Version classiqueVersion mobile

Offices et papauté (XIVe-XVIIe siècle)

 | 
Armand Jamme
, 
Olivier Poncet

II. Charges et offices

Appendice

Texte intégral

Memoriale diretto dalla Cana Nobilitas Urbis al papa (Leone X) per denunciare irregolarità nella elezione dei conservatori della Camera Urbis nonché di altri uffici e per chiedere il suo intervento (ca. aprile-maggio 1513).

1ASV, Arch. Arcis, Arm. I-XVIII, n. 1475 (vecchia collocazione: ASV, Arch. Arcis, Arm. IV, cap. 4, n. 7). Carta (pagina piegata), 22 mm. × 29,5 mm.

2Edd.: M. U. Bicci, Notizia della famiglia Boccapaduli..., p. 715-717 (ripreso – con sviste – da F. A. Vitale, Storia diplomatica de’ senatori di Roma..., 2 vol., Roma, 1791, II, p. 495-497) e F. M. Renazzi, Storia dell’Università..., II, p. 239-242, doc. III (nelle note, rispetivamente B e R).

3Traduzione italiana (secondo Vitale): L. Pompili Olivieri, Il Senato romano nelle sette epoche di svariato governo da Romolo fino a noi colla serie cronologica-ragionata dei Senatori dall’anno 1143 fino al 1870, 3 vol., Roma, 1886 (rist. anast. Bologna, 1972), I, p. 283-285 (con sviste).

4Nota per l’edizione parziale. L’uso non omogeneo delle maiuscole e minuscole nonché della interpunzione è stato uniformato secondo criteri moderni. Si trascrive la sigla S. (v.) con Sanctitas (vestra). Le lettere i e j sono state unificate dando la preferenza alla i. Nelle note critiche si riportano le modifiche (intese come correzioni del testo) più significative applicate nelle due edizioni, non invece le loro particolarità ortografiche (come l’uso del ae anziché e) e di interpunzione. Visto lo scopo limitato dell’attuale trascrizione non è riportata a riga 46 la lista dei candidati per gli uffici romani (72 nomi) che è trascritta invece sufficentemente in B e R. Per indicazioni sul contenu-to si rinvia sopra a p. 36 s.

  • a manca B, R
  • b officium conservatorum R
  • c concessissent B, rexissent R

5Beatissime Pater. Sedes Apostolica consuevit regere urbem tuam gubernatione timoris et amoris. Gubernatio timoris per gubernatores, senatores et baricellos, amoris autem per conservatores Camere Urbis. In quo magistratu nisi a Sanctitate vestra ordinentur viri graves et benemeriti, non possunt ex voto res succedere. Et experientia in proxima vacatione Sedis ostendit, quoda, si graves et dignitate conspicui conservatoratumb gessissentc, monasterium et ecclesia Sancti Pauli rapinas et vim passa non fuisset.

  • d forte B
  • e consuevit B, R

6Et ideo consueverunt vestri predecessores non sorted et fortuna sed circumspecte et pensate graves viros ad eum magistratum et in primis semper unum iuris doctorem deputare secundum temporum exigentiam singulis tribus mensibus, quia alia tempora alios viros postulant, et numquam commiserunte arbitrio plebis inperite et rerum novarum avide.

  • f bussoli R
  • g praeteriti Pontifices segue R
  • h segue R

7Bussulef nomine aliquando usi suntg pro clipeo ad reiciendas cardinalium et aliorum pro amicis inportunas supplicationes, ex arbitrio tamen suo 15 dignioresh creabant.

  • i segue R
  • j imperitos R
  • k de R

8Conservatores presentes deceperunt Sanctitatem vestram in petendo inbussulationem nomine populi de omnibus officiis. Patet ex supplicationibus Sacro Collegio vacante sede factis, ubi petita fuit imbussolatio solum de officiis restitutis, que iuste petita est, quia nullam iurisdictionalem administra tionem exercenti. Non audet populus ligare manus Sanctitati vestre in gravi-bus. Faciat sibi legi capitula Sanctitas tua, ubi scriptum inveniet videlicet, quod supradicta officia inbussulentur etc. Moderni conservatores timent retractari multa perperam per eos gesta et ideo procuraverunt plebeios inbussolatores creari, exceptis paucis, et per eos inbussolari iuvenes inexpertosj et multos etiam vilissime conditionis, ut est quidam Jacobus de Civitate Castelli forensis et stans ad servitia domini Guilgelmi de Sermoneta et alios quosdam vilissimos ink regione Ripe. No-biles vero reiecerunt in dedecus Sanctitatis tue et populi romani.

9Ordinatum fuit ne de eadem familia inbussulentur plures ad conserva toratum. Contra fecerunt inbussulando duos de Cancellariis, duos de Perleonibus, duos de Magdalenis, duos de Mateis.

  • l alios digniores ms.

10Item sese ipsos inbussulaverunt conservatores et prior presentes et filios et fratres et quoscumque proximiores, qui se neglectis aliis dignioribusl debebant inbussulare. Item ad reformatoriatum studii debent secundum bullam Eugenii pape deputari cives primores Urbis, inter quos debet esse unus doctor. Nunc exceptis paucis omnes sunt viles inbussulati, et maior pars ipsorum inbussulatorum.

  • m segue R
  • n inbussoletur B, R

11Item fuitm ordinatum quod ad plura quam duo officia nemo inbussu lareturn. Contrafecerunt inbussulando ad tria et quatuor et in fraudem filios, nepotes, fratres et propinquos.

  • o manca ms.

12Item fuito ordinatum, quod non nisi nativi cives inbussularentur et benemeriti. Ipsi vero omnium hominum colluviem inbussulaverunt, inter quos corsum quemdam vaccinarium et alios incognitos multos.

  • p qui segue la lista dei candidati per gli uffici nominati (72 nomi) che è riprodotta in BeR

13Reiecti a conservatoratu et primoribus magistratibus conspiratione facta contra optimos quosque sunt hii:p

  • q initium ms.; sub initium R
  • r segue tui ms.
  • s ista B, R

14Eligat Sanctitas tua tres graves et conspectos viros ad conservatoratum nunc, qui et male facta corrigere sciant et velint futura bene disponere in initioq tui augustissimir pontificatus. Hoc desiderat et instanss celebritas As sumptionis gloriosissimae virginis Marie de mense augusti et annone ordinatio et cura et alia quedam, que populus romanus constituit facere ad gloriam et honorem Sanctitatis tue et tuorum. Quod non sic ex voto potest exequi propter ineptitudinem conservatorum.

15Cana Nobilitas Urbis

Notes

a manca B, R

b officium conservatorum R

c concessissent B, rexissent R

d forte B

e consuevit B, R

f bussoli R

g praeteriti Pontifices segue R

h segue R

i segue R

j imperitos R

k de R

l alios digniores ms.

m segue R

n inbussoletur B, R

o manca ms.

p qui segue la lista dei candidati per gli uffici nominati (72 nomi) che è riprodotta in BeR

q initium ms.; sub initium R

r segue tui ms.

s ista B, R

Le texte et les autres éléments (illustrations, fichiers annexes importés) sont sous Licence OpenEdition Books, sauf mention contraire.

Rechercher dans OpenEdition Search

Vous allez être redirigé vers OpenEdition Search