutiuit hoc est⌡nclitus karolus comes / prouincie primus ex francis Rex Sicilie qui sibi mestrua sponse id est temporal¡a / Regni Sicilie que sunt de ⌡ure sponse Romane ecclesie sponse Christi sibi ⌡ncorporauit / auferendo regnum n¡ [sic] armorum a semine frederici scismatici a matfredo ꚍ corradino / sic inhuius posteris apibus⌡ncipiet consumar¡ quia non⌡n se sed in posteris post tempora longa / fune proprio strangulatus in Rege Andrea anno domini M°CCC°XL°V° de solio Regni apulie / corruit sicut est pro dolor putari ⌡mpletum sed per quos erit Rex Andreas fune proprio / strangulandus dominus ⌡nmediate reuelat dicens odio vicinorum, ergo non odio uxore sue // [Fol. 80r°] Regine ⌡ohanne ut eam emuli false ¡ncrinant ob quam falsitatem obloquentes de ea animas / suas dampnant ⌡nnocens enim est de morte viri sui gloriosa regina domino reuelante [non leg.] / ⌡nteri[i]t ⌡nclitus Rex Andreas cum dicit odio vicinorum hoc est quia vicini sui nobiles / aliqui⌡nuidebant ei quia de ungaria venerat ad obtinendum regnum licet esset filiuskaruli / marcelli primogeniti karuli secundi olim in aragon¡a capti et ob hanc rem dominius / conseruavit Reginam⌡ohannam velut ⌡nnoxiam de manu furie Regis ungarie Et / ut veram dominam ipsam [dub. : reformauit] reginam usque ad istam diem sed que est causa quo dei ⌡udicio / accidere debuit tam nefarius casus et quo tempore dominus⌡ta dicit fiat hoc aren/-tibus vicibusid est mortuis rege ruberto sancte memorie et Regina uxore sua Sancia / de maioricis de mundo sublatis ne tantum scandalum pro[s]picerent post tres menses / enim vel circa a morte Regine Sancie Andreas subforcatus est ut ⌡mpleretur quod / hic dicitur arentibus vicibus federis simulati id est defunctis predictis qui vices fructifere / federis simulati ecclesie appellantur non quod facta sit Romana ecclesia domina generalis / que non habet maculam neque regam [sic] secundum apostolum sed stanti [sic] de Neapoli propter tempo/-ralia Regni Sicilie cum viris ecclesie fedus⌡nhierunt et amiciciamconfixerunt sed / quia [sic] ob causam accidit talis casus dominus⌡nmediate subiungit dicens nec ambiciosa / pollucio sanguin¡s transibit ⌡mpune merentibus genitis vult dicere dominus quod⌡deo / quod Rex karulus primus cum tanta ambicione complacencia desiderio ꚍ vindicta / effudit sanguinem generis ⌡mperialium manfredi coradini et alamannorum ac ytalorum / et siculorum fouencium partes ⌡mperialium occulto dei ⌡udicio non transibit ⌡mpune licet / ffranci haberent per se ⌡usticiam quia⌡ustum potest prossequi ⌡uste ꚍ⌡n¡uste ⌡nterueniente / de bello ⌡usto maliciosa vindicta sed hec pena fili¡s ⌡nferetur cum dicit merentibus / genitis Rege Andrea ꚍ uxore eius⌡ohanna et ali¡s ex ffranci¡s [sic] et venit super / eos sentencia Christi Mathei .XXIII. dicentis ut veniat super vos omnis sanguis ⌡ustus / etc \ quia forsitan Rex Andreas vindictam patrum priorum exercere in siculos / cogitabat quod domino forsitan non placebat Sequitur nidus aristotilis con/-tabescens euacuabitur quoniam pupillorum garritus abhominabilis obteget / ueritatem ⌡rridendo ministris eius \ Nouum honus est istud in quo ferit / furia terribilis Jhesu Christi nidum aristo[te]licum studium parisiensem quia perhibetur omnibus clericis / aristotilis vacuandum et reducendum in nichilum cuius causam assignat dominus / dicens quoniam pupillorumid est clericorum aristo[te]licorum parisiensium garritusid est disputatiuuus [sic] conflictus / contrarius veritati deo odibilis obteget veritatem fidei catholice ⌡rridendo ministris / eius qui dixit⌡ohannis capitulo XVII° ego sum via veritas et vita etc quod com/-pletum fuit et ⌡niciatum per Guillermum de sancto amore ⌡ohannem de phabeli [dub.] et En/-ricum de alta curia et alios nonnullos contra Romanam ecclesiam et Christum ponentes // [Fol. 80v°] errores per Romanam ecclesiam condempnatos nam primus heretice docmate nunciauit / ordines mendicancium non esse de numero saluandorum secundus mendica[n]te auctoritate eis ab / apostolica sede comissa non posse absoluere confitentes eisdem Et tercius quod noncontingit / aliquid ⌡nfallibiliter sciri euacuans totam⌡nfallibilem certitudinem ecclesie generalis fide / et sacrasanctorum sicut ostenditur⌡n libro claui fragi antichristi factum a clauibus / catolicis Jhesu Christi ꚍ hoc circa annum domini MmCCCmXLm qui ab¡urauit ⌡n manibus / domin¡ Guillerm¡ cardinalis albi et quidam ali¡ asseruerunt hereticam determ¡na/-cionem de euangelica paupertate contenta ⌡n decretali domin¡ pape nicholai terci¡ / Exi¡t qui seminat quorum perdicio non dormitat et in futurum obtegent pul[canc. : p] l¡ ar[i]s/-totilici apostolicus veritatem⌡rridendo ministris eius tempore discencionis ab obedien/-cia viri pontifficis Cum erumpet malleus generalis orbis proximus antichristus / ⌡n pseudo prophetis ⌡n seculo ⌡ntendis ⌡n uixus Contabescens ergo id est simul marcens / in parte et in toto studium parisiensi contabugie uxonie tolose Montispesullani / Aurelianis bononie et sic de singulis euacuabitur quia garritus filiorum aristo/-tilis⌡n futurum obteget veritatem vir¡s euangelicis ⌡rridendo Sequitur ybernorum / cauernas propri¡ maris stremitus conturbabit et yt [sic] indomita fero/-citas mansuescat sub uno rege pressura dabitur populo indiscreto / decimum honus est⌡n quo dominus percucit ⌡nsulas occeani occidentis britaniam maiorem / hoc est Angliam scociam et yberniam cum XIII. ercadibus⌡nsulis habitabili/-bus ⌡n quibus morantur barbare naciones feroces et hi¡s omnibus brutis / nacionibus dominus com¡natur ipsis afuturum flagellum durissimum unum Regem / sub quo mansuescant uelint nol¡nt oppresse per violenciam naciones feroces id est hunc / regem puto fore hodiernum Odoardum Regem ferocem anglicum qui circa annum domini / Mm.CCCm.XXXVm⌡ncipit conterere ferocissimum Regem scoticum quod longo tempore / regnum macerauerat anglicorum et feriendo consequenter franchos dedit pressuram non / modicam anglicis et ybernicis quia omne agens maxime violentum agendo grauiter / patitur et ⌡ta superbis anglicis fortiter vulneratur et ⌡ta videmus barbaros / anglicos aliqualiter mansuescere saltim ad tempus breue Pressuram⌡taque affu/-turam XXXm⌡bernicis regulis non ambigo quam ipsis ab uno rege anglicorum / expecto SequiturYspania nutrix mahometice prauitatis reciproca / furia laniabitur nam ⌡nuicem ipsius Regna consurgent Et cum / pullus ⌡umentalis tria septenna compleuerit multiplicabitur / ignis vorans donec vespertilio cinifes yspanie deuoret subi/-ciensque affricam et capud bestie conterens accipiat monarchiam / et in posteris humiliet nili habitatores. Undecimum onus est istud in // [Fol. 81r°] quo dominus⌡ratus percutit yspaniam peccatricem et propter quod celus sit principaliter yspania / ferienda premittit dominus dicens yspania nutrix mahometice prauitatis / hoc est quia regens [sic] yspanie in suis regnis sustinent viuere serracenos propter / comodum temporale quod Jhesu Christo non placet propter quod quinque Regna yspanorum / scilicet regnum Maioricis Aragonie Nauarre Castelle et portugalie reciproca / furia sunt crudeliter laceranda Et qualiter hoc fiet inmediate subiungit dicens nam / ⌡nuicem ipsius peccatricis yspanie Regna : V°. predicta consurgent cum armis ad -inuicem / contra se pugnando et semet-ipsos conterendo quod cernimus anno domini M°CCC°XL°V° in / Regno Maioricis translato ad aragonenses ⌡mpletum et com¡natiue ⌡nceptum prose/-quentur in un¡one valencie contra Regem Aragonum ubi effectus seu ⌡ncohatus dolorosus / conflictus extitit et crudelem bellum emersit sed quo tempore debent ⌡nuicem consurgere / reciproce Regna yspanie dominus⌡nmediate reuelat dicens Et cum pullus⌡umentalis / tria septena compleuerit id est hodiernus⌡uuenis Rex Castelle Petrus filius⌡nclitissi/-mi principis alfonsi regis castelle qui cepit alzeziram ante Castrum gibraltaris / et centum milia et eo amplius serracenorum occidit et regem marrochorumꚍ granate / deuicit ante castrum Gibraltaris in obsidione deffuncti cumergo hodiernus Rex cas/-telle filius eius tria septenna annorumid est XXI annos compleuerit ⌡n etate multiplica/-bitur promissione dei in ispania ignis vorans bellorum quia tunc contra se yspanorum / Regna consurgent occidendo mutuo semet-ipsos Et notatur quod hodiernus⌡uuen¡s Rex / Petrus castelle mistice merito pullus⌡umentalis vocatur a deo Primo quia in Regno suo / sunt nobiliora maiora et excellenciora equina ⌡umenta quam sint in toto mundo Secundo / vocatur pullus⌡umentalis quia pater more equ¡n¡ ⌡umenti preter uxorem sanctissimam / quam habebat filiamchristianissimi Regis portugalie tenebat meretricem barraca/-nam de qua genu¡t brutaliter prolem adulterinam non pernam que est causa bellorum / ⌡ntestinorum in parte Tercio quia ipse pullus⌡umentalis hodiernus⌡uuenis ⌡n / meretricatu vestigia patris secutus⌡nclitissime Regine legittime uxori sue / blanche de semine ⌡mperatorum franchorum dedit libellum repudi¡ ⌡umentalis / homo cum sit domina honestissima et ipsa viuente aliam uxoremsaltem in facie / ecclesie duxit cum maximatis cautelis in vituperium sacramenti et preiudicium ecclesie / generalis ꚍ domus precelse regalis Francie ut aduen¡ret tempus in yspani¡s / prophetate ru¡ne cum dicitur quod cum XXI annos compleuerit ⌡n etate in ispani¡s / multiplicabitur ignis vorans nam ut [re]ferunt yspani hoc anno M°CCC°L°IIII° hic / XX annos et ⌡ncipit ei XXI. et ⌡ta non restat ultra unus annus aut duo donech / veniat ignis vorans bellorumꚍ mutua confraccio regnorum yspanorumꚍ quia propter adulteri¡ ac diuorci¡ scandalum⌡nceptum⌡am expellunt yspani⌡uuenem // [Fol. 81v°] ⌡umentalem et rebellat ei ⌡ohannes alfonsi cum spuri¡s et com[un]itates sceleratum / stultum non recipiunt ⌡am ignis confragacionis [sic] ispanorum⌡nsurgunt nec obstat / quod quasi idem alibi clarius prophetatur quia micheas et ysahias eadem de monte domin¡ / prophetasse leguntur et de pace futura valde sciendum quod Regnum Aragonum et / nauarre contra Regna Castellanorum⌡nsurgant et prophetatam in yspani¡s / dolorosam ruynam⌡nducant et perdurabit tribulacio ista in ispanis donech / ⌡mpleatur quod dominus⌡nmediate subiungit dicens donech vespertilio sinifes yspa/-nie deuoret subiciensque Affricam et capud bestie conterhens accipiat monar/-chiamꚍ in posteris humiliet nil[i] habitatores futurum enim est ex hoc textu ut / ⌡nsurgat unus princeps ab occasu solis et consumat sinifes idest muscas / ⌡mportunas christianitati id est sarracenos uniuersos granate et Regni va/-lencie ꚍ Castelle et deleat mahometum de terra. Sed quis est iste princeps occi/-dentis vespertilio mistice appellatus graue est videre pro certo tamen ego non am/-bigo hunc fore regem Aragonum aut ludou¡cum Regem trinacrie quibus dabitur / celsitudo uniuersi seculi romane monarchie ad tempus Nam sicut ex ho/-nere supradicto Sicilie manifeste apparet ceruicosa Sicilia que rebellat hodie / ludou¡co Regi trinacrie quia timent com[un]itates pun¡r¡ per⌡uuenem ludouicum / Regem sicut pun¡uit alium comitem in Messina rebellem duabus vicibus a clas/-se regis Aragonum est crudeliter absorbenda in tantum ut apibus de napol¡ / consumptis ad tempus et a Rege trinacrie ludou¡co super apuliam reuertentur / reges victores consumptis gallicis de neapoli ad tempus et obtinebunt / Regnum granate ad placitumꚍ facient in ispani¡s vindictas graues in populis rebellibus / Mahometicis et ali¡s celeratibus Et dicunt aliqui quod Rex Aragonum portat / in-signe vespertilionis super galeam quod in-signe timbre gallice nuncupantur quod / si ⌡ta sit ⌡am clarum est quod illud in-signe illuc mistice hinc sacratissime / prophecie Nota hoc valde ali¡ dicunt quod illud insigne draco niger alatus / est et si ⌡ta est non melius alludit verbo domini incirillo ubi de Matfredo colubro / adherenti sicho dracon¡ Petro quondam Rege Aragonum⌡ta dicit coluber / sicho dracon¡ confederabatur et sangu¡ne vulpi de anglia Castrum / quoque cum turr¡ fauebit eidem etc quid amplius ¡n moramur [sic] universus orbis / dabitur occulto dei ⌡udicio semine frederici secundi magni ⌡mperator¡s et Petri / Regis quondam Aragonum scilicet ludou¡co Rege trinacrie et Rege fortunatissimo / aragonumꚍ usque ad tempus flagellabunt orbemꚍ volent et clericos super/-bissimos et domabunt ecclesiam uniuersis temporalibus spoliabunt ꚍ ad men//[Fol. 82r°]-dicitatemChristi et apostolorum reducent ut discant superbi homines cum humili Christo et / humilim¡s [sic] apostolis euangelicis humilitatibus et perfeccionibus obedire nec / ⌡rascantur domini ecclesie sacrosancte Romane quia pro certo sic erit et est maximum / ⌡ocale scire unde oportet cauere aut ex qua parte erumpet flagellum / graue populi clericalis nec ⌡rascatur ludouicus Rex neapolitanus si regnum / apulie reuertatur ad siculum ludouicum Regem trinacrie quia de mari Sicilie ne/-cesse est bestiam ascendere ⌡uxta apocalipsim capitulo XIII° ut in isto generaliter seculo / ⌡mperari ad tempus Nam [dub. : et] ⌡talia tota cadet in eorum dominium ꚍ prouinciam prouincie / non euadet ꚍ per ipsos grauiter in futurum flagellabitur⌡mperium gallicorum ad tempus nouit hoc Jhesus Christus nam sicut in m¡nor[i]exposicione cirill¡ scripssi scio hom¡/-nem inChristo cui ⌡nfra viginti quatuor horas ter reuelavit deus quod filius hodier/-ni Regis aragonum quasi seculo ⌡mperaret propter quod non ambigo aragonia exaltar¡ / usque ad celum ad uiua ecclesiam domine et tempera flagellum subiciet ergo vespertilio / ⌡nclitus Rex Aragonum Regnum granate Et ⌡am misteria ⌡nchoar¡ videntur / quoniam anno preterito M°CCC°L°IIII° accepit ⌡dem Rex cum nobilibus Regn¡ man/-tellum album cum cruce rubea que res misterium preferre videtur futurorum bellorum / aduersus sarracenos o -pseudo propheta mahomete quomodo ⌡n vituperium / Christi tantum durasti in mundo Ecce filius tuus audi quid de te dominus dicat / donec vespertilio ⌡dest Rex Aragonum cum Rege Trinacrie ludou¡co / federatus in unum cinifes idest muscat scilicet sarracenos yspanie idest / Regni Valencie et granate deuoret delendo mahometumꚍ sectam eius / de terra ꚍ quod per cinifes spiritus prophecie sarracenos ⌡ntelligat dominus hoc / demostratiue declarat dicens subiciensque africam Ergo vespertilioni Rege / aragonum et ffrederico Rege trinacrie data est terra affrice Regnum marro/-chorum algarbi¡ bellamar¡ trimice bugie Trimici¡ et Regna uniuersa / usque ad ⌡ntroitum egipti et montes ethiopie ꚍ mare occeanum occidentis / ac ⌡ntermedi¡s nec erit qui resistat regibus federatis ⌡nuidus viderit et / non solum facient hi¡ Reges que volent in [im]pi¡s sarracen¡s quecumque vellent / subiciendo terras illas populo christiano sed totam sectam mahometicam et ipsum / mahometum et sepulcrum eius exterm¡nabunt de terra ut ⌡mpleatur quod / dominus⌡nmediate subiungit dicens et capud bestie conterens hoc est / corpus Mahometi a magnate suspensum et sepulcrum eiusꚍ ciuitatem // [Fol. 82v°] illam que vocatur de Mecha et generaliter totam sectam bestialem et omnes / Reges et gentes eius in capite et in membr¡s Et quia vespertilio de semine / Petri Regis quondam Aragonum hec magnalia facturus est ⌡mperio crucifixi / exaltabitur vespertilio iste ad sublimitatem Romani ⌡mperii non est autem dubium / ut ⌡mpleatur quod dominus adiungit dicens accipiat Monarchiam tocius / africe tercie partis orbis et demum Romani ⌡mperi¡ principatum ascendet / enim de mar¡ ad litteram Sicilie Romanus generalis Monarcha flagellum in mare / seculi scelerati et cito set quia secta bestialis Mahometi celeratissimi / in tempore ⌡m¡nenti funditus destruenda quia nunc est maxime in egipto fun/-data sub soldano babilonis subiciet vespertilio iste post acceptum romanum / ⌡mperium soldanum egipti quod dominus afirmat dicens et in posteris humiliet / nili habitatores Nilus enim est unus ex quatuor fluminibus paradisi terr/-estis de quo Genesis capitulo II° Et nomen fluuio Secundo Gion ipse est qui circuit totam / terram Etiopie etc Nam ab etiopia descendit in egiptum vult ergo / dicere manifeste dominus quod Soldanus babilonis Egiptiace cum omnibus / terris sue tirann¡e crudeli sub¡ectis destruetur et subicietur a vespertilione / predicto ut tota secta reproba mahometi deleatur de terra. Ex hoc / textu multe consequencie necessarie concluduntur Primo sequitur / quod postquam iste vespertilio deuincet egiptum et soldanum eius futurum est ut / recuperet terram sanctam Jherusalem et sepulcrum Christi reparet et Regnum / Sirie sibi subiciat ꚍ omnes terras ad fidem christianam reducat Ma/-humeto de terra sancta repulso Secundo sequitur quod vespertilio iste regnum / turquie deleat et confringat turquos Christo obnoxios serracenos affectos / quia non est verissimile quod iste generalis Monarcha vespertilio occiduus / turquos infestos populo christiano ⌡uxta se paciatur manere ꚍ per ulteriorem consequen/-ciam manifeste habetur quod ipse reparabit Anthiochiamꚍ ecclesiam illam ad statum / ⌡ntegritatis reducet Tercio ex textu manifeste perpenditur quod iste vespertilio / sibi et Romane ecclesie uniuersam greciam sub¡ugabit quia ideo supra ⌡n / honere Grecie non sine causa dicitur quod Grecia arte vespertilion¡s occi/-dui reducetur ad domum sponse Quarto perpenditur euidenter quod ipse tar/-taros ⌡nfideles efugabat de mundo et uniuersam Asiam sue di[rec]cioni // [Fol. 83r°] submittet Quinto perpenditur ipso facto quod postquam africam et asiam sibi / ex textu dicente accipiat monarchiam toti seculo generaliter⌡mpera/-bit et omnes reges christiani subicientur eidem Sexto sequitur manifeste / quod ambiciosus iste vespertilio ⌡mperium franchorum conabitur usurpare / et grauiter flagellare et in eo exercebit ruinas graues et timorosas / vindictasque quia semen frederici et Petri quondam aragonum Regis non / multum amat principem gallicum ⌡mperatorem franchorum / Septimo perpenditur euidenter ex hi¡s quanta confusio seculo preparatur / quanta bella quante transmutaciones regnorum quanta effusio san/-gu¡nis et quanta submersio m[on]archi[ar]um mundialis Sed est diligenter / notandum quod vespertilio iste unus solus homo non est set / plures principes in unum corpus misticum unius finalis Mo/-narchie finaliter concurrentes quia fantasticum esset putare quod unus / solus hec faceret et adiutores alios non haberet Rex aragonum / erit vespertilio iste capud et cor et promotor et factor et Rex / trinacrie ludou¡cus ut puto efficietur generalis augustus per mister/-ium eius [dub. : Quare] si ludouicus defficeret officium Monarchie donaretur / alicui de genere sicut in primo libro conspector¡s secratorum [sic] archa/-norum in visu dei recolo me scripsisse. Ale huiusmodi vesperti/-lion¡s erunt tirann¡ de med[i]olano qui ⌡n futurum un¡ent cum / eo et decem Reges ei obedientes sicut testis apocalipsis eu¡denter / testatur Necesse enim est de mar¡ Sicilie ascendere bestiam genera/-liter toti seculo imperantem clericos apostatas ad vitam Christi et / apostolorumꚍ antiquorum sanctorum proculdubio reformantem cum / gladio bis-acuto ad litteram et cito quia finis venit finis / nostrorum scelerum ecce fratres ⌡n ⌡anuis est flagellum percutiet / enim bestia seua Sicilie meretricem nephariam mestruosam mundo / abhominabilem cum decem regibus quam voc[non leg.] ecclesiam sacrosanctam / Romanam que secundum apostolum non habet maculam neque rugam absit // [Fol. 83v°] hoc sed veros et reales apostatas reprobatos ⌡ncorrigibiles plenos e/-nim spurcicis mortalium crim¡num et ⌡n omnibus sceleribus / ⌡nduratos ⌡ncorrigibiles solum superbiam auariciam et luc/-xuriam et omn¡um viciorum spurciciam appetentes tales lup/-pos rapaces ⌡niustos crudeles deuoratores ou¡um semetipsos / exaltantes non Christum oppressores mundi deuorabit ludou¡cus cum / Regibus et Rex aragonum⌡am ⌡ncipit m¡n¡strare flagellum / Saluabitur tamen dom¡na generalis Romana ecclesia prelati sancti et / ⌡usti vel minus mali ⌡n montibus pirann[e]¡s occidentis aplicantes / fugiendo ad portum veneris prope narbonam ad umbriam culm¡/-nis [dub. : due] vel cauerne reseruate a deo meretricalibus reprobis trucidatis / audi domine papa cum ecclesia sacrosancta prolixitatem orrendamponatur / casus Surgit Rex Aragonum contra ludou¡cum Regem neapolis⌡n / spiritu furor¡s ⌡n auxilium ludou¡ci Regis trinacrie ut ipsum manu \ / teneat in Regno Sicilie Ecce perplexitas ru¡ne si tu pater non / deffendis murum ecclesie Regem apulie et permitis preualere ei regem / aragonum. Sequitur quod non ⌡mpedis clericorum peccatorum affuturum / flagellum quia sic ascendit faciliter regulus trinacrie ad Romanum / ⌡mperium et sic permitis ⌡nduci proximum antichristum o pater si autem / te oponas pro Rege apulie contra Regem aragonum super te / et ecclesiam uniuersam suscitabis tormentum quia⌡rascentur contra te / reges ipsi ⌡rati et efficientur rebelles sicut olim pater eorum antiq[u]us / Rex Petrus et ffredericus magnus et ita ⌡n ecclesia suscitabis vindictam / si ergo dissimulas flagellum antichristi gratis ⌡n [n]aui[cu]le ⌡ntrare permittis / si autem te opponas ⌡ram regum victorum acceleras et forcius accendis / et preco quam per accidens flagellum adducis prudenter ergo videat domina / generalis ecclesia quomodo agat ⌡n hi¡s nequaquam⌡mpedire poterit / ascensus bestie marinalis heu me quia sicus dracho Rex Aragonum // [Fol. 84r°] preualebit et corruet ⌡uxta ysayam auxiliator et cui prestatur auxilium / simulque omnes superbissimi consumentur sed⌡nterim per alamannos / flagellandus est orbis in parte ut tribulaciones de malo ⌡n peius / continue concrescant SequiturPostque filius perdicionis exsurget impetu / repentino ad tribulandum mortales ut filios Jherusalem acur/-bissimo [sic] gladio separet a fili¡s babilonis et dracho sui furoris / extremam seuiciem in eo concludens illusus et victus ma/-neat in eternum. duodecimum onus est istud ⌡n quo dom¡nus / ⌡ntroducit antichristum in mundo et quia non de alio corpore erit filius / iste perdicionis maximus antichristus quam de corpore predicte mistice [sic] / vespertilionis cum coniunccione copulatiua ⌡ntroducit eum spiritus prophetiae / dicens Postque cum predictus vespertilio adquisiuerit Regnum granate / et marrochorum et omnia Regna affrice monarchiam romani ⌡mperi¡ / et egiptum terram sanctam et Suriam greciam asiam et auropam filius / perdicionis mundi generalis monarchia consurget apocalipsis / capitulo XIII° de mar¡ ut puto Sicilie ⌡mpetu repentino ⌡dest subito peruer/-tetur ab -seudo religiosis ypocritis et ⌡udeis deceptus dicentes ei quod ipse / estChristus consurget ⌡nquam occulto dei ⌡udicio permissum a diabolo ⌡nci/-tatus ut filios Jherusalem id est ecclesie generalis Romane sacratos electos acer/-bissimo gladio bis acuto bellorum separet sanctos filios ecclesie quosdam occidendo / alios ad deserta fugando a fili¡s babilon¡s nefarie meretricis omnes ⌡usto / dei ⌡udicio tremendo Sicut textus apocalipsis testatur Et hic habes causam / quare mititur antichristus quia ut malos occidat et bonos exercitet quosdam / ad palmam martiri¡ perducendo alios separatos a malis ad deserta fugando / et ⌡ta vides reparatorem fore per accidens antichristum quia per eius excessum ecclesia / ad sanctitatem et paupertatem primar¡am conducetur ad plenum quantum fas / est premitendo Christum et Petrum licet sanctitas et veritas ex perfecto nunquam defficiant / ab ecclesia sacrosanta potest tamen ⌡ntendi et remitti secundum gradum et gradus / perficiendo de bono ¡n melius donech in fine mundi transfferatur⌡n celum Et dracho sui furoris extremam seuiciem⌡n eo concludens ⌡n antichristo / tres erunt principales persone primo draco lucifer satanas dissolutus Secundo / bestia ascendens de mari futurus⌡mperator romanus Tercio pseudo propheta // [Fol. 84v°] ascendens de terra maris mediolanensis colubri turtuosi ment[ir]osi Et secundum hoc apocalipsis / capitulo XIII° ponitur bestia ascendens de mari ut puto Sicilie ⌡mperator romanus / ꚍ draco dans illi virtutem ac bestia bicornuta habens duo cornua agni Et / de istis tribus simul collectis quasi in unum antichristum dicitur Et vidi de ore / drachonis et de ore bestie et de ore pseudo prophete exire tres spiritus inmundos ⌡n / modum ranarum ad congregandum reges terre ¡n prelium apocalipsis capitulo XVI° Ex hoc textu manifeste habetur quod temptacio hec erit seuissima in summo / cum dicit extremam seuiciem⌡n eo concludens drachone ⌡lluso quia credit δectam / antichristi ad longum tempus fundare in mundo nec poterit et victus maneat / ⌡n eternum Et ultra dampnatus sicut apocalipsis XVI° capitulo determ¡natur expresse / ubi in capitulo XIX° duabus best¡s in stagno ignis conclusis aprenditur dracho / ab angelo ad mille annos δolaris carceratur⌡n puteo qui mille ann¡ / fluent a morte proxime bestie usque ad gog nouissimumꚍ tunc δoluetur satanas / ad modicum tempus donech in eodem capitulo ponatur⌡n stagnum ignis cum besti¡s / et tunc veniet in proximo dies extrem¡ examin¡s generalis Sic ergo breuiter / et sumatim apparet ⌡ntencio huius obscure oracul¡ venerandi. Et cum ad / oculum compler¡ ceperit anno domini CC°LXXX°VIII° in destruccione ꚍ capcione tripol¡s et / achon⌡am patet quid completum estꚍ quid restat complendum Et cum de centum annis qui in / principio premittuntur non restent nisi tamen XXXIIII demostracione certissima calculatur / quod ab hoc anno domini MCCCLIIII° usque ad annum domini MCCCLXXXVIII in XXXmIIII° annis / qui restant sunt ista per ordinem futura Primo apostasia ⌡nsule Sicilie de manu / seminis Petri Aragonum qui forsitan⌡am sit Secundo [non leg.]-na percucio eiusdem Sicilie per / Regem Aragonum in classe nautica et consumpcio apum de Neapoli et reduccio Apulie ad / semen frederici non sine gemitu prouincie et gentis ytalice que plorabunt pro certo ꚍ cito Tercio destruccio secte mahometice ꚍ [canc. occasio. p ] occisio populi cerracen¡ Quarto re/-duccio grecorum ad unitatem ecclesie sacrosancte Romane Qu¡nto recuperacio tocius terre sancte et repar/-atio Ciuitatis Jherusalem et regni sirie restitucio ꚍ capcio turquorum Sexto ereccio bestie ascen/-dentis de mari ut puto Sicilie que generalem tribulacionem summam ꚍ maximam est factura Septimo maxima / effusio sanguinis in ytalia contriccio populorumconfraccio crudelium tirannorum octauo maxima percucio gla/-dialis ꚍ affliccio popularis in alamann¡a maxime post mortem karoli incliti hodie seculo ⌡mperantis / Nono est futurus post ⌡nnocencium papam VI unus summus pontifex in ecclesia dei qui vincet unum crudelem / ut romanum tirannum qui tempore huius domini ⌡nnocenci¡ ⌡ncipiet afligere ecclesiam ꚍ prelatos hic ⌡ndu/-cetur per miraculum dei [dub. : mitente] adiutor¡o angeli homo de quo non crederetur paupertatis exigue humilitatis / perfecte singular¡s bonitatis qui vitamChristi ꚍ apostolorum modum viuendi eorum⌡mitabitur quantum poterit fere / seculi reparator ꚍ paupertatis euangelice sicut et precessor ⌡ta ꚍ deffensator hereticorumChristi vitam persequen/-cium condempnator superbie clericalis destructor simoniace prauitatis percussor eleuator // [Fol. 85r°] sanctorum⌡n candelabris ecclesie generalis ut luceant ⌡n firmamento celi depo/-sitor [dub. : celaterorum] gradibus dign¡tatis reformator euangelice religionis sera/-phici patris nostri ffrancisci contrariorum veritatis euangelice emulorum domator vi/-sitator grecorum ꚍ emptorum12 eorumꚍ sarracen¡ populi et secce [sic] nephari¡ effugator / eterChristi euangel¡ eloquantissimus predicator Qu¡d plura clariusδole huic datum / est aperire diserte librumδcriptum digito dei v¡u¡ \ δecta coru¡na superba casum / ssue [sic]13 deposicionis lugebit pacem generalem catholicis penitentibus iste papa dona/-bit antiquos tenebroδos conflictus prospere term¡nabit in lucem multos profugos reuo/-cabit ad pacem mortu¡ resurgent ꚍ claritatem reddet cum adm¡racione non / pauca \ nouos canones construet adm¡randos ut populus⌡ncedat per viam probatorum / antiquorumδanctorum terram δanctam reducetur procreabit nonδine precedente sangu¡n¡s quorumdam effu/-sione aduen¡et papa iste mugiet ut taurus \ rugiet ut leo \ videbit ꚍ vola/-bit ut aquila ro[non leg.]-abiliter infim¡s condescendet ut homo ante adventum huiusdem / tribulacionis precedat14 per validam persecucionem15, quia necesse est ipsum δpiritum regnare / cum execucione [sup.lin. : ca] racionale magn¡ proxim¡ antichristi ut ecclesia contra illam tribula/-cionem preualidam sanctissim¡s perδon¡s ⌡n predibus16 ecclesie roboretur ne ruat in / principio su¡ principatus neron¡cam perδecucionem pacietur ad breue ꚍ pre/-ualebit ⌡ubente Christo qui ipsam faciet exaltar¡ ꚍ hoc ei accidit antequamδedatur / ⌡n δolio Jhesu Christi ex ⌡n-vidia malignorum⌡nferorum a malicia precedente Si / ultraδexm annos ꚍδex menδes vixerit dum lauda vix dei δigna precedent quia / mare rubescet in parte ꚍ ¡n parte nigresset quidam ecclesiasticus malignus et / quidam tirannus crudelis contra ecclesiam rebellabunt multe nou¡tates aduen¡ent / Set antequam compleatur annus domin¡ .M.CCCLXXXVIII m¡rabilia videbuntur⌡n mundo hec dicta Sunt perδpiritum ⌡ntelligencie prophetarum preter alia ¡nfin¡ta que cauδa breu¡/-tatis relinquo de sepulcro resurget hic homo ꚍ v¡uet ꚍ lucebit δupraδplen/-doremδolis super candelabrum ecclesie generalis romane de quo ambroδius Merlinus / vates br¡tanicus hec δcripsit Surget lapis mortuus de cauernis monciumꚍ egre/-dieturδtabit in populos viu¡t ꚍ non viu¡t est ꚍ non est ꚍ poδt multa tempora ꚍ / conuersos resurget et [non leg.]-tabit deus nomenδuum et tunc em¡tet cornua super / omn¡a cornua Et ⌡uxta potentes m¡ctet primas ꚍ donabitur virtute diu¡na / Crux Christi erigetur⌡n omn¡ populo ydolorumꚍ paganorum hec merlinus deδu¡s17 / contingentibus clericorum frater autem robertus de usecici ordin¡s predicatorum vir / propheta qu¡ exorsus est prophetare Sub Nicolao papa .IIII.° de ordine fratrum m¡norum / in visione .XIII. ꚍ XVIII. iδte futurus lapis mortuus de quo dicit merlinus \ quod / δub eo crux Christi dirigetur⌡n omn¡ populo ydolorum videtur esse magno amore⌡n / futurum con¡unctus superiori vespertilion¡ ⌡am -dicto \ quia postquam vespertilio sub¡ugabit / populum sarracenum⌡am clarum est quod hic papa dabit vespertilion¡ fauorem et / crucemꚍ ad ipsum habebit amorem \ ( decimo est futura euacuacio Nidi aristoti/-lici studi¡ parisiensisꚍ aliorum quia illa non est facta ꚍ alia ⌡nsuper sunt futura \ Set / nonmmerito queri potest utrum tempus hu¡us vespertilion¡s ꚍ destruccion¡s secte Ma//-[Fol.85v°]hometi sit prope \ Et claret ex scripturis prophetarum \ quod hec [canc. : plura] tempora plur¡mumδunt / propinqua \ pr¡mo quiaδanctus odoardus Rex anglicorum qui habu¡t δpiritum prophecie / prophetau¡t expresse quod circa annum domin¡ MCCCLX complerentur tribulaciones quas / Christus venturas tempore antichristi in euangelio prophetau¡t constat autem ex textu / δancto18 quod antichristus sub¡ugabit populum sarracenum \ quiaδecte mahometi destruccio / est propinqua \ δecundo quiaδicut declarau¡ ⌡n primo libro conspectoris δecretorum archa/-norum ⌡n visu dei ex numer¡s dan¡elis probatur expresse quod antichristus⌡ncipiet ⌡m/-perare circa annum domin¡ .MCCCLXVI. ꚍ ultra quo sub¡ugacionis sarracenorum tempora / sunt propinqua Tercio quia ex hoc libro supra clarius δole probau¡ quod de .C. ann¡s / ⌡nfra quos destru¡ debet secta mahometi per hunc vespertilionem non restant hoc anno / domin¡ M°CCC°LIIII°. nisi XXXIIII. ann¡ complendi ex quo clare sequitur quod propinqua / sit destruccio secte .\ Quarto quia sicut dicit albumaçar sarracenus philososus [sic] ꚍ aδtro/-nomus maximus in libro con¡unccionumꚍ revelacionum annorum [dub. : venus] qui habu¡t ⌡n / con¡unctione magnam significacionem super duracionem secte mahometi habebat per/-transire .XI. ultimos gradus sign¡ piδcium quos .XI. gradus d¡u¡dit albumaçar / per m¡nuta ꚍ faciunt .XI. gradus Sexcenta LX. m¡nuta rotunda cu¡libet gradu¡ / dando .LX. m¡nuta albumaçar autem dicit M cuilibet Minuta datur unus annus nu/-merusꚍ⌡ta secta Mahometi debu¡t δecundum ⌡udicia astrorum prout albumaçar dicit / durare per DCLX. annos \ constat autem ex tabulis toletan¡s quod hoc anno Christi .MCCC./-LIIII transiuerunt ann¡ arabumid est sarracenorum .DCCLIII. ann¡ lunares perfecti et / aliquid ampliusꚍ DCCXXXII ann¡ δolares ꚍ aliquid ꚍ ultra quiaδecundum v¡ncencium et / cromicas [sic] secta ⌡ncepit [non leg.]-matio anno DCXXVI ꚍ aliter XXXII clarum est quod iam / transierunt ann¡ astrologici duracionis secte cuius probacio eδt \ quia si con¡ugans an/-nos .DCXXXII. qui a Christo precesserunt δectam omn¡[bu]s quibus iam durau¡t δcilicet .DCCXXXII. δolaribus consurgent ann¡ .M.CCCLIIII .\ Sed quiaδecta non debu¡t durare δecundum al/-bumazar DCCXXXII ann¡s δolaribus quibus hoc anno Christi .M.CCCLIIII durau¡t / DCLX. rotunde debemus deδumma presentis ann¡ demere annos .LXXII. ⌡n quibus numerus / DCCXXXII. excedunt DCLX. quos LXXII. annos si demamus ab hoc anno Christi .MCCC./-LIIII [canc. : durau¡t DCLX rotunde] restant MCCCLXXXII Et ita ex tali calculacione cer/-tissima anno Christi MCCLXXXII debu¡t deficere δecundum albumaçar secta Mahometi / Ergo hoc anno domin¡ MCCCLIIII. durabitδecta ultra quamδecundum astrenom¡am debe/-bat durare .LXXII annos solares herithei autem Sibilla quam approbat augustinus / ⌡n suo libro dicit quod bestia habebat .DCLXIII pedes id est totidem annos duracion¡s / sue Et pon¡t eosdem annos duracionis δecte sicut et albumazar sarracenus / nisi quod Sibilla superaddit tres annos \ quod si dicas ergo Sibilla mendax est cum predicto / albumazar \ quia ultra term¡num quem ipsi statuerunt ⌡am durau¡t per .LXX. an/-nos mahometi secta δolucio est in proximum19 quod non est \ quiaδecundum librum [canc. : filiorum] / florum istoriarum terre orientis circa annum domin¡ MCCLXXXII. ꚍ anteꚍ post circa illud / tempus tartari cum Rege christiano erinenie ceperunt Regnum persarum ubi primo sar/-acen¡ ⌡nceperunt regnare ꚍ signantur Ciu¡atem baldacis ubi δedes erat summ¡ ca//[Fol.86r°]-liff eorumid est summ¡ sacerdotis ꚍ ipsum peremerunt [sic] ꚍ ex tunc ¡bi nullum Califf esse tar/-tar¡ permiserunt Et ita ¡n¡cium destruccionis eorum ad litteram[canc. : rum] tunc ⌡ncepit quare peratet / quod necligencie christianorum⌡mputatur quia nonδunt pen¡tus saraceni destructi ( 20Surge / vespertilio bellicose summe faretramꚍ arcum acue glad¡um bis acutum u¡bra lan/-ceam subice saracenos granate posside africam un¡uersam sectam Mahometicam ex/-term¡na expelle Mahometum de mecha subice reges brutales ꚍ populos bestiales eorum / adquire monarchiam Recupera terram δanctam \ quiaδoldanum subiugabis anim[os]e dicit⌡n / prophecia dominus Jhesu[s] Christus ad cuius gloriam ꚍ honorem hunc codicillum composu¡ ad illu/-m¡nacionem simpliciumꚍ⌡n -cautacionem [sic] prelatorum ecclesie sacrosancte romane \ ut δciant / unde eis propinarentur flagella durissima ꚍ ut precaueant a propinqua ru¡na \ Siqui autem / contra fidem romane ecclesie aut contra bonos mores aut qualitercumque contra veritatem / ⌡n hoc libro ex ignorancia vel ⌡naduertencia reperiatur dictum aut contra honorem romane / ecclesie prelat[or]um⌡n hi¡s δcriptis reuoco ꚍ habeo pro non dicto \ Tirannos autem ad quorum manus / liber iste peruenire posset \ quod absit \ qui sunt ⌡n -futurum romanam ecclesiam aflicturi exor/-tor ut a tanta malicia retrahant pedemδuumꚍ recordentur qualiter per ¡ustumδunt ad terram / ultimam transm¡ctendi cum hi¡s qui descendunt ⌡n lacum \ quia terroremδuum⌡n terra v¡uencium / ponent hom¡nes ⌡nfelices ideo dorm¡ent cum⌡ncircuncisis ꚍ trihumphabit victorialiter / ecclesia generalis romana quia agitar¡ potest ¡n tempestuosis fluctibus petri nau¡cula / non subiungi \ orante pro ea \ domino Jhesu Christo Petre rogau¡ pro te ut non deficiat fi/-des tua \ sed tu aliquando conuersus confirma fratres tuos ¡n fide in fine trin¡tatis veritate \ cu¡ / est honor potestas ꚍ ¡mperium per ¡nfinita secula seculorum amen.

37FFacto fine Christe habundat seruus iste

38Virgo laudetur⌡ohannes glorificetur

39Explicit breu¡ eloquium de XIIci. honeribus orbis ex ord¡nacione fratris ⌡ohannis de ruppecisa / ordinis fratrum m¡norum proncie aquitan¡e editum anno domin¡ MCCCLIIII. au¡n¡onensis in carcere / soldan¡ domin¡ pape ⌡nnocenci¡ .VI. ponti[fi]catus su¡ anno δecundo karulo ⌡nclito romanorum / augusto ⌡mperante roman¡s Et rege ⌡ohanne Gallicis ⌡mperante\.

Notes

1 In marg. : scelerati populi

2 In marg. : in vini¡s

3 In marg. : alias δolemn¡s

4 In marg. : alias summe

5 In marg. : o quantus luctusꚍ dolor ꚍ planctus / continantur in en¡gmatibus istis / verb¡s vide deus quid dicit donecconsumptis / apibus sponsa fuer¡t reformata

6 In marg. : fratris sancti ludou¡ci / ⌡mperatoris franci / ꚍ pro muro eneo / positi fuerunt franci / neapolitani ne de se/-m¡ne

7 In marg. : alias contestator

8 In marg. : Notatur hic expoliacionem bonorum / temporal¡um ecclesie, main

9 In marg. : nota hec bene diuisio/-nem ecclesie

10 In marg. : de quo agitur qui [dub. : destruccio] uenire habeat / cum domin¡s ecclesie hoc scietur in bre/-u¡ experiencia exponente magistra / tamen ille un¡corn¡s

11 In marg. : alias g[non leg.]-nantes

12 In marg. : rem¡tor

13 In marg. : sermonis

14 In marg. : tribulacio precedat non pauca δecundum scripturas

15 In marg. : du.

16 In marg. : alias gradibus

17 In marg. : alias sum¡s

18 In marg. : alias sacro

19 In marg. : id est in promptu

20 In marg. : nota, main

Le texte et les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont sous Licence OpenEdition Books, sauf mention contraire.

Acheter

Rechercher dans OpenEdition Search

Vous allez être redirigé vers OpenEdition Search